Treatment of Arterial Hypertension during Rapid Economic and Political Transition in Poland

Leczenie nadciśnienia tętniczego, z uwagi na jego rozpowszechnienie i powikłania, stanowi w większości krajów poważny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. W Stanach Zjednoczonych narodowy program prewencji nadciśnienia wprowadzony w latach 70. spowodował po 25 latach zdecydowaną poprawę wykrywalności i skuteczności leczenia nadciśnienia z równoczesnym obniżeniem śmiertelności z powodu choroby wieńcowej i udarów mózgu. W związku z istotnie pogarszającą się sytuacją epidemiologiczną w krajach Europy Środkowo-Wschodniej istnieje potrzeba wprowadzenia w tych krajach zdecydowanych działań na rzecz lepszej kontroli nadciśnienia. W artykule omówiono potencjalne sposoby poprawy sytuacji w kontekście skomplikowanych zmian społecznych i ekonomicznych zachodzących od 1990 roku w Polsce i krajach sąsiednich.Hypertension, due to its prevalence and serious complications, constitutes a major public health problem and implies a great economical and social cost. In the U.S., "The National High Blood Pressure Education Program" was developed and implemented in early seventies. Subsequently, improved levels of awareness, treatment and control of hypertension were demonstrated, coincident with continued declines in coronary heart disease mortality and striking declines in stroke mortality. At present, in the eastern part of Europe where cardiovascular and cerebrovascular diseases are on the increase, there is a particulary urgent need for more vigorous public health action against hypertension. The potential activities that should be undertaken are discussed in this paper in the context of a rapid transformation into a market economy, which followed the collapse of the former economic and political system. This process, being in itself a unique psychological and social experience for our populations, presents a source of many difficulties to adjust to new economic conditions, progress in medical knowledge and new mechanisms at the pharmaceutical market

Improvement of Hypertension Control and Knowledge about the Disease in Patients Involved in Educational Programs of Polish Society of Hypertension

Wstęp Najczęstszą przyczyną nieskuteczności leczenia jest brak współpracy pacjenta z lekarzem zarówno w zakresie farmakoterapii, jak i zmiany stylu życia. Z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego powstaje ogólnokrajowy program edukacyjny chorych z nadciśnieniem tętniczym. Celem niniejszej pracy była ocena zainteresowania chorych oraz wpływu edukacji na wiedzę pacjentów o chorobie i na kontrolę ciśnienia tętniczego. Materiał i metody Grupy 6&#8211;8 chorych wzięły udział w 6-godzinnych szkoleniach prowadzonych przez odpowiednio przygotowanych pielęgniarkę i lekarza. W trakcie zajęć odbywających się w Katedrze Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Akademii Medycznej w Gdańsku i w 50 ośrodkach z województwa pomorskiego, przeszkolono odpowiednio 1074 i 926 chorych. Co dziesiąty edukowany podlegał ocenie. Pacjenci byli losowo dobierani do grupy edukacyjnej rozpoczynającej szkolenie natychmiast lub do grupy kontrolnej szkolonej po 6 miesiącach. Niniejszą analizą objęto 155 pacjentów &#8212; 74 z grupy edukacyjnej i 81 z grupy kontrolnej (52% kobiet, 48% mężczyzn; śr. wieku 55,7 &plusmn; 13,4; śr. BMI 29,3 &plusmn; 6,3 kg/m2, śr. ciśnienie tętnicze 146,1 &plusmn; 20,4/90,8 &plusmn; 12,9 mm Hg). Wyniki Jedynie 11% chorych stwierdziło, że ma wystarczający zasób wiadomości dotyczących nadciśnienia tętniczego. Jednocześnie aż 95% chorych wyrażało chęć poszerzenia wiedzy na ten temat; 98% chorych chciało mierzyć ciśnienie tętnicze samodzielnie, jeżeli będzie to pomocne w leczeniu nadciśnienia. Wśród pacjentów po edukacji zanotowano średni spadek ciśnienia skurczowego (SBP) o 14,6 mm Hg (p < 0,003) i ciśnienia rozkurczowego (DBP) o 8,6 mm Hg (p < 0,006). W grupie kontrolnej spadek wartości ciśnienia wynosił odpowiednio 9,5 mm Hg i 6,1 mm Hg (p = 0,01 dla SBP i DBP). W grupie edukowanej w porównaniu z kontrolną stwierdzono wyższy stopień wiedzy dotyczącej znajomości normy ciśnienia, znajomości leków hipotensyjnych i postępowania podczas nagłego wzrostu ciśnienia. Wnioski Obok rozszerzenia wiedzy dotyczącej choroby i jej powikłań, wśród chorych biorących udział w programie edukacyjnym PTNT, najważniejszym efektem programu jest lepsza kontrola ciśnienia tętniczego.Background The prevalence of hypertension in Poland is very high, but many patients are not controlled or not treated. The most common cause of unsuccessful treatment is the lack of compliance. Polish Society of Hypertension introduced national structured hypertension teaching programme. The aim of this study is to evaluate patients&#8217; interest in educational programs, patients&#8217; knowledge on hypertension and the change in blood pressure values. Material and methods The educational program consisted of six hours led by a trained nurse and a physician. During classes performed in the Department of Hypertension and Diabetology of Medical University of Gdansk and 50 collaborating centers from Gdansk region, 2000 patients were educated (1074 and 926 respectively). Every tenth patient was evaluated. Patients were randomized to the structured teaching programme or to the control group educated after 6 months. We analyzed data of 155 hypertensive patients (52% women, 48% men; mean age 55,7 &plusmn; 13,4 (SD) yrs., mean BMI 29,3 &plusmn; 6,3 kg/m2, mean office BP 146,1 &plusmn; 20,4//90,8 &plusmn; 12,9 mm Hg). Results Only 11% of patients evaluated their knowledge on hypertension as sufficient. At the same time 95% of patients were interested in getting more information on hypertension and 98% is ready to measure blood pressure at home daily, if this would improve BP control. Blood pressure decreased in the intervention group (14,69 mm Hg for SBP and 8,6 mm Hg for DBP; P < 0,003 and P < 0,006, respectively), and in the control group (9,56 mm Hg for SBP and 6,18 mm Hg for DBP; P = 0,01 for both). In the educational group in comparison with control, the improvement of knowledge on hypertension definition, antihypertensive drugs and management of sudden BP rise was noticed. Conclusions The structured educational programme of Polish Society of Hypertension resulted in improved blood pressure control and in improvement of patients&#8217; knowledge on hypertension and its complications

Wpływ polimorfizmów genów ACE i angiotensynogenu na rozwój otyłości brzusznej oraz strukturę i funkcję mięśnia lewej komory &#8212; wyniki 10-letniej prospektywnej obserwacji młodych zdrowych mężczyzn

Background Genetic and environmental factors play a major role in the pathogenesis of hypertension. The aim of this study was to investigate whether the insertion/deletion (I/D) polymorphism of angiotensin-converting enzyme (ACE) gene and angiotensinogen (AGT) gene increase the susceptibility to abdominal obesity and affect left ventricular function and structure in a 10-year follow-up of a young healthy male population Material and methods The study was carried out in a group of 68 normotensive subjects, aged 23 &#177; 3.5 years, mean &#177; SD. The subjects underwent the following procedures: anthropometric measurements, basic biochemical tests, office blood pressure measurements, ambulatory blood pressure measurements (ABPM), echocardiography. The I/D polymorphism within intron 16 of the ACE gene and AGT gene polymorphism (the allele M235T and T174M) were genotyped by polymerase chain reaction. Results No relationship between waist circumference and ACE, AGT polymorphisms was observed. The structural changes of the heart differed significantly in T174M AGT TT genotype with increased septum/ /posterior wall ratio compared to TM and MM: (1.20 &#177; 0.12 v. 1.1 &#177; 0.11 cm; p < 0.05). The II genotype of ACE gene was associated with an elevated A wave peak velocity in transmitral flow (0.56 &#177; 0.17 v. 0.48 &#177; 0.08 m/s; p < 0.05). Blood pressure was not related to the ACE and AGT polymorphisms. Conclusions In a healthy population, the ACE and AGT polymorphisms might contribute to the structural and functional changes of the heart, but not to development of abdominal obesity or hypertension. Arterial Hypertension 2011, vol. 15, no 4, pages 242&#8211;250.Wstęp W patogenezie nadciśnienia tętniczego istotną rolę odgrywa interakcja czynników genetycznych i środowiskowych. Celem niniejszego badania była ocena wpływu polimorfizmów genu enzymu konwertującego angiotensynę I (ACE) i angiotensynogenu (AGT) na rozwój otyłości brzusznej oraz strukturę i funkcję mięśnia lewej komory na podstawie 10-letniej prospektywnej obserwacji grupy młodych zdrowych mężczyzn. Materiał i metody Obserwacją objęto 68 studentów medycyny w wieku 23 &#177; 3,5 roku z prawidłowym ciśnieniem tętniczym. U wszystkich mężczyzn wykonano pomiar wskaźników antropometrycznych, podstawowe badania biochemiczne, pomiar ciśnienia tętniczego gabinetowy, całodobową automatyczną rejestrację ciśnienia tętniczego (ABPM) oraz badanie echokardiograficzne. Badanie polimorfizmu insercyjno-delecyjnego (I/D) w 16. intronie genu ACE oraz genu angiotensynogenu (polimorfizm T174M i M235T) przeprowadzono metodą łańcuchowej reakcji polimerazy (PCR). Wyniki W 10-letniej obserwacji zmiana obwodu talii nie miała związku z polimorfizmami genów ACE i AGT. W obrębie polimorfizmu T174M AGT, stosunek końcowo-rozkurczowego wymiaru grubości przegrody międzykomorowej do ściany tylnej był wyższy u homozygot TT w porównaniu z genotypem TM i MM (1,2 &#177; 0,12 v. 1,1 &#177; 0,11 cm; p < 0,05). Maksymalna prędkość czynnej fazy napełniania lewej komory serca (fala A) była istotnie wyższa w genotypie II ACE w porównaniu z resztą populacji (0,56 &#177; 0,17 v. 0,48 &#177; 0,08 m/s; p < 0,05). Nie znaleziono związku pomiędzy wysokością ciśnienia tętniczego a polimorfizmem T174M genu AGT i I/D genu ACE. Wnioski Polimorfizmy I/D genu ACE i T174M genu AGT determinują zmiany morfologii i funkcji mięśnia sercowego w populacji młodych zdrowych mężczyzn, ale nie mają związku z rozwojem otyłości brzusznej i nadciśnienia tętniczego w tej grupie osób. Nadciśnienie Tętnicze 2011, tom 15, nr 4, strony 242&#8211;250

Risk factors knowledge among patients with a history of stroke - preliminary study

Brak wiedzy pacjentów na temat znaczenia czynników ryzyka udarów mózgu jest częstą przyczyną ich bagatelizowania i zaniechania diagnostyki oraz leczenia. Celem pracy była ocena wiedzy na temat czynników ryzyka wśród pacjentów z udarem mózgu. Badaniem objęto grupę 41 mężczyzn z rozpoznanym udarem mózgu lub TIA z nadciśnieniem tętniczym w wywiadzie. Grupę kontrolną stanowiło 32 mężczyzn bez zaburzeń krążenia mózgowego, leczonych uprzednio z powodu nadciśnienia tętniczego w poradni nadciśnieniowej. Pacjenci otrzymali kwestionariusz zawierający 15 pytań oceniających podstawową wiedzę na temat nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i stylu życia oraz 1 pytanie dotyczące samooceny posiadanej wiedzy o nadciśnieniu tętniczym. Chorzy z udarem mózgu uzyskali gorszą punktację w badaniu ankietowym niż grupa kontrolna (11,51 &plusmn; 2,5 vs. 12,84 &plusmn; 2,36 pkt, p < 0,05). Prawidłowy zakres wartości ciśnienia tętniczego krwi podało 19% chorych z grupy badanej oraz 75% pacjentów z grupy kontrolnej. Swoją wiedzę jako wystarczającą oceniło 19,5% chorych z udarem i 50% osób bez udaru. Wyniki te sugerują, że podstawowa wiedza na temat czynników ryzyka chorób naczyniowych mózgu jest niższa u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym oraz z zaburzeniami krążenia mózgowego niż u osób z nadciśnieniem tętniczym bez udaru mózgu.Lack of knowledge about common risk factors of cerebrovascular disorders could provoke their malcontrol and confer further risk increase. The aim of our study was to assess basic knowledge about risk factors in patients with a history of stroke. We studied 41 hypertensive patients with a neurological event approximately 1 month prior to the study. Thirty two agematched hypertensive males without neurological events from outpatient hypertension clinic served as control group. Both groups were given 15 questions evaluating basic knowledge on hypertension, diabetes, life style and a question concerning self-evaluation of their knowledge. Patients with a history of stroke scored less points during the test than those in the control group (11.51 &plusmn; 2.5 vs. 12.84 &plusmn; 2.36 pts; P < 0.01, max 15 pts). The value of normal blood pressure was known by 75% of patients with hypertension and only by 19.5% of those with stroke and hypertension (P < 0.01). These findings indicate that knowledge about risk factors in patients with a history of stroke is poorer than in a control group

Modelowy projekt prewencji chorób układu krążenia na przykładzie doświadczeń Programu SOPKARD. Część pierwsza

Choroby serca i naczyń są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. W 2001 roku umieralność z powodu chorób układu krążenia wyniosła 48%, a umieralność przedwczesna z tego samego powodu 2,5-krotnie przekroczyła odpowiednie wskaźniki w &#8222;starej&#8221; Unii Europejskiej. Najważniejszymi czynnikami odpowiedzialnymi za tak dużą liczbę zgonów są zawały serca i udary mózgu. Znaczna częstość incydentów kardiologicznych i neurologicznych wynika głównie z dużego rozpowszechnienia oraz małej wykrywalności i skuteczności leczenia czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Poprawa obecnej sytuacji epidemiologicznej wymaga rozpoczęcia odpowiednich działań profilaktycznych, zanim rozwiną się zaburzenia lub ich szybkiego rozpoznawania i leczenia.W niniejszej pracy, na przykładzie projektu SOPKARD, przedstawiono schemat optymalnego w polskich warunkach programu przesiewowego, opartego na najnowszych standardach diagnostycznych europejskich towarzystw naukowych. Modelowy projekt można wdrożyć zarówno w małych miejscowościach w postaci jednoośrodkowego centrum prewencji, jak i w dużych miastach, angażując do współpracy wiele ośrodków lub grupy lekarzy rodzinnych

Screening of Cardiovascular Risk Factors Among Political and Opinion Leaders as Constructive Lobbing for Efficient Cardiovascular Prevention in Poland

Wstęp Choroby układu krążenia są głównym zagrożeniem zdrowia Polaków. Co drugi dorosły Polak umiera z powodu chorób serca i naczyń. Posługując się nowoczesnymi metodami socjotechnicznymi, podjęto próbę przedstawienia elitom politycznym i opiniotwórczym w Polsce aktualnej sytuacji epidemiologicznej w dziedzinie chorób układu krążenia, przez indywidualną i grupową ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego. Materiał i metody Badaniami objęto: członków Komisji Krajowej NSZZ &#8222;Solidarność&#8221;, członków Rady OPZZ, uczestników Zjazdu Polskiego Towarzystwa Higieny, przedstawicieli Zarządu Kasy Chorych Samorządów Pomorza, środowisko dziennikarskie oraz Posłów i Senatorów Parlamentu RP. Badania obejmowały: wypełnienie kwestionariusza pomiary ciśnienia tętniczego oraz antropometryczne, a także stężenia cholesterolu i glukozy. W dniu akcji szczegółowe wyniki odniesione do sytuacji ogólnopolskiej prezentowano badanym podczas konferencji edukacyjnej. Wyniki W poszczególnych grupach znajomość własnego ciśnienia tętniczego deklarowało 41&#8211;81% badanych. Podwyższone ciśnienie tętnicze (&#8805; 140/90 mm Hg lub aktualne leczenie) stwierdzono u 32&#8211;66%. Nadwagę otyłość (BMI &#8805; 25 kg/m2) wykazano u 31&#8211;85% badanych osób. Palenie tytoniu podawało 17&#8211;32%. Podwyższone stężenie cholesterolu (> 190 mg%) stwierdzono u 53&#8211;72% badanych. Wnioski 1. Rozpowszechnienie podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego, nadwagi i otyłości było większe w badanych grupach opiniotwórczych w porównaniu z odpowiednimi pod względem wieku podgrupami dorosłych Polaków. 2. Znajomość własnego ciśnienia tętniczego oraz świadomość nadwagi była lepsza w badanych grupach opiniotwórczych niż w odpowiednich pod względem wieku podgrupach dorosłych Polaków. 3. Przedstawienie aktualnej sytuacji epidemiologicznej w dziedzinie chorób układu krążenia w Polsce, przez indywidualną i grupową ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego, było skuteczną metodą edukacji i konstruktywnego lobbingu na rzecz walki z epidemią zawałów serca i udarów mózgu w Polsce.Background Cardiovascular diseases (CVD) are the main health problem in Poland. Every second death in Poland is caused by CVD. We decided to use modern social marketing methods to present current epidemiological situation to political leaders and key opinion leaders in Poland. We also assessed their individual and collective CVD risk. Material and methods The research was carried out on the following groups: members of executive bodies of two largest trade unions in Poland (members of the National Commission of NSZZ &#8220;Solidarność&#8221;, members of the OPZZ Council), participants of the Polish Hygiene Society Congress, representatives of Health Insurance Board and Local Government in the administrative district (voivodeship) of Pomerania, journalists (press and radio), Members of the Polish Parliament. The study consisted of: a questionnaire, anthropometric measurements, blood pressure measurements, cholesterol and glucose level tests. The results were presented to examined subjects in the form of an educational conference held on the same day. Results In the examined groups: awareness of one&#8217;s own blood pressure was declared 41&#8211;81% of the subjects. Increased blood pressure (BP &#8805; 140/90 mm Hg, or antihypertensive medication) was found in 32&#8211;66% of cases. Overweight and obesity (BMI &#8805; 25 kg/m2) was found in 31&#8211;85% of the examined persons. Cigarette smoking was declared by 17&#8211;32%. Elevated cholesterol level was found in 53&#8211;72%. Conclusions 1. Prevalence of increased blood pressure, overweight and obesity among the examined groups of opinion leaders was higher than among corresponding age subgroups representative for the general Polish population. 2. Awareness of one&#8217;s own BP and awareness of overweight among the examined groups of opinion leaders was better than among corresponding age subgroups representative of the general Polish population. 3. The idea to present of current epidemiological situation by assessment of individual and collective CVD risk appeared to be an effective method of education and constructive lobbing for fight against an epidemic of myocardial infarctions and strokes in Poland

New Preventive Programs of the Polish Hypertension Society in Gdansk. Part I: SOPKARD

Badania ogólnopolskie przeprowadzone metodą sondażu reprezentatywnego pod koniec 1997 roku wskazały na utrzymywanie się niedostatecznego wykrywania (46%) oraz niewielkiej skuteczności leczenia (8,5%) nadciśnienia tętniczego, a także na pogarszanie się sytuacji, szczególnie w małych miastach i na wsi. Realizując pilną potrzebę wprowadzania kompleksowych działań na rzecz skutecznej prewencji nadciśnienia, Oddział Gdański PTNT opracował i wdrożył, na podstawie sprawdzonych wzorów szwedzkich, tak zwany Program Sopocki (SOPKARD). Program ma charakter usługowy i badawczy. Jego celem jest poprawa wykrywania i skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i hipercholesterolemii. Co roku na badania w Sopocie zapraszani są wszyscy mieszkańcy kończący w danym roku kalendarzowym 40 i 50 lat. Projekt realizują pielęgniarki i lekarze podstawowej opieki zdrowotnej we współpracy z Akademią Medyczną w Gdańsku, Pomorską Kasą Chorych i samorządem lokalnym. Program ma charakter pilotowy dla innych miast Pomorza. Działania edukacyjne z wykorzystaniem mediów i akcje pomiarów ciśnienia obejmują wszystkich mieszkańców miasta. Badanie epidemiologiczne przeprowadzone przed rozpoczęciem programu jednoznacznie potwierdziło celowość i potencjalną opłacalność tego typu działań. W Sopocie, w grupie 50-latków połowa pali papierosy, tylko dwie trzecie mieszkańców mierzy sobie ciśnienie, u 45% stwierdzono nadciśnienie tętnicze (kryterium 140/90 mm Hg), tylko 5% spośród osób z nadciśnieniem jest skutecznie leczonych; o cukrzycy wie 4%, podczas gdy u 13% mieszkańców glikemia na czczo wynosi powyżej 126 mg/dl. Zorganizowana we wrześniu bieżącego roku w Sopocie konferencja z udziałem Minister Zdrowia Franciszki Cegielskiej, przedstawicieli Sejmu i Senatu RP, Kas Chorych oraz autorytetów medycznych i dziennikarzy miała na celu zintegrowanie różnych środowisk w celu skutecznej prewencji chorób serca i naczyń w Polsce.Representative survey performed in 1997 in Poland showed still low awareness of hypertension (46%) and poor control ofhigh blood pressure (8.5%), with the worst situation in small towns and villages. To intensify preventive measures we have implemented a new preventive program in Sopot (small town nearby Gdansk) based on models worked out in Sweden. Its aim is to increase detection and control of arterial hypertension, diabetes mellitus and hypercholesterolaemia. It is also a pilot program for other cities in Gdansk region. The program (SOPKARD) is intended to provide service to the community of Sopot, and to yield valid research material. It is based on co-operation between primary health care, university authorities and health insurance companies. Estimated minimum duration is 10 years. SOPKARD is addressed to those Sopot inhabitants who within the period 1999-2009 will reach the age of 40 and 50 years. The representative survey performed to measure the prevalence of cardiovascular risk factors among citizens of Sopot fully confirmed the necessity of such programs. In the group of 50-year-old inhabitants, half of them smoked cigarettes, only two thirds were aware of their blood pressure level, 45% were hypertensives (criterion 140/90 mm Hg). Among hypertensive subjects, only in 5% blood pressure was well controlled. Fasting blood glu- cose > 126 mg/dl was found in 13% of respondents, and only 4% declared to have diabetes. The aim of the conference, which inaugurated the program, was to develop an agreement between medical experts, journalists and representatives from different political groups to improve control ofcardiovascular diseases in our region and in Poland

Awareness of blood pressure in Poland in 1997

Wstęp: Celem pracy była ocena znajomości własnego ciśnienia tętniczego (RR) wśród dorosłych Polaków (> 18 rż.) na podstawie reprezentacyjnego sondażu i porównanie jego wyników z identycznym badaniem przeprowadzonym w 1994 roku. Metody: Grupę 1664 respondentów, wybranych na podstawie procedury losowo-kwotowej, zapytano o znajomość własnego ciśnienia, a w razie wykrytego wcześniej nadciśnienia - o regularność przyjmowania leków oraz palenie papierosów. Udzielone odpowiedzi przeanalizowano w zależności od wieku, płci, wielkości dochodów, wykształcenia i miejsca zamieszkania. Wyniki: Znajomość ciśnienia tętniczego w Polsce spadła z 71% w 1994 roku do 65,5% w roku 1997, przy czym kobiety w obu sondażach w większym odsetku niż mężczyźni znały swoje ciśnienie tętnicze. Zainteresowanie własnym RR wzrastało z wiekiem, poziomem wykształcenia i zamożnością. W ciągu ostatnich 3 lat znajomość własnego ciśnienia zmniejszyła się w mniejszych miejscowościach i na wsi, a nie zmieniła się w miastach > 200 000 mieszkańców. W tym czasie odsetek osób deklarujących nadciśnienie (spośród respondentów znających swoje ciśnienie) wzrósł z 21% do 28%, odsetek chorych na nadciśnienie regularnie przyjmujących leki zwiększył się z 43% do 61%, natomiast odsetek osób, które rzuciły palenie papierosów, nie zmienił się istotnie. Wnioski: Niewystarczająca znajomość własnego ciśnienia tętniczego wśród dorosłych Polaków jest czynnikiem decydującym o zbyt niskiej wykrywalności nadciśnienia tętniczego w Polsce. Obserwowany w ostatnich 3 latach spadek znajomości wartości RR oraz wzrost częstości występowania nadciśnienia u osób mniej edukowanych i o niższym statusie materialnym wskazuje na pilną potrzebę intensywnych działań prewencyjnych w tych środowiskach.Background Although the rapid increase in cardiovascular mortality slowed down during this decade in Poland, monitoring of blood pressure for intensification of prevention programs remains one of the priorities. Thus, in 1994, we conducted a cross-sectional survey based on a questionnaire interview on a sample of 2080 men and women aged 19 years and over to estimate the awareness of blood pressure in Poland. In September 1997, we repeated this investigation on a new group of 1664 adults. Methods The subjects were selected by stratified and cluster random sampling with quotas. They were asked if they were aware of blood pressure; those with hypertension were asked whether they took drugs on a regular basis and whether they gave up smoking. The results were analysed according to the age, sex, education level, income and place of living. Results In 1997 overall 66% (in 1994 71%, p < 0.001) of the subjects were aware of their blood pressure (BP) level (females: 71%, males: 60%; p < 0.001). Among subjects aware of their BP, 28% (in 1994: 21%, p < 0.001) thought to be hypertensives. A significant increase in prevalence of hypertension was observed among people representing lower social status. In general, the results obtained in 1997 have not changed or even have worsened in comparison to 1994, with exception of regularity in taking drugs, which has been found to be higher in 1997 (61% in 1997 vs 43% in 1994). Conclusions Low awareness of blood pressure in Poland is the crucial factor of low detectability of hypertension. Decline of awareness of blood pressure over the last three years and an increase of hypertension prevalence among less educated people representing lower social status emphasizes the need for urgent preventive measures