Twórcze przestrzenie w bibliotekach publicznych – jak to działa w Polsce?

W artykule została przedstawiona koncepcja twórczych przestrzeni (makerspace i innych): czym jest taka przestrzeń, jak może być zorganizowana i prowadzona w bibliotece publicznej, jakie może realizować działania i jakie korzyści z prowadzenia takiej przestrzeni może odnieść biblioteka i mieszkańcy. Omówiono przygotowanie i przeprowadzenie projektu „Kluby kreatywności w bibliotekach (edycja pilotażowa)”, który zrealizowała Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Na podstawie badania ankietowego przeprowadzonego w pięciu bibliotekach biorących udział w projekcie przedstawiono dotychczasowe doświadczenia twórczych przestrzeni (tu pod nazwą „klubów kreatywności”) powstałych w ramach projektu

Niche burials of the Corded Ware Culture at Kraków Mistrzejowice, site 85

Two additional niche graves of the Corded Ware Culture were discovered during the rescue archaeological works carried out in the year 2010 on site No 85 in Kraków-Mistrzejowice. The preserved fragments of skeletons allow to assess that in the feature 1307 there were buried two individuals: female at the age of death at iuvenis-adultus and child at the age of death at infans II, the sex was not established. The human remains that were found in the feature 1311 belonged to a man at the age at death of adultus (20–25 years old) with intra vitam body height of 170 cm. Discovered in grave goods especially pottery allow to date them to phase IIIb of the Corded Ware Culture development in Małopolska Upland

Development of food and nutrition sciences — from the nutrition standards to nutritional genomic

Normy żywienia są integralną częścią nauk o żywności i żywieniu, a ich połączenie z genomiką może mieć w przyszłości ogromny wpływ na poprawę stanu zdrowia ludzkości. Genomika żywienia to nauka poszukująca związku pomiędzy bioaktywnymi składnikami żywności i genomem, opierająca się głównie na nutrigenomice i nutrigenetyce, dziedzinach wiedzy pozostających w ścisłym związku z genetyką, biochemią, biologią molekularną, medycyną oraz bioinformatyką. Nutrigenomika bada zależność pomiędzy dietą a genami; analizuje, jak bioaktywne składniki diety mogą działać jako cząsteczki sygnalizacyjne, przenoszące informację ze środowiska na proces ekspresji genów. Nutrigenetyka z kolei bada jak materiał genetyczny wpływa na indywidualną reakcję organizmu na składniki odżywcze. Badania w tym zakresie skupiają się na znaczeniu polimorfizmu pojedynczych nukleotydów (SNP). Celem niniejszej pracy jest przegląd doniesień naukowych z zakresu nutrigenomiki i nutrigenetyki, poznanie wpływu polimorfizmów pojedynczych nukleotydów na rozwój wybranych jednostek chorobowych, a także wpływu wybranych bioaktywnych składników diety na ekspresję genów.Nutrition standards are very important part of nutrition knowladge but the conncetion of nutritional science with genomic may improve health state of many people in the future. Nutritional genomics focuses on the interreaction betwen bioactive food components and genoms and included nutrigenomics and nutrigenetics. They combine the knowledge from many scientific fields like: genetics, biochemistry, molecular biology, medicine, bioinformatic analysis. Nutrigenomics analyzes the relations beetwen diet and geens. Bioactive dietary components act as signalling molecules, carrying information from environment and affecting gen expression. The heterogenous response of gene variants to nutritienst is called nutrigenetics. Geens polymorphism change their physiological response to the nutrients. The researches are focused on single nucleotide polymorphism. The aim of this work is to find out the relations between the genome and dietary components. Also the significance of gene and nutrients interactions in the context of choosen diseases will be illustrated

Osteoarthritis in context of overweight and obesity

Otyłość charakteryzowana jest jako chroniczny stan zapalny, związany z wydzielaniem pr zez białą tkankę tłuszczową nadmiernych ilości czynników prozapalnych, takich jak interleukina 1, czynnik martwicy nowotworu TNF-a oraz adipokin — hormonów tkanki tłuszczowej tj. leptyna i adiponektyna. Wedle najnowszych doniesień mogą one odgrywać ważną rolę w patogenezie tego schorzenia. Otyłość jest jednym z głównych czynników ryzyka choroby zwyrodnieniowej stawów — jednocześnie możliwym do wyeliminowania. W polityce zdrowotnej ważne jest opracowanie programów mających na celu zwalczanie otyłości oraz wprowadzenie profilaktyki urazów i polepszenie dostępności do rehabilitacji. Wszystkie te działania służą podniesieniu jakości życia poprzez spowolnienie procesu rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów. Ważną rolę w świetle ostatnich doniesień pełni również witamina D. Artykuł stanowi przegląd piśmiennictwa na temat wpływu nadmiernej masy ciała na rozwój choroby zwyrodnieniowej stawów, a także niedoboru witaminy D w tej jednostce chorobowej. Dodatkowo opracowano przykład diety redukcyjnej.Obesity is defined as chronic inflammatory state connected with secretion by white adipose tissue excess amount of proinflammatory factors like: interleukin-1, tumor necrosis factor TNF a and adpokines — adipose tissue hormones: leptin, adiponectin. They are involved in pathogenesis of osteoarthritis. Obesity is one of the main risk factors of osteoartritis, being also the factor possible to change. Important way of prevention of this disease could be educational programs against obesity. Another way is injury prevention and access to rehabilitation. All these activities could improve the quality of life by slowing down the process of the development of osteoarthritis. Recent studies also underline the role of vitamin D as well as possible impact of dietary components in osteoarthritis. The way of action of many of them is still not known, and requires further researches. Current article is the review of literature about the role of obesity in pathogenesis of osteoarthritis, the importance of vitamin D, bioactive dietary components. Additionally example of reduction diet was presented

New age and petrological constraints on Lower Silesian basaltoids, SW Poland

Fifteen samples of basaltoid rocks were analysed from Lower Silesia, SW Poland, all of them situated close to the Sudetic Marginal Fault. K-Ar datings were made on whole rock samples, using the methodology applied by the Institute of Nuclear Research, Hungarian Academy of Sciences, Debrecen, Hungary. Most of the samples gave dates ranging between 21-38 Ma, whereas that derived from a borehole in the Mokrzeszów graben was dated to 44 Ma. Another borehole sample (Jeżów Sudecki B-5) is of 59 Ma age. On the other hand, the supposedly “Quaternary” basalts from the Dębowiec area fall into the interval of 29-30 Ma.The southeasternmost occurrences of the Lower Silesian basalts at Nowa Cerekiew display two generations of effusive activity: the older lava flows (26 Ma) are cut by plugs dated to 22 Ma. The Oligocene-Lower Miocene (26-33 Ma, 20-24 Ma) rocks represent alkali basalts and basanites. Most of the samples studied show properties typical of the two phases of volcanic activity, hitherto recorded in the Opole area by other authors

Epidemiologia otyłości na świecie i w Polsce

Obesity has been known to mankind since ancient times. Historical proof of this thesis can be found not only in medical documents but also in the works of famous historians and philosophers. In the past, obesity was considered to be a measure of health and high social status. Nowadays, it is classified as one of the most dangerous civilization diseases. Obesity is a serious health, social and economic problem which concerns more and more people in the world despite the promotion of slim figure in mass media and an easy access to food and supplements. The objective of this research is to demonstrate current epidemiology of obesity in Poland and in the world.Otyłość jest schorzeniem towarzyszącym człowiekowi od najdawniejszych czasów. Historyczne dowody na potwierdzenie tej tezy można znaleźć nie tylko w piśm iennictwie lekarskim, ale również w dziełach wybitnych historyków i filozofów. Początkowo otyłość uznawana była za wyznacznik zdrowia i wysokiej pozycji społecznej, dziś uznaje się ją za chorobę cywilizacyjną, będącą jednym z największych zagrożeń dla zdrowia współczesnej populacji. Otyłość stanowi istotny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny, który pomimo propagowanego wizerunku szczupłej sylwetki w środkach masowego przekazu oraz łatwego dostępu do żywności i suplementów diety, dotyczy coraz większej liczby osób na świecie. Celem pracy jest przedstawienie aktualnej epidemiologii otyłości na świecie oraz w Polsce

Obesity treatment algorithm

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) uznała otyłość za najczęściej występującą chorobę metaboliczną, która osiągnęła rozmiary epidemii, stając się jednocześnie największym wyzwaniem zdrowotnym w krajach rozwiniętych, a także rozwijających się, gdzie równolegle występuje problem głodu i niedostatku pożywienia [1, 2]. Leczenie otyłości powinno uwzględniać działania dietetyczne, modyfikację stylu życia, leczenie farmakologiczne, a w niektórych przypadkach także leczenie operacyjne. Trwała redukcja masy ciała przynosi wiele kor zyści zarówno w skali indywidualnej, jak i społecznej. Celem pracy jest przedstawienie aktualnych standardów leczenia otyłości.The World Health Organization (WHO) described obesity as the most common metabolic disease, which has reached epidemic proportions and become the biggest health challenge not only in the developed but also in the developing countries where it coexists with the problems of famine and malnutrition [1, 2]. Obesity treatme nt should involve a diet, a change of a lifestyle, pharmacological treatment, and sometimes even a surgical intervention. Long-lasting weight loss is very beneficial for both an individual and the society. The objective of the research is to demonstrate the current standards of obesity treatment