Forenzička nauka i kriminalistika

The aim of this paper is to point to the innovations in higher police education in Serbia arisen from introduction of forensic science in study plans and programmes. An attempt was made to distinct and more clearly determine the content of basic terms important for the development of police education. It was also pointed to the significance the organization of criminalistic terminology has for successful scientific-research process in police education and for successful communication between the professionals in all the segments of criminalistic work, that is, in the broadest sense, in the field of internal affairs and criminal justice.Cilj ovog rada je da se ukaže na novine u visokom policijskom obrazovanju u Srbiji koje su nastale uvođenjem forenzičke nauke u nastavne planove i programe. U radu je napravljen pokušaj da se razgraniči i jasnije odredi sadržaj osnovnih pojmova koji su veoma bitni za razvoj policijskog obrazovanja. Takođe, naglašen je značaj uređenja kriminalističke terminologije za uspešan naučno-obrazovni proces u policijskom školstvu i za uspešnu komunikaciju stručnjaka u svim segmentima rada u vezi sa kriminalističkom delatnošću, a to su, u najširem smislu, oblast unutrašnjih poslova i krivičnog pravosuđa

Analiza načina izvršenja krivičnog dela silovanja

By using nonmetric multidimensional scaling 1126 solved rape cases (article 103 Criminal Law of Republic of Serbia) has been analyzed. The data were taken from Department of Informatics of Ministry of Interior affairs of republic of Serbia and were collected from Serbia and Vojvodina from 1991. to 2001. Elementary crime scene characteristics have been analyzed and those were location type, weapons, method of approach, method of attack, method of arriving and opportunistic elements. Set of nominal variables was transformed to binary form and analyzed by "alscal" technique. In accordance with earlier researches it has been chosen two-dimensional solution. Stress value 0.157 was acceptable. Examination of visual plot made it possible to divide rapist in two groups, based on crime scene characteristics. First group consisted of rapists who use indoor locations such as flat, public or working place, who use weapons or physical force, sex invitation or blitz approach. They tend to exploit victim's weakness or helplessness, they use vehicles in arriving to the crime scene and they choose certain locations or time as opportunistic elements. Second groups consisted of rapist who uses threat in outdoor locations, confident approach, they arriving bye foot and exploit some victim's features such as ignorance or thrust. In the end results were brought in connection with earlier theoretical findings.Primenom nemetričkog multidimenzionalnog skaliranja analizirano je 1126 rasvetljenih krivičnih dela silovanja, član 103 Krivičnog zakona Republike Srbije. Podaci su dobijeni iz Uprave za informatiku Ministarstva unutrašnjih poslova i odnose se na teritoriju Srbije i Vojvodine u periodu od 1991. do 2001. godine. Analizirane su elementarne informacije koje se odnose na način izvršenja krivičnog dela, a to su prostor, sredstvo, način izvršenja, način prilaska žrtvi, način dolaska i korišćene okolnosti. Nepotpuni slučajevi bili su izbačeni iz analize. Skup nominalnih varijabli pretvoren u binarni oblik obrađen je postupkom "alskal", na ordinalnom nivou merenja. U skladu sa ranijim istraživanjima, izabrano je rešenje sa dve dimenzije. Vrednost stresa iznosila je 0.157 što je ocenjeno kao prihvatljivo. Pregledom koordinatnog sistema koga su činile izolovane dimenzije bilo je moguće podeliti radnje izvršioca na dve grupe. Jednu su činila silovanja izvršena u zatvorenom prostoru poput stana, javnog mesta ili radnog mesta, upotreba oružja ili fizičke sile, poziv na neku aktivnost ili iznenadan prilazak, korišćenje nemoći žrtve ili stanja žrtve, izbor pogodnog vremena ili lokacije i korišćenje prevoznog sredstva za dolazak. Drugu grupu odlikovao je izbor pustog mesta na otvorenom prostoru, prilazak pomoću trika, korišćenje pretnje, izbor žrtve sa određenim svojstvima poput naivnosti, poverenja starosti itd. i dolazak pešice. Na kraju je pokušano da se rezultati dovedu u vezu sa nekim od dosadašnjih teorijskih nalaza o ponašanju i motivaciji silovatelja

Uticaj psihoticizma na način izvršenja krivičnog dela ubistva

In this work first was confirmed instrumental-expressive typology on the sample of 152 convicted murderers from Serbian prisons. Then, instrumental and expressive murderers were compared in relation to dimension of psychoticism. Theoretical framework for this research was Eysenck's assumptions about influence of personality traits upon criminal behavior. Redefined concept of psychoticism as indicator of personality integration with biological determination has emerged as important factor of crime scene behavior of murderers.Na uzorku 152 ubice iz srpskih zatvora najpre je empirijski potvrđena podela ubistava na ekspresivna i instrumentalna. Ove dve grupe su potom bile upoređene u vezi sa dimenzijom psihoticizma. U teorijskom smislu istraživanje se oslanjalo na Eysenckove postavke o uticaju osobina ličnosti na kriminalno ponašanje. Redefinisani koncept psihoticizma kao pokazatelj integrisanosti ličnosti sa biološkim utemeljenjem pojavio se kao značajan činilac načina izvršenja ubistva

Uticaj psihoticizma na način izvršenja krivičnog dela ubistva

In this work first was confirmed instrumental-expressive typology on the sample of 152 convicted murderers from Serbian prisons. Then, instrumental and expressive murderers were compared in relation to dimension of psychoticism. Theoretical framework for this research was Eysenck's assumptions about influence of personality traits upon criminal behavior. Redefined concept of psychoticism as indicator of personality integration with biological determination has emerged as important factor of crime scene behavior of murderers.Na uzorku 152 ubice iz srpskih zatvora najpre je empirijski potvrđena podela ubistava na ekspresivna i instrumentalna. Ove dve grupe su potom bile upoređene u vezi sa dimenzijom psihoticizma. U teorijskom smislu istraživanje se oslanjalo na Eysenckove postavke o uticaju osobina ličnosti na kriminalno ponašanje. Redefinisani koncept psihoticizma kao pokazatelj integrisanosti ličnosti sa biološkim utemeljenjem pojavio se kao značajan činilac načina izvršenja ubistva

Analiza načina izvršenja krivičnog dela silovanja

By using nonmetric multidimensional scaling 1126 solved rape cases (article 103 Criminal Law of Republic of Serbia) has been analyzed. The data were taken from Department of Informatics of Ministry of Interior affairs of republic of Serbia and were collected from Serbia and Vojvodina from 1991. to 2001. Elementary crime scene characteristics have been analyzed and those were location type, weapons, method of approach, method of attack, method of arriving and opportunistic elements. Set of nominal variables was transformed to binary form and analyzed by "alscal" technique. In accordance with earlier researches it has been chosen two-dimensional solution. Stress value 0.157 was acceptable. Examination of visual plot made it possible to divide rapist in two groups, based on crime scene characteristics. First group consisted of rapists who use indoor locations such as flat, public or working place, who use weapons or physical force, sex invitation or blitz approach. They tend to exploit victim's weakness or helplessness, they use vehicles in arriving to the crime scene and they choose certain locations or time as opportunistic elements. Second groups consisted of rapist who uses threat in outdoor locations, confident approach, they arriving bye foot and exploit some victim's features such as ignorance or thrust. In the end results were brought in connection with earlier theoretical findings.Primenom nemetričkog multidimenzionalnog skaliranja analizirano je 1126 rasvetljenih krivičnih dela silovanja, član 103 Krivičnog zakona Republike Srbije. Podaci su dobijeni iz Uprave za informatiku Ministarstva unutrašnjih poslova i odnose se na teritoriju Srbije i Vojvodine u periodu od 1991. do 2001. godine. Analizirane su elementarne informacije koje se odnose na način izvršenja krivičnog dela, a to su prostor, sredstvo, način izvršenja, način prilaska žrtvi, način dolaska i korišćene okolnosti. Nepotpuni slučajevi bili su izbačeni iz analize. Skup nominalnih varijabli pretvoren u binarni oblik obrađen je postupkom "alskal", na ordinalnom nivou merenja. U skladu sa ranijim istraživanjima, izabrano je rešenje sa dve dimenzije. Vrednost stresa iznosila je 0.157 što je ocenjeno kao prihvatljivo. Pregledom koordinatnog sistema koga su činile izolovane dimenzije bilo je moguće podeliti radnje izvršioca na dve grupe. Jednu su činila silovanja izvršena u zatvorenom prostoru poput stana, javnog mesta ili radnog mesta, upotreba oružja ili fizičke sile, poziv na neku aktivnost ili iznenadan prilazak, korišćenje nemoći žrtve ili stanja žrtve, izbor pogodnog vremena ili lokacije i korišćenje prevoznog sredstva za dolazak. Drugu grupu odlikovao je izbor pustog mesta na otvorenom prostoru, prilazak pomoću trika, korišćenje pretnje, izbor žrtve sa određenim svojstvima poput naivnosti, poverenja starosti itd. i dolazak pešice. Na kraju je pokušano da se rezultati dovedu u vezu sa nekim od dosadašnjih teorijskih nalaza o ponašanju i motivaciji silovatelja

Psihološki profil učinilaca krivičnog dela silovanja

This paper is a part of a more comprehensive research in which we have attempted to determine cognitive and conative structure of personality of crime perpetrators applying cybernetic model of personality dimensions. The problem of research was to determine which psychosocial dimensions characterize rapists. The goal of the paper was to determine whether it was possible to make a psychological profile of perpetrators involved in sexual crimes, which could enable for better insight into the nature of this specific form of aggressive behavior. We have assumed that certain personality dimensions influence not only the fact that someone will become a crime perpetrator but also the fact what kind of crime he will be involved in. For instance, we believed that personality committing sexual crimes would show considerable aberrations of cognitive dimensions (in comparison with other perpetrators), as well as the following conative dimensions anxiety, aggressiveness and psychopathy. 314 adult male convicts were examined by adequate methods which included a cybernetic personality model they were grouped according to the crimes for which they had been convicted. The results obtained by methods of non-linear canonic correlation analysis showed that the main characteristic of a rapist is cognitive insufficiency and conative dysfunction expressed through disturbed system for coordination of regulatory function, and which is determined as psychopath to the largest extent. These are anal aggressive types, who demonstrate their destruction in impulsive and uncontrolled manner.Ovaj rad je deo jednog obimnijeg istraživanja u kome smo nastojali da primenom kibernetičkog modela dimenzija ličnosti utvrdimo kognitivni i konativni sklop ličnosti prestupnika koji se bave kriminalnim ponašanjem. Problem istraživanja je bio da odredimo koje psihosocijalne dimenzije odlikuju počinitelje krivičnog dela silovanja. Cilj rada bio je da se utvrdi da li je moguće formirati psihološki profil prestupnika koji čine seksualne delikte, što bi omogućilo bolji uvid u prirodu ove specifične vrste agresivnog ponašanja

Psihološki profil učinilaca krivičnog dela silovanja

This paper is a part of a more comprehensive research in which we have attempted to determine cognitive and conative structure of personality of crime perpetrators applying cybernetic model of personality dimensions. The problem of research was to determine which psychosocial dimensions characterize rapists. The goal of the paper was to determine whether it was possible to make a psychological profile of perpetrators involved in sexual crimes, which could enable for better insight into the nature of this specific form of aggressive behavior. We have assumed that certain personality dimensions influence not only the fact that someone will become a crime perpetrator but also the fact what kind of crime he will be involved in. For instance, we believed that personality committing sexual crimes would show considerable aberrations of cognitive dimensions (in comparison with other perpetrators), as well as the following conative dimensions anxiety, aggressiveness and psychopathy. 314 adult male convicts were examined by adequate methods which included a cybernetic personality model they were grouped according to the crimes for which they had been convicted. The results obtained by methods of non-linear canonic correlation analysis showed that the main characteristic of a rapist is cognitive insufficiency and conative dysfunction expressed through disturbed system for coordination of regulatory function, and which is determined as psychopath to the largest extent. These are anal aggressive types, who demonstrate their destruction in impulsive and uncontrolled manner.Ovaj rad je deo jednog obimnijeg istraživanja u kome smo nastojali da primenom kibernetičkog modela dimenzija ličnosti utvrdimo kognitivni i konativni sklop ličnosti prestupnika koji se bave kriminalnim ponašanjem. Problem istraživanja je bio da odredimo koje psihosocijalne dimenzije odlikuju počinitelje krivičnog dela silovanja. Cilj rada bio je da se utvrdi da li je moguće formirati psihološki profil prestupnika koji čine seksualne delikte, što bi omogućilo bolji uvid u prirodu ove specifične vrste agresivnog ponašanja

Motivacioni modeli serijskih seksualno motivisanih ubistava

There are various motives of committing a criminal act. When we talk about homicide, we need to say that it can be the result of huge number of motives, first of all, revenge, blood feud, material gain, jealousy, political motives, sexual motives, etc. The authors present motivational model of multiple-serial killers, and pay attention on factors which contribute that a person becomes a serial killer. First of all, they focus on influence of inadequate social environment, events during childhood, model of responsibility and operations directed to others and us.Polazeći od velikog broja determinanti koje mogu uticati na neko lice da izvrši seriju seksualno motivisanih ubistava, autori u radu vrše analizu motivacionih modela, kojima se nastoji dati odgovor na pitanje zašto jedno lice postane učinilac serije takvih krivičnih dela. Pri tome, posebnu pažnju su usmerili na motivacioni model koji su Berdžes i njegovi saradnici koristili u objašnjenju seksualno motivisanih ubistava i model kontrole traume koji je definisao Hiki (Hickey). Na kraju, s ciljem objektivnijeg sagledavanja ubistava, date su kratke informacije o motivacionom spektru koji su Revič i Šlezindžer koristili za klasifikaciju serijskih ubistava

Motivacioni modeli serijskih seksualno motivisanih ubistava

There are various motives of committing a criminal act. When we talk about homicide, we need to say that it can be the result of huge number of motives, first of all, revenge, blood feud, material gain, jealousy, political motives, sexual motives, etc. The authors present motivational model of multiple-serial killers, and pay attention on factors which contribute that a person becomes a serial killer. First of all, they focus on influence of inadequate social environment, events during childhood, model of responsibility and operations directed to others and us.Polazeći od velikog broja determinanti koje mogu uticati na neko lice da izvrši seriju seksualno motivisanih ubistava, autori u radu vrše analizu motivacionih modela, kojima se nastoji dati odgovor na pitanje zašto jedno lice postane učinilac serije takvih krivičnih dela. Pri tome, posebnu pažnju su usmerili na motivacioni model koji su Berdžes i njegovi saradnici koristili u objašnjenju seksualno motivisanih ubistava i model kontrole traume koji je definisao Hiki (Hickey). Na kraju, s ciljem objektivnijeg sagledavanja ubistava, date su kratke informacije o motivacionom spektru koji su Revič i Šlezindžer koristili za klasifikaciju serijskih ubistava

Kognitivne sposobnosti kao potencijalni činilac tačnosti procene iskaza

U dosadašnjim studijama o uspešnosti u otkrivanju laganja utvrđeno je da policijski službenici nisu značajno uspešniji u proceni istinitosti iskaza u odnosu na ostalu populaciju. Imajući u vidu činjenicu da su u detekciji laganja neki pojedinci bolji od drugih, postavlja se pitanje njihovog intelektualnog kapaciteta. U radu je prezentovano istraživanje čiji se cilj odnosio na dobijanje odgovora na pitanje: Da li su bazične dimenzije kognitivnog fukcionisanja značajne determinante u proceni tačnosti iskaza, odnosno da li je inteligencija povezana sa tačnošću procene iskaza? U istraživanju je učestvovalo 60 ispitanika, (49 muškaraca i 11 žena uzrasta od 23 do 25 godina), polaznika policijske obuke koji su u prvoj fazi istraživanja najpre popunjavali testove iz baterije KOG-9, a zatim imali zadatak da na osnovu video zapisa 30 intervjua (15 istinitih i 15 lažnih iskaza) procene istinitost iskaza osoba koje su bile prikazane na snimcima. Rezultati ne nude potvrdu nalaza o značaju inteligencije u proceni tačnosti laganja, odnosno govore u prilog toga da predikcija uspešnosti procene ne nalazi oslonac u razvijenosti opšte inteligencije i intelektualnih sposobnosti. Pretpostavlja se da uspešnost u proceni tačnosti iskaza podrazumeva izraženost drugih sposobnosti, kao što je npr. sposobnost kodiranja i dekodiranja verbalnih i neverbalnih poruka, kao i izraženost određenih osobina ličnosti