علل شیوع، راه‌های پیشگیری و درمان مالاریا و طاعون در ایران بر اساس گزارش سیاحان اروپایی

Background and Aim: Malaria and plague were among the most important diseases that spread based on environmental conditions and characteristics. The purpose of this research is to investigate the causes and areas of prevalence, ways of prevention and treatment of these two deadly diseases in Iran (1304-1344) based on the of European tourists’ reports. Methods: This research has been written in a descriptive-analytical way by referring to texts and library sources and historical editions. Ethical Considerations: In referring to documents and sources, the principles of trustworthiness, honesty and inference from historical data have been observed. Results: Infectious diseases such as malaria and plague appeared and spread due to the lack of sanitary facilities and personal and environmental health. But the role of individual and group attitudes of different layers of society in the causes of disease and their treatment methods should be considered. The penetration of folk beliefs among a large part of the society, unwillingness and lack of trust in modern treatment methods - with the arrival of modern medicine in Iran - had a great impact on the spread of infectious diseases and mortality. Conclusion: The results show that following the use of modern treatment methods, the death from infectious diseases of malaria and plague decreased from the end of the Qajar and during the Pahlavi - especially Pahlavi II. The absence and weakness of health and treatment facilities and equipment, climatic-environmental conditions and social communication, as well as adherence to traditional medicine and negative attitude to modern treatment methods, caused the emergence and spread of infectious diseases of malaria and plague in Iran.زمینه و هدف: مالاریا و طاعون از مهم‌ترین امراضی بودند که پس از بروز بر اساس شرایط و ویژگی‌های محیطی گسترش پیدا می‌کردند. هدف از این پژوهش، بررسی علل و زمینه‌های شیوع، راه‌های پیشگیری و نحوه درمان این دو بیماری مهلک در ایران (1344-1304 ش.) بر اساس گزارش سیاحان اروپایی است. روش: این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و با مراجعه به متون و منابع کتابخانه‌ای و نسخه‌های تاریخی نگاشته شده است. ملاحظات اخلاقی: در مراجعه به اسناد و منابع اصول امانتداری، صداقت و استنباط از داده‌های تاریخی رعایت شده است. یافته‌ها: بیماری‌های مسری مالاریا و طاعون از بسترهایی مانند نبود امکانات بهداشتی و سلامت فردی و محیطی بروز و شیوع پیدا می‌کرد، اما باید به نقش نگرش‌های فردی و گروهی لایه‌های مختلف اجتماع در علل بروز بیماری و شیوه‌های درمان آن‌ها نیز توجه کرد. رسوخ باورهای عامیانه در میان بخش زیادی از طبقات جامعه، عدم تمایل و اعتماد به روش‌های درمانی نوین ـ با ورود طب مدرن به ایران ـ تأثیر فراوان در انتشار امراض واگیر و مرگ و میر افراد داشت. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان می‌دهد به دنبال به ‌کارگیری شیوه‌های نوین درمانی، تلفات بیماری‌های مسری مالاریا و طاعون از اواخر دوران قاجار و در عصر پهلوی ـ به ویژه پهلوی دوم ـ کاهش یافت. نبود و ضعف امکانات و تجهیزات بهداشتی و درمانی، شرایط اقلیمی ـ محیطی و ارتباطات اجتماعی و نیز پایبندی به طب سنتی و نگرش منفی به شیوه‌های درمانی مدرن، موجب بروز و گسترش امراض واگیر مالاریا و طاعون در ایران بود