DOĞU AKDENİZ’DEKİ MİNERAL TOZUN ATMOSFERİK KOLON İÇERİSİNDEKİ DİKEY VE YATAY DAĞILIMI: KİMYASAL KOMPOZİSYON VE UZUN ERİMLİ TAŞINIM

Sahra ve Orta Doğu çölleri sırasıyla Akdeniz'i güney ve doğusundan kuşatırken, bölge atmosferine mineral toz parçacıklarını sağlamaktadır. Özellikle geçiş mevsimlerinde etkili olan toz fırtınalarının Doğu Akdeniz’i Bölgesine darbeler halinde ulaştığı ortaya konulmuştur (Kubilay ve diğ., 2000). Ayrıca, Akdeniz’in kuzeyinde bulunan yarı- endüstrilermiş ve endüstrileşmiş ülkeler yıl boyunca insan kaynaklı aerosol parçacıkları bölge atmosferine salmaktadırlar Mihalopoulos ve diğ., 1997; Lelieveld ve diğ., 2002). Yukarıda belirtilen nedenlere bağlı olarak, çökelme akıları, optik kalınlık ve ışınım zorlaması göz önüne alındığı zaman Akdeniz dünya üzerindeki gözlenen en yüksek değerlerden biri olarak dikkat çekmektedirAkdeniz yukarıda bahsi geçen özellikleriyle, deniz, yer ve atmosfer bilimciler için doğal bir laboratuar niteliğine sahiptir. Günümüzde atmosferik mineral aerosol çalışmaları; konunun karmaşıklığını ortaya koyarken araştırmaların bütünlükçü ve teknolojik cihazların uygulamasını dayatmaktadır. TÜBİTAK tarafından desteklenen 113Y107 nolu proje kapsamında yapılacak bilimsel çalışmalar sırasında Erdemli istasyonunda yoğum bir şekilde örneklemeler yapılırken ülkemizde bu alandaki ilk uygulamalar yapılacaktır (örneğin Ambient Ion Monitoring). Projenin bütünlükçü felsefisine uygun olduğu halde iş paketlerini olumsuz yönde etkileyebilecek bazı uygulamalardan özellikle kaçınılmıştır. Örneğin güney kıyılarımızdan ülkemize giren mineral tozun özellikle kuzeye veya tam tersi kuz

Erdemli Zaman Serisi Deniz Araştırmaları 2017

Denizel ortam önemli bir ekonomik kaynak olmasının yanı sıra su, karbon ve ısı döngüsünün bölgesel ve küresel iklim değişimleri belirlenmesinde önemli bir role sahiptir. Kaynakların aşırı kullanımı, kirlilik ve iklim değişikliği gibi etkenlerin denizel ortamlarda meydana getirdiği değişimlerin düzenli ve uzun süreli gözlemlenmesi, bu gözlemleri destekleyecek sayısal modeller ile öngörü yapılması bilimsel açıdan önemli olduğu kadar denizle doğrudan yada dolaylı olarak ilişkili tüm sosyo-ekonomik alanlar içinde önem arz etmektedir. Doğu Akdeniz’de yaklaşık 25 yıldır sürdürülen çalışmalar, özellikle yaz kış tabakalaşmalarında önemli değişimler olduğunu ve tabaklaşma döneminin uzadığını göstermektedir. Şüphesiz fiziksel ortamdaki bu ciddi değişikliğin kısa ve uzun dönemde deniz canlılarını ve tüm sistem dinamiklerini etkileyecektir. Bu değişimlerin gözlenmesi ve ileride hem iklim değişikliği hem de sistemin nasıl evrileceğini anlamak ve gerekli tedbirleri almak için zaman serisi çalışması tek yöntemdir. Erdemli Zaman Serisi çalışması kapsamında toplanacak ve üretilecek veriler bir çok analize ve son ürün olarak da model çalışmalarına temel girdi sağlayacaktır. Sonuç olarak, bu çalışma kapsamında yapılacak çalışmalar, ileride yapılacak ileri analizler ve modeller için temel girdi sağlayacaktır. Bunun yanında gerek tür çeşitliliğindeki değişimler ve mevsimlere bağlı olan bir çok canlının (balık ve diğer deniz ürünleri dahil), üreme dönemlerinde sapmalar gözlenecektir

Erdemli Zaman Serisi Deniz Araştırmaları 2018

Denizel ortamda kaynakların aşırı kullanımı, kirlilik ve iklim değişikliği gibi etkenlerden meydana gelen değişimlerin düzenli ve uzun süreli gözlemlenmesi ileride oluşturulacak sayısal modeller ile öngörü sistemlerinin oluşturulması açısından önem arz etmektedir. Denizlerde ölçüm ve öngürülerin oluşturulması bilimsel açıdan önemli olduğu kadar denizle ilişkili tüm sosyo-ekonomik alanlar içinde yer alan pek çok sektörü yakından ilgilendirmektedir.. Doğu Akdeniz’de yaklaşık 25 yıldır sürdürülen çalışmalar, özellikle yaz kış tabakalaşmalarında önemli değişimler olduğunu ve tabaklaşma döneminin uzadığını göstermektedir. Bu değişimlerin gözlenmesi ve ileride hem iklim değişikliği hem de sistemin nasıl evrileceğini anlamak ve gerekli tedbirleri alabilmek için on yıllar seviyesinde yapılan zaman serisi çalışmaları öne çıkmaktadır. Erdemli Zaman Serisi çalışması kapsamında toplanacak ve üretilecek veriler bir çok analize ve son ürün olarak da model çalışmalarına temel girdi sağlayacaktır. Sonuç olarak, 2018 yılında da yapılacak bu çalışma ile ileride yapılacak ileri analizler ve modeller için temel girdi sağlayacağı gibi bölgedeki bir çok canlıyı (balık ve diğer deniz ürünleri dahil)etkileyecek yıllara ve mevsimlere bağlı ekosistemdeki değişimlerin saptanabilmesine olanak sağlayacaktır