Polish statement on food allergy in children and adolescents

An adverse food reaction is defined as clinical symptoms occurring in children, adolescents or adults after ingestion of a food or chemical food additives. This reaction does not occur in healthy subjects. In certain individuals is a manifestation of the body hypersensitivity, i.e. qualitatively altered response to the consumed food. The disease symptoms observed after ingestion of the food can be triggered by two pathogenetic mechanisms; this allows adverse food reactions to be divided into allergic and non-allergic food hypersensitivity (food intolerance). Food allergy is defined as an abnormal immune response to ingested food (humoral, cellular or mixed). Non-immunological mechanisms (metabolic, pharmacological, microbiological or other) are responsible for clinical symptoms after food ingestion which occur in non-allergic hypersensitivity (food intolerance). Food allergy is considered a serious health problem in modern society. The prevalence of this disorder is varied and depends, among other factors, on the study population, its age, dietary habits, ethnic differences, and the degree of economic development of a given country. It is estimated that food allergy occurs most often among the youngest children (about 6-8% in infancy); the prevalence is lower among adolescents (approximately 3-4%) and adults (about 1-3%). The most common, age-dependent cause of hypersensitivity, expressed as sensitization or allergic disease (food allergy), are food allergens (trophoallergens). These are glycoproteins of animal or plant origine contained in: cow's milk, chicken egg, soybean, cereals, meat and fish, nuts, fruits, vegetables, molluscs, shellfish and other food products. Some of these allergens can cause cross-reactions, occurring as a result of concurrent hypersensitivity to food, inhaled or contact allergens. The development of an allergic process is a consequence of adverse health effects on the human body of different factors: genetic, environmental and supportive. In people predisposed (genetically) to atopy or allergy, the development of food allergy is determined by four allergic-immunological mechanisms, which were classified and described by Gell-Coombs. It is estimated that in approximately 48-50% of patients, allergic symptoms are caused only by type I reaction, the IgEmediated (immediate) mechanism. In the remaining patients, symptoms of food hypersensitivity are the result of other pathogenetic mechanisms, non-IgE mediated (delayed, late) or mixed (IgE mediated, non-IgE mediated). Clinical symptomatology of food allergy varies individually and depends on the type of food induced pathogenetic mechanism responsible for their occurrence. They relate to the organ or system in which the allergic reaction has occurred (the effector organ). Most commonly the symptoms involve many systems (gastrointestinal tract, skin, respiratory system, other organs), and approximately 10% of patients have isolated symptoms. The time of symptoms onset after eating the causative food is varied and determined by the pathogenetic mechanism of the allergic immune reaction (immediate, delayed or late symptoms). In the youngest patients, the main cause of food reactions is allergy to cow’s milk. In developmental age, the clinical picture of food allergy can change, as reflected in the so-called allergic march, which is the result of anatomical and functional maturation of the effector organs, affected by various harmful allergens (ingested, inhaled, contact allergens and allergic cross-reactions). The diagnosis of food allergy is a complex, long-term and time-consuming process, involving analysis of the allergic history (personal and in the family), a thorough evaluation of clinical signs, as well as correctly planned allergic and immune tests. The underlying cause of diagnostic difficulties in food allergy is the lack of a single universal laboratory test to identify both IgE-mediated and non-IgE mediated as well as mixed pathogenetic mechanisms of allergic reactions triggered by harmful food allergens. In food allergy diagnostics is only possible to identify an IgE-mediated allergic process (skin prick tests with food allergens, levels of specific IgE antibodies to food allergens). This allows one to confirm the diagnosis in patients whose symptoms are triggered in this pathogenetic mechanism (about 50% of patients). The method allowing one to conclude on the presence or absence of food hypersensitivity and its cause is a food challenge test (open, blinded, placebo-controlled). The occurrence of clinical symptoms after the administration of food allergen confirms the cause of food allergy (positive test) whereas the time elapsing between the triggering dose ingestion and the occurrence of clinical symptoms indicate the pathogenetic mechanisms of food allergy (immediate, delayed, late). The mainstay of causal treatment is temporary removal of harmful food from the patient’s diet, with the introduction of substitute ingredients with the nutritional value equivalent to the eliminated food. The duration of dietary treatment should be determined individually, and the measures of the effectiveness of the therapeutic elimination diet should include the absence or relief of allergic symptoms as well as normal physical and psychomotor development of the treated child. A variant alternative for dietary treatment of food allergy is specific induction of food tolerance by intended contact of the patient with the native or thermally processed harmful allergen (oral immunotherapy). This method has been used in the treatment of IgE-mediated allergy (to cow's milk protein, egg protein, peanut allergens). The obtained effect of tolerance is usually temporary. In order to avoid unnecessary prolongation of treatment in a child treated with an elimination diet, it is recommended to perform a food challenge test at least once a year. This test allows one to assess the body's current ability to acquire immune or clinical tolerance. A negative result of the test makes it possible to return to a normal diet, whereas a positive test is an indication for continued dietary treatment (persistent food allergy). Approximately 80% of children diagnosed with food allergy in infancy "grow out" of the disease before the age of 4-5 years. In children with non-IgE mediated food allergy the acquisition of food tolerance is faster and occurs in a higher percentage of treated patients compared to children with IgE-mediated food allergy. Pharmacological treatment is a necessary adjunct to dietary treatment in food allergy. It is used to control the rapidly increasing allergic symptoms (temporarily) or to achieve remission and to prevent relapses (long-term treatment). Preventive measures (primary prevention of allergies) are recommended for children born in a "high risk" group for the disease. These are comprehensive measures aimed at preventing sensitization of the body (an appropriate way of feeding the child, avoiding exposure to some allergens and adverse environmental factors). First of all, the infants should be breast-fed during the first 4-6 months of life, and solid foods (non milk products, including those containing gluten) should be introduced no earlier than 4 months of age, but no later than 6 months of age. An elimination diet is not recommended for pregnant women (prevention of intrauterine sensitization of the fetus and unborn child). The merits of introducing an elimination diet in mothers of exclusively breast-fed infants, when the child responds with allergic symptoms to the specific diet of the mother, are disputable. Secondary prevention focuses on preventing the recurrence of already diagnosed allergic disease; tertiary prevention is the fight against organ disability resulting from the chronicity and recurrences of an allergic disease process. Food allergy can adversely affect the physical development and the psycho-emotional condition of a sick child, and significantly interfere with his social contacts with peers. A long-term disease process, recurrence of clinical symptoms, and difficult course of elimination diet therapy are factors that impair the quality of life of a sick child and his family. The economic costs generated by food allergies affect both the patient's family budget (in the household), and the overall financial resources allocated to health care (at the state level). The adverse socio-economic effects of food allergy can be reduced by educational activities in the patient’s environment and dissemination of knowledge about the disease in the society

Krztusiec – choroba nie tylko dzieci, aktualne strategie jej zapobiegania

Krztusiec jest ostrą chorobą zakaźną wieku dziecięcego, najbardziej niebezpieczną dla noworodków i niemowląt. Przed erą wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwkrztuścowych krztusiec występował jako choroba endemiczna charakteryzująca się wysoką zapadalnością, wysokim odsetkiem śmiertelności, szczególnie w 1. roku życia, oraz licznymi powikłaniami. Po wprowadzeniu szczepień ochronnych przez pewien okres obserwowano tendencję spadkową zachorowań. Obecnie współczynnik zapadalności wzrasta (wPolsce 3,45 w2009 roku vs 2,25 w2008 roku), a przyczyn tego zjawiska upatruje się w szybkim wygasaniu odpowiedzi poszczepiennej u dzieci starszych, co czyni je podatnymi na zakażenie. W ciągu ostatniej dekady odnotowuje się systematyczny wzrost zachorowań na krztusiec wśród młodzieży i osób dorosłych. Fakt ten skłania do intensyfikacji prac nad opracowaniem nowych, skutecznych szczepionek przeciwko krztuścowi przeznaczonych do stosowania w profilaktyce krztuśca u młodzieży i dorosłych. Rejestracja w 2005 roku w USA dwóch nowych szczepionek skojarzonych dTap zawierających acelularny komponent krztuśca, toksoid tężcowy oraz obniżoną ilość toksoidu błoniczego [Boostrix, GlaxoSmithKline (od 10. do 18. r.ż.) oraz Adacel, Sanofi Pasteur (od 11. do 64. r.ż.)] jest pierwszym krokiem ku poprawie sytuacji epidemiologicznej wcałym społeczeństwie. Tym bardziej, że dotychczasowe badania potwierdzają ich immunogenność i profil bezpieczeństwa. W pracy przedstawiono sytuację epidemiologiczną zachorowań na krztusiec wPolsce i na świecie oraz aktualne strategie zapobiegania tej chorobie. Nowoczesna profilaktyka krztuśca polegająca na powszechnym wprowadzeniu programu szczepień u osób dorosłych i młodzieży (obejmującego strategie tzw. kokonu i podawania dawki przypominającej dTap) wydaje się aktualnie najskuteczniejszym sposobem zmniejszenia częstości występowania krztuśca w całej populacji

Changes in the range of prophylactic immunization in children

Vaccinations belong to the basic and most important prophylactic activities. The paper presents the latest changes in vaccination recommendations for healthy neonates and high risk groups (premature infants) as well as infant population. Considerable changes in tuberculosis immunization for developmental age population have been noted recently in Poland. According to the latest recommendations BCG vaccination should be applied once, as soon as possible after a child’s birth, yet not necessarily during the first 24 hours of life, but on a chosen day of stay in a neonate clinic. The obligation of scare after vaccination evaluation has been abolished, too. However, the duty of medical documentation control in the first year of life in order to check if BCG vaccination has been performed is obligatory. In premature neonates with the risk of serious bacterial infections, compulsory vaccinations should not be delayed, and in children without clinical problems, they should be performed in accordance with chronological age. The children from this group should also be covered by the extended program of active immunization available today in Poland. The constant threat of infectious diseases is noted in WHO reports. The latest report published in 2008 presents the groups of the most dangerous diseases which require priority preventive activities. The group includes pneumococcal and meningococcal infections, influenza and varicella. Compulsory refunded vaccinations against pneumococci for children up to the age of 5 and against varicella for children up to the age of 12 were introduced in October 2008 in Poland. One should hope that thanks to the progress in vaccinology and new vaccines implementation it will be possible to effectively protect the developmental age population against numerous diseases.Szczepienia ochronne należą do podstawowych i najważniejszych działań profilaktycznych. W pracy przedstawiono najnowsze zmiany w zaleceniach dotyczących szczepień ochronnych w grupie noworodków zdrowych oraz z grup wysokiego ryzyka, tj. wcześniaków, oraz w populacji niemowląt. W ostatnich latach nastąpiły w Polsce istotne zmiany dotyczące uodpornienia populacji wieku rozwojowego przeciwko gruźlicy. Według najnowszych wytycznych szczepienie BCG należy wykonać jednorazowo, jak najszybciej po urodzeniu dziecka, jednak niekoniecznie w 1. dobie życia, ale w dowolnym dniu pobytu w oddziale noworodkowym. Zniesiono też obowiązek oceny wielkości blizny poszczepiennej u 12-miesięcznych niemowląt. Obowiązuje natomiast kontrola dokumentacji medycznej w 1. roku życia dziecka w celu sprawdzenia, czy wykonane zostało szczepienie BCG. U wcześniaków, należących do grupy wysokiego ryzyka ciężkich zakażeń, głównie bakteryjnych, nie należy opóźniać realizacji obowiązkowych szczepień ochronnych; przy dobrym stanie klinicznym powinny być wykonywane zgodnie z wiekiem kalendarzowym. Dzieciom tym trzeba także rozszerzać program czynnego uodpornienia o aktualnie dostępne w Polsce szczepionki zalecane. O stałym zagrożeniu chorobami zakaźnymi na świecie informują raporty WHO. W ostatnim raporcie, opublikowanym w 2008 roku, przedstawiono grupy najgroźniejszych chorób, wymagających priorytetowych działań prewencyjnych, do których zaliczono m.in. zakażenia pneumokokowe i meningokokowe, grypę i ospę wietrzną. Od października 2008 roku w Polsce wprowadzono obowiązkowe, refundowane szczepienia dla dzieci z grup wysokiego ryzyka przeciwko pneumokokom do 5. r.ż. i ospie wietrznej do 12. r.ż. Należy mieć nadzieję, że dzięki postępowi wakcynologii i wdrażaniu nowych szczepionek możliwa będzie coraz skuteczniejsza ochrona populacji wieku rozwojowego przed licznymi chorobami

Pertussis – not a specifically children’s disease, current prevention strategies

Pertussis (whooping cough) is an acute infectious disease of children, the most dangerous for newborns and infants. Before common vaccinations were introduced, pertussis was an endemic disease of high morbidity, high death rate, especially in the first year of life, and numerous complications. After the vaccinations were introduced for some time downward tendency of pertussis morbidity was observed. Nowadays morbidity rate is growing (in Poland 3.45 in 2009 vs. 2.25 in 2008), and the reasons for this tendency could lie in the fast extinction of postvaccination response in older children, which makes them vulnerable to infections. In the last decade the increase in pertussis prevalence in adolescents and adults in observed. This fact calls for the intensification of researches into creating new vaccine designed for adolescents and adults. The introduction of 2 new dTap vaccines in the USA in 2005 based on tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and acellular pertussis vaccine [Boostrix, GlaxoSmithKline (10-18 years of age) and Adacel, Sanofi Pasteur (11-64 years of age)], constitutes a first step towards the improvement of the epidemio-logical situation. The study presents pertussis prevalence in Poland and in the world, as well as current prevention strategies. Nowadays prevention based on the implementation an adult program (a cocoon strategy and a single booster dose dTap) in addition to childhood and adolescents vaccination seems to be the most effective strategy resulting in significant reduction of pertussis incidence in the all age groups.Krztusiec jest ostrą chorobą zakaźną wieku dziecięcego, najbardziej niebezpieczną dla noworodków i niemowląt. Przed erą wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwkrztuścowych krztusiec występował jako choroba endemiczna charakteryzująca się wysoką zapadalnością, wysokim odsetkiem śmiertelności, szczególnie w 1. roku życia, oraz licznymi powikłaniami. Po wprowadzeniu szczepień ochronnych przez pewien okres obserwowano tendencję spadkową zachorowań. Obecnie współczynnik zapadalności wzrasta (w Polsce 3,45 w 2009 roku vs 2,25 w 2008 roku), a przyczyn tego zjawiska upatruje się w szybkim wygasaniu odpowiedzi poszczepiennej u dzieci starszych, co czyni je podatnymi na zakażenie. W ciągu ostatniej dekady odnotowuje się systematyczny wzrost zachorowań na krztusiec wśród młodzieży i osób dorosłych. Fakt ten skłania do intensyfikacji prac nad opracowaniem nowych, skutecznych szczepionek przeciwko krztuścowi przeznaczonych do stosowania w profilaktyce krztuśca u młodzieży i dorosłych. Rejestracja w 2005 roku w USA dwóch nowych szczepionek skojarzonych dTap zawierających acelularny komponent krztuśca, toksoid tężcowy oraz obniżoną ilość toksoidu błoniczego [Boostrix, GlaxoSmithKline (od 10. do 18. r.ż.) oraz Adacel, Sanofi Pasteur (od 11. do 64. r.ż.)] jest pierwszym krokiem ku poprawie sytuacji epidemiologicznej w całym społeczeństwie. Tym bardziej, że dotychczasowe badania potwierdzają ich immunogenność i profil bezpieczeństwa. W pracy przedstawiono sytuację epidemiologiczną zachorowań na krztusiec w Polsce i na świecie oraz aktualne strategie zapobiegania tej chorobie. Nowoczesna profilaktyka krztuśca polegająca na powszechnym wprowadzeniu programu szczepień u osób dorosłych i młodzieży (obejmującego strategie tzw. kokonu i podawania dawki przypominającej dTap) wydaje się aktualnie najskuteczniejszym sposobem zmniejszenia częstości występowania krztuśca w całej populacji

Zmiany w zakresie szczepień ochronnych u dzieci

Szczepienia ochronne należą do podstawowych i najważniejszych działań profilaktycznych. W pracy przedstawiono najnowsze zmiany w zaleceniach dotyczących szczepień ochronnych w grupie noworodków zdrowych oraz z grup wysokiego ryzyka, tj. wcześniaków, oraz w populacji niemowląt. W ostatnich latach nastąpiły w Polsce istotne zmiany dotyczące uodpornienia populacji wieku rozwojowego przeciwko gruźlicy. Według najnowszych wytycznych szczepienie BCG należy wykonać jednorazowo, jak najszybciej po urodzeniu dziecka, jednak niekoniecznie w 1. dobie życia, ale w dowolnym dniu pobytu w oddziale noworodkowym. Zniesiono też obowiązek oceny wielkości blizny poszczepiennej u 12-miesięcznych niemowląt. Obowiązuje natomiast kontrola dokumentacji medycznej w 1. roku życia dziecka w celu sprawdzenia, czy wykonane zostało szczepienie BCG. U wcześniaków, należących do grupy wysokiego ryzyka ciężkich zakażeń, głównie bakteryjnych, nie należy opóźniać realizacji obowiązkowych szczepień ochronnych; przy dobrym stanie klinicznym powinny być wykonywane zgodnie z wiekiem kalendarzowym. Dzieciom tym trzeba także rozszerzać program czynnego uodpornienia o aktualnie dostępne w Polsce szczepionki zalecane. O stałym zagrożeniu chorobami zakaźnymi na świecie informują raporty WHO. W ostatnim raporcie, opublikowanym w 2008 roku, przedstawiono grupy najgroźniejszych chorób, wymagających priorytetowych działań prewencyjnych, do których zaliczono m.in. zakażenia pneumokokowe i meningokokowe, grypę i ospę wietrzną. Od października 2008 roku w Polsce wprowadzono obowiązkowe,refundowane szczepienia dla dzieci z grupwysokiego ryzyka przeciwko pneumokokom do 5.r.ż. i ospie wietrznej do 12. r.ż. Należy mieć nadzieję, że dzięki postępowi wakcynologii i wdrażaniu nowych szczepionek możliwa będzie coraz skuteczniejsza ochrona populacji wieku rozwojowego przed licznymi chorobami

Praktyczne aspekty szczepień ochronnych u dzieci

W pracy omówiono aspekty praktyczne dotyczące zasad wykonywania szczepień ochronnych w Polsce. Zwrócono uwagę na prawidłowe przeprowadzanie kwalifikacji do szczepień, odpowiedni dobór szczepionek, schemat i technikę ich podawania. Uodpornienie czynne przeciwko chorobom zakaźnym u dzieci i młodzieży jest wykonywane według narodowych programów szczepień ochronnych, a w przypadku zagrożeń epidemicznych dodatkowo przeprowadzane są szczepienia akcyjne w grupach wysokiego ryzyka. Przed każdym szczepieniem należy przeprowadzić odpowiednią kwalifikację lekarską, uwzględniającą wywiad, badanie fizykalne, ocenę ryzyka ewentualnych odczynów poszczepiennych lub wskazań do szczepień zalecanych. Bardzo pomocny w uzyskaniu wywiadu przed szczepieniem i w jego interpretacji jest 10-punktowy „Kwestionariusz wywiadu przesiewowego przed szczepieniami dzieci i młodzieży”. Należy ściśle przestrzegać wieku, w którym realizuje się szczepienia, oraz odstępów czasowych pomiędzy szczepionkami żywymi lub kolejnymi dawkami tej samej szczepionki. Wykonywanie wielokrotnych iniekcji podczas realizacji szczepień wymaga stosowania różnych sposobów eliminacji doznawanego przez dziecko bólu. Należą do nich m.in.: karmienie piersią podczas szczepienia, podawanie roztworu sacharozy, stosowanie preparatów miejscowo znieczulających skórę lub środków przeciwbólowych. Pewne problemy w kwalifikacji do szczepień ochronnych stwarzają lekarzowi dzieci z chorobami alergicznymi. Należy podkreślić, że tylko uczulenie w stopniu anafilaksji na antygeny szczepionkowe czy inne składowe szczepionki jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do jej stosowania. Dzieci z chorobami przewlekłymi powinny być szczepione w okresach remisji choroby i otrzymywać dodatkowo szerszy niż obowiązkowy zakres szczepień

Practical aspects of prophylactic immunization in children

The paper discusses practical aspects of prophylactic vaccinations in Poland. Special attention was put to vaccination suitability, selection of vaccines, schedule and application methods. Active immunization in children is performed in accordance with national prophylactic immunization program, in case of epidemiological threats, additionally special vaccination actions are performed in high risk groups. Before every vaccination appropriate medical qualification should be carried out, including history, physical examination, evaluation of potential post-vaccination risks, recommendations and indications. The usage of 10-point screening pre-vaccination “Questionnaire in children and adolescents” is highly recommended. Appropriate time intervals between living vaccines applications or subsequent doses of the same vaccines should be observed. In case of repeated injections in children it is also vital to relieve pain by breast-feeing or sucrose solution during vaccine application. Local anaesthetics or painkillers can also be applied. It can be problematic for a doctor to recommend vaccinations for children suffering from allergies. It should be pointed out that only anaphylaxis to vaccine antigens or other parts of vaccine is an absolute contraindication against its usage. Children with chronic diseases should be immunized during remission periods and receive a wider than obligatory range of vaccines.W pracy omówiono aspekty praktyczne dotyczące zasad wykonywania szczepień ochronnych w Polsce. Zwrócono uwagę na prawidłowe przeprowadzanie kwalifikacji do szczepień, odpowiedni dobór szczepionek, schemat i technikę ich podawania. Uodpornienie czynne przeciwko chorobom zakaźnym u dzieci i młodzieży jest wykonywane według narodowych programów szczepień ochronnych, a w przypadku zagrożeń epidemicznych dodatkowo przeprowadzane są szczepienia akcyjne w grupach wysokiego ryzyka. Przed każdym szczepieniem należy przeprowadzić odpowiednią kwalifikację lekarską, uwzględniającą wywiad, badanie fizykalne, ocenę ryzyka ewentualnych odczynów poszczepiennych lub wskazań do szczepień zalecanych. Bardzo pomocny w uzyskaniu wywiadu przed szczepieniem i w jego interpretacji jest 10-punktowy „Kwestionariusz wywiadu przesiewowego przed szczepieniami dzieci i młodzieży”. Należy ściśle przestrzegać wieku, w którym realizuje się szczepienia, oraz odstępów czasowych pomiędzy szczepionkami żywymi lub kolejnymi dawkami tej samej szczepionki. Wykonywanie wielokrotnych iniekcji podczas realizacji szczepień wymaga stosowania różnych sposobów eliminacji doznawanego przez dziecko bólu. Należą do nich m.in.: karmienie piersią podczas szczepienia, podawanie roztworu sacharozy, stosowanie preparatów miejscowo znieczulających skórę lub środków przeciwbólowych. Pewne problemy w kwalifikacji do szczepień ochronnych stwarzają lekarzowi dzieci z chorobami alergicznymi. Należy podkreślić, że tylko uczulenie w stopniu anafilaksji na antygeny szczepionkowe czy inne składowe szczepionki jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do jej stosowania. Dzieci z chorobami przewlekłymi powinny być szczepione w okresach remisji choroby i otrzymywać dodatkowo szerszy niż obowiązkowy zakres szczepień

Relationships between fat and bone during growth

An increasing worldwide obesity epidemics and a number of obesity-related morbidities has brought on the largescale research into associations between adipose tissue and the skeleton and bone metabolism. The results of relevant published studies, conducted in adults and children, are inconsistent: some reports suggest protective role of body fat on skeletal health, whereas others emphasize a detrimental effect of adiposity on bone mineral density (BMD) and bone turnover. The discrepancies may, at least partly, result from differing methodological approachesacross studies. During the last decade, a growing body of evidence has emerged, supporting the view of a negative role of obesity in bone mass accrual during growth. Childhood obesity may lead to fragility fractures and may, therefore, predict early development of osteoporosis in adulthood. The adipokines and hormones secreted by adipocytes are substantially responsible for fat-bone interactions. The effects of adipokines, such as leptin, adiponectin, resistin or visfatin, on BMD during growth, bone modelling and remodelling processes appear multidirectional. Although low BMI has become a commonly accepted risk factor of postmenopausal osteoporosis, and high BMI has been perceived to prevent bone loss, several well-designed paediatric studies have clearly shown a paradoxical deleterious impact of obesity and excessive weight gain on bone tissue. Finally, there is significant evidence that chronic low-grade inflammation induced by obesity is the key mechanism of this negative effect of adiposity on the growing skeleton. The aim of this review is to demonstrate updated knowledge concerning complexity of fat-andbone interactions, and to highlight important pathogenic and clinical implications of childhood obesity on bone structure, BMD, bone strength and metabolism.Wraz z narastającą częstością występowania otyłości oraz poznaniem jej poważnych klinicznych aspektów rozpoczęła się dyskusja na temat wpływu tkanki tłuszczowej na układ szkieletowy i metabolizm kostny. Wyniki badań są niejednoznaczne – z jednej strony sugerują, że nadmierny rozwój tkanki tłuszczowej wywiera ochronny wpływ na kości w różnych okresach życia, z drugiej – że tłuszcz oddziałuje niekorzystnie na stan szkieletu oraz metabolizm kostny zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Te intrygujące rozbieżności częściowo wynikają z różnorodności ideowej i metodologicznej badań. W ostatnich latach przybywa jednak dowodów potwierdzających negatywne oddziaływanie otyłości wieku rozwojowego na akumulację masy szkieletowej (bone mineral density, BMD). Otyłość w dzieciństwie może predysponować do złamań oraz przyczyniać się do wcześniejszego rozwoju osteoporozy w wieku dorosłym. Kluczową rolę w tych interakcjach mają odgrywać cytokiny i sekrecja przez tkankę tłuszczową licznych czynników hormonalnych. Ponadto wpływ adipocytokin, takich jak leptyna, adiponektyna, rezystyna czy wisfatyna, na rosnącą kość (na procesy modelingu i remodelingu) może być wielokierunkowy. Osteodestrukcyjny pływ otyłości pozostaje, niejako paradoksalnie, w sprzeczności z powszechnie akceptowanym poglądem o ochronnej roli tkanki tłuszczowej, tj. wysokim BMI jako czynniku przeciwdziałającym pomenopauzalnej utracie masy kostnej. Pojawiają się wreszcie dowody, że osiowym mechanizmem niekorzystnego oddziaływania tkanki tłuszczowej na rosnącą kość jest przewlekły minimalny stan zapalny indukowany otyłością. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy i praktyki dotyczących złożonych interakcji tkanka tłuszczowa – kość oraz ukazanie dynamicznie zmieniających się w ostatnich latach poglądów naukowych na temat struktury i masy kostnej oraz metabolizmu kostnego u dzieci z otyłością

Zespół metaboliczny u dzieci i młodzieży – doświadczenia własne

Obserwowana na świecie pandemia otyłości dotyczy również dzieci i młodzieży. Otyłość w dzieciństwie to nie tylko otyłość w wieku dorosłym, ale przede wszystkim zwiększone ryzyko powikłań metabolicznych i schorzeń sercowo-naczyniowych w przyszłości. Wczesna diagnostyka czynników ryzyka wchodzących w skład kryteriów rozpoznania zespołu metabolicznego (pomimo kontrowersji wokół definicji zespołu metabolicznego w wieku rozwojowym) może pozwolić na wyodrębnienie grupy pacjentów wysokiego ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Celem pracy była ocena częstości występowania określonych cech zespołu metabolicznego wśród otyłych pacjentów skierowanych do diagnostyki w warunkach klinicznych. Materiał i metody: Badaniami obję- to 112 otyłych (śr. BMI – 31,4) osób w wieku 10-17 lat hospitalizowanych w Klinice. U wszystkich badanych przeprowadzono badania antropometryczne (potwierdzono otyłość centralną) i biochemiczne oraz monitorowano ciśnienie tętnicze. Do rozpoznania zespołu metabolicznego zastosowano definicję IDF 2007. Wyniki: Zespół metaboliczny rozpoznano u 10,7% (n=12) badanych (u 16,6% chłopców i jedynie u 3,8% dziewcząt). Podwyższone wartości ciśnienia tętniczego stwierdzono u 23,2% pacjentów (u 28,3% chłopców i u 17,3% dziewcząt), podwyższone wartości triglicerydów u 8,9% (13,3% chłopców vs 3,8% dziewcząt), obniżone wartości cholesterolu HDL u 6,25% badanych, zaś nieprawidłowe stężenie glukozy u 5,3%. Wnioski: Zróżnicowanie pod względem płci występowania cech zespołu metabolicznego u badanych może sugerować niejednakowy udział czynników genetycznych i/lub środowiskowych w patogenezie tego schorzenia. Z punktu widzenia diagnostyczno-rokowniczego otyłość trzewna i nadciśnienie tętnicze jako czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych były najczęściej obserwowanymi objawami zespołu metabolicznego w badanej grupie