Słowotwórstwo języka doby staropolskiej : przegląd formacji rzeczownikowych

This work is a survey of derived nouns found in Polish texts written before the year 1500. A formal arrangement assumed here to be primary satisfies the following pattern: A. Forms derived from a single base of derivation I. Affixal derivation 1. Suffixal derivatives 2. Préfixai derivatives II. Paradigmatic derivation III. Desintegrating derivation (with base modification) B. Compounding C. Derivatives based on syntactic units 1. Formations derived from prepositional units 2. Formations derived from a negated verb. Within each of these classes the derivatives are grouped first according to the formative and later according to the word-formation base. So classified, lexemes are cited together with their definition (word-thing definition) and the bases of derivation. The main objective of the survey is to form a basis of comparison with numerous analyses of nominal derivation in contemporary Polish. The linguistic material offered in this work is comparable with that of contemporary Polish and provides a clear picture of similarities and differences. The data show that the core of word-formation rules has not be changed in spite of the fact that the lexical units observing the rules are not the same. However significant differences are also observable. In the Old Polish there existed formatives, eg., -ic, -icz, -ec, -esc replaced after 1500 by, eg., -owicz, -ys, -is, -us. Also such prefixes as o-, pa-, prze-, sq-, wq- have passed out of use. New prefixes, e.g., archi-, arcy-, eks-, are only recent borrowings. However it is not only the number of the formatives that contrasts strongly with the modern ones but their function. The data under analysis provide a number of formatives with obsolete senses, e.g., -isko or -iszcze) as well as numerous derived forms in which the formative is semantically empty ( cf. modern Polish strona : stronica). Even more striking is the broad range of synonymy, expressing itself in a variety of derivational morphems, a characteristic extremely rare nowadays. The crucial differences arise however from the frequency relations between word-formation categories and types. A broad and reliable analysis of source material of the contemporary Polish language makes it possible to recognise differences between the two remote temporal planes and to identify problems deserving the attention of historical word-formation

Left ventricular hypertrophy in patients over the age of 75 suffering from hypertension, diabetes mellitus and renal failure

BACKGROUND Cardiovascular diseases constitute one of the greatest health problems in developed countries, including Poland. Their frequency increases with age and they are the major cause of death, especially among the elderly. Left ventricular hypertrophy (LVH) is an independent and strong risk factor for morbidity and mortality from cardio-vascular disease. The incidence of left ventricular hypertrophy increases with age. The aim of this study was to determine whether in elderly patients hypertension, diabetes and kidney failure affect the incidence as well as the type of left ventricular remodeling. MATERIAL AND METHODS The study included 67 patients over the age of 75, who were classified into four groups. In all of the subjects their weight, height, BMI, blood pressure, glucose serum concentration, total cholesterol and HDL cholesterol as well as triglycerides were determined. LDL cholesterol was calculated on the basis of total cholesterol and tri-glycerides. GFR was estimated according to the Cockcroft-Gault formula. All the patients underwent echocardi-ography and had the left ventricular mass index calculated. RESULTS The studied groups did not differ in age, gender or body mass index. Apart from patients with end stage renal disease, the remaining groups did not show differences in the estimated glomerular filtration rates. Patients with hypertension and diabetes had significantly higher total cholesterol, triglycerides (p < 0.05) and glucose levels (p < 0.001) compared to the control group. The left ventricular mass and left ventricular mass index calculated in relation to the body surface area and height were also significantly higher in patients with diabetes and hyperten-sion. CONCLUSIONS Patients over the age of 75 frequently develop LVH. Compared to hypertension, diabetes increases the left ven-tricular mass index much more significantly.WSTĘP Choroby układu krążenia należą do największych problemów zdrowotnych krajów wysoko rozwiniętych, w tym Polski. Ich częstość wzrasta z wiekiem i są one główną przyczyną zgonów, szczególnie osób starszych. Przerost lewej komory (left ventricular hypertrophy – LVH) jest niezależnym i silnym czynnikiem ryzyka zachorowalności i śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych. Z wiekiem częstość LVH wzrasta. Celem badania było określenie wpływu nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i niewydolności nerek na wielkość wskaźnika masy lewej komory u osób powyej 75 lat. Praca miała odpowiedzieć na pytanie, czy u osób w bardzo podeszłym wieku obecność tych chorób wpływa na częstość występowania i typ przebudowy lewej komory. MATERIAŁ I METODY W badaniu uczestniczyło 67 chorych w wieku powyżej 75 lat, których zakwalifikowano do czterech grup. U wszystkich badanych określono masę ciała, wzrost, BMI, ciśnienie tętnicze, stężenie w surowicy krwi glukozy na czczo, cholesterolu całkowitego i jego frakcji HDL oraz triglicerydów. Frakcje LDL cholesterolu obliczono na podstawie stężenia cholesterolu całkowitego i triglicerydów. Wielkość filtracji kłębuszkowej oszacowano według wzoru Cockcrofta-Gaulta. U wszystkich chorych wykonano badanie echokardiograficzne, na podstawie którego obliczono wskaźnik masy lewej komory. WYNIKI Badane grupy chorych nie różniły się pod względem wieku, płci i wskaźnika masy ciała. Z wyjątkiem chorych na schyłkową niewydolność nerek nie różniły się one także wielkością filtracji kłębuszkowej (estimated glomerular filtration rates – eGFR). U chorych na nadciśnienie tętnicze i cukrzycę stwierdzono znamiennie większe (p < 0,05) stężenie cholesterolu całkowitego, triglicerydów, glukozy (p < 0,001) niż w grupie kontrolnej. Masa lewej komory i wskaźnik masy lewej komory, obliczony zarówno w stosunku do powierzchni ciała, jak i wzrostu, były znamiennie większe u chorych na cukrzycę i nadciśnienie tętnicze. WNIOSKI U osób powyżej 75 lat często obserwuje się LVH. Obecność cukrzycy u tych osób znacznie bardziej wpływa na zwiększenie wskaźników masy lewej komory niż nadciśnienie tętnicze

Cystatyna C jako marker ostrego uszkodzenia nerek u pacjentów po operacji tętniaków aorty brzusznej – badanie wstępne

INTRODUCTION The management of asymptomatic abdominal aortic aneurysms (AAA) includes elective surgery. Among perioperative complications, postoperative acute kidney injury (AKI) appears to be one of the most severe. A rise in serum creatinine (sCr) may not be noticed in the early stage of AKI. According to some reports, a higher level of AKI novel biomarker- cystatin C (CysC) can be detected in serum 24–48 hours earlier than an increase in the sCr level. The purpose of this study was to compare CysC and sCr as indicators of the early phase of AKI in patients after AAA surgery. METHOD The study protocol included patients classified for elective AAA surgery. The ultimate number of patients who fulfilled the inclusion criteria and did not meet the criteria for exclusion from the study was 14. CysC and sCr were measured one day before surgery (day-1) and 12, 24, 48 and 72 hours after surgery. The operative time and aortic clamping time were also recorded. RESULTS There was a tendency for both sCr and CysC to rise, though not significantly. No statistically significant connection was shown between the aortic clamping time release and sCr and CysC. The correlation between sCr and serum CysC re-vealed a statistical significance (p < 0.05). No correlation was shown between sCr and CRP nor CysC and CRP. CONCLUSIONS The CysC serum level is not superior to the sCr level in the diagnosis of AKI after AAA surgery.WSTĘP Planowe operacje chirurgiczne są jedną z metod postępowania w leczeniu bezobjawowych tętniaków aorty brzusznej. Jednym z najpoważniejszych powikłań okołooperacyjnych jest ostre uszkodzenie nerek. Zwiększenie stężenia kreatyniny nie zawsze koreluje z czasem powstania ostrego uszkodzenia nerek. Według niektórych doniesień, zwiększenie stężenia cystatyny C w surowicy może wyprzedzać o 24–48 godzin zwiększenie stężenia kreatyniny. Celem pracy było porównanie stężeń Cystatyny C i kreatyniny w surowicy jako wskaźników wczesnego uszkodzenia nerek u pacjentów po operacjach tętniaków aorty. METODA Protokół badania obejmował pacjentów zakwalifikowanych do operacji tętniaka aorty brzusznej. Wyselekcjonowano 14 pacjentów spełniających kryteria włączenia do badania i niespełniających kryteriów wyłączenia z badania. Cystatynę C oznaczano w surowicy w dniu przed planowaną operacją tętniaka oraz w 12, 24, 48 i 72 godzinie po operacji. Stężenie kreatyniny w surowicy oznaczano w pierwszym oraz w kolejnych pięciu dniach po zabiegu. Zanotowano również czas zabiegu operacyjnego oraz czas zacisku aorty. WYNIKI Obserwowano tendencję do wzrostu stężenia Cystatyny C i kreatyniny w surowicy nieistotną statystycznie. Nie odnotowano istotności statystycznej między czasem zwolnienia zacisku aorty a stężeniem kreatyniny oraz Cystatyny C. Korelacja między stężeniem Cystatyny C a stężeniem kreatyniny w surowicy była istotna statystycznie (p < 0,05). Nie uwidoczniono korelacji między stężeniami kreatyniny i Cystatyny C a stężeniem CRP. WNIOSKI Nie stwierdzono wyższości oznaczenia stężenia Cystatyny C nad oznaczeniem stężenia kreatyniny w rozpoznaniu ostergo uszkodzenia nerek (AKI) u chorych operowanych z powodu tętniaków aorty