Use of saliva as a diagnostic fluid in dentistry

Saliva is a secretion of the salivary and mucous glands and is of major importance in the maintainance of oral health. Over the last few decades, saliva has been evaluated as a diagnostic fluid in medicine for determining systemic disease markers as well as for monitoring numerous drugs, narcotics, and hormones. The biochemical analysis of saliva is particularly important in dentistry. The estimation of the risk of appearance and diagnosis of disease, monitoring of disease progression, evaluation of therapy efficacy for caries, periodontitis, premalignant and malignant oral lesions, as well as infectious diseases of the oral cavity, can be assessed by analyzing different constituent: of saliva, individuals at risk of caries can be identified using test: that determine saliva flow rate, saliva buffer capacity, and colonization of the oral cavity by cariogenic bacteria. Today, these rapid and simple diagnostic tests are used routinely in caries risk determination. The study and use of saliva-based diagnostics have increased over the last few decades. Clinical testing of saliva shows much promise. However, there is a need for much additional research in this area, before the true clinical value of saliva as a diagnostic fluid in dentistry can be determined.Pljuvačka je sekret pljuvačnih i mukoznih žlezda koji je značajan za održavanje oralnog zdravlja. Poslednjih decenija sve više se razmatra mogućnost njene primene kao zamena krvi, odnosno krvnom serumu i plazme, radi dokazivanja pokazatelja sistemskih oboljenja, kao i za nadgledanje primene lekova, droga i hormona. Analiziranje biohemijskog sastava pljuvačke posebno je značajno u stomatologiji za procenu rizika nastanka, praćenja toka bolesti i kontrole rezultata primenjenog lečenja zubnog karijesa, parodontopatije, oralnih karcinoma i infektivnih oboljenja usne duplje. U proceni rizika nastanka karijesa na zubima rutinski se izvode ispitivanja kojima se određuju količina izlučene pljuvačke, njen puferski kapacitet i stepen kolonizacije usne duplje kariogenim vrstama bakterija. Jednostavnost izvođenja ovih ispitivanja omogućava da ih u stomatološkoj ordinaciji primenjuje lekar praktičar, što predstavlja veliku pomoć u proceni rizika za nastanak zubnog karijesa. Zbog bliskog kontakta s oralnim tkivima, pljuvačka sadrži brojne biohemijske pokazatelje patoloških procesa lokalizovanih u ovim tkivima (enzimi, imunoglobulini, ostali proteini, fenotipski pokazatelji). Ispitivanje pomenutih pokazatelja je značajno kao dopuna kliničkom dijagnostikovanju ukoliko ono ne pruža dovoljno informacija

Antioxidative status of saliva before and after non-surgical periodontal treatment

Introduction. Oxidative stress and antioxidants play an important role in the pathogenesis of inflammatory disease, including chronic periodontitis (CP). Saliva contains enzymatic (glutathione peroxidase - GPx, superoxide dismutase - SOD, etc.) and non-enzymatic (albumin - ALB, uric acid - UA, glutathione, etc.) antioxidants. Objective. The aims of this study were to investigate: a) level of SOD, GPx, UA, ALB and total antioxidative status (TAS) of saliva in CP patients before and after non-surgical treatment, and b) correlations between clinical periodontal parameters and levels of salivary antioxidants. Methods. Saliva was collected from 21 CP patients before and after non-surgical treatment. The condition of periodontium was assessed by plaque index, gingival index, bleeding on probing, probing depth and clinical attachment loss. Level of investigated antioxidants (except GPx) and TAS was determined using colorimetric method and commercial kits. GPx activity was determined using UV method and commercial kits. Results. After the treatment significant increase of UA, ALB, Gpx, TAS was detected (p lt 0.01) and decrease of SOD activity (p>0.05). A significant correlation was observed between GPx and PI (r=0.575, p=0.008), SOD and GI (r=0.525, p=0.017) before therapy, and SOD and bleeding on probing (BP) (r=0.59, p=0.006), TAS and BP (r=0.453, p=0.045) after therapy. Conclusion. These data suggest that levels of salivary antioxidants generally increase after non-surgical periodontal treatment. Correlation between some clinical periodontal parameters and level of salivary antioxidants was found.Uvod. Oksidativni stres i antioksidansi igraju važnu ulogu u patogenezi zapaljenjskih oboljenja, uključujući i hroničnu parodontopatiju. Pljuvačka sadrži enzimske antioksidanse, kao što su glutation-peroksidaza (GPx) i superoksid-dismutaza (SOD), i neenzimske antioksidanse, poput albumina (ALB), mokraćne kiseline (UA), glutationa itd. Cilj rada. Cilj istraživanja bio je da se ispitaju nivoi SOD, GPx, UA i ALB i utvrdi ukupan antioksidantni status pljuvačke (TAS) kod osoba s hroničnom parodontopatijom pre i posle kauzalne terapije, te ustanove korelacije između kliničkih pokazatelja stanja parodoncijuma i nivoa antioksidansa u pljuvački. Metode rada. Pljuvačka je sakupljena od 21 pacijenta s hroničnom parodontopatijom pre i posle kauzalne terapije. Stanje parodoncijuma je procenjivano pomoću: plak-indeksa (PI), gingivalnog indeksa (GI), indeksa krvarenja gingive (BP), dubine parodontalnog džepa i nivoa pripojnog epitela. Nivo ispitivanih antioksidansa (osim GPx) i TAS određivan je pomoću kolorimetrijske metode i komercijalnih reagensa. GPx je određivan primenom UV metode i komercijalnih reagensa. Rezultati. Nakon terapije ustanovljeni su značajno povećanje koncentracije UA, GPx i TAS (p lt 0,01) i smanjenje aktivnosti SOD (p>0,05). Primećena je i značajna korelacija između GPx i PI (r=0,575; p=0,008), te SOD i GI (r=0,525; p=0,017) pre terapije, odnosno SOD i BP (r=0,59; p=0,006), kao i TAS i BP (r=0,453; p=0,045) posle nje. Zaključak. Dobijeni nalazi pokazuju da se nivoi antioksidansa u pljuvački povećavaju nakon kauzalne terapije parodontopatije. Uočene su pozitivne korelacije između kliničkih pokazatelja stanja parodoncijuma i ispitivanih koncentracija antioksidansa u pljuvački