Effectiviteit bodembeschermende voorzieningen voor spoelbassins in de bloembollensector; veldonderzoek

Drie principes van bodembeschermende voorzieningen voor spoelbassins zijn in de praktijk onderzocht: remming van infiltratiesnelheid (met klei en folie afdichtingen), hydrologische isolatie (interceptor drains met en zonder afdichtingslaag) en adsorptie. Op zand-, zavel en lössgronden is afdichten met klei of leem nodig wanneer de bodem boven de grondwaterspiegel ligt om recirculatie mogelijk te maken, maar deze maatregel is onvoldoende voor de bescherming van de bodem en zijn aanvullende voorzieningen nodig (bijvoorbeeld hydrologische isolatie). In kwelgebieden en in situaties met een verlaagde bodem is deze variant wel effectief. De effectiviteit van hydrologische isolatie en adsorptielagen lopen uiteen van 90 tot 95%. De investeringen voor bodembeschermende voorzieningen bedragen f 3,00 tot f 13,00 per m3 en de jaarlijkse kosten f 1,70 tot f 2,20 per m3 bassin inhoud. Monitoring dient zich te richten op verspreiding bij hydrologische isolatie en infiltratieremming, aangevuld met monitoring van de kwaliteit van het grondwater. Monitoring van adsorptielagen dient zich te richten op de kwaliteit van de adsorptielaag en de bodem daaronder

Nitraatuitspoeling uit kleigronden en consequenties voor oppervlaktewaterkwaliteit

Om de nitraatuitspoeling uit een kleigrond onder grasland te kwantificeren werd gedurende 600 dagen de stikstofbemesting geregistreerd en werd de nitraatconcentratie in het grondwater en in de drainafvoer regelmatig gemeten. Met een bromide-tracer werden het mechanisme en de snelheid van het stoffentransport vastgesteld. Preferente stroming leidt in kleigronden tot een zeer snel transport van stoffen naar grondwater, drains en oppervlaktewater. De gemeten nitraatconcentraties waren meestal zeer hoog,ruim boven de EU-drinkwaternorm van 50 mg/l. Grasland op zware klei is zeer gevoelig voor nitraatuitspoeling en het grootste deel van het uitgespoelde nitraat komt via de drains in het oppervlaktewater terecht

Transport van water, bromide en nitraat in een zware kleigrond in grasland

In een zware kleigrond met sterke zwel en krimp is het transport van water en opgeloste stoffen onderzocht door een bromidetracer te spuiten op een gedraineerd graslandperceel. In de drainafvoer en het grondwater werden de bromide- en de nitraatconcentratie bepaald. Bromide en nitraat blijken overeenkomstige transportmechanismen te hebben. Er vindt preferent transport plaats via scheuren en mesoporiën, waardoor bromide en nitraat versneld uitspoelen naar het grondwater en de drainafvoer. Het transport in de bodemaggregaten gaat veel langzamer. Door de verschillen in transportsnelheid ontstaan grote concentratieverschillen in de tijd en de ruimte. Via drainafvoer komen aanzienlijke hoeveelheden nitraat in het oppervlaktewater terecht