ERGENLİKTE ÜÇ TEMEL PSİKOLOJİK UNSUR: PSİKOLOJİK İHTİYAÇLAR, YETKİNLİK ALGILARI VE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ

Her bireyin karşılaması gerekenpsikolojik ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçların karşılanmasında sahip olunanyetkinlik inançları büyük önem taşımaktadır. Bireyin psikolojik ihtiyaçlarınınkarşılanması psikolojik iyi olma düzeylerini de olumlu şekilde etkileyecektir.Bu araştırmada ergenlerin psikolojik ihtiyaçları,yetkinlik inançları ve psikolojik iyi oluş durumlarının bazı özlükniteliklerine göre farklılaşma durumu&nbsp; vepsikolojik ihtiyaçlar, yetkinlik inançları ve psikolojik iyi oluşlarıarasındaki ilişki durumu incelenmiş,&nbsp;psikolojik ihtiyaçlar alt ölçek puanlarının, yetkinlik inançları vepsikolojik iyi oluş durumlarını ne düzeyde açıkladığı incelenmiştir.Araştırmanın bağımsız değişkenleri ergenlerin cinsiyetleri, okul türleri, sınıfseviyeleri ve anne - baba eğitim durumlarıdır. Bağımlı değişkenleri isepsikolojik ihtiyaçlar, yetkinlik inançları ve psikolojik iyi oluş durumlarıdır.Araştırmada Kayseri il merkezinde bulunan Anadolu lisesi,genel lise ve meslek lisesinde okumakta olan 1250 ergenden veri toplanmıştır. Ergenlerin psikolojik ihtiyaçlarını belirleyebilmek içinHeckert vd. (2000) tarafından geliştirilen ve Kesici (2008) tarafındanTürkçe’ye uyarlanan “Yeni Psikolojik İhtiyaç Değerlendirme Ölçeği”; ergenlerinyetkinlik inançlarını belirleyebilmek için Muris (2001) tarafından geliştirilenve Çelikkaleli vd. (2006) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Ergenlerde YetkinlikBeklentisi Ölçeği”; psikolojik iyi oluş durumlarını belirleyebilmek için de,Ryff (2005) tarafından geliştirilen ve Akın (2008) tarafından Türkçe’yeuyarlanan “Psikolojik İyi Olma Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programının 16.0 versiyonukullanılmıştır. Ergenlerin psikolojik ihtiyaçlar, yetkinlik inançları vepsikolojik iyi oluş puan ortalamalarının cinsiyet değişkeni açısındanfarklılaşma durumunu ortaya koymak amacıyla bağımsız gruplar için t testikullanılmıştır. Psikolojik ihtiyaçlar, yetkinlik inançları ve psikolojik iyioluş puan ortalamalarının okul türü, sınıf seviyeleri ve anne – baba eğitimdurumları açısından farklılaşma durumunu ortaya koymak amacıyla tek yönlüvaryans analizi kullanılmış, farklılaşmanın kaynağını belirleyebilmek içintukey testi uygulanmıştır. Ergenlerin psikolojik ihtiyaçlar, yetkinlik inancıve psikolojik iyi oluş alt ölçeklerinden aldıkları puanlar arasındaki ilişkiyibelirlemek için Pearson korelasyon tekniği kullanılmıştır. Psikolojik ihtiyaçların alt boyutlarının yetkinlikinançlarını ve psikolojik iyi oluşu ne düzeyde açıkladığını belirlemek amacıylada çoklu regresyon analizi tekniği kullanılmıştır.&nbsp; Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular aşağıdaverilmiştir: Ergenlerin psikolojik ihtiyaçları, yetkinlik inançları ve psikolojik iyi oluş durumları ile özlük nitelikleri arasındaki farklılaşmaya yönelik bulgular:1.1.Ergenlerinpsikolojik ihtiyaçları ile cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi, anne – babaeğitim durumları arasındaki farklılaşmaya yönelik bulgular:ü&nbsp; Ergenlerin cinsiyetleri ile özerklik ve başatlıkihtiyaçları arasında anlamlı farklılık gözlenmiştir. ü&nbsp; Ergenlerin devam ettikleri okul türleri ile başarı,başatlık, özerklik ihtiyaçları arasında anlamlı farklılık bulunmaktadır.ü&nbsp; Baba eğitim durumları ile başarı ihtiyaçları arasındaanlamlı farklılık bulunmaktadır.1.2.Ergenlerinyetkinlik inançları ile cinsiyet, okul türü, sınıf seviyesi, anne – baba eğitimdurumları arasındaki farklılaşmaya yönelik bulgular:ü&nbsp; Ergenlerin cinsiyetleri ile akademik ve duygusalyetkinlik inançları arasında anlamlı farklılık bulunmaktadır.ü&nbsp; Ergenlerin devam ettikleri okul türleri ile duygusalyetkinlik inançları arasında anlamlı farklılık bulunmaktadır.1.3.Ergenlerinpsikolojik iyi oluş durumları ile cinsiyet, okul türü, sınıf seviyesi, anne –baba eğitim durumları arasındaki farklılaşmaya yönelik bulgular:ü&nbsp; Ergenlerin cinsiyetleri ile yaşam amacı ve öz kabul iyioluş durumları arasında anlamlı farklılık bulunmaktadır.ü&nbsp; Ergenlerin devam ettikleri okul türleri ile çevreselhâkimiyet ve diğerleriyle olumlu ilişkiler iyi oluş durumları arasında anlamlıfarklılık bulunmaktadır.ü&nbsp; Ergenlerin sınıf seviyeleri ile yaşam amaçları iyi oluşdurumları arasında anlamlı farklılık bulunmaktadır.ü&nbsp; Baba eğitim durumları ile özerklik ve bireysel gelişimiyi oluş durumları arasında anlamlı farklılık bulunmaktadır.ü&nbsp; Anne eğitim durumları ile diğerleriyle olumlu ilişkiler,yaşam amaçları ve öz kabul iyi oluş durumları arasında anlamlı farklılıkbulunmaktadır. Ergenlerin psikolojik ihtiyaçları, yetkinlik inançları ve psikolojik iyi oluş durumları arasındaki ilişkiye yönelik bulgular:ü&nbsp; Ergenlerin başarı ihtiyacı ile psikolojik iyi oluşunbütün boyutları (özerklik, çevresel hâkimiyet, bireysel gelişim, diğerleriyleolumlu ilişkiler, yaşam amaçları, öz kabul) arasında anlamlı düzeyde ilişkibulunmaktadır.ü&nbsp; Ergenlerin ilişki ihtiyacı ile özerklik, diğerleriyleolumlu ilişkiler iyi oluş durumları arasında anlamlı düzeyde ilişkibulunmaktadır.ü&nbsp; Ergenlerin özerklik ihtiyacı ile çevresel hâkimiyet,bireysel gelişim, diğerleriyle olumlu ilişkiler, yaşam amaçları ve özerklik iyioluş durumları arasında anlamlı ilişki bulunmaktadır.ü&nbsp; Ergenlerin başatlık ihtiyacı ile öz kabul, çevreselhâkimiyet, bireysel gelişim, yaşam amaçları ve özerklik iyi oluş durumlarıarasında anlamlı ilişki bulunmaktadır.ü&nbsp; Ergenlerin başarı ihtiyacı ile yetkinlik algısının bütünboyutları arasında anlamlı ilişki bulunmaktadır. İlişki ihtiyacı ile akademikve sosyal yetkinlik boyutları arasında, özerklik ihtiyacı ile sosyal veduygusal yetkinlik inancı arasında ayrıca başatlık ihtiyacı ile yetkinlikalgısının bütün boyutları arasında anlamlı ilişki bulunmaktadırü&nbsp; Ergenlerin akademik, duygusal ve sosyal yetkinlikinançları ile psikolojik iyi oluşun bütün boyutları (özerklik, çevreselhâkimiyet, bireysel gelişim, diğerleriyle olumlu ilişkiler, yaşam amaçları, özkabul) arasında anlamlı ilişki bulunmaktadır. <span style="font-size:12.0pt; line-height:150%;font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif;mso-ansi-language: