Ocena znaczenia allogenicznego przeszczepienia krwiotwórczych komórek macierzystych dla wyników leczenia chorych na ostrą białaczką szpikową

Background. The impact of allogeneic hematopoietic stem cells transplantation (allo-HSCT) for treating acute myeloid leukemia (AML) is as yet unclear. Discrepancies arise due to the heterogeneity of diagnostic and clinical features that individual patients present with, as well being affected ,by the chosen therapies and statistical methods used. The study is thus aimed to compare treatment outcomes in a patient group suffering from AML with first complete remission (CR1), aged 16–60 years, being either treated with or without allo-HSCT and a sub-group receiving DAC induction treatment according to cytogenetic risk; outcomes being assessed by relapse free survival (RFS), overall survival (OS), cumulative incidence relapse (CIR) and non relapse mortality (NRM). Patients and Methods. Subjects were a cohort of 622 AML patients, median age 44 years (16–44), divided into those not receiving allo-HSCT (n = 775, 76%), and those that underwent allo-HSCT (n = 147, 24%). The patients had been recruited for two prospective, randomised and multicentre clinical trials, including PALG AML DAC vs. DA (1999–2002) and PALG AML 1/2004 DAC vs. DAF vs. DA (2004–2008), where therapeutic schedules were similar regarding induction of remission and post remission protocols. Survival analysis was performed by the Mantel-Byar method; being a modified log-rank test using the allo-HSCT as the time-dependent covariate. Results. A univariate analyses demonstrated that allo-HSCT procedure significantly improved RFS and OS in all patients with AML in CR1. In addition, improvements were likewise observed in the subgroup of patients treated with DAC induction chemotherapy, those with unfavourable cytogenetics according SWOG (SWOG 2) and in the patient age groups of 41–60 and 41–50 years. Improvements in just RFS were seen only in either the patient subgroup aged 16–40 years or those with intermediate cytogenetic risk according to SWOG (SWOG 1). The allo-HSCT procedure did not however enhance RFS and OS in patients with favourable cytogenetics according SWOG (SWOG 0). Multivariate analyses demonstrated the allo-HSCT procedure to be an independent and favourable factor for RFS outcomes in all AML patients in CR1, in those subgroup patients treated using DAC induction, in age groups 16–40, 41–50, 41–60 years and in the SWOG 1 and SWOG 2 subgroups. Similarly, the allo-HSCT proved to be an independent and favourable factor for OS outcomes in patients aged 41–60 years and in the SWOG 2 subgroup. It was also observed that age, in a linear manner, independently and favourably affected RFS in patients treated using DAC induction. In contrast, having more than one induction cycle before CR1 assessment was found to independently and unfavourably affect the RFS in patients treated with DAC induction and in patients aged 41–60 years. At diagnosis and in linear fashion, the white blood count (WBC) unfavourably affected OS in patients aged 51–60 and 41–60 years. Previous diagnosis of myelodysplastic syndrome (MDS) before AML independently and favourably affected OS outcomes for all AML patients in CR1 within age groups 51–60 and 41–60, years together with patients in the SWOG1 subgroup. However, MDS was seen to independently and unfavourably affect RFS in patients from the SWOG 0 subgroup, but favourably in the age group 41–60 years. CIR outcomes showed that allo-HSCT reduced the risk of relapse in all AML patients with CR1 and in the SWOG 2 subgroup. Furthermore, NRM outcomes demonstrated that allo-HSCT significantly reduced death unrelated to relapse in all AML patients in CR1 as well as those in subgroups aged 41–50 and 41–60 years. Summary. It was thereby proved that adopting allo-HSCT procedure is especially favourable for OS and RFS outcomes, but also for CIR in patients with AML in CR1 with unfavourable cytogenetics according to SWOG. It is however, not recommended that patients with favourable cytogenetics to undergo allo-HSCT. In patients treated with DAC induction, those belonging to the intermediate cytogenetic risk group and in all the age groups, employing allo-HSCT should be considered, but account should also be taken of additional factors that may influence outcome, such as patient age, previous MDS before AML was diagnosed, WBC at diagnosis and the number of induction chemotherapy cycles required to obtain CR1.Wstęp. Znaczenie allogenicznego przeszczepienia krwiotwórczych komórek macierzystych (allo-HSCT) dla wyników leczenia chorych na ostrą białaczką szpikową (AML) nie jest jasne. Rozbieżności wynikają z heterogenności grup w zakresie stwierdzonych cech diagnostycznych i klinicznych u poszczególnych chorych, sposobu leczenia i metodologii statystycznej. Celem badania było porównanie efektów leczenia u chorych na AML w pierwszej remisji całkowitej (CR1) w wieku 16–60 lat poddanych allo-HSCT oraz leczonych bez allo-HSCT w całej grupie oraz podgrupach: leczonych indukcją według protokołu DAC (daunorubicyna, cytarabina, kladrybina), wiekowych, rokowania cytogenetycznego w zakresie przeżycia wolnego od nawrotu (RFS), przeżycia całkowitego (OS) i skumulowanego ryzyka wznowy (CIR) oraz śmiertelności niezwiązanej ze wznową choroby (NRM). Chorzy i metody. Do badania włączono 622 chorych z AML w CR1 (mediana wieku 44 lat; 16–60 lat), których następnie kwalifikowano do jednej z grup: bez allo-HSCT (n = 475; 76%) i z allo-HSCT (n = 147; 24%). Chorych leczono w ramach dwóch prospektywnych, randomizowanych, wieloośrodkowych programów klinicznych: PALG AML DAC v. DA (1999–2002) i PALG AML 1/2004 DAC v. DAF v. DA (2004–2008). Sposób postępowania terapeutycznego w zakresie indukcji oraz postępowania poremisyjnego był u nich zbliżony. W badaniu wykorzystano metodę Mantel-Byar ze zmienną zależną od czasu allo-HSCT, który jest modyfikacją testu logrank. Wynik. W analizie jednowariantowej wykonanie allo-HSCT znamiennie poprawiało RFS i OS w całej grupie chorych na AML w CR1, ale również w podgrupie chorych leczonych chemioterapią indukującą DAC, w grupie niekorzystnego rokowania cytogenetycznego według SWOG (SWOG 2) oraz w grupach wiekowych 41–60 i 41–50 lat. Wykazano poprawę jedynie RFS u chorych leczonych allo-HSCT w podgrupie w wieku 16–40 lat oraz u chorych kwalifikowanych do pośredniego ryzyka cytogenetycznego według SWOG (SWOG 1), natomiast wykonanie allo-HSCT u chorych kwalifikowanych do grupy korzystnego rokowania według SWOG (SWOG 0) nie okazało się znamiennie korzystne zarówno względem RFS, jak i OS. W analizie wielowariantowej wykonanie allo-HSCT okazało się niezależnym, korzystnym czynnikiem dla RFS w całej grupie chorych na AML w CR1, w podgrupie leczonych DAC, w wieku 16–40, 41–50, 41–60 lat, w podgrupach SWOG 1 i SWOG 2. Wykazano niezależnie korzystny wpływ allo-HSCT na OS u chorych w wieku 41–60 lat oraz w podgrupie SWOG 2. Wiek w sposób liniowy niezależnie korzystnie wpływał na RFS u chorych leczonych DAC. Większa niż jeden liczba cykli chemioterapii indukującej przed uzyskaniem CR1 wpłynęła niezależnie niekorzystnie na RFS u chorych leczonych DAC oraz u chorych w wieku 41–60 lat. Leukocytoza przy rozpoznaniu w sposób liniowy wpływała niekorzystnie na OS u chorych w wieku 51–60 i 41–60 lat. Poprzedzający rozpoznanie AML zespół mielodysplastyczny (MDS) wpłynął niezależnie niekorzystnie na OS w całej grupie chorych na AML w CR1, w grupach wiekowych 51–60, 41–60 lat oraz u chorych w grupie SWOG 1. Zespół mielodysplastyczny wpłynął niekorzystnie na RFS u chorych w grupie SWOG 0 i korzystnie w grupie wiekowej 41–60 lat. W analizie CIR wykonanie allo-HSCT zmniejszało ryzyko wznowy w grupie wszystkich chorych na AML w CR1 oraz w grupie SWOG 2. W analizie NRM wykonanie allo-HSCT znamiennie zmniejszało ryzyko zgonu niezwiązanego ze wznową w całej grupie chorych z AML w CR1 oraz w grupach wiekowych 41–50 i 41–60 lat. Podsumowanie. Leczenie za pomocą allo-HSCT okazało się szczególnie korzystne dla przeżycia, ale również dla CIR w grupie niekorzystnego rokowania cytogenetycznego według SWOG w AML w CR1. Nie rekomenduje się allo-HSCT w grupie korzystnego ryzyka cytogenetycznego. U chorych leczonych indukcją DAC, w grupie pośredniego ryzyka cytogenetycznego oraz w poszczególnych grupach wiekowych należy rozważać leczenie z wykorzystaniem allo-HSCT, ale uwzględniając dodatkowe czynniki wpływające na wyniki leczenia, takie jak: wiek chorego przy rozpoznaniu, MDS poprzedzający rozpoznanie, leukocytoza przy rozpoznaniu oraz liczba cykli chemioterapii indukującej koniecznych do uzyskania CR1

Szpiczak plazmocytowy z niewydolnością nerek jako wyzwanie terapeutyczne

One of the first symptoms of multiple myeloma (MM) can be renal insufficiency (RI). Elevated concentration of serum creatinine states is already present at the time of diagnosis in 20–50% of patients with MM. The prognosis for patients with a serum creatinine >2.0mg/dL is very bad and is found for only approximately 6 months. Improvement of renal function in MM can only be achieved through a comprehensive therapeutic treatment, but mainly by the quick start of modern chemotherapy. Bortezomib in combination with dexamethasone is recommended in MM patients with RI. Currently, it is advisable to give bortesomib subcutaneously, as to avoid significant neurotoxicity and establish treatment program execution and consequently have a greater chance of a reversal of the RI and a significant improvement in prognosis. Metabolism of lenalidomide is associated with the kidneys, which greatly limits its use in the treatment of MM in particular with a high degree of RI. Regarding the introduction into clinical practice of new drugs suggests that renal failure should no longer be regarded as a significant factor for worsening the prognosis of patients with MM

Rola wysokodawkowanej chemioterapii wspomaganej autologicznym przeszczepieniem krwiotwórczych komórek macierzystych w planie terapeutycznym u chorych na ostrą białaczkę szpikową

The age of patients with acute myeloid leukemia (AML) determines the therapeutic plan forthese patients. The aim of the therapy in younger ones is cure. In the face of very high degree ofheterogeneity of leukemic myeloblasts with regard to immunophenotype and mechanisms ofleukemogenesis, the search for effective targeted treatment is still ineffective. Allogeneichematopoietic stem cells transplantation gives a chance of cure in the unfavorable and intermediatesubgroup of AML. However, due to limited accesses to HLA-matched hematopoietic stem cell donors, in the intermediate and favorable risk subgroups of AML, and especially inpatients below 60 years with negative minimal residual disease, autologous hematopoieticstem cells transplantation is a valuable option.Wiek chorych na ostrą białaczkę szpikową (AML) w największym stopniu determinuje zakładanydla nich plan terapeutyczny. Celem leczenia u młodszych pacjentów z AML jest wyleczenie.Wobec niespotykanej wręcz heterogenności i zmienności mieloblastów białaczkowych w zakresieantygenów powierzchniowych oraz mechanizmów leukemogenezy poszukiwanie skutecznegoleczenia celowanego pozostaje, jak do tej pory, nieskuteczne. Metodą dającą największeszanse na wyleczenie pozostaje allogeniczne przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych,które jest rekomendowane w grupie chorych obciążonych niekorzystnym i pośrednimryzykiem cytogenetycznym. Ze względu na ograniczoną dostępność optymalnych dawców szpikuu chorych obciążonych pośrednim ryzykiem oraz w grupie o korzystnym rokowaniu, a w szczególnościu chorych poniżej 60. roku życia z niewykrywalną chorobą resztkową, wartościową opcjąterapeutyczną jest autologiczne przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych

The perspectives of the targeted therapy in acute myeloid leukemia

Wyniki leczenia chorych z ostrą białaczką szpikową (AML) są wciąż dalece niesatysfakcjonujące. Wobec braku postępu w zakresie badań nad klasycznymi chemioterapeutykami nadzieję na poprawę wyników leczenia wiąże się z ideą terapii celowanej. Aby jednak tego typu leki mogły być skuteczne, miejscem ich uchwytu powinny być zasadnicze oraz najczęściej występujące elementy leukemogenezy. W AML jest to szczególnie trudne z powodu dużej różnorodnoœci poszczególnych przypadków zarówno w zakresie objawów klinicznych i patogenezy, jak i zmienności cytogenetycznej i molekularnej. Jednak w ostatnich latach widoczny jest gwałtowny rozwój metod diagnostyki cytogenetycznej i molekularnej, co umożliwia coraz precyzyjniejsze określenie mutacji i szlaków sygnałowych, w tym również epigenetycznych, napędzających leukemogenezę w AML. Dzięki tym badaniom w większości przypadków AML udaje się coraz precyzyjniej określić rokowanie, co ułatwia kreowanie indywidualnego planu terapeutycznego dla każdego chorego, ale również pozwala na identyfikację aberracji stających się punktami uchwytu substancji na nie nacelowanych. Modelowym przykładem skutecznego leczenia celowanego w AML jest zastosowanie kwasu all-trans retinowego w ostrej białaczce promielocytowej z t(15;17)/PML-RARA. Wstępne wyniki badań nad innymi lekami celowanymi w poszczególnych podtypach ostrej białaczki szpikowej dają nadzieję na sprecyzowanie ich miejsca w praktyce klinicznej. Hematologia 2011; 2, 1: 23–32Results of therapy of acute myeloid leukemia (AML) patients are still unsatisfactory. Since the progress in conventional chemotherapeutics is likely approaching its limits, novel targeted therapies are attractive candidates to improve treatment results. In principle, these drugs must target the critical pathogenetic pathway in the disease. Owing to the large heterogeneity of the disease, it is particularly difficult to identify such universal pathogenetic mechanism in AML. However, in recent years we have witnessed rapid progress in molecular diagnostics, characterization of molecular pathways, signaling cascades and epigenetic changes that shape liczthe leukemic phenotypes and facilitate individualized risk assessment and individualized therapeutic strategy. These studies also characterized certain genetic lesions, whose protein products are targetable. The model example of the effective, targeted treatment in AML is the use of the all-trans retinoid acid in acute promyelocytic leukemia with t(15;17)/PML-RARA. The promising results of studies addressing the role of targeted drugs in the individual subtypes of AML raise hope that these approach will find its place in the clinical practice and improve the results of treatment in AML patients. Hematologia 2011; 2, 1: 23–3

The maintenance therapy in multiple myeloma

Multiple myeloma (MM) remains the incurable disease despite considerable progress in chemotherapy. Optimal way of maintenance treatment is still searching, which it would be maximally effective near acceptable toxicity. The hypothesis about possible successful maintenance therapy, which may improve survival of MM patients became more actual in the face of the incorporate to the studies with maintenance of a new drugs as: thalidomide, lenalidomide and bortesomib. The expectations on the essential progress to establish the optimal bortesomib-based regimen of the maintenance treatment in MM cause the results of the studies with its subcutaneous administration, which proved comparable efficacy with advantage in toxicity profile, especially neurological in comparison to classic intravenous way. The standard of the maintenance treatment for multiple myeloma patients is not established. Individual therapeutic approach after induction-consolidation phase using the most effective drugs is recommended in every case

Therapy-related acute myeloid leukemia — the risk factors and treatment

Zapadalność na choroby nowotworowe na świecie stale się zwiększa. Postępowanie przeciwnowotworowe jest coraz skuteczniejsze, ale jednocześnie obarczone powikłaniami, w tym zwiększoną zachorowalnością na zależną od leczenia ostrą białaczkę szpikową (t-AML). Kluczowe znaczeniew patogenezie t-AML mają chemioterapeutyki, zwłaszcza leki alkilujące i inhibitory topoizomerazy II, ale również procedura autologicznego przeszczepienia krwiotwórczych komórek macierzystych, radioterapia oraz starszy wiek. Wyniki leczenia za pomocą konwencjonalnej chemioterapii chorychna t-AML są bardzo złe. Obecnie jedyną metodą dającą tym chorym szansę na wyleczenie pozostaje allogeniczne przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych. Zwiększone ryzyko rozwoju wtórnych nowotworów u pacjentów po leczeniu onkologicznym powoduje konieczność objęcia tej grupy chorych szczególnym, długotrwałym nadzorem medycznym.The incidence of cancers in the world is steadily increasing. Anticancer procedures are more effective but unfortunately result in secondary complications, including an increased incidence oftherapy-related acute myeloid leukemia (t-AML). Of key importance in the pathogenesis of t-AML is chemotherapy, including alkylating agents and inhibitors of topoisomerase II, but also autologous hematopoietic stem cells transplantation, radiotherapy and old age. The outcomes of conventional chemotherapy in these cases are particularly bad. The only current method giving the chance forcure in t-AML patients is allogeneic hematopoietic stem cells transplantation. Increased risk of developing secondary neoplasms in patients after cancer treatment creates the need to cover persistent medical surveillance in this patients

Ostra białaczka z koekspresją antygenów limfo- i mieloidalnych oraz masywną limfadenopatią jako problem diagnostyczny i terapeutyczny

The paper describes the case of a 20-year-old patient with acute leukemia of undetermined linear origin accompanied by massive lymphadenopathy. The patient was treated with acute lymphoblastic leukemia regimen, according to the PALG ALL6 protocol, achieving complete hematological and metabolic remission of the underlying disease.W pracy opisano przypadek 20-letniego chorego na ostrą białaczkę o nieustalonym pochodzeniu liniowym z towarzyszącą masywną limfadenopatią. U pacjenta zastosowano leczenie jak w ostrej białaczce limfoblastycznej, według protokołu PALG ALL6, uzyskując całkowitą remisję hematolo­giczną oraz metaboliczną choroby podstawowej

Indywidualizowane postępowanie terapeutyczne związane z płucnymi powikłaniami leczenia hydroksymocznikiem u 43-letniego mężczyzny z nadpłytkowością samoistną

Hydroxyurea (HU) is generally used to treat high risk patients with essential thrombocythemia(ET). This agent is usually well tolerated however we now report a case of lung complicationsarising from its use. A 43-year-old man with ET presented with interstitial changes in lungsduring HU therapy. Prior to therapy chest x-rays were normal but after four weeks of using1.0 g daily HU doses, symptoms of pneumonia appeared with a fever of up to 40 °C. Despite antibiotic treatment, x-ray monitoring revealed that bilateral disseminated changes in thecentral and lower lungs regions still persisted and following computed tomography,micronodular changes and finely spotted condensations were observed in these regions as wellas the beginnings of fibrosis and intensified emphysema in peripheral areas. Infectiouspathogenesis was excluded. Hydroxyurea therapy was stopped after 12 months due to concernsabout the lungs slowly undergoing spontaneous regression in these areas. The patient wassubsequently treated with busulfan and finally anagrelide where chest x-rays then showed onlythe presence of emphysema without any further detected pathologies.Hydroksymocznik (HU) jest lekiem powszechnie stosowanym u chorych z grupy wysokiegoryzyka z nadpłytkowością samoistną (ET). Lek jest dobrze tolerowany, ale w trakcie jegostosowania odnotowywano powikłania płucne. W niniejszej pracy przedstawiono przypadek43-letniego mężczyzny z ET, u którego w trakcie leczenia HU obserwowano rozsiane zmianymiąższowe w płucach. W radiogramie płuc przed leczeniem nie stwierdzono zmian. Czterytygodnie po włączeniu HU, w dawce 1,0 g/dobę, obserwowano objawy zapalenia płuc ze stanamigorączkowymi do 40 °C. Mimo stosowanej antybiotykoterapii u chorego w kontrolnych radiogramachutrzymywały się rozsiane zmiany w środkowych i dolnych polach obu płuc. W tomografiikomputerowej płuc stwierdzono obustronne, rozproszone obszary o charakterze zmianmikroguzkowych, drobnoplamistych zagęszczeń, a w obwodowych polach płuc — cechy rozpoczynającegosię włóknienia. Poza tym obserwowano cechy nasilonej rozedmy. Wykluczonoinfekcyjne podłoże zmian. Po 12-miesięcznej obserwacji i ostatecznej konkluzji o związkuzmian płucnych z leczeniem HU lek odstawiono, a obserwowane zmiany w płucach ulegałypowolnej, samoistnej regresji. W kolejnych liniach leczenia u chorego stosowano początkowobusulfan, a następnie anagrelid. W aktualnie wykonanych kontrolnych badaniach obrazowychklatki piersiowej, poza rozedmą płuc, nie stwierdzono innych, patologicznych zmian

Dietoterapia w zespole policystycznych jajników ― zalecenia praktyczne

Women with polycystic ovarian syndrome have many hormonal and metabolic disorders, which are closely related to the another. PCOS is the most common endocrinopathy in women at reproductive age. The problem is an effective diagnosis of the disease, which is impeded by the different clinical symptoms. These women have the following symptoms: insulin resistance, obesity, diabetes and lipid disorders, which require an appropriate diet therapy. It is necessary to introduce a low energy diet with controlled fatty acids which is based on the products with a low glycemic index and regular physical activity. This procedure facilitates the pharmacological treatment and contributes to significant improvement in health and well-being of patients.Kobiety chore na zespół policystycznych jajników (PCOS) wykazują wiele zaburzeń hormonalnych i metabolicznych, które są ze sobą ściśle powiązane. Jest to  najczęściej występująca endokrynopatia u kobiet w wieku reprodukcyjnym. Problemem jest skuteczna diagnostyka choroby, którą utrudniają zróżnicowane objawy kliniczne. U kobiet obserwuje się współistnienie: insulinooporności, otyłości, cukrzycy oraz zaburzeń gospodarki lipidowej, które wymagają odpowiedniej dietoterapii. Konieczne jest wprowadzenie diety ubogoenergetycznej o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych, opierającej się na produktach o niskim indeksem glikemicznym oraz wdrożenie regularnej aktywności fizycznej. Powyższe postępowanie wspomaga leczenie farmakologiczne oraz przyczynia się do znaczącej poprawy stanu zdrowia i samopoczucia i pacjentek

Zachowania żywieniowe chorych na nowotwory hematologiczne — prospektywne badanie jednoośrodkowe

Introduction. Oncohaematological diseases are a special group of cancer diseases. An important role in their pathogenesis may play exposure to carcinogenic compounds, including substances present in food, such as polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH), heterocyclic aromatic amines (HCA), acrylamide, nitrosamines or ethanol. Aims and assumptions were analysis of eating behaviours leading to the consumption of carcinogenic compounds and assessment of frequency of carcinogenic compounds intake. Material and methods. 201 patients with haematological cancers participated in the study. The survey used authorial questionnaire. Selected eating habits and frequency of carcinogenic compounds intake were examined in the study. The results were developed in the Statistica 12 program. Results. Patients presented different eating habits. 28.3% (N = 34) of the respondents did not read the compositions of the products they buy, regardless of their place of residence. 46.0% (N = 92) of respondents most often consumed fried products. Only 30% of men and women (N = 27) negated frying on the same fat. Most women — 44.3% (N = 39) declared consumption of pork, most men 44.2% (N = 50) of poultry. 58.2% of respondents (N = 117) were characterized by low frequency of PAH, HCA and nitrosamine intake. Only 0.5% (N = 1) of the patients had very low acrylamide intake; 56.2% (N = 113) average. 66.2% (N = 133) of the respondents had low frequency of alcohol consumption. Conclusions. Eating habits leading to the consumption of carcinogens are: not reading labels, frying and pork consumption. Patients with hematological cancers had average frequency of carcinogen intake and low frequency of alcohol consumption.Wstęp. Choroby onkohematologiczne są szczególną grupą chorób nowotworowych. Istotną rolę w ich patogenezie może odgrywać narażenie chorych na związki kancerogenne, w tym na substancje obecne w żywności. Należą do nich między innymi wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (PAH), heterocykliczne aminy aromatyczne (HCA), akrylamid, nitrozoaminy czy etanol. Celem i założeniem badania były analiza zachowań żywieniowych prowadzących do spożycia związków kancerogennych oraz ocena częstotliwości spożycia tych związków. Materiał i metody. W badaniu uczestniczyło 201 chorych na nowotwory hematologiczne. W sondażu wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety. W pracy zbadano wybrane nawyki żywieniowe i częstotliwości spożycia związków kancerogennych. Wyniki opracowano w programie Statistica 12. Wyniki. Pacjenci prezentowali różne nawyki żywieniowe. Spośród badanych 28,3% (n = 34) nie czytało składów produktów, które kupuje, bez względu na miejsce zamieszkania. Spośród respondentów 46,0% (n = 92) najczęściej spożywało produkty smażone. Tylko 30,0% badanych mężczyzn i kobiet (n = 27) zanegowało smażenie potraw wielokrotnie na tym samym tłuszczu. Kobiety najczęściej — 44,3% (n = 39) — deklarowały spożycie mięsa wieprzowego, a mężczyźni — 44,2% (n = 50) — drobiowego. Spośród ankietowanych 58,2% (n = 117) charakteryzowało się niską częstotliwością spożycia PAH, HCA i nitrozoamin. Tylko 0,5% (n = 1) ankietowanych pacjentów miało bardzo niską częstotliwość spożycia akrylamidu; 56,2% (n = 113) charakteryzowało się jego średnią częstotliwością spożycia. 66,2% (n = 133) badanych cechowało się niską częstotliwością spożycia alkoholu. Wnioski. Nawyki żywieniowe prowadzące do spożycia kancerogenów to: brak czytania etykiet, smażenie, spożywanie wieprzowiny. Chorzy na nowotwory hematologiczne cechują się średnią częstotliwością spożycia kancerogenów i niską częstotliwością spożycia alkoholu