Zastosowanie realkalizacji w konserwacji zabytków wykonanych ze zbrojonej zaprawy cementowej i betonu.

Konserwacja zabytkowych rzeźb wykonanych ze zbrojonej zaprawy cementowej lub betonu stanowi trudny i wciąż nierozwiązany problem. Procesy korozyjne, a przede wszystkim karbonatyzacja wpływają na obniżenie pH cieczy porowej. Spadek pH skutkuje zmniejszeniem lub utratą właściwości ochronnych sztucznego kamienia w stosunku do zbrojenia, inicjując proces elektrochemicznej korozji żelaza. W przeciwieństwie do tradycyjnych inwazyjnych metod konserwacji, realkalizacja umożliwia przywrócenie wysokiego pH, wpływa na odtworzenie warstewki tlenkowej na zbrojeniu, zapewniając jednorodne właściwości betonu, a przede wszystkim zachowanie nienaruszonej oryginalnej powierzchni zabytku. W artykule omówiono zasady działania realkalizacji elektrochemicznej oraz dyfuzyjnej, ich wady oraz zalety. Podano przykłady poprawnie wykonanych realizacji oraz składy roztworów realkalizujących. W przeprowadzonych badaniach nad zabiegiem realkalizacji dyfuzyjnej uwagę zwrócono na ocenę wzrostu pH, równomierność zabiegu, ponadto jego wpływ na zmianę koloru impregnowanego materiału

Konserwacja szkieletu słonia leśnego Palaeoloxodon antiquus (80–100 tys. lat) ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Koninie – badania i praktyka konserwatorska

The article presents the exploratory and conservation-wise problematic aspects of the bones obtained from the skeleton of a forest elephant Palaeoloxodon antiquus (Falconer & Cautley, 1847), that lived during the Eemian Interglacial period 80–100000 years ago. This preserved skeleton, currently in the collection of District Museum in Konin, is particularly valuable due to being one of the largest skeletons in Europe that remained almost complete. The necessity of undertaking conservation processes has been caused by the poor state of its preservation – partly because of degradation of the materials applied during conservation in the 80s of the 20th century and later on, as well as numerous bone tissue damages; there also emerged a possibility of using materials and treatments improving value of the object, aesthetically and exhibition-wise. The publication presents the history of the skeleton and its conservation, the condition, the outline of its bone structure, and the results of instrumental research (ATR-FTIR) of derivative materials composition. Moreover, it shows the assumptions for and course of conservation and restoration works. The performed procedures allowed to stabilize the skeleton, reduce formation of new cracks and cavities, and to restore didactic and exhibition value, enabling the skeleton to be returned to a permanent museum exhibition. The works were twice awarded the 1st prize in the category – conservation and protection of cultural heritage in the prestigious competition Museum Event of the Year “Izabella 2018” and “Izabella 2019” organized by the Wielkopolska Museum Foundation under the patronage of the Marshal of the Wielkopolska Province.W artykule zaprezentowano problematykę badawczo-konserwatorską związaną ze stanem kości należących do szkieletu słonia leśnego Palaeoloxodon antiquus (Falconer& Cautley, 1847), żyjącego w czasie interglacjału eemskiego (80–100 tys. lat temu). Konserwowany szkielet ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Koninie jest szczególnie cenny, ponieważ należy do największych i najbardziej kompletnych szkieletów dawnych zwierząt w Europie. Powodem podjęcia działań konserwatorskich był głównie zły stan zachowania obiektu, częściowo degradacja materiałów konserwatorskich użytych w latach osiemdziesiątych i później, a także liczne zniszczenia tkanki kostnej oraz możliwość zastosowania materiałów i zabiegów poprawiających cechy estetyczne i ekspozycyjne szkieletu. W opracowaniu omówiono historię zabytku i jego konserwacji, stan zachowania, zarys budowy kości oraz wyniki badań ATR-FTIR materiałów wtórnych. Przedstawiono ponadto założenia oraz przebieg prac konserwatorsko-restauratorskich. Efektem przeprowadzonych zabiegów jest ustabilizowanie szkieletu, ograniczenie możliwości powstawania nowych spękań i ubytków oraz przywrócenie walorów dydaktycznych i ekspozycyjnych, a w konsekwencji powrót szkieletu na ekspozycję muzealną. Wykonane prace zostały dwukrotnie nagrodzone I nagrodą w kategorii „konserwacja i ochrona dziedzictwa kulturowego” w prestiżowym konkursie Wydarzenie Muzealne Roku „Izabella 2018” i „Izabella 2019” organizowanym przez Fundację Muzeów Wielkopolskich pod patronatem Marszałka Województwa Wielkopolskiego

Badania konserwatorskie ruin gotyckiego zamku kazimierzowskiego (2. poł. XIV w.) w Kole (Gozdów)

The purpose of this article is to present the conservation research carried out as part of the revitalization project of the ruins of the castle in Koło. Basis of the recognition of the monument’s construction technique, identification and determination of the properties of historical and contemporary materials, assessment of the state of preservation and analysis of destructive factors developed a program of conservation works. Research was carried out considering the findings of architectural research. Laboratory tests of the collected material were carried out by a wide team of employees using specialized research techniques. Their results are presented in this article and include petrographic, chemical and thermogravimetric analyses of mortars, rocks and bricks, their capillary and mechanical properties, salinity analysis and microbiological analyses of materials. The undeniable value of the conducted research is a detailed diagnosis of historical building materials, which is a significant contribution to the knowledge of old construction techniques.W artykule przedstawiono wyniki badań konserwatorskich zrealizowanych w ramach projektu rewitalizacji ruin zamku w Kole. Obejmowały one rozpoznanie techniki wykonania zabytku, identyfikację i określenie właściwości materiałów historycznych i współczesnych, ocenę stanu zachowania, analizę czynników niszczących, które wraz z wynikami badań architektonicznych stanowiły podstawę opracowania programu prac konserwatorskich obiektu. Analizę zgromadzonego materiału realizował szeroki zespół z wykorzystaniem specjalistycznych technik badawczych. Wyniki przedstawione w artykule obejmują petrografię, analizę chemiczną, termograwimetrię oraz właściwości kapilarne i mechaniczne zapraw, skał i cegieł, stopień zasolenia oraz analizy mikrobiologiczne materiałów. Niepodważalną wartością przeprowadzonych badań, stanowiącą znaczący wkład w zasób wiedzy, jest szczegółowe rozpoznanie historycznych materiałów oraz zastosowanych technik budowlanych