System komunikacji alternatywnej i wspomagającej wraz ze stosowanymi znakami oraz wykorzystanie urządzenia sterowanego za pomocą oczu w Polsce

Patients who do not communicate verbally or speak in an understandable way are a serious problem in providing appropriate care to patients due to a lack of understanding of their needs. Therefore, it is important that nursing staff have the knowledge and skills of alternative and assistive communication to communicate with patients with speech disorders. The purpose of article is to present the current state of knowledge of the alternative and augmentative communication with special consideration the signs used in Poland with a practicular emphasis laid to the revelant description of the eye tracking device. The literature has been reviewed, including also in this relation topics: alternative and augmentative communication, examples of signs used in alternative communication in Poland and communication and eye tracking. Not everyone has the ability to communicate verbally with the environment. In relation to this problem the solution is the alternative and augmentative communication which uses signs and devices to enable the patient to communicate with other people. (JNNN 2020;9(1):39–45)Pacjenci nie komunikujący się werbalnie lub mówiący w sposób niezrozumiały stanowią istotny problem w zapewnieniu właściwej opieki chorych w wyniku braku zrozumienia ich potrzeb. Z tego względu istotne jest posiadanie przez personel pielęgniarski wiedzy i umiejętności w zakresie komunikacji alternatywnej i wspomagającej by porozumieć się z pacjentami z zaburzeniami mowy. Celem pracy jest przedstawienie dotychczasowego stanu wiedzy na temat systemu komunikacji alternatywnej i wspomagającej ze szczególnym uwzgędnieniem wykorzystywanych znaków w Polsce oraz opis urządzenia sterowanego za pomocą oczu. Dokonano przeglądu literatury w zakresie tematów: komunikacja alternatywna i wspomagająca, przykłady znaków stosowanych w komunikacji alternatywnej w Polsce oraz komunikacja za pomocą oczu. Nie każdy człowiek posiada zdolność do komunikowania się werbalnie z otoczeniem. W odniesieniu do tego problemu rozwiązaniem jest komunikacja alternatywna i wspomagająca, która stosuje między innymi znaki oraz urządzenia, dające pacjentowi możliwość komunikowania się z ludźmi. (PNN 2020;9(1):39–45

26 Weryfikacja obliczeń dawek wykonywanych za pomocą systemu CadPlan

Radioterapia jest procesem złożonym obejmującym szereg krokó proceduralnych. Dokładność każdego z nich wpływa bezpośrednio na wynik leczenia. Niedokładności lub błędy podczas komputerowego planowania leczenia mogą zmniejszyć odsetek wyleczeń lub nawet spowodować poważne komplikacje u napromienianych pacjentów. Zalecenie niezależnego obliczania dawki przynajmniej w jednym punkcie planu, np. w izocentrum lub w punkcie położonym blisko środka guza, nabiera szczególnego znaczenia zwłaszcza w okresie wdrażania do praktyki klinicznej nowego komputerowego systemu do planowania leczenia.CelOpracowanie procedury kontroli jakości obliczeń dawek wykonywanych za pomocą systemuCadPlan.Materiał i metodyJednym z elementów linii terapeutycznej firmy Varian zainstalowanej w Centrum Onkologii w Krakowie jest komputerowy system planowania leczenia CadPlan współpracujący z tomografem komputerowym GE Sytec 3000i i połączony po poprzez system zarządzania i weryfikacji VARiS z akceleratorem liniowym CLlNAC 600C. Pomiary dozymetryczne akceleratora CLlNAC 600C wytwarzającego wiązkę fotonową o energii 6 MV wykonano w zakresie pokrywającym wymagania zarówno systemu CadPlan jak i opracowanych wcześniej w naszym Zakładzie Fizyki Medycznej i uruchomionych na minikomputerze typu IBM PC programów APARAT i PLAN. Program APARAT dla zadanych parametrów wiązek promieniowania fotonowego podaje aktualne wydajności aparatu terapeutycznego i procentowe dawki głębokościowe, a po wprowadzeniu frakcyjnej dawki wlotowej określa czas ekspozycji albo liczbę jednostek monitorowych odpowiednio dla napromieniania na aparacie kobaltowym lub akceleratorze. Program PLAN umożliwia realizację planowania leczenia 2D wiązkami fotonowymi z uwzględnieniem niejednorodności obszaru napromienianego.Wyniki obliczeń systemu CadPlan, zamieszczone na wydrukach, są weryfikowane za pomocą programu APARAT. W przypadku występowania niejednokrotności (np. płuca) poprawność obliczonych dawek sprawdzana jest przy użyciu programu PLAN, do którego dane topometryczne wprowadzone są wprost z wydrukowanego przez CadPlan przekroju poprzecznego pacjenta w płaszczyźnie centralnej wiązki.Wyniki i wnioskiOpracowany sposób kontroli poprawności obliczeń dawek wykonywanych za pomocą systemu CadPlan oparty jest na wieloletnim doświadczeniu w użytkowaniu programów komputerowych APARAT i PLAN. Zastosowana metoda pozwala na stosunkowo szybkie sprawdzenie obliczonych za pomocą systemu CadPlan wartości dawek w wybranych punktach na osiach wiązek. Procedura jest łatwa w użyciu i przejrzysta, a jej rutynowe stosowanie przyczynia się do zapewnienia bezpieczeństwa napromienianych pacjentów

The Amounts of Water Adsorbed to the Surface of Clay Minerals at the Plastic Limit

The paper presents results of a study on the amount of water associated with the solid phase of the clay water system at the plastic limit. Two model monomineral clays, namely kaolinite, and montmorillonite, were used in the study. The latter was obtained by gravitational sedimentation of Na-bentonite (Wyoming). The calculated mean number of water molecule layers on the external surface of montmorillonite was 14.4, and water in interlayer spaces constituted 0.3 of the water mass at the plastic limit. The number of water layers on the external surface of kaolinite particles was 63, which was related to the higher density of the surface electrical charge of kaolinite compared to that of montmorillonite. The calculations were made on the basis of the external surface area of clays and the basal spacing at the plastic limit measured by an X-ray diffraction test. The external surface area of clays was estimated by measuring sorption at a relative humidity p/p0 = 0.5

Zależność granicy płynności od zewnętrznej powierzchni właściwej i składu kationów w naturalnym kompleksie wymiennym

The liquid limit - wL, the external surface area - Se, the concentration of exchangeable cations - Zi and the cation exchange capacity - CEC of seventeen clayey soils were determined. Finding the correlation between the liquid limit, external specific surface area and exchangeable cation concentration was the aim of this study. Experimental study performed using soils of the external surface area within the range of 4.1 to 118.5m² ·g–1. The relative content of sodium cation (i.e. N+/CEC) varying between 0.03 and 1.0. Obtained results point to statistically significant relationship between these three properties. The greatest predictive power of linear regression was found for soils of external specific surface area larger than 60 m² ·g–1. For the soils of comparable external surface area, the liquid limit increase with increasing the ratio of the content of sodium cation to the cation exchange capacity - Na+/CEC. For the soils of comparable composition of exchangeable cations the liquid limit increase with increasing the external surface area. These relationships indicates that interparticle forces have a prominent role in determining liquid limit of clayey soils.W artykule przedstawiono wyniki badań związków korelacyjnych między granicą płynności - wL, zewnętrzną powierzchnią właściwą - Se i składem kationów w naturalnym kompleksie wymiennym siedemnastu wybranych gruntów, w tym siedmiu modelowych. Zewnętrzna powierzchnia właściwa gruntów zawierała się w przedziale od 4,1 do 118,5 m² ·g–1, a zawartość kationu sodowego Na1+ od 0,03 do 1,0. Na podstawie analiz wykazano istnienie statystycznych związków korelacyjnych między granicą płynności a zewnętrzną powierzchnią właściwą gruntu Se i względną zawartością kationu sodowego w naturalnym kompleksie wymiennym, wyrażonym stosunkiem Na1+/CEC. Najlepszą zgodność korelacyjną wykazano w odniesieniu go gruntów, których zewnętrzna powierzchnia właściwa była większa od 60 m² ·g–1. Dla gruntów o takiej samej lub porównywalnej zewnętrznej powierzchni właściwej granica płynności przesuwa się w kierunku większych wartości wraz z większą względną zawartością kationu sodowego w naturalnym kompleksie wymiennym. W gruntach o podobnym składzie kationów wymiennych granica płynności przyjmuje większe wartości w gruntach o większej zewnętrznej powierzchni właściwej

Investigations into influence of exchangeable cations concentration and external surface area on liquid limit of clayey soils

Dotychczasowe wyniki badań dotyczące granicy płynności gruntów spoistych wskazują na wyraźną zależność jej wartości od wielkości sił międzycząsteczkowych, tj. ciśnienia odpychania warstw dyfuzyjnych oraz ciśnienia przyciągania London van der Waalsa. Siły te uzależnione są przede wszystkim od zewnętrznej powierzchni właściwej gruntu oraz zawartości kationów wymiennych w naturalnym kompleksie sorpcyjnym i od całkowitej pojemności wymiennej. Celem prezentowanego artykułu jest znalezienie zależności funkcyjnej określającej wpływ tych właściwości na wartość granicy płynności. Przedstawiono wyniki badań granic płynności, zewnętrznej powierzchni właściwej oraz zawartości kationów w naturalnym kompleksie sorpcyjnym i całkowitej pojemności wymiennej dla czternastu gruntów ilastych modelowych i naturalnych. Przeprowadzono analizę statystyczną, potwierdzającą istnienie poszukiwanych związków funkcyjnych dla badanych gruntów. Zależność uzyskana dla przykładowych iłów, po weryfikacji dla większej grupy różnorodnych genetycznie i mineralogicznie typów gruntów ilastych, może być podstawą do sformułowania funkcji.The liquid limit, the external surface area, the concentration of exchangeable cations and the cation exchange capacity of fourteen clayey soils were determined. The correlation of the liquid limit with external surface area and exchangeable cations concentration was the aim of this research. The results of this study point to significant statistical relationship between these three properties. This relationship indicates that interparticle forces have a prominent role in determining liquid limit of clayey soils

Possibilities of using laser diffraction analysis (LDA) techniques for the identification of Neogene clayey sediments from Bydgoszcz

Laser diffraction particle sizing is increasingly used in grain-size analysis. Commercially available laser analyzers have a number of practical advantages such as detailed particle sizing over a broad size range, built-in ultrasonic dispersing system, and short time of analysis. Grain-size measurements based on laser diffraction analysis (LDA) are characterized by high-repeatability and high accuracy. However, there is no standardized test procedure especially because the research methodology should depend on the type of land. LDA-based measurements of fine-grained sediments rich in clay minerals can contain untrue information due to high anisotropy of participle shape. This causes the optical particle diameter measured by the laser is much larger than that determined as the equivalent spherical diameter in traditional sedimentation techniques for grain-size analysis. This results even in twice reduction of clay fraction quantity, while the silty particles are overestimated in relation to traditional techniques based on Stoke’s law. The aim of this article is to assess the possibilities of using laser diffraction methods for the identification and differentiation of clayey sediments with common origin. The article provides the results of analyses of Neogene clays characterized by significant lithological differences with respect to the participation of clay fraction particles. The research was conducted on clay samples taken in Bydgoszcz. Significant differences in the content of clay fraction particles were found in relation to the applied methods of grain-size analysis. However, as statistical tests showed, results obtained using the LDA method could be useful to characterize lithological variability within the tested soils

Swelling of Mio-Pliocene clays from the region of Bydgoszcz in comparison to their lithology

Na podstawie badań wybranych odkrywek scharakteryzowano cechy ekspansywne mioplioceńskich iłów z terenu Bydgoszczy. Oznaczono cechy litologiczno-genetyczne, tj. skład granulometryczny i mineralogiczny, powierzchnię właściwą, skład kationów wymiennych w naturalnym kompleksie sorpcyjnym i mikrostrukturę. Zaprezentowano także właściwości fizyczne badanych iłów w zestawieniu z charakterystykami statystycznymi próbki generalnej iłów z terenu Bydgoszczy. Cechy ekspansywne przedstawiono w postaci zależności wskaźnika pęcznienia i ciśnienia pęcznienia od wilgotności początkowej i w odniesieniu do gęstości objętościowej w zakresie zmienności tych parametrów w podłożu geotechnicznym kształtowanym przez naturalne czynniki klimatyczne i biotyczne. Uzyskane wyniki skomentowano w relacji do zaobserwowanych w praktyce na terenie Bydgoszczy zmian deformacyjnych ekspansywnego podłoża gruntowego.The article presents the characteristics of expansive features of Mio-Pliocene clays from the area of Bydgoszcz on the basis of selected pits. Determination of basic lithological and genetic features such as grain-size and mineralogy, specific surface, the composition of exchangeable cations in the natural complex of absorbent and microstructure was carried out. Physical properties compared with statistical values from the area of Bydgoszcz were presented. Expansive features i.e. swelling index and swelling pressure were presented in relation to initial moisture content and bulk density within the range of variation of these parameters in the subsoil, controlled by natural climatic and biotic factors. The results were commented in relation to deformations in expansive massive observed in Bydgoszcz

Investigations of the quantity of water of the monomineralic clay-water system at the moisture equal to the plastic limit

The paper presents investigations into the relationship between specific surface area of two monomineralic clays and their plastic limits. Two clays – sodium montmorillonite and calcium kaolinite were used to study. For montmorillonite, the quantity of interlayer water at plastic limit is approximately 30% of water content. The number of the layers of water molecules on the external surface area ne = 13÷14. For kaolinite (i.e. non- -swelling clay minerals which only contain water on external surface area), the number of layers of water molecules on the external surface area ne = 63

Monitoring of vertical displacements of object columns founded on expansive soils

W artykule przedstawiono metodykę oraz wstępne wyniki pomiaru przemieszczeń pionowych obiektu budowlanego posadowionego na podłożu ekspansywnym. Wrażliwość podłoża ekspansywnego na środowiskowe zmiany wilgotności, aktywujące jego zmiany objętościowe, wymaga podjęcia starannego i kompleksowego monitoringu obiektów podatnych na odkształcenia. W trakcie pomiarów terenowych prowadzone są okresowe geodezyjne pomiary przemieszczeń obiektu, z wykorzystaniem klasycznej metody niwelacji precyzyjnej. Uzyskane dotychczas wyniki przemieszczeń pionowych pozwoliły na nie daje pełnego obrazu zmiany geometrii łącznika. Do kompleksowej oceny przemieszczeń łącznika przewiduje się zastabilizowanie dodatkowych punktów kontrolnych na posadzce wewnątrz łącznika oraz w budynkach z nim połączonych. Utworzona w ten sposób sieć punktów pozwoli na monitorowanie przestrzennej pracy konstrukcji. Do pomiaru tej sieci planuje się wykorzystać współrzędnościową stację laserową TDRA6000 firmy Leica. Równolegle wykonywane są badania geotechniczne podłoża określające stan gruntu, na którym posadowiony jest obiekt. Analiza uzyskanych wyników badań geotechnicznych pozwala na określenie istniejących warunków gruntowowodnych, na podstawie której ustalono dalszy program monitorowania obiektu. Wyniki okresowych badań posłużą do sformułowania wniosków dotyczących mechanizmu przemieszczeń obiektu posadowionego na gruntach ekspansywnych. oraz współrzędnościowej stacji laserowej TDRA 6000 firmy Leica.The article presents methodology and initial results of measurement of vertical displacements of a building object on an expansive soils. The sensitivity of the expansive soils to environmental changes of humidity, acting on its volumetric changes, requires careful and comprehensive monitoring of objects susceptible to deformation. During terrain measurements, periodic geodetic measurements of the object's displacement are carried out, using the classic method of precision leveling and the co-ordinate of the Leica TDRA 6000 Laser Station. In parallel geotechnical investigations of the subsoil determining the state of the soil on which the object is founded are performed. Analysis of the obtained results allows to determine the existing ground and water conditions, on the basis of which a further program of object monitoring has been established. The results of periodic surveys will be used to formulate conclusions about the mechanism of displacement of an object located on expansive soils