Influence of Preventive Programs for Reduction of DMFT Index in 12 Years Old Children in RNM on Dental Arch Space Changes

Background: The aim of this study was to evaluate the effect after implementation of a set of preventive measures trough the “National Strategy for prevention of oral diseases of children aged 0-14 years in Republic of North Macedonia (RNM) from 2008-2028” and the resulting need for orthodontic treatment in 12 years old Macedonian children. Material and method: This research was made in all 8 regions in RNM, including examined representatives from urban and rural areas equally.Using the WHO methodology for preparing Oral health studies, 7169 children, born in the year of 2007, were examined (33.3% from all the children in that generation).3117 of them were boys and 3050 were girls. The examinations were made in dental offices, by calibrated dentists-pedodontists, all employed in the public health sector. The decay-missing-filled (DMF)index was used as an appropriate measure for the detection of dental caries where 12-year-old children were considered as target group. Impressions were taken from 100 children (50 boys and 50 girls) with premature tooth loss to analyze the space condition and dental arch space changes. Results: After 11 years of implementation of preventive measures, evaluation showed impressive results – significant decrease of DMF index (from 6.88 to 2.43). Orthodontic analysis in the examined group with premature tooth loss showed greater extend of space loss and an increase in orthodontic treatment need. Conclusion: The implementation of the National strategy for prevention of oral diseases in RNM was an effective approach for preventing caries-related premature tooth loss in 12 years old children, preserving relevant dental arch length

Values of DMFT components among children aged 12 from Skopje region-Republic of North Macedonia (RNM)

Background: To determine the values of DMFT components among children aged 12 from Skopje region to assess the effectiveness of the National Strategy. Methods: About 30% of the population of RNM lives in the Skopje region. 627 children (314 males and 313 females), from urban and rural areas were examined. The examinations were performed by calibrated dentists following the WHO criteria and recording the findings in Oral Health Assessment Form for Children as per WHO’s recommendation. Because the examinations were performed within the framework of regular systematic examinations, no approval from the parents and ethics committee was required. During analyzing the data, a standard formula for DMFT index was used. Results: The analysis showed a value of DMFT 2.77 where the number of carious teeth is 734 (42.1% of the total number of carious, extracted and filled teeth), the number of extracted teeth is 19 (1.1%) and the number of filled teeth is 990 (56.8%). Conclusions: Comparing the values of each component of the DMFT index with the values of nearby countries, such as Montenegro, Albania and Bosnia and Herzegovina, in which the health system and socio-economic conditions are similar, it is clear that component M is the lowest. Components C and F show increased awareness of oral health but still at an unsatisfactory level, which indicates the need for further active education for proper nutrition with control over sugar intake and brushing teeth with emphasis on proper technique

DMFT index among 12 years-old children from primary schools in Republic of North Macedonia (RNM) participating in a national oral health preventive program

BACKGROUND: The Decayed, Missing and Filled Teeth (DMFT) index is a cumulative caries measure indicating past and present dental caries occurrence. This value is widely applied to assess dental caries status at the population level for public health planning and policymaking purposes. AIM: Determination of DMFT among children aged 12 to assess the National Strategy’s preventive measures’ effectiveness. METHOD: A cross-sectional study undertaken in RNM in Sept-Oct 2019 with 7169 children (3117 males and 3050 females) aged 12 selected randomly from all 8 regions, urban and rural areas and all ethnicities. Calibrated examiners using WHO criteria to diagnose dental caries performed clinical examinations within the regular preventive ones for primary school students; therefore, no ethics committee approval was required. The DMFT index was used for data analysis and was recorded in the Oral Health Assessment Form for Children as per WHO’s recommendation. RESULTS: The results showed a DMFT of 2.43 (1.58-2.95 regional variance); a significant decrease compared to the period before the National Strategy implementation in 2007 when DMFT was 6.9. CONCLUSION: This DMFT value is on the upper limit of a low level of caries (1.2-2.6, WHO). It is necessary to expand the focus of preventive activities provided by the National Strategy, especially in young and preschool children, by sealing primary molars and promoting a well-balanced diet for all children and parents. Namely, reducing consumption of sugars and carbohydrates and brushing teeth twice a day with fluoride toothpaste as the most effective preventive measures

Превентивната мерка од националната стратегија – едукација, реализирана преку едукативниот караван „Орбит дарува насмевка“

Идеалот на детската превентивна стоматолошка здравствена заштита е да го спречи нарушувањето на оралното здравје, а идеал на секое општество е да обезбеди економски, социјални и политички услови кои ќе овозможат најголем дел од детската популација да живее во благосостојба. За реализација на поставената цел, во РМ од 2008 год. функционира Националната стратегија за превенција на орални заболувања кај деца од 0 до 14 год. Таа содржи пет примарни превентивни мерки, од кои едната е едукација и мотивација за подобрување на оралното здравје кај децата од предучилишна и училишна возраст. Целта е преку насочен,плански и интерактивен процес децата да се стекнат со знаења,навики и вештини за унапредување на оралното здравје. Во 2017 год. во склоп на едукативните активности беше организиран едукативен караван во соработка со компанијата Орбит под наслов „Орбит дарува насмевка“. Караванот беше реализиран во 14 градови во РМ, поточно во 38 основни училишта. Беа опфатени деца од четвртите одделенија. Едукацијата беше реализирана со современи нагледни средства и секое дете доби по една брошура за правилна грижа за орално здравје. Основен момент во остварувањето на стоматолошката здравствена едукација е оценката на нејзината ефикасност. Вреднувањето на ефектите од спроведената едукација го извршивме преку анонимен прашалник пред и по едукацијата. Анализата на резултатите од прашалникот покажа дека поголем број деца по спроведената едукација дадоа точни одговори на поставените прашања. Стоматолошката здавствена едукација е императив за имплементација и на другите примарни превентивни мерки. Децата преку едукација стануваат свесни за штетноста на шеќерите во појавата на кариесот и позитивните ефекти од редовната орална хигиена, редовната посета на стоматолог и употребата на флуориди. Сè за весела безгрижна детска насмевка

Prevalence of first permanent molar caries among children at age 12 in Republic of Macedonia

Dental caries is one of most prevalent chronic diseases affecting children and in particular first permanent molar is more vulnerable to caries because of its morphological and functional characteristics. The World Health Organization (WHO) uses the mean DMFT index at 12 years old as a basic index of comparison for oral health of different populations. Objective: To assess the DMFT values and its components in the first permanent molars among 12-year-old children in Republic of Macedonia who are cover with preventive measures of National Preventive Strategy. Material and method: Using explorer and mirror under professional light in dental office, 4 permanent first molars of 73704 12-years-old students were examined from aspect of decay, missing and filing by 147 calibrated preventive team who are part of dental public system during, 2014- 2017y. Then DMF6 was accounted for each subject. The statistical analysis was done by SPSS 12.Results: The mean of DMF6 was1.59, 1.46, 1.52 and 1.47 for children who were born in 2002-2004y., respectively. Conclusion: Analysis of DMF6 showed that untreated caries is the most important problem in children at age 12 in Republic of Macedonia. Consistent application of preventive measures from the Strategy will improve oral health in children. Keywords: first permanent molar, DMFT index, national strategy, caries preventio

Редукција на ДМФТ индексот после имплементација на „Национална стратегија за превенција на орални заболувања кај деца од 0-14 години на Република Македонија за периодот 2008 - 2018 година”

Предвременото губење на млечните и перманентните заби, особено моларите, може да доведе до нарушување на нормалниот раст и развој на денталните лакови и дентофацијалните структури. Водечката причина на предвременото губење на заби е забниот кариес, кој претставува прогресивно микробно заболување кое ги афектира тврдите забни супстанци, а воедно е едно од најпревалентните заболувања во светот, со енормно опаѓање на преваленцата во развиените земји. Поради овие причини како и поради високиот ДМФТ индекс од 6.88, “Националната стратегија за превенција на орални заболувања кај деца од0-14 год. во РМ 2008-2018“ беше изработена. Покрај повеќето примарни превентивни мерки, особен приоритет беше даден на залевањето на јамичките и фисурите на првите перманентни молари, кој во целокупниот ДМФТ беше најмногу застапен. После десетгодишна имплементација на овие мерки, евалуацијата покажа импресивни резултати - намалување на ДМФТ индексот (од 6.88 на 1.93). Примарнитге превентивни мерки од националната стратегија, воглавно поддржани од голем број на меѓународни студии, покажаа ефективност во превенција на забниот кариес и последователното орално здравје кај младата популација. Оралното здравје не треба да се гледа како изолирана состојба, туку повеќе како составен дел на целокупното здравје кај човекот, со тоа правејќи ја националната стратегија уште позначајна во унапредувањето на здравјето на децата и адолесцентите. Клучни зборови: кариес, превенција, малоклузија, орално здравј

DMFT evaluation of first permanent molars among 12 year old children in the Republic of Macedonia

Introduction: The first permanent molar plays an important role in mastication and it preserves the vertical dimension of the jaws. Because of the particular anatomical form, the early eruption and the carelessness of the parents, it is usually prone to caries. The presence of caries on this tooth is often an indicator of the condition of other teeth.Aim:To evaluate the DMFT and its components of first permanent molars among 12 year old children in all regions of the Republic of Macedonia. Material and method: 19355 children at the age of 12 were examined by 147 calibrated dentists in dental offices. The data were entered in forms recommended by the WHO and statistically processed. Results: The DMFT was 1.59 (1.52 in males, 1.66 in females). The lowest DMFT value was recorded in the Northeast region - 0.92, and the highest in the Polog region - 2.96. The F component was the major contributor to DMFT Index (51.24%) followed by the D component (43.78%) and the M component (4.97%). Conclusion: Analysis has shown that consistent application of preventive measures is needed to reduce each of the DMFT components. Key words: DMFT index, first permanent molar, 12 year old children, preventive measures

Национална стратегија за превенција на орални заболувања кај деца од 0-14 години на Република Македонија за периодот од 2018-2028 година

Водејќи се од хуманите принципи и темелните вредности утврдени со Уставот на Република Македонија животот и здравјето на луѓето се највисока вредност во македонското општество. Од ова произлегува и можноста на сите граѓани на Република Македонија да им се обезбеди остварување на правото на здравје утврдено со закон. Владата на Република Македонија во своите програмски определби доследно применувајќи ги законите на Република Македонија, меѓународните стандарди и глобалната грижа за здравјето како светска цел зацртана со Уставот на СЗО (Светска Здравствена Организација), води систематска грижа за целосно здравје на населението во Република Македонија. ВИЗИЈА: Едуцирана, високомотивирана популација со сочувано орално здравј

Прирачник за спроведување на националната стратегија за превенција на орални заболувања кај деца од 0-14 год. во Република Северна Македонија

Со цел да се спроведе целосна и квалитетна имплементација на Националната стратегија Кординативнот тело го изготви овој Прирачник кој е наменет пред се за специјалистите по детска и превентивна стоматологија и општите стоматолози кои се вклучени во превентивните тимови, но и на сите оние кои се инволвирани на посреденили непосреден начин во реализацијата на Националната стратегија (стоматолошки сестри, гинеколози и педијатри од примарна здравствена заштита, воспитувачи одпредучилишните установи и наставници во основните училишта). Во Прирачникот се опфатени сите примарни превентивни мерки кои обезбедуват добро орално здравје и на јасен начин се опишани клиничките процедури и протоколи поврзани со нив

Прирачник за спроведување на националната стратегија за превенција на орални заболувања кај децата од 0-14 год.во Република Македонија

Со цел да се спроведе целосна и квалитетна имплементација на Стратегијата, Кординативното тело донесе одлика да се изготви овој прирачник, кој им е наменет пред се на специјалистите по детска и превентивна стоматологија и општите стоматолози кои работат со деца, но и на сите оние кои се инволвирани на посреден или непосреден во реализацијата на Националната Стратегија ( стоматолошки сестри, гениколози од примарна здравствена заштита, педијатри, професори и наставници во основните училишта, воспитувачи)