Στατιστική ανάλυση αξιολόγησης θεραπευτικής παρέμβασης Πολυοικογενειακής Θεραπείας και Ψυχοεκπαίδευσης στις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής

Υπόβαθρο και σκοπός: Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής (ΔΠΤ) εμφανίζονται με αυξημένη συχνότητα στην εφηβεία και επηρεάζουν την ομαλή ψυχοσωματική ανάπτυξη του εφήβου. Οι νεότερες τάσεις στην αντιμετώπιση των ΔΠΤ στρέφονται σε εντατικά θεραπευτικά προγράμματα, όπως το μοντέλο Πολυοικογενειακής Θεραπείας και το πρόγραμμα Ψυχοεκπαίδευσης των οικογενειών. Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνηθεί αν μετά την ολοκλήρωση των παρακολουθήσεων οι οικογένειες των πασχόντων αφενός θα επιβαρύνονται λιγότερο ψυχολογικά και αφετέρου θα αντιμετωπίζουν καλύτερα τη διαταραχή και το πάσχον μέλος, όπως θα αξιολογηθεί από τα ερωτηματολόγια EDSIS και AESED αντίστοιχα. Ένας δευτερεύων στόχος ήταν να εξεταστεί αν επαληθεύονται τα ευρήματα άλλων χωρών που δείχνουν ότι η Πολυοικογενειακή θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική σε σχέση με την Ψυχοεκπαίδευση στην αντιμετώπιση των ΔΠΤ. Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε προοπτική έρευνα μέλλοντος δύο ομάδων, με συνεργασία των φορέων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Βήματα Εμπρός». Η 1η ομάδα ακολούθησε Ψυχοεκπαιδευτική παρέμβαση με 107 γονείς ασθενών με Ψυχογενή Ανορεξία (ΨΑ) και η 2η ακολούθησε το μοντέλο της Πολυοικογενειακής Θεραπείας με 40 γονείς ασθενών που έπασχαν από ΔΠΤ. Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν το ερωτηματολόγιο AESED, που μετράει την κλίμακα προσαρμοστικότητας και ικανότητας διαχείρισης στις ΔΠΤ, και το ερωτηματολόγιο EDSIS που παρέχει την κλίμακα μέτρησης των επιπτώσεων των συμπτωμάτων της ΔΠΤ. Μετά το τέλος της θεραπευτικής εβδομάδας συλλέχθηκαν τα ερωτηματολόγια AESED και EDSIS και προγραμματίσθηκαν άλλες τρεις συναντήσεις παρακολούθησης τους επόμενους έξι μήνες (το 2ο, τον 4ο και τον 6ο μήνα). Προς στατιστική αξιοποίηση των ερωτηματολογίων AESED και EDSIS, προσαρμόσθηκαν και δοκιμάσθηκαν διάφορα γραμμικά μικτά μοντέλα τυχαίας σταθεράς και τυχαίας κλίσης, και πραγματοποιήθηκε έλεγχος των συγχυτικών παραγόντων, όπως το ιατρικό ιστορικό των συμμετεχόντων. Αποτελέσματα: Δεν βρέθηκε διαφοροποίηση μεταξύ του προγράμματος Ψυχοεκπαίδευσης και του μοντέλου της Πολυοικογενειακής θεραπείας, με βάση τα ερωτηματολόγια AESED και EDSIS (pvalue=0.5596 και pvalue=0.278 αντίστοιχα). Η παρέλευση των δύο πρώτων μηνών, μετά τη θεραπευτική εβδομάδα, συσχετίστηκε με στατιστικά σημαντική (pvalue<0.001), μείωση των βαθμολογιών AESED και EDSIS, ενώ οι διαφορές μεταξύ των επόμενων συναντήσεων ήταν στατιστικά μη σημαντικές. Οι γονείς που παρακολούθησαν το πρόγραμμα Ψυχοεκπαίδευσης παρουσίασαν στη 2η συνάντηση παρακολούθησης μείωση των αρχικών βαθμολογιών AESED και EDSIS κατά 8.5 και 9.4 μονάδες αντίστοιχα, ενώ οι γονείς της Πολυοικογενειακής θεραπείας παρουσίασαν μείωση κατά 8.6 και 9.4 μονάδες. Στις επόμενες δύο συναντήσεις παρακολούθησης δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση των βαθμολογιών AESED και EDSIS σε σχέση με τη 2η συνάντηση. Το είδος θεραπείας επέδρασε σημαντικά στις διαστάσεις του AESED αποφυγή και τροποποιήσιμη ρουτίνα (pvalue<0.05), έλεγχος της οικογένειας (pvalue<0.001), και εθελοτυφλία (pvalue<0.05), ενώ οι βαθμολογίες των διαστάσεων του ερωτηματολογίου EDSIS δεν διαφοροποιήθηκαν μεταξύ των δύο θεραπειών. Οι διαστάσεις κοινωνική απομόνωση (EDSIS) και εθελοτυφλία (AESED) βρέθηκαν στατιστικά μη σημαντικές (pvalue>0.05), αντιστεκόμενες στις αλλαγές που επιφέρουν οι θεραπευτικές παρεμβάσεις. Ο έλεγχος των συγχυτικών παραγόντων έδειξε ότι οι μεταβλητές ιατρικό ιστορικό της μητέρας και του πατέρα ήταν στατιστικά σημαντικές (t=-2.64 με pvalue=0.0096 και t=-2.64 με pvalue=0.0011 αντίστοιχα). Οι απώλειες κατά την παρακολούθηση ξεπέρασαν το 38.3%. Συζήτηση και συμπεράσματα: Το είδος της θεραπευτικής παρέμβασης δεν διαδραμάτισε κάποιο ρόλο στη βελτίωση της προσαρμοστικότητας, της ικανότητας διαχείρισης και της αντιμετώπισης των ειδικών δυσκολιών στις ΔΠΤ. Η θεραπεία ήταν αυτή που επέφερε τη μείωση των βαθμολογιών στις κλίμακες των δύο ερωτηματολογίων καθώς, η συμμετοχή των συγγενών σε ομαδική θεραπεία, βελτίωσε την ψυχολογική τους διάθεση και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τη διαταραχή και το πάσχον μέλος. Η ανοδική τάση που παρατηρήθηκε στις βαθμολογίες των ερωτηματολογίων EDSIS και AESED στην τελευταία συνάντηση παρακολούθησης υποδεικνύει υποτροπή των συμπτωμάτων των συγγενών. Λόγω των υψηλών ποσοστών απώλειας (άνω του 38%) κατά την παρακολούθηση αφενός τα αποτελέσματα είναι πιθανό να παρερμηνευτούν αφετέρου, υφίσταται αδυναμία αξιολόγησης, της εγκυρότητας της έρευνας. Η επανάληψη της έρευνας με μεγαλύτερο και πιο ποικίλο δείγμα καθίσταται επιβεβλημένη για εξαγωγή πιο αξιόπιστων αποτελεσμάτων.Background and Objectives: Eating disorders (ED) occur with increased frequency in puberty and affect the adolescent's smooth psychosomatic development. Newer trends in treatment of ED are focused on intensive care programs, such as the Multi-family therapy model and the Psychoeducation program. The purpose of this study was to examine whether the findings of other countries that show that Multi-family therapy is more effective than Psychoeducation treatment in treating ED, are being verified. A secondary objective was to examine whether the families of sufferers on the one hand would be less psychologically burdened and on the other hand to better deal with the disorder and the affected member, as assessed by the EDSIS and AESED questionnaires after the survey was completed. Methods: A Parallel group design study of two groups was carried out in collaboration with the actors involved in the "Steps Forward" program. The first group followed Psychoeducational intervention with 107 parents of Anorexia Nervosa (AN) patients and the 2nd followed the model of Multi-family therapy with 40 parents of patients suffering from ED. The tools used were the AESED questionnaire, which measures the accommodation and enabling scale for ED, and the EDSIS questionnaire providing the scale of measurement of an ED symptom impact scale. After the end of the treatment week, the AESED and EDSIS questionnaires were collected and three follow-up sessions were scheduled in the next six months (2nd, 4th and 6th months). In order to statistically evaluate the AESED and EDSIS questionnaires several linear mixed models with random intercept and random slope were fitted and tested, and confounders, such as the medical history of the participants, were tested. Results: No difference was found between the Psychoeducation program and the Multi-family therapy model, based on the AESED and EDSIS questionnaires (pvalue=0.5596 and pvalue=0.278, respectively). The first two months, after the treatment week, were associated with a statistically significant (pvalue <0.001) reduction in the AESED and EDSIS scores, while the differences between subsequent meetings were statistically insignificant. Parents attending the Psychoeducation program showed a reduction in the initial AESED and EDSIS scores by 8.5 and 9.4 points respectively at the 2nd follow-up meeting, while the parents of Multi-family reported a decrease of 8.6 and 9.4 points. In the next two follow-up meetings there was no statistically significant differentiation of the AESED and EDSIS scores compared to the 2nd meeting. The type of treatment significantly affected the dimensions of AESED, avoidance & modifying routine (pvalue<0.05), control family (pvalue<0.001) and turning a blind eye (pvalue<0.05), while the dimensions of the EDSIS questionnaire were not differentiated between the two therapies. The dimensions of social isolation (EDSIS) and turning a blind eye (AESED) were found to be statistically insignificant (pvalue>0.05), resisting the changes brought by the therapeutic interventions. Control of confounding factors showed that mother and father's medical history variables were statistically significant (t =-2.64 with pvalue=0.0096 and t=-2.64 with pvalue=0.0011 respectively). The loss to follow-up exceeded 38.3%. Discussion and Conclusions: The type of therapeutic intervention did not play a role in improving the accommodation, the enabling scale and addressing the special difficulties in ED. The treatment was the one that reduced the scores on the two questionnaire scales as the relatives' involvement in group therapy improved their psychological mood and the way they treat the disorder and the sufferer. The upward trend observed in EDSIS and AESED questionnaire scores at the last follow-up meeting suggest relapse of relatives symptoms. Due to the high loss rates (over 38%) in the follow-up, the results are likely to be misinterpreted, and the validity of the research is inadequate. Repeating research with a larger and more varied sample makes it imperative to export more reliable results