Öğretmen Etkileşim Ölçeği (Öeö) ve Çocuk-Öğretmen Etkileşim Ölçeği (Çöeö) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

DergiPark: 754702tredOkul öncesi eğitimin niteliği tüm dünyada yaygın olarak 1970’lerden beri araştırılmaktadır. Okul öncesi eğitiminin kalitesinin artırılmasında şüphesiz ki öğretmen en etkili unsurlardan biridir. Öğretmenin okul öncesi dönem çocuğuyla aralarındaki etkileşim çocuğun yaşamında hayati öneme sahiptir. Nitelikli bir okul öncesi eğitiminde çocukların öğretmen ile etkileşimleri onların zihinsel kapasitelerini artırmakta, sosyal becerilerinin gelişimini desteklemekte ve toplumdaki ahlak kurallarına uygun davranışlar göstermelerini sağlamaktadır. Bunun yanında kaliteli öğrenci-öğretmen etkileşimi çocuğun akademik yaşantısına katkı sağlarken bir yandan da çocuğun daha katılımcı, girişken ve uyumlu olmasına ve akademik gelişimini tamamlamasına katkıda bulunmaktadır. Öğretmen-öğrenci etkileşiminin, çocuğun gelişimi üzerinde önemli etkiye sahip olması, öğretmen-çocuk arasındaki etkileşimin niteliğinin ölçülmesi için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı ihtiyacını doğurmaktadır. Bu çalışmanın amacı “Öğretmen Etkileşim Ölçeği- ÖEÖ” (Caregiver Interaction Scale-CIS; Arnett, 1989) ve “Çocuk Öğretmen Etkileşim Ölçeği- ÇÖEÖ” (Child Caregiver Interaction Scale-CCIS; Carl, 2010) ölçme araçlarının geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını ve Türkçe adaptasyonlarını yapmaktır. Çalışmaya Edirne’de okulöncesi eğitim kurumlarındaki çalışma grubu olarak 41 öğretmen ve 147 çocuk dâhil edilmiştir. İlişkisel tarama modeli olarak tasarlanmış olan bu çalışmada çalışma grubunu oluşturan öğretmenler ve çocuklar arasındaki ilişkiler araştırmacılar tarafından gözlenmiştir. Çalışmada ulaşılan verilerin analizi doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Ölçeklerin geçerli ve güvenilir olduğuna yönelik sonuçlar, çalışmanın bulgular ve sonuç kısmında açıklanmıştır

The effects of coaching mothers of children with autism spectrum disorder on their teaching skills and on their children’s acquisition of responding to joint attention skills

Bu araştırmanın amacı araştırmacı tarafından Otizm Spektrum Bozukluğuna (OSB) sahip çocuğu olan annelere sunulan Koçluk uygulamalarının, annelerin ipucunun giderek arttırılmasıyla öğretim uygulaması basamaklarını sunma becerilerini ve anneler tarafından sunulan öğretim uygulamasının çocukların ortak dikkate tepki verme becerilerini edinmeleri üzerindeki etkilerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 4-7 yaş arası OSB tanısı almış üç çocuk ve anneleri oluşturmaktadır. Araştırma, iki adet çiftler arası çoklu başlama düzeyi modelinin iç içe tasarlanmasıyla gerçekleştirilmiştir. Uygulama sürecine geçilmeden önce OSB tanısı almış olan bir çocuk ve annesi ile pilot çalışma yapılmıştır. Araştırma süreci başlama düzeyi, anne eğitimi, öğretim uygulamaları ve izleme oturumlarından oluşmaktadır. Annelerin, ipucunun giderek arttırılmasıyla öğretim uygulaması sunma becerisi, öğretim uygulaması beceri analizi formu kullanılarak; çocukların ortak dikkate tepki verme davranışları ise araştırmacılar tarafından Yapılandırılmamış Ortak Dikkat Değerlendirme Aracı’ndan (Unstructured Joint Attention Assessment Tool; Loveland ve Landry, 1986) uyarlanmış olan bir form ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonunda etkililik amaçları doğrultusunda ulaşılan veriler grafikle gösterilerek analiz edilmiştir. Genelleme verileri öntest-sontest uygulaması şeklinde ölçülmüş ve bulgular görsel olarak sunulmuştur. Ayrıca annelerin çalışmanın sosyal geçerliğine ilişkin görüşleri çalışma öncesinde, sırasında ve sonrasında yarı yapılandırılmış görüşme formları aracılığıyla toplanmış ve analiz edilmiştir. Araştırma sonunda, katılımcıların edinim düzeyleri ile ilgili bulgular incelendiğinde çalışma grubundaki üç annenin ve OSB’li çocuğun uygulama evresi sonunda, uygulama evresi öncesine göre hedef becerileri edinim düzeylerinde artış olduğu belirlenmiştir. Araştırma süresince yapılan İzleme oturumlarında ise tüm anne çocuk katılımcıların hedef becerileri edinim düzeylerini, uygulama evresinin birinci, üçüncü ve beşinci hafta sonrasında da korudukları gözlenmiştir. Genelleme oturumları öntest-sontest sonuçlarında ise toplanan kişiler ve ortamlar arası genelleme verilerine göre tüm annelerin edindikleri hedef beceriyi uygulama sonunda %100’lük doğru performans düzeyinde sergiledikleri; çocukların ise ortak dikkate tepki verme becerisini katılım sırasına göre %80, %96 ve %85’lik doğruluk düzeylerinde genelledikleri görülmüştür. Ayrıca sosyal geçerliğe ilişkin annelerin araştırmaya başlamadan önce çocuklarına bir beceri öğretecek olmanın heyecanını taşıdıkları, araştırma sırasında uygulamayı doğru yapıp yapmadıklarının endişesini duydukları ve araştırma sonrasında bu çalışmanın kendileri ve çocuklarına yönelik olumlu sonuçları olduğu görüşünde oldukları sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın sonucunda, araştırmacı tarafından sunulan Koçluk uygulamalarının, annelerin ipucunun giderek arttırılmasıyla öğretim uygulamasını edinmeleri ve anneler tarafından sunulan öğretim uygulamasının, OSB’li çocukların ortak dikkate tepki verme becerisini edinmeleri üzerindeki etkililiği belirlenmiş olup; buna yönelik ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılarak, öneriler sunulmuştur.This study aims to investigate the effects of coaching mothers of children with Autism Spectrum Disorder (ASD) on their learning least-to-most prompting procedure and on children’s teaching responding to joint attention skills. The participants were three children with ASD, aged between 4-6years, and their mothers. The study was designed with two multiple baseline designs across dyads. Pilot study was conducted prior to study to modify the data forms and mother training content. The research process of the study was implemented as such: baseline, mother training, intervention phase, and follow-up. Data collection forms for mothers and children were task analysis form of the least-to-most prompting and adapted task analysis form of joint attention skills respectively (Unstructured Joint Attention Assessment Tool; Loveland & Landry, 1986). Effectiveness data was analyzed and demonstrated in tables and figures. Generalization data were collected as pretest and posttest procedure, and shown on figures. The social validity data were collected through semi-structured interview questions prepared by the researcher before, during, and following the coaching and analyzed. Results showed that mothers acquired using the least-to-most prompting procedure with 100% accuracy, maintained the acquired teaching behaviors over 1, 3, and 5 weeks, and generalized them across different persons and settings. In addition, findings demonstrated that children with ASD acquired responding to joint attention skills, maintained them over time, and generalized across different persons and settings. Last, the social validity data were analyzed descriptively and according toresults; a) mothers were excited and anxious about to teach their children before the intervention, b) they were worried about whether they implemented correctly during the intervention, and c) they had positive opinions on both they and their children had benefited from the coaching when they completed the intervention. The findings, implications and future research needs were discussed in the light of literature about coaching mothers, least-to-most procedure, and joint attention skills