Binali Selman’ın Mey Açışlarına Yönelik Biçim Tâhlili

20.yüzyılın önemli mey virtüozlarından biri olan Binali Selman ( 1931 -1992), Türk halk müziği nefesli çalgıları ve mey icrâcılığı alanında ayrıcalıklı bir yere sâhiptir. Binali Selman’ın mey icrâcılığındaki teknik hâkimiyeti ve nağme zenginliği, kendisinden sonraki icrâcıları etkilemiş ve ekol olmasını sağlamıştır. Türk halk mûsikîsinde bir eserin icrâsından önce hânendeyi seslendirilecek eserin makāmına hazırlamak amacıyla irticâlen yapılan “Açış” formunun önemli temsilcisidir. Duygulu, etkileyici, teknik açıdan mükemmel özelliklere sâhip açış icrâları kişisel tavır özelliklerini yansıtması bakımından ayrı bir önem arz etmektedir. Yapılan bu araştırmada, Selman’ın mey açışlarının biçim özellikleri motif, cümle ve bölüm yapılarıyla tahlîl edilmiş ve bu bağlamda, örneklem grubu olarak san’atçıya ait üç farklı makamda mey açışı seçilmiştir. Mey açışlarının tahlîlinde “Gülçin Yahya Biçim Tahlîli Yöntemi” kullanılmış, Selman’ın mey açışlarındaki Eser Kurgusu ve İcrâ Akışı gösterimleriyle, yorumculuğuna ait değerlendirmelerde bulunulmuştur

Avşar Bozlağı’na Yapılan Dört Farklı “Açış” İcrâÖrneğinin Motif Tabanlı Biçim Tahlîli

Açış, Türk Halk Müziği’nde önemli bir icrâ geleneği olup “yol gösterme” olarak da bilinmektedir. Özellikle Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde seslendirilen uzun havalarda rastladığımız Açışlar serbest ritimle icrâ edilen çalgı formudur. Bu çalışma, Muharrem Ertaş, Çekiç Ali, Ekrem Çelebi ve Neşet Ertaş’ın, Kalktı Göç Eyledi Avşar Elleri adlı bozlakta yaptıkları açışların, motif ve cümle özelliklerini, biçim tahlîli yaparak ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Kaynak tarama ile elde edilen veriler “Gülçin Yahya Biçim Tahlîli” yöntemi kullanılarak tahlil edilmiştir. Notaya alım sürecinde Finale Music, Logic Pro X ve Riffstation müzik yazılımlarından yararlanılmıştır. Açış icrâlarının, motif ve cümle yönünden incelediğinde zengin bir çeşitliliğe sâhip olduğu görülmüştür. İcrâlarda, kullanılan benzer motiflerin yanı sıra açışların irticâlen yapılması sebebiyle ustalara özgü mûsikî ifâdelerinin ve tavır özelliklerinin yer aldığı tesbit edilmiştir