Bazı Campanula L. türlerinin kültüre alınması ve süs bitkisi özelliklerinin belirlenmesi

Campanula L. cinsi genel olarak kuzey yarım kürenin ılıman ve subtropikal bölgelerine dağılmış tek yıllık, iki yıllık ve çok yıllık taksonlardan oluşan 420 türü kapsar. Türkiye'yi de içine alan Doğu Akdeniz bölgesi Campanula taksonlarının farklılaşma bölgesi olarak kabul edilir ve ülkemizde, cinsin yaklaşık yarısı endemik olan 125 türü (135 taksonu) vardır. Bu çalışma ile Türkiye Florasında doğal yayılış gösteren süs bitkisi potansiyeline sahip bazı Campanula taksonlarının (C. alliariifolia, C. betulifolia, C. glomerata L. subsp. hispida, C. lactiflora, C. latifolia) kültüre alınması, yetiştirme tekniklerinin ve süs bitkisi özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tohum ile çoğaltma çalışmalarında ön uygulama grupları arasında, GA3 çözeltisinde bekletme uygulamaları ön plana çıkmıştır. C. betulifolia taksonunda GA3 çözeltisinin soğuk katlama ile kombine edilerek, diğer taksonlarda ise doğrudan kullanımıyla daha hızlı ve yüksek oranda çimlenme sağlandığı belirlenmiştir. Çimlenme oranı üzerine ışık; C. lactiflora taksonunda etkili, C. glomerata L. subsp. hispida taksonunda ise sıcaklığa bağlı olarak etkili olurken, sıcaklığın ise C. alliariifolia, C. lactiflora ve C. latifolia taksonlarında etkili, C. glomerata L. subsp. hispida taksonunda ışıklanma durumuna bağlı olarak etkili olduğu belirlenmiştir. Taksonlara ait tohumlar, ısıtmasız sera koşullarında ekim, kasım, aralık, şubat, mart ayları olmak üzere 5 farklı dönemde ekilmiş ve çıkış özellikleri belirlenmiştir. Uygun yetiştirme koşulunu tespit edebilmek için bitkilerin, dört farklı yetiştirme koşulunda (açık alan, %35 gölge alan, %75 gölge alan, ısıtmasız sera) bitki gelişimi ve süs bitkisi özellikleri incelenmiştir. C. glomerata L. subsp. hispida ve C. lactiflora taksonları ısıtmasız sera, C. alliariifolia ve C. latifolia taksonları ısıtmasız sera ve açık alan yetiştirme koşullarında daha iyi performans sergilerken, C. betulifolia taksonunda yetiştirme koşulları arasında bir farklılık belirlenmemiştir. Kültür koşullarındaki bitkiler organik madde içeriği daha yüksek olan harç karışımlarında bitki gelişimi ve süs bitkisi özellikleri açısından daha iyi performans sergilemiştir. Ayrıca floradan getirilen tüm taksonlara ait bitkilerin kültür koşullarına adaptasyon yeteneklerinin oldukça yüksek olduğu belirlenmiştir.The Campanula L. genus generally encompasses 420 types of annual, biennial and perennial taxa distributed in temperate and subtropical regions of the northern hemisphere. In Turkey the Eastern Mediterranean region is accepted as a differentiation region for Campanula taxa and 125 species (135 taxa), nearly half of the endemic species of the genus, grow in our country. With this study some Campanula taxa (C. alliariifolia, C. betulifolia, C. glomerata L. subsp. hispida, C. lactiflora, C. latifolia) with ornamental plant potential and natural distribution in the flora of Turkey were cultivated with the aim of determining cultivation techniques and ornamental plant characteristics. Among pre-treatment groups for seed reproduction studies, the waiting application in GA3 solution came to prominence. For the C. betulifolia taxon GA3 solution was combined with cold stratification, while for other taxa direct use was determined to provide more early and higher rates of germination. Light was effective on germination rate for the C. lactiflora taxon, while light linked to temperature was effective for C. glomerata L. subsp. hispida taxon. Temperature was effective for C. alliariifolia, C. lactiflora and C. latifolia taxa, while it was effective linked to lighting situation for C. glomerata L. subsp. hispida taxon. Seeds from the taxa were sowed under unheated greenhouse conditions in 5 different periods of October, November, December, February and March and emergence characteristics were determined. To identify appropriate growth conditions, the plant development and ornamental plant properties were investigated under four different growth conditions (open area, 35% shade, 75% shade, unheated greenhouse). Better performance was displayed by C. glomerata L. subsp. hispida and C. lactiflora taxa in unheated greenhouse conditions and for C. alliariifolia and C. latifolia taxa in unheated greenhouse and open areas, while the C. betulifolia taxon showed no difference depending on growth conditions. Under cultivation conditions, the mix containing higher organic material content provided better plant development and ornamental plant properties. Additionally plants from all taxa obtained from flora were determined to have very high ability to adapt to cultivation conditions

FARKLI EKİM ZAMANLARININ VE GİBBERELLİK ASİT’İN Campanula glomerata L. subsp. hispida (Witasek) Hayek. TOHUMLARININ ÇIKIŞ ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ1

The genus Campanula L. belonging to the Campanulaceae family is represented with 125 native species (135 taxa) in Turkey. This study was conducted with C. glomerata L. subsp. hispida (Witasek) Hayek. taxa which having ornamental plant potential and widely distributed in Flora of Turkey. Freshly–matured seeds of C. glomerata subsp. hispida taxa were collected from wild populations of growing in Ilgaz Mountain (Turkey) at an altitude of 1780 m. The effects of different sowing times and gibberellic acid (GA?) treatment on emergence characteristics of seeds were investigated. Treated with 1000 mg l–¹ GA? and untreated (control) seeds were sowed under unheated greenhouse conditions in 5 different times (October, November, December, February and March) and emergence rates and mean emergence times were determined. According to obtained results, emergence percentage (EP) varied between 22.50% and 75.50%, the mean emergence time (MET) changed between 3.96 and 12.99 weeks. Statistical interaction between pre– treatment and sowing times for emergence percentage and mean emergence time was found significant. The most successful results in terms of emergence characteristics were obtained from the seeds treated with gibberellic acid in March (EP: %75.50; MET: 3.96 weeks) and October (EP: %75.50; MET: 4.29 weeks).Campanulaceae familyasına ait olan Campanula L. cinsinin Türkiye’de 125 doğal türü (135 takson) bulunmaktadır. Bu araştırma; Türkiye Florasında doğal yayılış gösteren ve süs bitkisi olarak kullanılma potansiyeline sahip C. glomerata L. subsp. hispida (Witasek) Hayek. taksonunda yürütülmüştür. C. glomerata L. subsp. hispida taksonun olgunlaşmış tohumları, Ilgaz Dağı’nın (Türkiye) 1780 m yüksekliğinde doğal olarak yayılış gösteren popülasyonlarından toplanmıştır. Farklı ekim zamanlarının ve gibberellik asit (GA?) uygulamasının, tohumların çıkış özelliklerine olan etkileri araştırılmıştır. GA? uygulanmış ve uygulanmamış (kontrol) tohumlar, ısıtmasız sera koşullarında, 5 farklı dönemde (Ekim, Kasım, Aralık, Şubat, Mart ayları) ekilmiş, çıkış oranı ve ortalama çıkış süresi belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, çıkış oranı (ÇO) %22.50 ile %75.50 arasında, ortalama çıkış süresi (OÇS) 3.96 ile 12.99 hafta arasında değişmiştir. Çıkış oranı ve süresi kriterleri için ön uygulama × ekim zamanı interaksiyonu önemli bulunmuştur. Çıkış özellikleri yönünden en başarılı sonuçlar, Mart (ÇO: %75.50; OÇS: 3.96 hafta) ve Ekim (ÇO: %75.50; OÇS: 4.29 hafta) aylarında ekilen GA? uygulanmış tohumlardan elde edilmiştir