Insane, mad, crazy... : about the functions of insanity in literature (on the basis of works by G. Kanovich, L. Fuks, P. Schneider and J. Krzysztoń)

The short characteristics of chosen works, which I have presented above, makes us aware how great is the variety of ways of using insanity in literary works. However, they simultaneously show that there exist certain premises for building a particular typology, which could encompass all possible variants or several complementary typologies allowing quite a clear description of this complicated material. The basic rule of such a systematisation could be the place of insanity in a literary work or in literary communication, as different works treat this phenomenon in different ways. First, the insanity can simply be an object of a more or less accurate description. Thus, then the insanity is a trait of character’s personality, it functions as a ‘presented subject,’ which is not attributed any special semantic functions — it is neither a great metaphor of the world, nor a symbol of social relations, etc. Secondly, one can separate the works on the basis of rhetorics used to describe insanity. The insanity is described differently when it is just an object of presentation, and differently when it becomes a special ‘code,’ a way of presenting reality, when it is given a symbolic meaning, etc. In the first case one can speak of an immanent scope, in the second — of a contextual one. (fragment tekstu

The editor in translation and his/her intratextual role

In English — like in Polish — the term ‘editor’ is attributed to at least two types of meanings. The first, wider meaning refers to the person who designs the editorial plan, who analyses the relations between the text and the hypothetical market or the reader and takes the decisions connected with the size of the print, distribution model etc. In reality, it is a role corresponding to that of a producer in the film-making terminology. It is an undoubtedly an extratextual role, situated between the text and various contexts of the book. Thus, the matters concerned are actually the marketing decisions, such as the role of shaping the taste, the choices designing the popular reception of the work, which come from an earlier study of addressee’s expectations and the economical decisions originating from that study. As for this wider role, the name ‘producer’ or ‘publisher’ in Polish has been adopted, while the term ‘editor’ is used for describing different functions. In the Polish editorial tradition there exists a term ‘adjuster’, which depicts a role closer to the concept of editor proposed here. Let’s consider the place an intuitively recognised participant of the literary communication in preparing of a translation text. (fragment tekstu

Typologia zjawisk literackich epoki realizmu socjalistycznego

W artykule zaprezentowany został przegląd modeli literackich ukształtowanych w Rosji w okresie realizmu socjalistycznego, tj. w latach 1929—1953. Podstawą tej typologii jest założone, iż kryterium stanowi stosunek do dominującego prądu epoki. Konstrukcja typologiczna została zbudowana przez odniesienie do tego prądu problematyki, tematyki, ideologii i poetyki utworów

Semantika zaglavia esse Iosifa Brodskogo "Nabereznaa neiscelityh"

Analiza tytułu znanego eseju rosyjskiego noblisty i jego włoskiego oraz rosyjskiego tłumaczenia prowadzi do ujawnienia obecności w tych translatorskich wersjach dwóch sposobów myślenia o sensie dzieła poety, z których jeden prowadzi ku metafizycznemu uogólnieniu jego znaczeń, drugi zaś postrzega go jako rezultat manifestacji podmiotu melancholicznego. Owe pozornie sprzeczne interpretacje analizowanego tytułu stwarzają przesłanki do reinterpretacji światopoglądu omawianego eseju

Brodsky and Rubtsov - the identity contexts of two poems

This paper deals with two poems: “Ты поскачешь во мраке…” by Joseph Brodsky, and “Я буду скакать по следам задремавшей отчизны…” by Nikolay Rubtsov. Analysing some features of these poems and comparing similarities in both poets’ biographies, the author states the significant difference between them. Rubtsov, in his opinion, has an identity typical of pre-modern subjectivity. It is conventional, stereotypical and conservative, full of faith in traditional, idealised Russian values. Brodsky’s self-defining is in this aspect close to late modernity. It is liquid, all the time in movement, never convinced about self-identity

O prawdzie i podmiocie wiersza Josifa Brodskiego „Я сижу у окна…”

The analysis of Iosif Brodsky’s poem rejects the claim that his poetry is metaphysical in nature. Instead, it suggests that the distinctive construction of presented in the poem subject, fitting Giani Vattimo’s description of “weak” subject, is typical for late modernity. Characterizing him as a late-modern author is then justified further by examining Brodsky’s conception of truth: for him it is a contingent, context-dependent entity, which voids the professed universality of metaphysical claims

Zamiast wstępu

"Podejmujemy w tym numerze naszego pisma nieśmiałą próbę prezentacji tego, co dzieje się w myśli teoretycznoliterackiej we współczesnej Rosji. A tak naprawdę – co się pisze w zakresie filozofii i teorii literatury (a często równa się to filozofii i metodologii kulturoznawczej) w języku rosyjskim na świecie. Skąd to zastrzeżenie? Bierze się ono z tego, że znaczna część prac, które tu publikujemy – i które mają wpływ na sposób pisania o literaturze w samej Rosji – powstaje poza granicami tego kraju. Wiadomo, że myślenie semiotyczne "po Łotmanie" kontynuowane jest w Tartu i Tallinnie, czyli w uniwersytetach estońskich (zagadnienie to omawia w komentarzu do jednej z części naszej prezentacji Bogusław Żyłko). Podobnie rzecz się ma (o czym szerzej pisze Katarzyna Syska) z myślą inspirowaną przez zachodnie nurty postmodernistyczne, choć każdą z tych odmian literaturoznawstwa w jakiejś mierze uprawia się także w Rosji [...]"

Realizm socjalistyczny - spór o metodę

Książka Edwarda Możejki była przed ćwierćwieczem jedną z pierwszych poważ­nych publikacji poświęconych realizmowi socjalistycznemu, podejmujących to zagad­nienie w tak szerokim zakresie. Ukazała się w 1977 roku niemal równocześnie w Niemczech, Danii i Norwegii[...

Lûbovnyj sûžet v "Mastere i Margarite"

Wątek miłosny prezentujący relacje pomiędzy tytułowymi bohateriami powieści Bułhakowa opisany został w artykule jako fenoment odzwierciedlający konwencjonalne chwyty typowe dla kultury popularnej. Zgodnie z tezą autora historia ta zawiera — zarówno w aspekcie fabuły, jak i konwencji kulturowych — liczne klisze typowe dla wątków miłosnych obecnych w masowej produkcji fabularnej. Dotyczy to także finału powieści, który odpowiada melodramatycznemu schematowi idylli, który prowadzi do zaprezentowania emocjonalnej entropii

O perevodah stihotvoreniâ "A Song" Iosifa Brodskogo : "tehnologičeskij" èskiz

W artykule poddano analizie jeden polski i dwa rosyjskie przekłady anglojęzycznego wiersza Josifa Brodskiego A Song. Celem badania było zweryfikowanie granic przekształceń semantycznych dopuszczalnych (i niedopuszczalnych) przy tłumaczeniu tekstu napisanego regularnym rozmiarem wersyfikacyjnym. Analiza wydobywa arbitralność i dowolność decyzji znaczeniowych podejmowanych przez tłumaczy oraz prowadzi do wniosku, że przekształcenia takie nie powinny przekraczać granic zakreślonego w przekładach pola semantycznego wyznaczanego przez oryginał, lecz winny ograniczać się do oddawania jego sensu poprzez różnego rodzaju przekształcenia metaforyczne