Literatura i umjetnost protiv "Ariijevske hereze"

Literatura i umjetnost protiv "Ariijevske hereze" Pogrešno je shvaćanje da je srednjovjekovna likovna umjetnost sama sebi cilj. Slično filozofiji, ta je umjetnost "sluškinja teologije" i ima zadatak odražavati i likovno predočavati vladajuća religiozna shvaćanja. U umjetnčkim se djelima odražavaju, dakako, i dogmatske rasprave u vezi s borbom između pravoslavlja i dualističkih heretičkih pokreta. Tako se u kasnom srednjem vijeku dualistički heretički pokreti, u osnovi kojih leži poricanje trojstva, identificiraju s nekadašnjim učenjem heretika Arija (živio u 4. st. i osuđen na Prvom općem crkvenom saboru g. 325). U mnogim pisanim povijesnim izvorima kasnog srednjeg vijeka dualističke doktrine bogumila, patarena i katara nazivaju se "arijanizam". Završen u Preslavu na početku 10. stoljeća, starobugarski prijevod četiriju slova Atanasija Aleksandrijskog protiv arijevaca odrazuje istu tendeciju: ta su slova oružje za borbu protiv dualističkog bogumilskog pokreta. Suglasno s tom općom tendencijom - epizoda u Životopisu starokršćanskog mučenika, aleksandrijskog episkopa Petra, gdje se priča viđenje s Krisotovom odjećom koju je razdero Arije, široko je iskorištena kao motiv za antiheretičku propagandu. U kasnijoj srednjovjekovnoj epohi ta je epizoda obogaćena nekim pojedinostima - osuda Arija na općem saboru g. 325. ili Pakao "guta" heretika, s pomoću kojih se slika još jače doima kao oružje protiv heretičkih učenja

Hrvatska kao posrednik između Bugarske i Rima na koncu 9. i na početku 10. stoljeća

Lo Stato bulgaro, dal suo inizio (681) considerato parte essenziale della sfera politica, ecclesiastica e culturale dell\u27Impero Romano d\u27Oriente, aveva con i paesi dell\u27Occidente europeo i contatti assai limitati e difficili, di solito sotto la stretta vigilanza di Constantinopoli. Tuttavia, poco tempo dopo la conversione ufficale, avvenuta nella seconda metà dell\u27anno 865, con l\u27intento di liberarsi per quanto possibile dalla supremazia assoluta dei Bizantini, fra la Bulgaria e la Curia di Roma si iniziò, grazie al principe bulgaro Boris-Michele (852-889), uno stretto contatto epistolare che per mezzo di ambascerie doveva durare più di un cinquantennio. Le trattative si tenevano nascote ed i messi dei principi bulgari ed i legati pontifici viaggiavano attraverso le regioni nord-occidentali della Pensiola dei Balcani. In tal modo la Croazia, accanto alla Bulgaria lo Stato slavo più potente nella Pensiola Balcanica, ed i principi croati divennero negli ultimi decenni del secolo nono e nei primi decenni del secolo decimo intermediario fra la residenza bulgara e la Curia Romana. I legati pontifici - spesse volte i personaggi eminenti della Curia - portavano le missive di raccomandazione anche ai principi croati ed erano gli ambasciatori nello stresso tempo inviati ai Bulgari ed ai Croti. Una missiva importante del papa Giovanni VIII venne portata al principe bulgaro Boris anche da Teodosio, il famoso vescovo di Nin. Però, nei primi decenni del secolo decimo, durante la seconda metà del regno de Re bulgaro Simeone (893-927), la situazione politica fra la Bulgaria ed il Bisanzio, ed i rapporti politici nei Balcani si complicavano maggiormente. I Conflitti nacquero anche fra la Bulgaria e la Croazia, ed il Regno di Croazia che sotto il Re Tomislav (ca. 910- ca. 928) giunse alla sua massima potenza politica e si consolidò come una delle massime forze politico-militari e culturali dei Balcani col tempo - nella tensione politica fra Constantinopoli e Roma e nei rapporti slavi interbalcanici - diventava centro di attività antibulgara.Hrvatska kao posrednik između Bugarske i Rima na koncu 9. i na početku 10. stoljeća Bugarska država, od svog početka (681) smatrana bitnim dijelom političkog, crkvenog i kulturnog područja Istočnoga Rimskog Carstva, imala je sa zemljama europskog Zapada vrlo ograničene dodire, obično pod strogom budnošću Konstantinopola. Pa ipak, uskoro nakon službenog pokrštenja, u drugoj polovici 865. godine, kako bi se donekle oslobodila apsolutnog vrhovništva Bizanta, između Bugarske i Rimske kurije, zahvaljujući bugarskom vladaru Borisu-Mihajlu (852-889), započelo je intenzivno dopisivanje koje je posredstvom diplomatskih misija trajalo više od pedeset godina. Pregovori su se držali u tajnosti, pa su glasnici bugarskih vladara i papinski legati putovali preko sjeverozapadnih dijelova Balkanskog poluotoka. Tako Hrvatska, pored Bugarske najmoćnija slavenska zemlja na Balkanu, i hrvatski vladari postadoše u posljednjim desetljećima 9. i u prvim desetljećima 10. stoljeća posrednici između bugarskog dvora i Rimske kurije. Papinski legati - često vrlo ugledne ličnosti Kurije - nosili su također poslanice s preporukama hrvatskim vladarima, te bili ambasadori slani istodobno i Bugarima i Hrvatima. Jednu važnu poslanicu pape Ivana VIII. nosio je bugarskom vladaru Borisu i glasoviti ninski biskup Teodozije. Međutim, prvih desetljeća 10. stoljeća, u drugoj polovici vladavine bugarskog kralja Simeona (893-927), političko stanje između Bugarske i Bizanta, kao i politički odnosi na Balkanu postajali su sve zamršeniji. Sukobi se iskrsnuli i između Bugarske i Hrvatske, pa je kraljevina Hrvatska, koja je u doba vladavine kralja Tomislava (oko 910-oko 928) dosegla vrhunac svoje političke moći, te se učvrstila kao jedna od najvećih političko-vojnih i kulturnih snaga na Balkanu, tijekom vremena - u političkoj napetosti između Konstantinopola i Rima i u međuslavenskim odnosima na Balkanu postala središte antibugarske aktivnosti

Le cartulaire A du monastère de Saint-Jean-Prodrome sur le mont Ménécée retrouvé

Dujčev Ivan. Le cartulaire A du monastère de Saint-Jean-Prodrome sur le mont Ménécée retrouvé. In: Revue des études byzantines, tome 16, 1958. Mélanges Sévérien Salaville. pp. 169-171

Gy. Moravcsik, Byzantinoturcica. I. Die byzantinischen Quellen der Geschichte der Türkvölker.

Dujčev Ivan. Gy. Moravcsik, Byzantinoturcica. I. Die byzantinischen Quellen der Geschichte der Türkvölker. . In: Revue des études byzantines, tome 17, 1959. pp. 291-296

À propos de l'acte patriarcal de 1155

Dujčev Ivan. À propos de l'acte patriarcal de 1155. In: Revue des études byzantines, tome 25, 1967. pp. 61-64

Literatura i umjetnost protiv "Ariijevske hereze"

Literatura i umjetnost protiv "Ariijevske hereze" Pogrešno je shvaćanje da je srednjovjekovna likovna umjetnost sama sebi cilj. Slično filozofiji, ta je umjetnost "sluškinja teologije" i ima zadatak odražavati i likovno predočavati vladajuća religiozna shvaćanja. U umjetnčkim se djelima odražavaju, dakako, i dogmatske rasprave u vezi s borbom između pravoslavlja i dualističkih heretičkih pokreta. Tako se u kasnom srednjem vijeku dualistički heretički pokreti, u osnovi kojih leži poricanje trojstva, identificiraju s nekadašnjim učenjem heretika Arija (živio u 4. st. i osuđen na Prvom općem crkvenom saboru g. 325). U mnogim pisanim povijesnim izvorima kasnog srednjeg vijeka dualističke doktrine bogumila, patarena i katara nazivaju se "arijanizam". Završen u Preslavu na početku 10. stoljeća, starobugarski prijevod četiriju slova Atanasija Aleksandrijskog protiv arijevaca odrazuje istu tendeciju: ta su slova oružje za borbu protiv dualističkog bogumilskog pokreta. Suglasno s tom općom tendencijom - epizoda u Životopisu starokršćanskog mučenika, aleksandrijskog episkopa Petra, gdje se priča viđenje s Krisotovom odjećom koju je razdero Arije, široko je iskorištena kao motiv za antiheretičku propagandu. U kasnijoj srednjovjekovnoj epohi ta je epizoda obogaćena nekim pojedinostima - osuda Arija na općem saboru g. 325. ili Pakao "guta" heretika, s pomoću kojih se slika još jače doima kao oružje protiv heretičkih učenja

Dragvista-Dragovitia

Dujčev Ivan. Dragvista-Dragovitia. In: Revue des études byzantines, tome 22, 1964. pp. 215-221