Emocje i uczucia w podręcznikach psychologii wydanych w Polsce do 1914 roku. Opis, klasyfikacje, interpretacje

Textbooks form one of the most important sources of knowledge on issues that construct the area of research of the respective scientific discipline. The knowledge contained in them relates to the current state of cognition, reflcts scientifi terminology, explains how various phenomena are defined, and their mechanisms understood and what meaning are they given in the system of the respective science. Therefore, their role in the school and academic teaching is a fundamental one. Furthermore, they also inspire research directions and topics, at least to some extent. The article outlines the place of emotions and feelings in the most significant psychology textbooks published in Polish from 1863 to 1914. These include both the works of Polish psychologists as well as works translated from foreign languages. The author demonstrates, how the knowledge of feelings and emotions, their classification, and also the basic views concerning their origins and links to other phenomena of consciousness were all presented. We may consider this state of knowledge the starting point for all further development of psychology of emotions in Poland. Podręczniki są jednym z ważniejszych źródeł wiedzy na temat zagadnień tworzących obszar badań danej dyscypliny naukowej. Zawarta w nich wiedza odnosi się do aktualnego stanu poznania, odzwierciedla terminologię naukową, sposób definiowania różnych zjawisk oraz sposób rozumienia ich mechanizmów i nadawania im znaczenia w systemie danej nauki. Rola podręczników w kształceniu szkolnym i uniwersyteckim jest więc podstawowa. Poniekąd inspirują one także kierunki i tematy badań. W artykule naszkicowano miejsce emocji i uczuć w najważniejszych podręcznikach psychologii wydanych w języku polskim w latach 1863–1914. To zarówno dzieła psychologów polskich, jak i prace tłumaczone z języków obcych. Podręczniki te powstały w okresie, w którym jeszcze nie było ustalone polskie naukowe słownictwo psychologiczne. W opracowaniu opisano sposób prezentowania wiedzy o uczuciach i emocjach oraz ich klasyfikowania, a także podstawowe poglądy na temat ich genezy i związków z innymi zjawiskami świadomości. Był to stan wiedzy, który można uznać za punkt wyjścia do dalszego rozwoju psychologii emocji w Polsce

Unknown traditions of Bydgoszcz psychology

The article discusses the history of Bydgoszcz psychology in the interwar period (1918-1939). Main initiatives of the local circle, connected with the popularization, teaching and practical applications of psychological knowledge were all described. The activity of “Koło Psychologiczne” (or “Psychological Circle”), the beginnings of vocational guidance and the courses of further education in the field of psychology were also subject to our discussion. The most important forms for popularization of psychology in Bydgoszcz’s newspapers and public lecturing activities in the fields of psychology and other, related to it, were also presented

A significant episode. Viktor Tausk in Lublin and his research on war psychoses

Viktor Tausk, austriacki prawnik, literat i lekarz, związał się z ruchem psychoanalitycznym w pierwszej dekadzie XX wieku. Jesienią 1909 roku został członkiem Wiedeńskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego. Uczestniczył w spotkaniach środowych z Sigmundem Freudem i innymi pionierami psychoanalizy. Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany w stopniu oficerskim. Służył jako lekarz psychiatra w armii austro-węgierskiej. Przez dziewięć miesięcy stacjonował w Lublinie. Wtedy to właśnie zebrał i przeanalizował materiał, który stanowił podstawę dwóch ważnych opracowań naukowych w jego dorobku: jedno z nich dotyczyło tak zwanej psychozy wojennej, drugie zaś – psychologii dezerterów.Viktor Tausk, an Austrian lawyer, a writer and a doctor, had ties to the psychoanalytic movement in the first decade of the 20th century. In fall of 1909 he became member of the Vienna Psychoanalytic Society. He participated in the Wednesday meetings with Sigmund Freud and other pioneers of psychoanalysis. He served as a physician- -psychiatrist in the Austro-Hungarian army. He was stationed in Lublin for a period of nine months. It was there that he gathered and analyzed the material, that formed the basis for his two important works: one of them concerned the so called ‘war psychosis’, the other the psychology of deserters