Effectiveness of attentional bias modification training as add-on to regular treatment in alcohol and cannabis use disorder:A multicenter randomized control trial

BACKGROUND: Attentional bias for substance-relevant cues has been found to contribute to the persistence of addiction. Attentional bias modification (ABM) interventions might, therefore, increase positive treatment outcome and reduce relapse rates. The current study investigated the effectiveness of a newly developed home-delivered, multi-session, internet-based ABM intervention, the Bouncing Image Training Task (BITT), as an add-on to treatment as usual (TAU). METHODS: Participants (N = 169), diagnosed with alcohol or cannabis use disorder, were randomly assigned to one of two conditions: the experimental ABM group (50%; TAU+ABM); or the control group (50%; split in two subgroups the TAU+placebo group and TAU-only group, 25% each). Participants completed baseline, post-test, and 6 and 12 months follow-up measures of substance use and craving allowing to assess long-term treatment success and relapse rates. In addition, attentional bias (both engagement and disengagement), as well as secondary physical and psychological complaints (depression, anxiety, and stress) were assessed. RESULTS: No significant differences were found between conditions with regard to substance use, craving, relapse rates, attentional bias, or physical and psychological complaints. CONCLUSIONS: The findings may reflect unsuccessful modification of attentional bias, the BITT not targeting the relevant process (engagement vs. disengagement bias), or may relate to the diverse treatment goals of the current sample (i.e., moderation or abstinence). The current findings provide no support for the efficacy of this ABM approach as an add-on to TAU in alcohol or cannabis use disorder. Future studies need to delineate the role of engagement and disengagement bias in the persistence of addiction, and the role of treatment goal in the effectiveness of ABM interventions

Onderzoek doen binnen meerdere instellingen. Hoe doe je dat?

Multicenter onderzoek, onderzoek doen binnen meerdere instellingen, heeft een aantal voordelen. Zo kun je sneller een groot aantal cliënten werven en profiteren van elkaars expertise. Toch zie je dat veel mensen sceptisch zijn over het aangaan van een multicenter onderzoek. Aan de hand van een aantal voorbeelden, onderzoeken die plaats hebben gevonden binnen meerdere verslavingszorginstellingen, willen we met jullie de voor- en nadelen van dit soort onderzoeken bespreken. In de workshop wordt stil gestaan bij de volgende vragen: wanneer kies je (niet) voor multicenter?; waar moet je rekening mee houden en waar lopen we in de praktijk tegenaan? Verder willen we met de deelnemers in gesprek over hoe we de implementatie van multicenter onderzoek kunnen bevorderen en hoe we de samenwerking tussen instellingen kunnen verbeteren. Het doel van de workshop is om een checklist op te stellen, die in de toekomst gebruikt kan worden voor de start van een multicenter onderzoek. Wees welkom en deel je ervaringen en/of suggesties

C-VAT: clinical video game addiction test: een diagnostisch instrument voor het herkennen van gameverslaving in de klinische praktijk [An assessment tool for recognizing game addiction in clinical practice]

In de Nederlandse verslavingszorg worden hulpverleners in toenemende mate geconfronteerd met een hulpvraag op het gebied van ‘gameverslaving’. Tot nu toe is er echter geen diagnostisch instrument dat gebruikt kan worden om het probleem goed in kaart te brengen. Dit artikel bespreekt de ontwikkeling van een dergelijk instrument, de Clinical Video game Addiction Test (C-VAT). De lijst bestaat uit drie introductievragen, negen kernvragen en aanbevelingen gericht op het ontdekken van comorbide problemen. De C-VAT werd vanuit theoretische modellen over gedragsverslaving ontwikkeld. Deze modellen bevatten een aantal voorgestelde componenten waaraan een vorm van gedrag, zoals gamen, zou moeten voldoen om gezien te worden als een gedragsverslaving. Deze componenten en de bijbehorende vragen zijn vervolgens empirisch getoetst – eerst in een expertmeeting met behandelaars die ervaring hebben met cliënten die overmatig gamen en vervolgens bij vijftien gameverslaafde cliënten zelf. Waar nodig zijn de vragen aangepast op basis van de informatie die de cliënten en behandelaars gaven. Ter aanvulling worden er bij de C-VAT suggesties gegeven over andere instrumenten die naast de vragenlijst meegenomen kunnen worden, binnen de diagnostische DSM assen. Hiermee is de C-VAT de eerste en enige Nederlandstalige vragenlijst gericht op diagnostiek van gameverslaving in de klinische praktijk. De lijst vormt een goed beginpunt voor onderzoek in de klinische situatie, maar er is nader klinisch onderzoek nodig om te bepalen in welke mate de lijst betrouwbaar en valide is voor gebruik in grotere groepen

Van gokken en gamen tot facebook en food: alles een verslaving?

In de afgelopen tien jaar is er toenemende belangstelling voor gedragsmatige verslavingen. Inmiddels is er op basis van de overlap in klinische kenmerken, neurobiologie, genetische kwetsbaarheid en effectiviteit van behandelingen internationale consensus dat problematisch gokken gezien kan worden als een gedragsverslaving. In dit artikel wordt naast problematisch gokken aandacht besteed aan excessief internetten, gamen en gebruik van sociale media, en wordt nagegaan of ook in deze gevallen gesproken kan worden van een gedragsverslaving. Tot slot wordt stilgestaan bij eetproblematiek en met name de eetbuistoornis: in hoeverre liggen hier ook mechanismen aan ten grondslag die vergelijkbaar zijn met de gedragsverslavingen? Achtergrond, nieuwe onderzoeksinzichten en evidentie wat betreft behandeling van deze stoornissen worden toegelicht

Temporal stability of pathological scratchcard gambling among adult scratchcard buyers two years later

AIMS: To estimate the 2-year cumulative incidence of pathological scratchcard gambling (PSG) among a representative sample of high-risk scratchcard buyers, to assess the 2-year temporal stability of PSG and scratchcard-related problems and to estimate the adjusted 1-year prevalence for PSG taking into account the temporal dynamics of this diagnosis. DESIGN: A prospective study with two assessments was applied to a non-proportional stratified random sample of 12,222 adult scratchcard buyers in the Netherlands. A cost-effective design was used and only those scratchcard buyers (n=201) who had already experienced some scratchcard-related problems at initial assessment were followed-up 2 years later. PARTICIPANTS: Two independent cohorts of buyers with scratchcard-related problems were followed-up: a cohort of 173 potential problematic scratchcard gamblers (PPSG) at increased risk for PSG and a cohort of 28 pathological scratchcard gamblers. Incidence and prevalence estimates were calculated for the total sample of adult scratchcard buyers and for the Dutch adult population. FINDINGS: Of the PPSG group 6.72% (95% CI 2.30-8.90%) became addicted to scratchcards during the 2-year period. The 2-year cumulative incidence of PSG among Dutch adult scratchcard players was 0.24% (95% CI 0.16-0.34%). The stability of the Diagnostic and Statistical Manual 4th edition (DSM-IV) diagnosis of PSG ranged from 11.1% to 42.9%, depending on whether or not those lost to follow-up were considered to be cases of PSG. Taking into account the dynamics of this disorder, using the most conservative assumption, the adjusted 1-year prevalence of PSG for the total sample of adult scratchcard buyers was 0.33% (95% CI 0.23-0.45%). CONCLUSIONS: PSG proves to be a rare phenomenon among adult scratchcard buyers in the Netherlands. Both incidence and prevalence of the DSM-IV diagnosis PSG were low. Stability of the DSM-IV diagnosis PSG, DSM-IV criteria and South Oaks Gambling Screening-S (SOGS-S) problems were low. Prevalence was stable over the time because incidence and recovery rates were very simila

Internet-based attentional bias modification training as add-on to regular treatment in alcohol and cannabis dependent outpatients: a study protocol of a randomized control trial

Background: The automatic tendency to attend to and focus on substance-related cues in the environment (attentional bias), has been found to contribute to the persistence of addiction. Attentional bias modification (ABM) interventions might, therefore, contribute to treatment outcome and the reduction of relapse rates. Based on some promising research findings, we designed a study to test the clinical relevance of ABM as an add-on component of regular intervention for alcohol and cannabis patients. Design/Methods: The current protocol describes a study which will investigate the effectiveness and cost-effectiveness of a newly developed home-delivered, multi-session, internet-based ABM (iABM) intervention as an add-on to treatment as usual (TAU). TAU consists of cognitive behavioural therapy-based treatment according to the Dutch guidelines for the treatment of addiction. Participants (N = 213) will be outpatients from specialized addiction care institutions diagnosed with alcohol or cannabis dependency who will be randomly assigned to one of three conditions: TAU + iABM; TAU + placebo condition; TAU-only. Primary outcome measures are substance use, craving, and rates of relapse. Changes in attentional bias will be measured to investigate whether changes in primary outcome measures can be attributed to the modification of attentional bias. Indices of cost-effectiveness and secondary physical and psychological complaints (depression, anxiety, and stress) are assessed as secondary outcome measures. Discussion: This randomized control trial will be the first to investigate whether a home-delivered, multi-session iABM intervention is (cost-) effective in reducing relapse rates in alcohol and cannabis dependency as an add-on to TAU, compared with an active and a waiting list control group. If proven effective, this ABM intervention could be easily implemented as a home-delivered component of current TAU

Internetverslaving

Internet heeft ons veel goeds gebracht, maar het bracht ons op zijn minst één nieuw probleem: de (soms oncontroleerbare) behoefte om online te zijn. Wanneer kun je nu spreken van een internetverslaving? Waar ligt de grens tussen gezond en ongezond gebruik? En wat is de invloed van internet op ons gedrag? In Internetverslaving komen wetenschappers, behandelaars en ervaringsdeskundigen aan het woord