Zelfevaluatie:Programma Thematische wetsevaluatie: opbrengsten en gebruik

Thematisch evalueren van wetten heeft duidelijk meerwaarde maar kent ook valkuilen. Dat blijkt uit het rapport ‘Zelfevaluatie programma Thematische Wetsevaluatie: opbrengsten en gebruik’. In 2015 ontvingen Pro Facto en het WODC van ZonMw de opdracht om het programma Thematische Wetsevaluaties te evalueren. Inmiddels zijn er in het programma 4 thematische wetsevaluaties uitgevoerd: Wilsonbekwaamheid en vertegenwoordiging, Zelfbeschikking, Toezicht en Gedwongen zorg. Systeem van wettelijke regelingen centraal In dit type evaluatie staat niet één wet maar het systeem van wettelijke regelingen rond een zorgthema centraal. Deze overstijgende juridisch-empirische benadering is binnen Nederland maar ook internationaal vernieuwend te noemen. Uitkomsten Uiteraard zijn er onderlinge verschillen tussen de 4 Thematische Wetsevaluaties. Gemeenschappelijke kenmerken zijn: In alle 4 gevallen was sprake van een robuust totstandkomingsproces, mede toe te schrijven aan de vaste selectie- en begeleidingsprocedures van ZonMw. Het ging om 4 adequate evaluaties in termen van aanpak en rapportage; stroomlijning van de (vele) aanbevelingen is echter een aandachtspunt. De bruikbaarheid van de Thematische Wetsevaluaties is bevorderd door valorisatie en verspreiding via secundaire publicaties en presentaties – relevant voor wetenschap en praktijk en ook zeker voor beleidsmakers. Een stimulerende factor in het gebruik van Thematische Wetsevaluaties is de betrokkenheid van en interactie met de potentiële gebruikers, direct vanaf het begin. Voorwaarde voor het opnemen van thematische inzichten in wetgeving en beleid is wel, dat politiek en ambtelijke organisaties daar welwillend tegenover staan. ZonMw kan de bruikbaarheid van de thematische wetsevaluaties (verder) bevorderen, door: Het evaluatieonderzoek een goed afgebakende focus mee te geven. De trajecten goed te timen in relatie tot de (door)ontwikkeling van beleid en wetgeving. Conclusie De eindconclusie is dat het thematisch evalueren van wetgeving duidelijk meerwaarde heeft, maar ook valkuilen kent. Door wetgeving met elkaar in verband te brengen komen lacunes en tegenstrijdigheden eerder aan het licht. Bovendien kan dan de weg naar wetsystematische verbetering worden ingeslagen. Voor de ‘ontvangende’ departementen is daarvoor wel een voorwaarde dat ook daar meer thematisch en minder verkaveld wordt gedacht

Promoting anti-corruption reforms : Evaluating the implementation of a World Bank anti-corruption program in seven African countries (1999-2001)

This study offers an investigation of the implementation of a World Bank anti-corruption program, by applying various relevant social science theories and methods. The aim of the program is to provide countries with tools to build a relevant and participatory anti-corruption program. The study begins with a reconstruction of the underlying assumptions, or 'theory' of the World Bank program. This theory was assessed on its scientific validity, using insights from existing theories and research. Overall, the program theory was found to be relatively sound. A potential flaw is the extent to which country context interferes with the success of anti-corruption reforms. For example, for many reforms to sort effect, a minimum communication infrastructure and a minimum level of civil and political liberties is required. Subsequently, it was assessed to what extent the program was actually implemented in each of the seven African countries: Bénin, Ethiopia, Ghana, Kenya, Malawi, Tanzania and Uganda. Policy documents were scrutinised and experts were interviewed. Only parts of the original program turned out to be incorporated in 'national action plans'. What is more, interesting variation was found in terms of (a) 'decisiveness', i.e. the extent to which substantive policy decisions were made and (b) the 'level of reform' in these policy decisions, as compared to the status quo. For example, in Bénin and Tanzania (followed by Ghana) relatively many and far-reaching anti-corruption decisions were made, whereas no decisions were made in Malawi and Uganda. To reconstruct the activities of the individual program participants and others involved, an in-depth comparative case study of Kenya and Tanzania was conducted. This comparative case study also yielded preliminary explanations for program implementation. For example, the growth of Kenya's parliamentary anti-corruption opposition after 2001 could be ascribed to the slightly stronger political competition in this country. Moreover, the relatively many and far-reaching reforms in Tanzania seem related to the country's high financial dependence on the international donor community. To explore how come the program was implemented, quantitative analyses were performed on the data from all seven African countries. The focus was on the processes of decision-making on substantive policy issues, such as the installment of an anti-corruption bureau, or the revision of legislation. Hypotheses were derived from general theories of decision-making, as well as from theories of political-administrative reform. First, within-country mechanisms that either drive or impede anti-corruption reforms were investigated. Both the 'decisiveness' of policy makers and the 'level of reform' increased with: the involvement of only a small number of decision-makers in the issue and the involvement of the international donor community. What is more, the level of reform increased as soon as highly conservative decision-makers became more reform-oriented. To account for the differences in program implementation between the seven African countries, the connection between these mechanisms and the countries' political-administrative context was studied, including the dependence on foreign aid. The level of reform was found to increase with a higher level of political and civil liberties. Apart from adding to our understanding of anti-corruption reforms, the systematic approach in this study can be used to evaluate programs similar to the World Bank's.

Wetsoverstijgende evaluaties

Vijf bijdragen in het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht over thematische evaluatie van regelgeving worden door ons nader beschouwd. In onze reactie vragen wij ons af wat onder een wetsoverstijgende evaluatie verstaan moet worden. Is dat hetzelfde als een meta-evaluatie, of toch iets anders? En wat is dan weer een onderzoekssynthese van wetsevaluaties?

Vanishing or Increasing Trials in the Netherlands

In this article, we will address the question of whether something like vanishing trials exists in the Netherlands. This could be the case, as some of the causes of the decline in the number of trials advanced by Galanter are also observed in the Netherlands. ADR is gaining popularity, the costs of court procedures are on the rise, and there clearly exists a development toward managerial justice