Practical application of health literacy tests at the primary level of health care

According to the World Health Organization, quality communication is one of the five skills that individuals need for a healthy and happy life, and the knowledge and skills of quality communication are a prerequisite for quality action for many professions. In order for healthcare professionals to tailor health communication to each patient individually and to provide high quality healthcare, it is essential that they have an insight into the health literacy status of their users. Given the large percentage of the illiterate population around the world, it is necessary to conduct health literacy research in some of our adapted measuring instruments in our country as well

Effects of salinity on in vitro growth and photosynthesis of common centaury (Centaurium erythraea Rafn.)

The effects of salinity on in vitro growth, morphogenesis, photosynthetic rate (Pn), PSII efficiency (Fv/Fm), and chlorophyll content were investigated in Centaurium erythraea Rafn. Root growth was more adversely affected by increasing NaCl concentration than was shoot growth. High salt concentrations were effective in induction of axillary and adventitious buds on shoots, with 400 mM NaCl being the most efficient one. Values of Pn and Fv/Fm increased at moderate salt levels, but decreased when 400 mM NaCl was applied. Chlorophyll a and b contents and total chlorophyll had a decreasing trend with increasing supply of NaCl in the growth medium. .Praćen je efekat NaCl (u rasponu koncentracija od 0 do 400 mM) na rast, morfogenezu, intenzitet fotosinteze (Pn), efikasnost fotosistema II (Fv/Fm) i sadržaj hlorofila a i b kod vrste Centaurium erythraea Rafn. u in vitro uslovima. Utvrđeno je da su koreni kičice osetljiviji na visoke koncentracije soli u hranljivoj podlozi u poređenju sa izdancima. Visoke koncentracije soli su se pokazale efikasnim u pogledu indukcije formiranja aksilarnih i adventivnih pupoljaka na izdancima. U uslovima umerenog stresa (100 i 200 mM NaCl), vrednosti Pn i Fv/Fm rastu u poređenju sa vrednostima dobijenim kod kontrolne grupe biljaka. Primena 400 mM NaCl dovela je do opadanja vrednosti Pn i Fv/Fm ispod kontrolnih vrednosti. Sadržaj hlorofila a i b, kao i ukupnog hlorofila opada sa porastom sadržaja soli u hranljivoj podlozi. Odnos Chl a/b takođe opada. Može se zaključiti da je Centaurium erythraea Rafn vrsta koja je otporna na povećani salinitet podloge u kojoj raste. Prema tome, može se pretpostaviti da je komercijalno gajenje ove vrste kičice ostvarivo na zaslanjenim terenima. .nul

Rapid in vitro selection of salt-tolerant genotypes of the potentially medicinal plant Centaurium maritimum (L.) fritsch

We investigated differences of salinity tolerance between 'salt-tolerant' (ST) and 'salt-sensitive' (SS) genotypes of yellow centaury [Centaurium maritimum (L.) Fritsch] selected during the germination phase. The ability of in vitro cultured C. maritimum to complete the whole ontogenetic cycle in less than 6 months enabled us to deterine salinity tolerance during different growth phases. Based on the physiological attributes measured in this study (growth, morphogenesis, photosynthesis, flowering, seed germination), it can be concluded that C. maritimum genotypes differing in salinity tolerance showed a variable response to elevated salt concentrations during both the vegetative and the generative growth phase.Vršena su istraživanja u cilju utvrđivanja razlika u tolerantnosti na povećani salinitet između in vitro selekcionisanih 'salt tolerant' (ST) i 'salt sensitive' (SS) genotipova žute kičice [Centaurium maritimum (L.) Fritsch]. Sposobnost vrste C. maritimum da kompletira ontogenetski ciklus u in vitro uslovima za manje od 6 meseci, omogućila je praćenje tolerancije na povećani salinitet tokom različitih faza razvića. Ako se uzmu u obzir svi fiziološki parametri koji su praćeni u ovom istraživanju (rastenje, morfogeneza, fotosinteza, cvetanje, klijanje semena), može se zaključiti da selekcionisani STi SS genotipovi zaista pokazuju različit odgovor u uslovima u uslovima povećanog saliniteta, kako tokom vegetativne faze, tako i tokom generativne faze razvića.Projekat ministarstva br. 14303

Comparison of Hydroxyapatite/Poly(lactide-co-glycolide) and Hydroxyapatite/Polyethyleneimine Composite Scaffolds in Bone Regeneration of Swine Mandibular Critical Size Defects: In Vivo Study

Reconstruction of jaw bone defects present a significant problem because of specific aesthetic and functional requirements. Although widely used, the transplantation of standard autograft and allograft materials is still associated with significant constraints. Composite scaffolds, combining advantages of biodegradable polymers with bioceramics, have potential to overcome limitations of standard grafts. Polyethyleneimine could be an interesting novel biocompatible polymer for scaffold construction due to its biocompatibility and chemical structure. To date, there have been no in vivo studies assessing biological properties of hydroxyapatite bioceramics scaffold modified with polyethyleneimine. The aim of this study was to evaluate in vivo effects of composite scaffolds of hydroxyapatite ceramics and poly(lactide-co-glycolide) and novel polyethyleneimine on bone repair in swine’s mandibular defects, and to compare them to conventional bone allograft (BioOss). Scaffolds were prepared using the method of polymer foam template in three steps. Pigs, 3 months old, were used and defects were made in the canine, premolar, and molar area of their mandibles. Four months following the surgical procedure, the bone was analyzed using radiological, histological, and gene expression techniques. Hydroxyapatite ceramics/polyethyleneimine composite scaffold demonstrated improved biological behavior compared to conventional allograft in treatment of swine’s mandibular defects, in terms of bone density and bone tissue histological characteristics

Sprečavanje prenošenja virusnih infekcija u stomatološkoj praksi

Virus hepatitisa B (HBV), virus hepatitisa C (HCV) i virus humane imunodeficijencije(HIV) predstavljaju patogene koji se prenose krvlju i od posebnogsu interesa za stomatološki tim. U stomatološkoj ordinaciji HBV, HCV i HIVse mogu prenijeti direktnim kontaktom sa krvlju i pljuvačkom koja ima primjesakrvi, ili indirektnim kontaktom sa inficiranim instrumentima tokomi nakon rada. Upotreba oštrih instrumenata pri radu, te susretanje sa pacijentimakoji trpe bol i stres predstavljaju faktore rizika za nastanak ekspozicijskihincidenata. Zbog toga se moraju preduzeti i dosljedno sprovoditimjere zaštite od virusnih infekcija. Specifična zaštita protiv HBV je vakcina.Nespecifična zaštita podrazumjeva zaštitu osoblja, pacijenata, specifičanodnos u radu sa kontaminiranim instrumentima, specifičnu higijenu radnihpovršina i opreme u ordinaciji i zbrinjavanje medicinskog otpada. Prevencijaekspozicije je primarna strategija za smanjenje profesionalno nastalihinfekcija, a pored toga, za HBV, HCV i HIV infekciju propisana je postekspozicijskaprofilaksa čija primjena ima zadovoljavajuću efikasnos

Ispitivanje znanja studenata medicine o bolničkim infekcijama

Uvod. Bolnička infekcija je svaka infekcija koja je nastala kod bolesnika,osoblja, učenika ili studenata u bolnici ili u nekoj drugoj zdravstvenoj ustanovi,a koja nije bila prisutna, niti je bolesnik bio u inkubaciji na prijemu. Bolničkainfekcija se može manifestovati u toku hospitalizacije, ili po njenom prestanku.Cilj rada je bio da se ispita znanje studenata Medicinskog fakulteta u Foči uodnosu na bolničke infekcije.Metode. Studija je izvedena među 52 studenta IV i 48 studenata VI godineMedicinskog fakulteta u Foči, koji su anketirani u periodu septembar - oktobar2008. godine putem anonimnog epidemiološkog upitnika.Rezultati. Svi ispitani studenti su znali da je bolnička infekcija ona koja jepostala evidentna nakon 48 časova ili kasnije poslije prijema bolesnika ubolnicu, a koja nije bila prisutna, niti je bolesnik bio u inkubaciji pri prijemu.Najveći broj studenata (83%) je znalo da 5-10% bolesnika dobije bolničkuinfekciju tokom boravka u bolnici. Čak 82% studenata je znalo da su bakterijenajčešći prouzrokovači bolničkih infekcija.Zaključak. Naši rezultati ukazuju da je znanje studenata medicine o bolničkiminfekcijama na visokom nivou

Risk factors for the development of hospital infections in the intensive care units

Background. Patients admitted to intensive-care units (ICU) are at a high risk of nosocomial infections (NI) due to susceptibility associated with severity of their condition, but also the invasive medical procedures they undergo. Aim. To determine the frequency of NI at the ICU of the General Hospital Užice, and to identify the risk factors for their development. Methods. A prospective surveillance study of NI, conducted between June 27 and December 31 2001, included 914 patients who spent at least 24 hours in the ICU (total of 2 615 days). The surveillance of NI in the ICU was carried out daily. Follow-up period covered the time from the ICU admission to 48 hours after the ICU discharge. To assess risk factors for NI, we performed a case-control study. The variables measuring of extrinsic and intrinsic risk factors for NI were collected. Results. In a six-month prospective surveillance study, the incidence of NI was 16.7% or 58.5 per 1,000 patient-day, respectively. The most frequent were the infections of the surgery wounds (32.6%), urinary tract infections (23.5%), and infections of the blood (7.1%). The identified independent risk factors for NI were: surgical intervention (OR = 5.74; CI = 2.01-16.41), endotracheal tubes (OR = 3.40; CI = 1.07-10.89), cystoscopy (OR = 2.35; CI = 1.38- 4.02), obesity (OR = 1.98; CI = 1.27-3.11), and the duration of the infusion (OR = 1.34; CI = 1.23-1.46). Conclusions. The most important risk factors for NI at ICU were surgical interventions and endotracheal tubes

Prevalencija intrahospitalnih infekcija u istočnoj Hercegovini

Uvod. Intrahospitalne infekcije (IHI) predstavljaju globalni javno-zdravstveniproblem. Epidemiološki nadzor nad IHI podrazumijeva sistematsko prikupljanje,analiziranje i tumačenje podataka o IHI, kao i dostavljanje povratneinformacije osoblju zdravstvene ustanove u kojoj se nadzor sprovodi. Studijeprevalencije su jedna od mogućih metoda epidemiološkog nadzora. Onepredstavljaju brz, jednostavan i relativno jeftin način prikupljanja podatakao IHI. Cilj rada je da se sagleda veličina problema IHI u bolnicama istočneHercegovine u Republici Srpskoj.Metode. Studija prevalencije je sprovedena u bolnicama istočne Hercegovineu avgustu 2011. godine među 483 hospitalizovana pacijenta, od kojih su 234pacijenta uključena u studiju. Uključeni su svi pacijenti koji su bili hospitalizovaninajmanje 72 časa. Prema definicijama Centra za kontrolu i prevencijubolesti (CDC) registrovane su samo klinički manifestne IHI.Rezultati. Prevalencija pacijenata sa IHI bila je 4,2%, koliko je iznosila iprevalencija IHI. Najveća prevalencija pacijenata sa IHI registrovana je naodjeljenju neurologije (15,7%), a zatim na odjeljenju hirurške intenzivnenjege (12,5%) i ginekologije (12,5%), a najmanja na odjeljenju hirurgije (6,2%).Najveća prevalencija je registrovana u uzrastu od 40 do 59 godina. UzročnikIHI je izolovan u 40% slučajeva. Prema anatomskoj lokalizaciji najčešće subile infekcije operativnog mjesta (40%) i infekcije sistema za varenje (40%), azatim infekcije mokraćnog sistema (10%) i infekcije kože i mekih tkiva (10%)Zaključak. Rezultati studije ukazuju da se prevalencija IHI kreće u okvirimavrijednosti prevalencije u razvijenim zemljama. Međutim, njihova pojava kodpacijanata sa niskim rizikom za pojavu IHI, ukazuje da se ovom problemumora pokloniti posebna pažnja. Studija prevalencije mogla bi da bude metodizbora za nadzor nad IHI na nacionalnom nivou

Faktori rizika za nastanak bolesti povezanе sa Clostridium difficile

Clostridium difficile je Gram-pozitivni, sporogeni bacil koji se danas smatrajednim od najznačajnijih uzročnika bolnički stečenih dijareja, a sva oboljenjaizazvana ovom bakterijom poznata su pod nazivom „bolesti povezane sa C.difficile“ (engl. Clostriduim difficile–associated disease, CDAD). Iako učestalostovih oboljenja varira od zemlje do zemlje, na globalnom nivou se beleži značajanporast incidencije CDAD, što predstavlja veliki javnozdravstveni problem. Ciljovog preglednog rada je da se na osnovu novijih podataka iz literature ukažena najbitnije faktore rizika za nastanak CDAD. Faktori rizika za CDAD moguse podeliti u sledeće grupe: (1) lekovi (antibiotici, imunosupresivi, lekovi kojivrše supresiju lučenja želudačne kiseline i hemioterapija), (2) faktori rizikavezani za organizam domaćina (starost iznad 65 godina, komorbiditeti), (3)faktori povezani sa mikroorganizmom (sposobnost C. difficile da adherira zaodgovarajuće intestinalne receptore i produkuje toksine), i (4) faktori sredine(skoriji ili produžen boravak u hospitalnim uslovima, česte hospitalizacije).Poznavanje svih poznatih i potencijalnih faktora rizika za nastanak ovakvihinfekcija uz adekvatno sprovođenje nadzora nad njima, ključni su elementipreventivnih stategija koje mogu značajno da smanje incidenciju CDAD

Effects of salinity on in vitro growth and photosynthesis of common centaury (Centaurium erythraea Rafn.)

The effects of salinity on in vitro growth, morphogenesis, photosynthetic rate (Pn), PSII efficiency (Fv/Fm), and chlorophyll content were investigated in Centaurium erythraea Rafn. Root growth was more adversely affected by increasing NaCl concentration than was shoot growth. High salt concentrations were effective in induction of axillary and adventitious buds on shoots, with 400 mM NaCl being the most efficient one. Values of Pn and Fv/Fm increased at moderate salt levels, but decreased when 400 mM NaCl was applied. Chlorophyll a and b contents and total chlorophyll had a decreasing trend with increasing supply of NaCl in the growth medium.