Áhrif ADHD á aðlögunarfærni hjá börnum með röskun á einhverfurófi

Núverandi útgáfur helstu greiningarkerfa geðraskana leyfa ekki greiningu athyglisbrests með ofvirkni (Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ADHD) ef einhverfurófsröskun er til staðar. Þessi útilokunarregla er umdeild og í eftirfarandi rannsókn var reynt að leggja mat á réttmæti hennar. Þátttakendur voru öll þau 95 börn á aldrinum 7-17 ára sem greindust með einhverfurófsröskun á Greiningar- og Ráðgjafarstöð Ríkisins árið 2010. Algengi ADHD meðal barna með einhverfurófsraskanir var metið sem 67,4% sem er í samræmi við fyrri rannsóknir. Áhrif ADHD á aðlögunarfærni voru metin með margbreytusamdreifigreiningu (multiple analysis of covariance, MANCOVA) þar sem stjórnað var fyrir áhrifum greindar, aldurs og einhverfueinkenna mældum með Autism Diagnostic Observation Schedule (ADOS). Niðurstöður voru þær að börn með ADHD samhliða einhverfurófsröskun mældust með marktækt lægri aðlögunarfærni samkvæmt boðskiptahluta Vineland Adaptive Behavior Scales (VABS) en þau sem einungis höfðu einhverfurófsröskun, auk þess sem tilhneiging var í sömu átt í úrtakinu fyrir bæði félagslegt samspil og athafnir daglegs lífs hluta prófsins. Þessar niðurstöður benda til þess að ADHD einkenni hjá börnum með einhverfurófsraskanir séu ekki aðeins birtingarmynd einhverfueinkenna heldur sé um að ræða raunverulegt samhliða ADHD sem skipti máli fyrir daglegt líf barnanna og því beri að greina það sem slíkt

Þýðing og forprófun á Children's Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale (CY-BOCS)

Mikilvægt er að mat á alvarleika áráttu- þráhyggjuröskunar (ÁÞR) í byrjun meðferðar og í rannsóknum sé bæði áreiðanlegt og réttmætt. Gullstaðallinn í mati á alvarleika ÁÞR, bæði í klínísku starfi og rannsóknum, er hálfstaðlaða viðtalið Children‘s Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale (CY-BOCS). Þörf er á nýrri þýðingu á viðtalinu á íslensku meðal annars til þess að fylgja þróun erlendis og grípa sem flest einkenni. Markmið þessarar rannsóknar var að þýða og staðfæra viðtalið ásamt því að athuga próffræðilega eiginleika í litlu klínísku úrtaki (n=5). Enn fremur var ætlunin að draga saman grunnlínu í erlendum slembivalsrannsóknum og bera saman við íslenska úrtakið. Niðurstöður voru þær að meðaltal CY-BOCS var 22,2 (sf=5,26) en 11,0 (sf=2,92) og 11,2 (sf=2,59) fyrir þráhyggju og áráttu. Matsmannaáreiðanleiki var góður fyrir heildartölu (r=0,85), viðunandi fyrir þráhyggju (r=0,74) og mjög góður fyrir áráttu (r=0,94). Samantekt á 33 slembivalsrannsóknum gaf M=24,45 (sf=5,05). Samleitniréttmæti var slakt fyrir foreldraútgáfu ÁÞR kvarða Revised Children's Anxiety and Depression Scale (RCADS; r=-0,88), sjálfsmatsútgáfu ÁÞR kvarða RCADS (r=-0,30), ÁÞR kvarða Child Behavior Checklist (CBCL; -0,30), ÁÞR kvarða Youth Self-Report (YSR; r=-0,43) og Short Obsessive Compulsive Questionnaire (SOC; r=0,18). Samleitniréttmæti var sterkara fyrir Clinical Global Impression Severity Scale (CGI-S; r=0,77). Taka ber niðurstöðum með fyrirvara vegna fárra þátttakenda. Þörf er á frekari rannsóknum á áreiðanleika og réttmæti CY-BOCS í stærra úrtaki íslenskra barna