Historia Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski „Księżówka” w Zakopanem w latach 1945–1990

The article is continuation of the history of “Księżówka” – the retreat house of the Polish Bishops Conference in Zakopane. The author shows the functioning of the house during the time of the Polish People’s Republic and the struggleswith the administrative-political authorities for existence under conditions imposed by the Communist regime.Artykuł jest kontynuacją historii „Księżówki” – Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski w Zakopanem. Autor ukazuje w nim funkcjonowanie domu w peerelowskim okresie zmagań z władzami administracyjno-politycznymi o byt w warunkach narzucanych przez totalitarny ustrój

Historia Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski „Księżówka” w Zakopanem w latach 1910–1945

The article depicts the way in which the house for priests in Zakopane was formed. It starts from the decision adopted by the Health House for Priests Association in 1891 to build it and up to the completion of the works including the creation of a medical establishment. The house served different purposes: it was a health and tourist house for priests, and, more recently, a retreat house. Its services were addressed exclusively to clergy, or encompassed a wider range of lay people. The paper describes the climate in “Księżówka” in the days of the Austrian partition, in the Second Polish Republic, and during the Nazi occupation.W artykule została przedstawiona droga do zrealizowania, podjętego w 1891 r., przez Stowarzyszenie Domu Zdrowia dla Kapłanów w Zakopanem założenia, budowy domu wspólnoty, z uwzględnieniem bazy zakładu leczniczego. Obiekt przyjmował różną formułę: od domu dla księży w celach zdrowotnych, turystycznych po współczesne funkcje rekolekcyjno-szkoleniowe; od przeznaczenia dla osób wyłącznie duchownych, po szeroką ofertę korzystania z domu przez osoby świeckie. Tekst wprowadza w atmosferę panującą w „Księżówce” w czasach zaboru austriackiego, w II Rzeczypospolitej oraz w okresie okupacji hitlerowskiej

Midostauryna w połączeniu ze standardową chemioterapią w leczeniu ostrej białaczki szpikowej FLT3-dodatniej

Acute myeloid leukemia (AML) is a complex disease with a dynamic course associated with a series of acquired and cumulative genetic changes. In recent years, significant advances have been made in understanding of its pathogenesis. Moreover, diagnostic and therapeutic options have expanded. The current classifications take into account cytogenetic and molecular disorders, including the presence of, among others, mutations within FLT3 transmembrane tyrosine kinase, regulating the proliferation and differentiation of hematopoietic cells at an early development stage. FLT3 mutation is detected in approximately 30% of newly diagnosed AML cases and concerns mutations: ITD (internal tandem duplication) or TKD (tyrosine kinase domain) gene. The high ratio of FLT3-ITD. mutation is associated with an unfavorable prognosis. The patients should be included into clinical trials due to insufficient standard therapy effects. The new AML treatment strategies include tyrosine kinase inhibitors, 1st and 2nd generation. Midostaurin is a non-specific kinase inhibitor registered for the treatment of newly diagnosed AML patients in 2017. The paper presents the experience of the Department of Hematology and Bone Marrow Transplantation in Poznan in the use of FLT3 tyrosine kinase inhibitors based on a case report of two patients with newly diagnosed AML.Ostra białaczka szpikowa (AML) to złożona choroba o dynamicznym przebiegu, związana z szeregiem nabytych, kumulujących się zmian genetycznych. W ostatnich latach dokonano znaczących postępów w zakresie zrozumienia patogenezy oraz możliwości diagnostycznych i terapeutycznych. Aktualne klasyfikacje uwzględniają zaburzenia cytogenetyczno-molekularne, wśród nich obecność między innymi mutacji w obrębie FLT3 — transbłonowej kinazy tyrozynowej, regulującej proliferację i różnicowanie się komórek krwiotwórczych na wczesnym etapie rozwoju. Mutacja FLT3 jest wykrywana w około 30% przypadków nowo rozpoznanej AML. Wyróżnia się dwa podtypy mutacji: wewnętrzną tandemową duplikację ITD (internal tandem duplication) lub mutacje punktowe domeny kinazowej TKD (tyrosine kinase domain). Obecność mutacji FLT3-ITD high ratio wiąże się z niekorzystnym rokowaniem. Efekty standardowej terapii są niesatysfakcjonujące, dlatego rekomenduje się włączanie tej grupy chorych do badań klinicznych. Do nowych strategii leczenia pacjentów z AML zalicza się inhibitory kinaz tyrozynowych, wśród których wyróżnia się inhibitory I i II generacji. Midostaurynę, niespecyficzny inhibitor kinaz, jako pierwszą zarejestrowano do leczenia skojarzonego pacjentów z nowo rozpoznaną AML FLT3-dodatnią w 2017 roku. W pracy przedstawiono doświadczenia Kliniki Hematologii i Transplantacji Szpiku w Poznaniu w stosowaniu inhibitorów kinazy tyrozynowej FLT3 na podstawie opisu dwóch przypadków chorych z nowo rozpoznaną AML

Therapeutic decisions in the management of arterial hypertension in Poland - results of the DETENT study

stęp Właściwa normalizacja wartości ciśnienia tętniczego pozostaje problemem w leczeniu nadciśnienia. W dotychczasowych badaniach osób z nadciśnieniem tętniczym odpowiednią kontrolę nadciśnienia osiągano u 10-15% pacjentów w populacji polskiej. Konieczna jest ocena jakości i skuteczności aktualnie stosowanego leczenia hipotensyjnego celem opracowania strategii terapeutycznych na przyszłość. Celem badania DETENT była ocena wyboru leków w terapii nadciśnienia tętniczego oraz różnic w zachowaniach terapeutycznych między kardiologami a lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w Polsce. Materiał i metody Przeprowadzono ogólnopolskie badanie epidemiologiczne, w którym wzięło udział 177 kardiologów i 434 lekarzy POZ, z których każdy miał za zadanie wypełnić ankietę dla 40 kolejno przyjmowanych pacjentów z nadciśnieniem tętniczym konsultowanych we własnej praktyce lekarskiej. Wyniki Zebrano informacje na temat leczenia 24 451 chorych na nadciśnienie tętnicze (50,2% kobiet, 49,8% mężczyzn) - 7088 osób (29%) będących pod opieką lekarzy kardiologów (grupa A) i 17 363 osób (71%) będących pod opieką lekarzy POZ (grupa B). Średnia wieku wyniosła 60,4 roku. Częstość stosowania poszczególnych grup leków w terapii hipotensyjnej: inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE-I) - 82,2%, β-adrenolityki - 81,2%, diuretyki - 53,6%, antagoniści wapnia - 31,4%, sartany - 24,5%, α-adrenolityki - 9,7%, inne grupy leków - 17,7%. Monoterapię stosowano u 9,7% chorych, a politerapię u 90,3%. Docelowe wartości ciśnienia tętniczego osiągnięto u 11,2% pacjentów z nadciśnieniem. Wnioski U ponad 50% chorych z nadciśnieniem tętniczym w farmakoterapii nadciśnienia tętniczego stosowano leki z grup ACE-I, β-adrenolityków i diuretyków. Monoterapię stosowano u 9,7% chorych, najczęściej z zastosowaniem β-adrenolityków i ACE-I. Terapię I rzutu rozpoczynano w ponad 50% przypadków od ACE-I. Beta-adrenolityki były lekami zwykle I lub II rzutu, a diuretyki i antagoniści wapnia - II lub III rzutu. Normalizację ciśnienia tętniczego osiągnięto w populacji badanej u 11,2% pacjentów.Background Appropriate control of arterial blood pressure remains a problem in patients with systemic hypertension. According to recent studies normalization of blood pressure has been achieved in case of 10-15% of hypertensive patients in Polish population. There is a need for assessment of the quality and effectiveness of antihypertensive treatment in order to establish successful therapeutic strategies for the future. The aim of the DETENT study was to assess the choices made in the antihypertensive pharmacotherapy in Polish population and potential differences between therapeutic regimens used by cardiologists and primary care physicians. Material and methods The DETENT study was designed as an all-Poland epidemiological survey in which 177 cardiologists and 434 primary care physicians took part. Every participant was expected to fill in a form for 40 consecutive patients with arterial hypertension taken care in physician’s clinical practice. Results Data concerning antihypertensive treatment in case of 24 451 patients (50.2% women, 49.8% men) - 7088 (29%) from cardiologists (group A) and 17 363 (71%) from primary care physicians (group B) was collected. Mean age was 60.4 years. Incidence of treatment with specified groups of antihypertensive drugs were as follows: ACE-I - 82.2%, β-blockers - 81.2%, diuretics - 53.6%, calcium channel blockers - 31.4%, angiotensin receptor blockers - 24.5%, α-blockers - 9.7%, other antihypertensives - 17.7%. Monotherapy was a treatment in case of 9.7% patients and at least 2 drugs at a time were used in 90.3% of patients. Target values of blood pressure were achieved in 11.2% of hypertensive patients. Conclusions ACE-I, β-blockers and diuretics were used in case of more than 50% of patients. Monotherapy was a treatment in case of 9.7% patients, mostly with the use of β-blockers or ACE-I. ACE-I were a first line therapy in more than 50% of cases. Beta-blockers were used usually as a first or second line treatment. Diuretics and calcium channel blockers were implemented mainly as a second or third line antihypertensive treatment. Normalization of blood pressure in the DETENT study was achieved in case of 11,2% patients with hypertension

Therapeutic decisions in the management of arterial hypertension in Poland - comparison of treatment in primary care and by cardiologists - results of the DETENT study

Wstęp Celem badania DETENT była ocena wyboru leków hipotensyjnych i postępowania w nadciśnieniu tętniczym w przypadku kardiologów i lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w Polsce. Materiał i metody Badanie DETENT zostało zaprojektowane jako ogólnopolskie badanie epidemiologiczne, w którym wzięło udział 177 kardiologów i 434 lekarzy POZ. Każdy uczestnik badania miał za zadanie wypełnić formularz dotyczący stanu zdrowia i stosowanej farmakoterapii u 40 kolejno przez siebie przyjmowanych pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. Wyniki Zebrano dane na temat farmakoterapii nadciśnienia u 24 451 chorych [50,2% kobiet (K), 49,8% mężczyzn (M)] - 29% z nich (7088; 46,9% K, 53,1% M) było leczonych przez lekarzy kardiologów (grupa A), a 71% (17 363; 51,6% K, 48,4% M) przez lekarzy POZ (grupa B). Średnia wieku wyniosła 61,3 roku w grupie A i 60,1 roku w grupie B. Najczęściej stosowaną grupą leków były inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE-I) (84,6% w gr. A vs. 81,2% w gr. B), beta-adrenolityki (84,5% vs. 79,9%) i diuretyki (56,4% vs. 52,4%). Różnice między grupami badanymi w zakresie częstości stosowania poszczególnych badanych 7 grup leków były istotne statystycznie (p < 0,05). W obu badanych grupach przeważała politerapia (gr. A - 93,4%, gr. B - 89,1%), natomiast monoterapia była stosowana częściej w grupie leczonej przez lekarzy POZ (10,9% vs. 6,6%). Najczęściej stosowanymi lekami w monoterapii były beta-adrenolityki i ACE-I. W przypadku leczenia skojarzonego wszystkie podstawowe grupy leków były istotnie częściej stosowane przez kardiologów niż lekarzy POZ (p < 0,05). W leczeniu I rzutu w obu grupach badanych najczęściej były stosowane ACE-I i beta-adrenolityki, natomiast w terapii II rzutu lekarze POZ najchętniej stosowali beta-adrenolityki i diuretyki, a kardiolodzy beta-adrenolityki i ACE-I. Jako lek III rzutu zazwyczaj włączano diuretyk lub antagonistę wapnia w przypadku pacjentów leczonych przez kardiologów, a diuretyki i beta-adrenolityki w POZ. Docelowe wartości ciśnienia tętniczego osiągnięto w przypadku 10,6% pacjentów z grupy A i 11,5% pacjentów z grupy B (p = 0,051). Wnioski Rozkład częstości stosowania poszczególnych grup leków był podobny w obu badanych grupach. W znacznej większości przypadków w obu badanych grupach stosowano politerapię, nieco częściej w przypadku opieki kardiologicznej. Kardiolodzy częściej stosowali i szybciej włączali do schematu terapii nowsze grupy leków hipotensyjnych: ACE-I, antagonistów wapnia i sartany, jak również beta-adrenolityki, a lekarze POZ starsze leki - diuretyki oraz inne leki - nienależące do podstawowych grup leków hipotensyjnych. Mimo teoretycznie większej wiedzy kardiologów na temat nadciśnienia tętniczego stwierdzono tendencję w kierunku lepszej kontroli nadciśnienia w przypadku chorych leczonych przez lekarzy POZ. Należałoby przeanalizować dane badania DETENT pod kątem współwystępowania innych chorób i powikłań nadciśnienia, które mogą być przyczyną większego ryzyka sercowo-naczyniowego i przez to gorszej kontroli ciśnienia tętniczego w grupie A.Background Aim of the DETENT study was to assess choices made in antihypertensive pharmacotherapy in Polish population by cardiologists and primary care physicians. Material and methods The DETENT study was designed as an all-Poland epidemiological survey in which 177 cardiologists and 434 primary care physicians took part. Every participant was supposed to fill in a form for 40 consecutive patients with hypertension taken care of in participant&#8217;s own medical practice. Results Data concerning antihypertensive treatment was collected for 24 451 patients (50.2% W, 49.8% M) - 29% (7088; 46.9% W, 53.1% M) treated by cardiologists (group A) and 71% (17 363; 51.6% W, 48.4% M) treated by primary care physicians (group B). Mean age was 61,3 years in group A and 60,1 in group B. Most often used in antihypertensive treatment were ACE-Is (84.6% in gr. A vs. 81.2% in gr. B), beta-blockers (84.5% vs. 79.9%) and diuretics (56.4% vs. 52.4%). Differences between groups in the incidence of treatment with specified drugs in general were found to be statistically significant in every case (p < 0.05). Monotherapy was more often found in group B (10.9%) than in group A (6.6%) but in both of them in vast majority of cases polytherapy was implemented (gr. A 93.4%, gr. B 89.1%). Most often used groups of drugs in monotherapy were beta-blockers and ACR-Is. In polytherapy all six basic groups of antihypertensive drugs were more often used by cardiologists and &#8216;other drugs&#8217; in primary care (p < 0.05). In the first-line treatment in both groups ACE-I and beta-blockers were most often used. In case of second-line treatment beta-blockers and diuretics were most often used by primary care physicians while beta-blockers and ACE-Is by cardiologists. As a third-line treatment diuretics and calcium channel blockers were preferred by specialists, and diuretics and beta-blockers in primary care. Control of BP was achieved in 10.6% of patients in group A and 11.5% of patients in group B (p = 0.051). Conclusions The pattern of most often used antihypertensive drugs in the treatment regimen was similar in both groups. Polytherapy was preferred in vast majority of hypertensive patients in both groups but particularly in specialist care. Cardiologists seemed to use earlier and more readily &#8216;newer drugs&#8217; like ACE-Is, Ca-blockers and ARBs, as well as beta-blockers, and primary care physicians &#8216;older&#8217; ones like diuretics and other from main groups of antihypertensives drugs. Despite that and theoretically wider knowledge of a specialist, a trend towards a better control of BP was found in group treated by primary care physicians. Profile of patients from the DETENT study according to presence of concomitant disorders or hypertensive complications needs to be analyzed to assess whether the higher risk in patients from group A is not responsible for that finding

Gender-related differences in the management of arterial hypertension in women

Choroby układu sercowo-naczyniowego u kobiet pojawiają się, w porównaniu z mężczyznami, ze średnio 10-letnim opóźnieniem - jest to związane ochronnym wpływem estrogenów utrzymującym się do czasu menopauzy. Problem nadciśnienia tętniczego u osób młodych i w średnim wieku również dotyczy w większym stopniu mężczyzn niż kobiet. Po wygaśnięciu czynności hormonalnej jajników częstość występowania nadciśnienia tętniczego u kobiet szybko wzrasta i w populacji osób po 60. roku życia jest ona większa niż ma to miejsce u mężczyzn w tym samym wieku. Ogólne wytyczne dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym u kobiet nie różnią się od obowiązujących dla populacji ogólnej. Dla kobiet nieciężarnych obowiązuje ta sama klasyfikacja, cele terapeutyczne oraz wytyczne leczenia niefarmakologicznego i farmakologicznego nadciśnienia tętniczego, jak dla ogółu populacji. Według zaleceń, jako lek pierwszego rzutu w leczeniu nadciśnienia tętniczego u kobiet można zastosować preparat z pięciu podstawowych grup leków hipotensyjnych, z uwzględnieniem ewentualnych chorób lub stanów współistniejących u pacjentki. W metaanalizach i większości dużych badań klinicznych nie stwierdzono istotnych różnic między płciami w zakresie efektywności hipotensyjnej oraz stopnia redukcji ryzyka powikłań nadciśnienia dla poszczególnych grup leków stosowanych w nadciśnieniu tętniczym. Niemniej, różnice anatomiczne i fizjologiczne między płciami mogą się przekładać na różnice w patofizjologii nadciśnienia tętniczego i w związku z tym wpływać na efektywność i bezpieczeństwo stosowanego leczenia hipotensyjnego. Istotną kwestią jest również wiek pacjentki. Istnieją przesłanki teoretyczne, potwierdzone pojedynczymi doniesieniami z badań klinicznych, że u kobiet w okresie rozrodczym najwłaściwszą grupą leków wydają się leki z grupy antagonistów wapnia - ze względu na ich dużą skuteczność hipotensyjną, większą u płci żeńskiej niż męskiej, lub &#946;-adrenolityki - ze względu na istotną komponentę układu współczulnego w patofizjologii nadciśnienia u osób młodych. Leki blokujące układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAA) można bezpiecznie stosować tylko w przypadku jednocześnie stosowanej skutecznej metody antykoncepcji. U kobiet w wieku około i pomenopauzalnym bardziej uzasadnione wydaje się stosowanie w pierwszej kolejności (pojedynczo lub w politerapii): inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE-I) lub sartanów (leki niemające negatywnego oddziaływania na metabolizm węglowodanów i lipidów, korzystnie wpływające na przebudowę ściany naczyń i serca, zmniejszające ryzyko powikłań), diuretyków (ze względu na często występującą retencję płynów) lub antagonistów wapnia (dobra odpowiedź hipotensyjna u kobiet, lepsza niż u mężczyzn). Należy też pamiętać, że u kobiet większe jest ryzyko wystąpienia udaru mózgu niż ostrego zespołu wieńcowego w porównaniu z mężczyznami. Nadal brakuje dużych badań klinicznych zaprojektowanych w celu oceny różnic między płciami w efektywności i bezpieczeństwie stosowanego leczenia hipotensyjnego, dostępne dane pochodzą w większości z metaanaliz i subanaliz badań, w których wśród badanych zdecydowanie przeważają mężczyźni.In case of female patients, because of estrogens&#8217; protective influence, cardiovascular complications appear in average 10 years later than in case of men. Appropriately, problem of arterial hypertension in case of young and middle-aged population is also more pronounced in men than women. Nevertheless, after the menopause number of hypertensive women quickly rises and in the population of patients above 60 years old arterial hypertension is even more frequent in case of female than male gender. Guidelines for the nonpharmacological and pharmacological management of arterial hypertension, its classification and therapeutic goals are the same for the non-pregnant women as for the general population. According to the guidelines, each drug from the five main groups of antihypertensives can be used as a first choice treatment, the individual health status and concomitant disorders should be taken into consideration while deciding. In recent metaanalyses and most of the up to date large clinical trials no significant differences were found between sexes in the strength of hypotensive effect, neither in the risk reduction achieved with specified antihypertensive agents. Still the obvious anatomic and physiological differences between sexes cannot be disdained as they may have an impact on effectiveness and safety of the antihypertensive treatment. An important issue is also the age of a woman with hypertension. Theoretical premises exist, confirmed by results from singular clinical studies, that in case of women in their childbearing age the optimal treatment would be with the use of calcium channel blockers (because of their stronger in women than in men hypotensive effect) or &#946;-blockers (influencing the symphathetic activity - an important patophysiological pathway in case of young patients). Agents influencing the renin-angiotensin-aldosteron system such as angiotensin converting enzyme inhibitors (ACE-I) or angiotensin II receptor blockers (ARB) can be used safely only together with effective contraceptive methods. In case of women after the menopause the best option seems to be monotherapy or polytherapy with: ACE-I or ARB (no negative impact on glucose or cholesterol level, positive influence on the heart and vessel wall remodeling, significant decrease in the number of complications), diuretics (to overcome the problem of fluid retention) and calcium channel blockers (good hypotensive effect, stronger in women than men). In women the risk of stroke is bigger than the risk of ischemic cardiac complications compared with the male population, though also mainly those three groups of drugs are indicated. There is a lack of properly designed, large clinical trials focused on the problem of gender- related differences in the effectiveness and safety of antihypertensive treatment. Accessible data origin mainly from metaanalyses and post-hoc analyses of the studies in which women are largely outnumbered by male patients

Candesartan in the treatment of arterial hypertension and its cardiovascular complications

Kandesartan, wybiórczy antagonista receptora AT1dla angiotensyny II, jest stosowany w nadciśnieniutętniczym w monoterapii lub w terapii skojarzonej.W przeciwieństwie do inhibitorów konwertazy angiotensyny(ACE) nie wpływa na rozpad bradykininy,co zmniejsza częstość takich działań niepożądanych,jak kaszel czy obrzęk naczynioruchowy. Przy długotrwałym stosowaniu kandesartanu większośćsiły działania hipotensyjnego jest widoczna po 2 tygodniach,pełen efekt po 4–6 tygodniach regularnejfarmakoterapii i nie ustępuje w długoterminowej,rocznej obserwacji przy stałym przyjmowaniu preparatu.Publikacja omawia pokrótce skutecznośćkandesartanu w leczeniu nadciśnienia tętniczegow porównaniu lub w połączeniu z innymi grupamileków oraz jego wpływ na przerost lewej komory serca,niewydolność serca, ryzyko incydentów mózgowo-naczyniowych oraz wystąpienie cukrzycy typu 2,z przytoczeniem najważniejszych danych z dostępnychdużych badań klinicznych.Candesartan, a selective angiotensin II AT1 receptorblocker is used in arterial hypertension in monotherapy orin combined treatment. On the contrary to ACE inhibitorscandesartan does not influence the bradykinine levelshence incidence of dry cough and angioedema is muchlower. Majority of the hypotensive effect of the drug isbeing observed after the first two weeks of chronic therapyand full influence after 4–6 weeks of regular pharmacotherapyand does not diminish in longitudinal annual observation.The publication aims at brief description, in thelight of data from available large clinical trials, of thecandesartan’s hypotensive effectiveness in comparison withother hypotensive agents or in combination with them, itsinfluence on left ventricle hypertrophy, heart failure, cerebrovascularrisk and new-onset diabetes incidence