Hologrami na ambalaži

Ambalaža ima zadaću zaštititi proizvod i čuvati ga, ali i što bolje prezentirati proizvod te privući kupca na kupnju. Hologrami su jedan od načina na koji se ambalaža čini zanimljivijom i privlačnijom, a upotrebljavaju se na raznim pakiranjima (od kozmetičkih, higijenskih, prehrambenih proizvoda do igračaka, cigareta, pića itd). Bitna funkcija holograma je i zaštitna, a prednost holograma pred drugim načinima zaštite proizvoda je to što ih je jako skupo i teško krivotvoriti, a time se samom pakiranju povećava vrijednost. Hologrami se na ambalažu mogu otisnuti direktno na materijal ili su u obliku naljepnica, što im omogućava širok izbor materijala na koje će se aplicirati. U ovom radu će se objasniti princip funkcioniranja holograma te njihovog otiskivanja, a zatim primjene na ambalaži

Light permanence wrap prints produced with CMYK UV inkjet inks

Nowadays, Inkjet technology has become one of the most widespread printing technologies in car industry (car wrapping = printing and wrapping the whole vehicle or a part of a vehicle in printed foil). Printed wrap foils are, after the wrapping process, exposed to the same conditions as a lacquered vehicle: intensive sunlight, high and low temperatures, rainfall, snow, ice, particles or bugs that the vehicle encounters while driving, etc. In this paper we tested different types of wrapping foils (Orajet, 3M Scotchcal and 3M Controltac) and solvent inkjet inks to investigate the influence of different types of wrap foils on the real reproduction of UV ink jet coloured imprints, as well as their stability fluctuations during ageing. The inkjet prints age faster under the influence of UV light (Xenon lamp in SolarBox) in a period of 240 hours. The results show that the 3M Scotchcal foil has the best CMYK stability

Kemijski sastav i profil masnih kiselina mlijeka alpske i sanske pasmine koza iz Bosne i Hercegovine

Interest in the production and sale of goat milk products has been growing over the past 20 years. The chemical composition of goat milk, which greatly affects its nutritional and therapeutic value, makes its products more acceptable to consumers. The aim of this study was to compare the chemical composition and fatty acid profile of Alpine and Saanen goat milk. The results showed that there were differences in certain chemical components between the milk of these two breeds. Protein, fat and ash content in Alpine goat milk was 4.53 g/100 g, 4.65 g/100 g and 0.94 g/100 g, respectively, and these values were higher than in Saanen goat milk (3.64 g/100 g, 3.20 g/100 g and 0.88 g/100 g, respectively). Differences in the fatty acid profile were also observed. Despite being kept under different breeding regimes, no statistically significant differences were observed in the total saturated fatty acids (SFA) or polyunsaturated fatty acids (PUFA) between breeds. Although there was no difference in total SFA content, there was less palmitic acid (C16:0), as the predominant fatty acid in goat milk, in Alpine (26.94 g/100 g of fat) than in Saanen goat milk (28.60 g/100 g of fat). Unlike SFA and PUFA content, differences were observed in total monounsaturated fatty acids (MUFA), with 22.8 g/100 g of fat in Alpine goat milk and 24.0 g/100 g of fat in Saanen goat milk. Based on these findings, it can be concluded that the implemented breeding regimes in different geographical areas with different pasture, together with genetic factors of breeds, greatly affect the goat milk chemical composition and fatty acid profile.Interes za proizvodnju kozjeg mlijeka i proizvode od kozjeg mlijeka u stalnom je porastu tijekom posljednjih 20 godina. Kemijski sastav kozjeg mlijeka, koji uvelike utječe na njegovu hranjivu vrijednost, zajedno s terapijskom vrijednošću, čini kozje mlijeko i proizvode od kozjeg mlijeka prihvatljivijim za potrošače. Cilj ove studije bio je usporediti kemijski sastav i profil masnih kiselina kozjeg mlijeka alpske i sanske pasmine koza. Rezultati su pokazali da postoje razlike u određenim kemijskim komponentama kozjeg mlijeka alpske i sanske pasmine. Sadržaj bjelančevina, masti i pepela u kozjem mlijeku pasmine alpina iznosio je 4,53 g/100 g, 4,65 g/100 g i 0,94 g/100 g, a njihov sadržaj bio je veći nego u kozjem mlijeku sanske pasmine (3,64 g/100 g, 3,20 g/100 g, odnosno 0,88 g/100 g). Uočene su i razlike u profilu masnih kiselina. Iako su koze držane u različitim uzgojnim režimima, nije bilo statistički značajne razlike u ukupnom sadržaju zasićenih masnih kiselina (SFA) i polinezasićenih masnih kiselina (PUFA) između istraživanih pasmina. Iako nije bilo razlike u ukupnom sadržaju SFA između dviju pasmina, sadržaj palmitinske kiseline (C16:0), prevladavajuće masna kiselina u kozjem mlijeku, bio je niži u kozjem mlijeku pasmine alpina (26,94 g/100 g masti) nego u mlijeku sanske pasmine koza (28,60 g/100 g masti). Za razliku od sadržaja SFA i PUFA, uočena je razlika u sadržaju ukupnih mononezasićenih masnih kiselina (MUFA). Ukupni sadržaj MUFA u kozjem mlijeku pasmine alpina iznosio je 22,8 g/100 g masti, a u kozjem mlijeku sanske pasmine 24,0 g/100 g masti. Na temelju ovih rezultata može se zaključiti da sustavi uzgoja koji se provode na različitim zemljopisnim područjima s različitom ispašom, zajedno s genetskim čimbenicima različitih pasmina koza, znatno utječu na kemijski sastav kozjeg mlijeka i profil masnih kiselina

Monosodium glutamate (MSG) content in meat and fish pâtés from the Croatian market

Natrijev ili mononatrijev glutamat (MSG) je registrirani prehrambeni aditiv koji ima funkciju pojačivača okusa. Koristi se u prehrambenoj industriji ponajprije u proizvodnji koncentrata za juhe, umaka, polugotovih jela, ali i mesnih proizvoda. Uporaba MSG, osim kao pojačivača okusa, povezana je i s potrebom za smanjenjem udjela soli u hrani. Iako većina ljudi može konzumirati hranu s dodanim MSG bez posljedica, u ljudi s problemima u ravnoteži natrija i kalija u organizmu, kojima nedostaju enzimi potrebni za metabolizam glutaminske kiseline u obliku natrijevog iona te u ljudi koji su skloni alergijskim reakcijama, postoji mogućnost pojave izraženijih simptoma, kao što su: mučnina, glavobolja, pretjerano zadržavanje vode u organizmu te osjećaj žarenja. Najveća dopuštena količina (NDK) MSG pojedinačno ili u kombinacija s drugim solima definirana zakonodavstvom iznosi 10 g/kg, izraženo kao glutaminskakiselina.Uovomradu,kakobise dobili preliminarni rezultati o sadržaju MSG u paštetama na hrvatskom tržištu, analizirano je 58 uzoraka četiri vrste pašteta: pileća, čajna, jetrena i riblja (tuna) pašteta. Rezultati su pokazali da pet uzorka nije udovoljavalo NDK vrijednosti od kojih dva uzorka pileće paštete, dva uzorka čajne paštete te jedan uzorak jetrene paštete. Sadržaj glutaminske kiseline u pilećim paštetama iznosio je od 3,59-13,55 g/kg, u uzorcima čajnih pašteta od 1,21-11,46 te u uzorcima jetrenih pašteta od 1,52-11,93 g/ kg. U ribljim paštetama sadržaj glutaminske kiseline iznosio je od 0,61-7,89 g/kg te su svi uzorci udovoljavali NDK vrijednosti. Uzimajući u obzir dobivene rezultate, koji govore da sadržaj glutaminske kiseline u pojedinim paštetama prelazi NDK vrijednost kao i moguću uporabu MSG u drugim kategorijama hrane, potreban je sustavan nadzor ovog aditiva u različitim proizvodima u cilju proizvodnje zdravstveno ispravne hrane i zaštite zdravlja potrošača.Sodium or monosodium glutamate (MSG) is a registered food additive that is used as a flavour enhancer. It is used in the food industry primarily in the production of soup concentrates, sauces, semi-finished products, and meat products. In addition to its use as a flavour enhancer, MSG is also associated with the need to reduce salt content in foods. Although most people can consume foods with added MSG without consequence, among those suffering from sodium and potassium imbalances, those lacking enzymes necessary for the metabolism of glutamic acid in the form of sodium ions, and those prone to allergic reactions, there is the possibility of more pronounced symptoms, such as nausea, headache, excessive water retention and anaemia. The maximum permitted level (MPL) of MSG individually or in combination with other salts, as defined by the legislation, is 10 g/kg, expressed as glutamic acid. In order to obtain preliminary results on MSG content in pâté samples on the Croatian market, 58 samples of four types of pâtés were analysed: chicken, tea, liver and fish (tuna) pâté. The results showed that five samples did not meet the MPL value: two chicken, two tea and one liver pâté sample. The glutamic acid content ranged from 3.59 to 13.55 g/kg in chicken pâté samples, from 1.21 to 11.46 g/kg in tea pâté samples, and from 1.52 to 11.93 g/kg in liver pâté samples. All fish pâté samples met the MPL value, with glutamic acid content ranging from 0.61 to 7.89 g/kg. The results indicate that the content of glutamic acid in certain pâté samples exceeded the MPL value, which might also be the case concerning the use of MSG in other food categories. Therefore, it is necessary to systematically monitor this additive in a range of products to produce healthy food and protect consumer health

Ciklopiazonična kiselina: toksičnost i pojavnost nedovoljno istraženog mikotoksina

Mikotoksini su proizvodi sekundarnog metabolizma toksikogenih plijesni koji predstavljaju vrlo česte onečišćivače hrane i hrane za životinje. Ciklopiazonična kiselina (CPA) je indol-tetraminska kiselina koju sintetiziraju različite plijesni iz rodova Penicillium (P. griseofulvum, P. camemberti, P. commune, P. dipodomyicola) i Aspergillus (A. flavus, A. oryzae, A. tamarii). CPA je prirodni kontaminant hrane biljnog (kukuruz, kikiriki, riža) i animalnog podrijetla, uključujući mlijeko, sir i suhomesnate proizvode. Česta zajednička pojavnost CPA i aflatoksina u hrani i hrani za životinje upućuje na moguće sinergističko djelovanje. Iako toksični učinci CPA nisu detaljno proučeni, kod pojedinih životinjskih vrsta dokazano je tremorgeno, neurokemijsko i imunosupresivno djelovanje. S obzirom da je CPA slabo istražen mikotoksin, nužna su daljnja istraživanja njegove toksičnosti, pojavnosti te sinergističkog učinka više različitih mikotoksina koji se mogu nalaziti u istoj namirnici

NUTRITIVE COMPOSITION AND LIPID QUALITY INDICES OF COMMERCIALLY AVAILABLE FILLETED FISH

The importance of fish in a healthy diet is to be attributed to its low energy value, high content of proteins and essential minerals, and favourable lipid composition. Since modern consumers seek convenience, the demand for frozen fish as a nutritious food that can be quickly prepared either at home or in catering establishments is ever growing. In this study, a total of 45 fillets of three commercially important filleted frozen fish, including chum salmon (Oncorhyncus keta), saithe (Pollachius virens) and hake (Merluccius hubbsi), were analysed for their basic nutritive composition, fatty acid profile and lipid quality indices. The obtained results showed the highest average amount of fat in hake (4.20 ± 0.85 g/100 g), while chum salmon was the richest in proteins (18.74 ± 1.48 g/100 g). Hake was found to contain the highest amount of n-3 polyunsaturated fatty acids and to have the most favourable thrombogenic index, while chum salmon had the most favourable atherogenic index and the most preferable ratio of hypocholesterolaemic over hypercholesterolaemic fatty acids. Our results could serve as the basis for widening the scope of recommendations for lean fish dietary intake

Sorbic acid – an additive with antimicrobial action in foods of animal origin

Sorbinska kiselina i njezine soli, kalijev i kalcijev sorbat prehrambeni su aditivi, odnosno konzervansi s antimikrobnim djelovanjem koji inhibicijski djeluju na plijesni i kvasce, ali i na neke bakterije. Sorbinska kiselina, zbog navedenih svojstava, ima široku primjenu u prehrambenoj industriji, a naročito za konzerviranje mliječnih proizvoda, slastičarskih i pekarskih proizvoda, majoneza, namaza, suhog voća, vina te za površinsku obradu prerađenih mesnih proizvoda. Mehanizan antimikrobnog djelovanja sorbata još nije u potpunosti istražen. Preporučeni dnevni unos sorbinske kiseline iznosi 25 mg/kg tjelesne mase te se smatra najmanje tosičnim konzervansom, iako u kombinaciji s drugim aditivima može stvarati spojeve štetne za zdravlje. Kako bi se utvrdilo moguće prekoračenja najveće dopuštene količine (NDK) sorbinske kiseline u proizvodima životinjskog podrijetla, tijekom petogodišnjeg razdoblja (2018. - 2022.) s hrvatskog tržišta prikupljeno je i analizirano 725 uzoraka, od čega 445 uzoraka mliječnih proizvoda i 280 uzoraka mesnih proizvoda. Od ukupnog broja uzoraka, sorbinska kiselina detektirana je u 37 uzoraka. Količina sorbinske kiseline u mesnim proizvodima kretala se u rasponu 6-73 mg/kg te u mliječnim proizvodima 6-797 mg/kg. U niti jednom od analiziranih uzoraka nije određena količina ovog aditiva veća od NDK definirane zakonodavstvom. Međutim, u cilju zaštite zdravlja potrošača nužna je daljnja sustavna kontrola ovog prehrambenih aditiva.Sorbic acid and its salts, potassium and calcium sorbate are food additives, i.e., preservatives, that have an antimicrobial, inhibitory effect on moulds and yeasts, but also on certain bacteria. Due to the above-mentioned properties, sorbic acid is widely used in the food industry, especially for the preservation of dairy products, confectionery and bakery products, mayonnaise, spreads, dried fruit, wine, and for the surface treatment of processed meat products. The mechanism of antimicrobial action of sorbate has not yet been fully elucidated. The recommended daily intake for sorbic acid is 25 mg/kg of body weight and is considered the least toxic preservative, although in combination with other additives it can create compounds harmful to human health. In order to determine possible exceedances of the maximum permissible limit (MRL) of sorbic acid in food of animal origin, over a five-year period (2018–2022), 725 samples (445 dairy and 280 meat products) were obtained from the Croatian market and analysed. Sorbic acid was detected in 37 of the 725 samples analysed. The content of sorbic acid in meat products ranged from 6–73 mg/kg and in dairy products from 6–797 mg/kg. None of the analysed samples exceeded the MRL defined by the legislation. However, in order to protect consumer health, further systematic control of this food additive is necessary

Sterigmatocistin – prekursor aflatoksina B1 u hrani i hrani za životinje

Sterigmatocistin je mikotoksin kojeg sintetiziraju uglavnom plijesni iz roda Aspergillus te u manjoj mjeri iz rodova Emericella, Chaetomium, Humicola i Botryotrichum. Ovaj mikotoksin je prekursor u biosintezi aflatoksina, njemu slične kemijske strukture, pa su tako i toksični učinci sterigmatocistina slični onima aflatoksina B1. Sterigmatocistin pokazuje brojne toksične učinke u organizmu, uključujući karcinogeno i mutageno djelovanje, te je i Međunarodna agencija za istraživanje raka (engl. International Agency for Research on Cancer, IARC) sterigmatocistin uključila u skupinu 2B potencijalnih karcinogena za ljude. Podaci o prisutnosti sterigmatocistina u hrani i hrani za životinje su ograničeni, te je od strane Europske agencije za sigurnost hrane (eng. European Food Safety Authority, EFSA), s ciljem procjene rizika izloženosti ljudi ovom mikotoksinu, dana preporuka za prikupljanje podataka o njegovoj pojavnosti uz primjenu visokoosjetljivih analitičkih metoda. Sterigmatocistin je do sada pronađen u hrani za životinje, žitaricama, kruhu, orašastim plodovima, zrnima kave, začinima, pivu te siru. Kako bi se spriječila kontaminacija namirnica te negativni učinci sterigmatocistina na zdravlje ljudi i životinja, jedan od ključnih čimbenika predstavlja prevencija rasta toksikotvornih plijesni

Micotoxinas aflatoxinas y ocratoxinas – la amenaza para la seguridad de los productos cárnicos tradicionales

Tijekom dugotrajnog zrenja površinu trajnih tradicionalnih mesnih proizvoda (TMP) uobičajeno obrastaju plijesni. Među njima, toksikotvorne vrste produciraju sekundarne metabolite mikotoksine, koji imaju izrazite štetne posljedice po zdravlje ljudi i životinja. Aflatoksini i okratoksini imaju dokazane karcinogene i mutagene učinke u organizmu, a njihova pojavnost u TMP najčešće je posljedica prekomjernog rasta površinske plijesni. Osim ovim izravnim putem, mikotoksini u TMP mogu biti prisutni i neizravno, putem kontaminirane stočne hrane, čija uporaba na farmskim životinjama rezultira prijenosom (carry-over efektom) u finalne mesne proizvode. Zbog učestalosti kontaminacije važan je razvoj potvrdnih analitičkih metoda za detekciju mikotoksina te primjena metoda za identifikaciju površinskih plijesni. Kako bi se spriječila kontaminacija TMP i mogući štetni učinci po zdravlje potrošača, potrebno je poduzeti sve preventivne radnje i provoditi sustavnu kontrolu ovih kontaminanata. Ovaj rad daje pregled svojstava aflatoksina i okratoksina kao mikotoksina od najvećeg značaja za pojavnost u mesnim proizvodima, plijesni koje ih produciraju te metoda detekcije, prevencije i redukcije kontaminacije TMP.During long-lasting ripening, the surface of dry traditional meat products (TMP) is usually owergrown by moulds. Among them, toxicogenic species produce mycotoxins as secondary metabolites, which have significant adverse effects on human and animal health. Aflatoxins and ochratoxins have proven carcinogenic and mutagenic effects in the body, and their occurrence in TMP is the most common consequence of overexpression of surface moulds. In addition to this direct route, mycotoxins in TMP may also be present indirectly through contaminated animal feed, whose use in farm animals results in carry-over effects in final meat products. Due to the frequency of contamination, development of confirmatory analytical methods for mycotoxin detection and the application of surface moulds identification methods is important. To prevent TMP contamination and possible adverse effects on consumer health, all preventive actions should be taken and systematic control of these contaminants should be undertaken. This paper gives an overview of the properties of aflatoxins and ochratoxins as mycotoxins of the greatest importance for the occurrence of meat products, the moulds which produce tham and the methods of detection, prevention and reduction of TMP contamination.Während einer langen Reifung wird die Oberfläche traditioneller Dauerfleischprodukte (TMP) normalerweise durch Schimmelpilze befallen. Unter ihnen produzieren toxikogenetische Spezies Mykotoxine als Sekundärmetabolite, die sich sehr nachteilig auf die Gesundheit von Mensch und Tier auswirken. Aflatoxine und Ochratoxine haben im Körper nachweislich karzinogene und mutagene Wirkungen; ihr Auftreten in Dauerfleischprodukten ergibt sich am häufigsten aus einem übermäßigen Wachstum von Schimmelpilzen. Neben diesem direkten Weg können Mykotoxine in Dauerfleischprodukten auch indirekt durch kontaminierte Futtermittel vorhanden sein, deren Verwendung bei Nutztieren zu Verschleppungseffekten in Fleischerzeugnissen führt. Aufgrund der Häufigkeit der Kontamination sind die Entwicklung von Analyseverfahren zum Nachweis von Mykotoxinen und die Anwendung von Methoden zur Identifizierung von Oberflächenschimmel von großer Bedeutung. Um eine Fleischkontamination und mögliche nachteilige Auswirkungen auf die Gesundheit der Verbraucher zu verhindern, sollten alle vorbeugenden Maßnahmen ergriffen und eine systematische Kontrolle dieser Kontaminanten vorgenommen werden. Diese Arbeit gibt einen Überblick über die Eigenschaften von Aflatoxinen und Ochratoxinen, die als Mykotoxine von größter Bedeutung für das Auftreten in Fleischprodukten sind, die Schimmelpilze, die diese produzieren, sowie die Methoden zum Nachweis, zur Verhinderung und Verringerung der Kontamination von Dauerfleischprodukten.Nel corso del lungo processo di stagionatura, la superficie dei tradizionali prodotti secchi a base di carne (TPC) viene solitamente ricoperta di muffa. Tra esse, le specie tassicogene producono metaboliti secondari delle micotossine che hanno conseguenze estremamente nocive per la salute dell’uomo e degli animali. Le aflatossine e le ocratossine hanno comprovati effetti cancerogeni e mutageni nell’organismo, e la loro presenza nei TPC è il più delle volte conseguenza dell’eccessiva crescita delle muffe superficiali. Oltre che direttamente, le micotossine possono essere presenti nei TPC anche indirettamente, mediante il mangime contaminato assunto degli animali, il cui impiego in zootecnia comporta la trasmissione (effetto carry-over) nei prodotti finali a base di carne. A causa della frequenza delle contaminazioni, è importante lo sviluppo dei metodi analitici di conferma per la rilevazione delle micotossine e l’applicazione del metodo per l’identificazione delle muffe superficiali. Per prevenire la contaminazione dei TPC e i possibili effetti nocivi per la salute del consumatore, è necessario adottate tutte le misure preventive e eseguire un controllo sistematico di questi agenti contaminanti. Questo studio dà un quadro delle proprietà delle aflatossine e delle ocratossine quali micotossine di maggior rilievo per la loro presenza nei prodotti a base di carne, delle muffe che le producono e dei metodi di rilevazione, prevenzione e riduzione della contaminazione dei TPC.Durante la larga maduración, la superficie de los productos cárnicos tradicionales crudo-curados (PCT) normalmente está cubierto de molde. Entre ellos, los tipos de molde toxicogénicos producen las micotoxinas como metabolitos secundarios, los cuales tienen efectos sumamente adversos sobre la salud humana y animal. Las aflatoxinas y ocratoxinas tienen efectos carcinogénicos y mutagénicos en el organismo comprobados su manifestación en los PCT en general es la consecuencia del crecimiento excesivo del molde sobre la superficie. Además de esta manera directa, las micotoxinas pueden aparecer en PCT indirectamente a través del pienso contaminado usado para los animales de granja y a través del efecto residual (carry-over effect) en los productos cárnicos finales. Debido a la frecuencia de la contaminación es importante desarrollar los métodos analíticos confirmatorios para la detección de las micotoxinas, y la aplicación de los métodos de identificación de los moldes en la superficie. Para evitar la contaminación de los PCT y posibles efectos nocivos sobre la salud de los consumidores, es necesario tomar medidas de prevención y llevar a cabo un control sistemático de estos contaminantes. Este trabajo da un resumen de las propiedades de las aflatoxinas y ocratoxinas como tipos de micotoxinas de mayor importancia para la manifestación en los productos cárnicos, de los moldes que les producen y de los métodos de detección, de prevención y de reducción de la contaminación de los PCT