Antifeminizam i kultura

U ovom se radu pokušava razmotriti pitanje što je antifeminizam i kako se manifestira, te kakvo mjesto kao analitički pojam ima unutar feminističke teorije. Nastojalo se istražiti njegov institucionalni oblik, te smjer njegove konfrontacije s feminističkim odnosno općeljudskim vrijednostima. Temi se prišlo s dvojakom pretpostavkom ; prvo, da postoji kulturalni antifeminizam duboko ukorijenjen u temelje patrijarhalne kulture i drugo, da postoji reaktivni antifeminizam, nastao kao opozicija feminističkim dostignućima kao pokreta i njegovim zahtjevima u pogledu ženskih ljudskih prava. Kako se odrednice predložene distinkcije na kulturalni i reaktivni antifeminizam međusobno preklapaju tako niti podjela antifeminizama nije „čista“ i ima prvenstveno analitičku svrhu. Uz teorijsko istraživanje u radu su navedena, doduše sporadična, empirijska istraživanja antifeminističkih stavova kojima se ukazuje na njihov raspon te su dani prijedlozi za buduća istraživanja stavovskih struktura ove teme

Kulturna participacija stanovnika novih stambenih prostora u zagrebačkoj mreži naselja

IN CROATIAN: Koristeći Bourdieuov teorijski okvir, rad nastoji istražiti strukturu kulturne participacije i njenu povezanost sa socijalnim obilježjima ispitanika koji stanuju u novim stambenim naseljima i lokacijama u Zagrebu i susjednim gradovima (Samoboru, Velikoj Gorici i Zaprešiću). Anketno istraživanje provedeno je 2014. godine na ciljanom uzorku od 308 ispitanika. Faktorskom analizom identificirana su četiri obrasca kulturne participacije: „participacija u visokoj kulturi“, „čitanje i konzumacija kulturnih programa“, „aktivno bavljenje umjetničkim i primijenjenim aktivnostima“ i obrazac „auditivna kultura“. Kako bi se ustanovio utjecaj odabranih sociodemografskih obilježja, faktori su pretvoreni u aditivne skale, na kojima je provedena analiza varijance i t-test. Sa skalom „participacija u visokoj kulturi“ povezani su obrazovanje, radni status, zanimanje ispitanika te prosječni mjesečni prihod kućanstva. Sa skalom „čitanje i konzumacija kulturnih programa“ povezani su ženski spol, dob, obrazovanje i bračni status, a sa skalom „aktivno bavljenje umjetničkim i primijenjenim aktivnostima“ povezan je od svih obilježja samo ženski spol. Skala „auditivna kultura“ nije povezana ni s jednim sociodemografskim obilježjem. Ovo istraživanje potvrđuje važnost socioekonomskog statusa za potrošnju visoke kulture te važnost roda u objašnjenju pojedinih oblika kulturne participacije. Razlika u kulturnoj participaciji stanovnika grada Zagreba i stanovnika susjednih gradova nije se utvrdila. --------------- IN ENGLISH: This paper, using Bourdieu’s theoretical framework, aims to research the cultural participation structure and how it is related to the social characteristics of respondents living in new housing estates in Zagreb and the neighbouring cities (Samobor, VelikaGorica and Zaprešić). The survey was conducted in 2014 on a target sample of 308 respondents. Factor analysis identified four dimensions of cultural participation: “participation in high culture”, “reading and consumption of cultural programs”, “active participation in artistic and applied art activities” and “auditory culture”. In order to research the impact of selected sociodemographic characteristics on cultural participation, factors were transformed into additive scales and variance analysis and t-test were applied. Results show that the “participation in high culture” scale is correlated with education, work status, occupation of respondents and average monthly household income. The “reading and consumption of cultural programs” scale is connected with female gender, age, education and marital status, whereas the “active involvement in artistic and applied activities” scale is only connected with female gender. The scale of “auditory culture” is not related to any socio-demographic characteristics. This research confirms the importance of socioeconomic status in the consumption of high culture as well as the importance of gender in certain dimensions of cultural participation. Differences in cultural participation of Zagreb residents and residents of the neighboring cities have not been confirmed

What can we learn about feminism from web portals? – analysing media bulletins

IN ENGLISH: In contemporary society, the media are a powerful social force capable of actively supporting but also negating feminist values, regardless of the fact that today the feminist perspective is woven into the political and institutional lives of western countries (McRobbie, 2009). Feminism is considered to be instrumentalized and words such as “empowerment” and “choice” are often used in the media and popular culture “as a kind of substitute for feminism” (McRobbie, 2009: 1). This paper presents a media analysis of articles published by the five most visited Croatian web portals in 2019. The content of the articles was analysed by qualitative method that is by thematic analysis. The results show that feminism is a neglected topic on web portals and is most often found in “news”, “culture” or “film” sections. The results of the thematic analysis identified five thematic frameworks which encompass the published articles: feminist pioneers, female politicians and feminism, celebrity feminism, feminist activism, and feminism and film. The first framework “feminist pioneers”, along with the “feminist activism” framework, are more educational in the nature of their reporting, while the “celebrity feminism” framework deals more with the topics of violence towards women, women’s relationship with their bodies and gender equality in general. The presentation of female politicians within the framework dealing with politics and feminism is the most neglected because it is practically devoid of any political-feminist content while the “film and feminism” framework is almost entertaining in character because it is mostly based on commenting upon movie characters and their lifestyles as well as screenwriter choices. Although all the identified frameworks mention and broach a series of subthemes, except in the case of feminist activism, these subthemes are not problematized nor can the audience reach a wider comprehension. Young people, as regular consumers of news content on the most visited web portals, can’t acquire a realistic image of feminism, and rarely in few occasional news, can get a cursory education on feminist values. --------------- IN CROATIAN: Mediji su u suvremenom društvu moćna društvena sila koja može aktivno podržavati ali i osporavati feminističke vrijednosti bez obzira na činjenicu što je feministička perspektiva danas utkana u politički i institucionalni život zapadnih zemalja (McRobbie, 2009). Feminizam se smatra instrumentaliziranim, a riječi kao što su „osnaživanje“ i „izbor“ rabe se često u medijima i popularnoj kulturi „kao vrsta supstitucije za feminizam“ (McRobbie, 2009: 1). U ovom radu provedena je medijska analiza na objavljenim člancima prvih pet najposjećenijih web portala u Hrvatskoj u 2019. godini. Sadržaj članaka obrađen je kvalitativnom metodologijom, odnosno tematskom analizom. Rezultati pokazuju da je feminizam zanemarena tema na web portalima te da se najčešće može naći unutar rubrika „novosti“, „kulture“ ili „filma“. Rezultati tematske analize pokazali su postojanje pet tematskih okvira unutar kojih su objavljeni tekstovi: pionirke u feminizmu, političarke i feminizam, celebrity feminizam, feministički aktivizam te film i feminizam. Prvi tematski okvir “pionirke u feminizmu” i okvir “feminističkog aktivizma” imaju više naglašeni edukativni smjer izvještavanja dok “celebrity feminizam” više sadržajno naznačava temu odnosa prema ženskom tijelu i nasilju prema ženama te općenito rodnoj ravnopravnosti. Predstavljanje političarki unutar tematskog okvira je najzapostavljenijeg karaktera jer se u njemu praktički ne objavljuje nikakav značajniji političko-feministički sadržaj dok je okvir filma i feminizma skoro zabavnog karaktera jer se uglavnom zasniva na komentiranju filmskih likova i njihovog životnog stila te scenarističkih rješenja. Iako se unutar svih navedenih tematskih okvira spominje i otvara niz subtema njima se, osim u okviru teme feminističkog aktivizma, ne pristupa problematski niti je publici moguće doći do opsežnijih spoznaja. Mladi, kao konzumenti vijesti na najčitanijim web portalima ne mogu steći realnu predodžbu o feminizmu, i rijetko se, osim u prigodničarskim vijestima mogu tek površno educirati o feminističkim vrijednostima

Emigração de jovens cientistas do Sudeste Europeu: o caso da Croácia

IN PORTUGUESE: As migrações de quadros altamente qualificados dos países em transição, incluindo a Croácia, assume mais a forma de “evasão” do que de circulação de trabalho. A emigração de recursos humanos altamente qualificados da Croácia tem a sua abordagem contrafactual (populista) mas, também factual (baseada em investigação). A última abordagem mostra que na Croácia, a “fuga de cérebros” tem actualmente o valor que foi estimado pelos investigadores em 1990. Este artigo discute os resultados de um inquérito realizado em 2000, cujo objectivo era recolher dados sobre a potencial “fuga de cérebros” entre 536 jovens recém-licenciados, assistentes de investigação da Universidade de Zagreb. Políticas e investigações relacionadas com jovens cientistas são abordadas de modo crítico num contexto internacional. Os resultados das análises de regressão múltipla mostram que os emigrantes potenciais são maioritariamente jovens cientistas que estão satisfeitos com o seu posicionamento no sistema actual de oportunidades mas que, ao mesmo tempo, não estão satisfeitos com as suas perspectivas de carreira na Croácia. ---------- IN ENGLISH: Migration of highly skilled labour from countries in transition, including Croatia, assumes a form of «drain» rather than «circulation» of labour. The emigration of highly skilled human resources from Croatia has its counterfactual (populist) aspect as well as a factual (research based) one. The latter shows the ongoing trend of brain drain, predicted by researchers in Croatia in 1990. The article discusses the results of a survey aiming at collecting data on potential brain drain among 536 young graduate students and research assistants of the University of Zagreb, carried out in 2000. Policies and research in Croatia related to young scientists are critically approached and evaluated within an international framework. The multiple regression analysis shows that potential migrants are mostly young scientists that are highly satisfied with their positioning within the current system of opportunities but not satisfied with their carrier perspectives in Croatia

Potencijalni i stvarni "odljev" znanstvenog podmlatka iz Hrvatske: empirijsko istraživanje

IN CROATIAN: Migracija visokoobrazovanih iz tranzicijskih zemalja pridobiva oblik cirkulacije iako se kao dominantan zadržava oblik odljeva. Proces iscrpljivanja kontingenata ljudskog kapitala u Hrvatskoj ima svoju populističku (preuveličane brojke) i činjeničnu osnovu (istraživanja). Potonje pokazuju da se u ovom desetljeću nastavlja trend odljeva što su ga prediktirali istraživači u Hrvatskoj 1990. godine. Članak izlaže rezultate empirijske studije potencijalnog odljeva mladih znanstvenika novaka (N = 536: anketa) na Zagrebačkom sveučilištu 2000. g. Multiplom regresijskom analizom pridobivene su prediktorske varijable (potencijalnog) emigriranja mladih u odnosu na kriterijsku varijablu odlazak. Nalaz je da su odlasku najskloniji novaci koji su zadovoljni svojim poslom ali su nezadovoljni perspektivom u Hrvatskoj. ---------- IN ENGLISH: Migration of highly skilled from countries in transition, Croatia included, assumes a form of “drain” rather than “circulation” of labor. Drain of highly skilled human resources from Croatia has its populistic (counterfactual) publicity as well as factual (research based) one. The latter show the ongoing trend of brain drain, predicted by researchers in Croatia in 1990. The article discusses the results of a survey destined to collect data on potential brain drain, made in 2000 among young graduate students and research assistants (No = 536) at Zagreb University. Policies and research in Crotia towards highly skilled young scientist are critically aproached and evaluated within international framework. The multiple regression analysis and predictors achieved show that potential migrants are mostly young scientists that are highly satisfied with their positioning within the current system of opportunities but not satisfied with their perspectives in Croatia

Migration of young Croatian scientists

The migration from Croatia during transitions period assumed a form of drain rather than circulation of labor. The exact scale of brain drain remains unknown because the topic of external migration of scientists had been neglected for years and is still insufficiently investigated. Scientists who migrate have high educational qualifications as well as specific motives (self–development and educational reasons for leaving). The multiple regression analysis (N=536) and predictors achieved show that potential migrants are mostly young scientists that are satisfied with their positioning within the current system of opportunities but not satisfied with their perspectives in Croatia. E-researches and the new kinds of collaboration help the transformation of brain drain process into brain circulation. The EU has been developing positive immigration policies, especially favorable to highly qualified immigrants from the field of natural sciences and computer technology. It could be expected that Croatia will experience in the next few years both circulation of labor and outgoing/ingoing brain drain; the latter from surrounding Balkan countries. The problem is still persisting inadequate social valorization of science subsystem in Croatia

Adjectives with spatial meaning in contemporary standard Russian language compared with the Serbian

Predmet ove disertacije predstavlja analiza prostornih značenja jednog podsistema prostornih prideva (deiktičkih prideva) u savremenom ruskom jeziku u poređenju sa srpskim. U radu su obrađene one kategorije prideva koje smatramo najrelevantnijim, oslanjajući se na prethodna istraživanja semantičke kategorije prostora na materijalu različitih leksičkih grupa i vrsta reči. Analiziran je podsistem deiktičkih prostornih prideva u savremenom ruskom jeziku u poređenju sa srpskim, uz izdvajanje sličnosti i razlika, sa ciljem da se opiše princip i način funkcionisanja navedenog podsistema. Prilikom analize, tamo gde je to bilo svrsishodno, razmatrani su i paradigmatski i sintagmatski odnosi između podsistema prideva sa prostornim značenjem i drugih, srodnih podsistema jedinica kojima se izražavaju značenja mesta i pravca (pre svega podsistemima zameničkih i nezameničkih priloga), polazeći od činjenice da se podsistemi sa prostornim značenjem u ruskom i srpskom jeziku često prepliću...The paper has focused on the adjective categories that are considered as the most relevant, relying on the previous research of the semantic category of space based on material of different lexical groups and parts of speech. A subsystem of deictic spatial adjectives in the contemporary Russian language has been analyzed and compared with Serbian counterparts, setting aside similarities and differences aimed at describing the principle and way of functioning of the given subsystem. During the analysis, where we deemed it appropriate, paradigmatic and syntagmatic relations between the subsystem of adjectives with spatial relation and other related subsystems of units expressing the meaning of location and direction have been observed, proceeding from the assumption that subsystems with spatial meaning in Russian and Serbian languages often overlap..

Adjectives with spatial meaning in contemporary standard Russian language compared with the Serbian

Predmet ove disertacije predstavlja analiza prostornih značenja jednog podsistema prostornih prideva (deiktičkih prideva) u savremenom ruskom jeziku u poređenju sa srpskim. U radu su obrađene one kategorije prideva koje smatramo najrelevantnijim, oslanjajući se na prethodna istraživanja semantičke kategorije prostora na materijalu različitih leksičkih grupa i vrsta reči. Analiziran je podsistem deiktičkih prostornih prideva u savremenom ruskom jeziku u poređenju sa srpskim, uz izdvajanje sličnosti i razlika, sa ciljem da se opiše princip i način funkcionisanja navedenog podsistema. Prilikom analize, tamo gde je to bilo svrsishodno, razmatrani su i paradigmatski i sintagmatski odnosi između podsistema prideva sa prostornim značenjem i drugih, srodnih podsistema jedinica kojima se izražavaju značenja mesta i pravca (pre svega podsistemima zameničkih i nezameničkih priloga), polazeći od činjenice da se podsistemi sa prostornim značenjem u ruskom i srpskom jeziku često prepliću...The paper has focused on the adjective categories that are considered as the most relevant, relying on the previous research of the semantic category of space based on material of different lexical groups and parts of speech. A subsystem of deictic spatial adjectives in the contemporary Russian language has been analyzed and compared with Serbian counterparts, setting aside similarities and differences aimed at describing the principle and way of functioning of the given subsystem. During the analysis, where we deemed it appropriate, paradigmatic and syntagmatic relations between the subsystem of adjectives with spatial relation and other related subsystems of units expressing the meaning of location and direction have been observed, proceeding from the assumption that subsystems with spatial meaning in Russian and Serbian languages often overlap..

New Housing Estates in the Settlement Network of Zagreb - Cultural Participation of Residents

Koristeći Bourdieuov teorijski okvir, rad nastoji istražiti strukturu kulturne participacije i njenu povezanost sa socijalnim obilježjima ispitanika koji stanuju u novim stambenim naseljima i lokacijama u Zagrebu i susjednim gradovima (Samoboru, Velikoj Gorici i Zaprešiću). Anketno istraživanje provedeno je 2014. godine na ciljanom uzorku od 308 ispitanika. Faktorskom analizom identificirana su četiri obrasca kulturne participacije: „participacija u visokoj kulturi“, „čitanje i konzumacija kulturnih programa“, „aktivno bavljenje umjetničkim i primijenjenim aktivnostima“ i obrazac „auditivna kultura“. Kako bi se ustanovio utjecaj odabranih sociodemografskih obilježja, faktori su pretvoreni u aditivne skale, na kojima je provedena analiza varijance i t-test. Sa skalom „participacija u visokoj kulturi“ povezani su obrazovanje, radni status, zanimanje ispitanika te prosječni mjesečni prihod kućanstva. Sa skalom „čitanje i konzumacija kulturnih programa“ povezani su ženski spol, dob, obrazovanje i bračni status, a sa skalom „aktivno bavljenje umjetničkim i primijenjenim aktivnostima“ povezan je od svih obilježja samo ženski spol. Skala „auditivna kultura“ nije povezana ni s jednim sociodemografskim obilježjem. Ovo istraživanje potvrđuje važnost socioekonomskog statusa za potrošnju visoke kulture te važnost roda u objašnjenju pojedinih oblika kulturne participacije. Razlika u kulturnoj participaciji stanovnika grada Zagreba i stanovnika susjednih gradova nije se utvrdila.This paper, using Bourdieu’s theoretical framework, aims to research the cultural participation structure and how it is related to the social characteristics of respondents living in new housing estates in Zagreb and the neighbouring cities (Samobor, VelikaGorica and Zaprešić). The survey was conducted in 2014 on a target sample of 308 respondents. Factor analysis identified four dimensions of cultural participation: “participation in high culture”, “reading and consumption of cultural programs”, “active participation in artistic and applied art activities” and “auditory culture”. In order to research the impact of selected sociodemographic characteristics on cultural participation, factors were transformed into additive scales and variance analysis and t-test were applied. Results show that the “participation in high culture” scale is correlated with education, work status, occupation of respondents and average monthly household income. The “reading and consumption of cultural programs” scale is connected with female gender, age, education and marital status, whereas the “active involvement in artistic and applied activities” scale is only connected with female gender. The scale of “auditory culture” is not related to any socio-demographic characteristics. This research confirms the importance of socioeconomic status in the consumption of high culture as well as the importance of gender in certain dimensions of cultural participation. Differences in cultural participation of Zagreb residents and residents of the neighboring cities have not been confirmed