Kentsel tasarımda fiziksel kent kimliği kodlarının oluşturulması

Araştırmanın konusu, endüstri devrimiyle birlikte gittikçe hızlanan çarpık kentleşme sonucunda ortaya çıkmış olan kimlik sorunsalının İzmir Kenti Konak İlçesi örneğinde değerlendirilmesidir. Gerek yerleşimin kendisinin gerekse yerleşimin parçası olan sembolik öğelerin (kimlik kodlarının) kent kimliğine olan imgesel etkisinin araştırıldığı bu çalışmada uzman ve kullanıcı değerlendirmesi ana ölçüt olarak kabul edilmiş ve bu perspektiften hareketle tarihsel yöntem ile gözlem ve anket yöntemleri kullanılmıştır. Konak ilçesinin (6 Mart 2008 tarih / 5747 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla Konak İlçesi sınırları aynı kalmak suretiyle, Konak ve Karabağlar olmak üzere iki ayrı ilçeye ayrılmıştır); merkez ilçe olması, İzmir ilinde gerçekleşen değişimlerin büyük bölümünün merkezi olması ve pek çok döneme ait eseri barındırması araştırma alanı olarak belirlenmesinde etkili olmuştur. Bu bağlamda öncelikle araştırma alanında tarihsel süreçte öne çıkan mekan ve öğeler belirlenmiştir. Çalışma alanı sınırları içerisinde yer alan 168 adet mahalle, 105 adet cadde / bulvar gözlenmiş ve mahalle sınırları içerisinden seçilen 394 kullanıcı ile hane anketi gerçekleştirilmiştir. Gözlem çalışmaları kapsamında, mahalle ve cadde / bulvar gözlem formu olmak üzere 2 farklı gözlem formundan yararlanılmış, mahalleler “Mahalle Gözlem Formu” aracılığıyla; “Algısal” “Sokak Dokusu” ve “Kimlik Tipi” yönüyle değerlendirilmiştir. Araştırma alt alanlarında fiziksel kimlik kodları arasına girebilecek potansiyelde örnekler bulunması durumunda, bu örnekler de değerlendirmeye alınmıştır. “Cadde / Bulvar Gözlem Formu” yardımıyla cadde ve bulvarların sınırları belirlenmiş ve fiziksel dokusu değerlendirilmiştir. Gözlem çalışmalarını takiben gerçekleştirilen anket çalışmaları ile kullanıcıların, araştırma alanını imgesel yönden nasıl değerlendirdiği ve imgelemlerinde öne çıkan öğeler belirlenmiştir. Tarihsel süreçte öne çıkan pek çok öğe ve mekanın, günümüzde hala önemini koruğu, restorasyon ve koruma çabalarının bu bağlamda devam ettiği ancak çarpık kentleşmenin baskısı altında ve yönetsel hataların etkisiyle işlevini tam olarak yerine getiremeyerek kent kimliğine olan etkisinin kaybolma tehlikesine girdiği görülmektedir. Çalışma sonucunda araştırma alanının, kimlik kodu olabilecek pek çok mekan ve öğeye sahip olduğu ancak gerek kullanıcılar gerekse araştırmacı tarafından, yerleşim ölçeğinde olumsuz imgesel etki taşıdığı saptanmıştır. Elde edilen sonuçlardan hareketle, yerleşim ölçeğinde olumsuz etki oluşturan nedenleri bertaraf edecek ve kimlik kodlarının iyileştirilmesi / geliştirmesi / korunmasına yönelik çözüm önerileri getirilmiştir

The Research on the Assessment of Land Use Changing in the Case of Çeşme (İzmir) Coasts

İzmir İli Çeşme İlçesi yerleşimi kıyılarında 38 yıllık bir süreç içerisinde alan kullanımında gözlenen zamansal değişimler uzaktan algılama yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Topografik haritalar ile 1957, 1976 ve 1995 yıllarına ait hava fotoğraflarından yararlanılarak 8 alan kullanım kategorisi temelinde alan kullanım kategorileri büyüklüklerinin zamansal değişimleri hesaplanmıştır. Alan kullanım kategorilerinin baskınlıkları 1km²?lik (1kmx1km) grid haritasının alan kullanım kategorileriyle sorgulanması soncunda elde edilmiştir. Sorgulamalar sonucunda; incelenen üç dönem içerisinde doğal bitki örtüsü ve tarım alanı kullanımlarında azalma, yerleşim alanı kullanımlarında ise artış belirlenmiştir. Bu alan kullanım kategorilerinin baskınlık değerleri incelendiğinde ise; doğal bitki örtüsü baskınlığında belirgin bir değişim gözlenmezken, yerleşim alanları baskınlığında belirgin bir artış ve tarım alanları baskınlığında ise belirgin bir azalma saptanmıştır.The land use changes of İzmir Çeşme Coasts are determined by using remote sensing techniques in the period of 38 years. Temporal and spatial changes of land use are analyzed based on 3 land use maps which show 8 land use categories using the topographical maps and aerial photos in 1957-1976-1995. The dominancy of land use categories are calculated depending on grid map (1km x 1km). Each period of grid maps and land use maps are analyzed by spatial intersection method in GIS. As a result of the study, natural land cover and agricultural areas are decreased; residential areas are increased in the three observational periods. According to the changes of these land use categories? dominances, there isn?t any significant change in natural land cover dominancy although there is a significant increase in dominancy of residential areas and significance decrease in the dominancy of agricultural areas