2 research outputs found
์ ์น์ฑํฅ ๋ฐ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ์กฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก
ํ์๋
ผ๋ฌธ(์์ฌ) -- ์์ธ๋ํ๊ต๋ํ์ : ํ์ ๋ํ์ ํ์ ํ๊ณผ(ํ์ ํ์ ๊ณต), 2023. 8. ์ฐ์ง์.The role of the government is increasing in a rapidly changing administrative environment such as the 4th Industrial Revolution, low birth rates and aging population, the COVID-19 pandemic, and the spread of risk society. Accordingly, the importance of trust in government is also increasing more than ever. Trust in government can lead to public compliance with government policies, and increase the effectiveness of policy execution by laying the foundation for state administration. In addition, low trust in government can lead to a 'vicious cycle of distrust' and may have an adverse effect on democracy. As part of an effort to enhance trust in government, research on the influencing factors of trust in government has also been conducted relatively actively. However, in the midst of the importance of trust in government, trust in government in Korea is still at a low level, despite the fact that various studies are being conducted on the influencing factors of trust in government. In this context, it is still an important research topic to find practical measures necessary to enhance trust in government trust.
Therefore, this study tries to present theoretical implications and policy implications by examining how the awareness of government-public communication affects trust in government and verifying the moderating effect of whether the relationship between them varies depending on political orientation and political efficacy. In particular, it is intended to consider the aspect of communication between the government and the public as an important factor influencing trust in government in a rapidly changing administrative environment. Furthermore, in the relationship between awareness of government-public communication and trust in government, this study tries to capture the moderating effect of personal factors such as political orientation and political efficacy. Through this, this study is intended to seek practical measures necessary to enhance trust in government, and to present effective and appropriate insights.
For the analysis of this study, based on theoretical discussions and previous research, a research model was established to schematize a series of relationships among trust in government, awareness of government-public communication, political orientation, and political efficacy. Specifically, the independent variable is the awareness of government-public communication, the dependent variable is the trust in government, and the moderating variables are political orientation and political efficacy. The control variables are set to demographic factors such as gender, age, education level, and household income, and socioeconomic factors such as social status and life satisfaction. In addition, the 'Korea Social Integration Survey(KSIS)' conducted by the Korea Institute of Public Administration was used for analysis data. In particular, the analysis was conducted with joint cross-sectional data in which the cross-sectional data of 2020 and 2021 were combined. And SPSS WIN 23.0 and PROCESS Macro were used for analysis, as a statistical program.
The analysis results of this study are as follows. First, it was found that the awareness of government-public communication had a positive (+) effect on trust in government. In other words, it can be interpreted that trust in government increases as the government-public communication is perceived to be active and successful. Second, the more progressive the political orientation, the greater the positive (+) influence of the awareness of government-public communication on trust in government. Namely, it can be interpreted that the relationship between the awareness of government-public communication and trust in government varies depending on political orientation. Third, the higher the political efficacy, the greater the positive (+) influence of the awareness of government-public communication on trust in government. That is, it can be interpreted that the relationship between the awareness of government-public communication and trust in government varies depending on political efficacy.
The significance of this study is as follows. First, it is meaningful that the theoretical discussion was deepened by conducting an empirical research on the relationship between the awareness of government-public communication and trust in government. Second, it is significant to consider the importance of demographic or personal factors by paying attention to the moderating effect of political orientation in the relationship between the awareness of government-public communication and trust in government. Third, it is meaningful in that it captured the importance of personal factors (especially, political factors) by considering the multidimensionality of political efficacy in the relationship between the awareness of government-public communication and trust in government. Fourth, it is meaningful that the study did not stop at the study on the effect of the awareness of government-public communication on trust in government, but expanded the scope of the study by considering the moderating effect through political orientation and political efficacy in the relationship between them.
The policy implications of this study are as follows. First, it is necessary to pay attention to the public's awareness of 'government-public communication' in order to increase trust in government. In other words, the government is required to come up with various policy measures to strengthen communication with the public. Second, it is necessary to keep in mind the public's 'awareness' of government-public communication in order to promote government trust. That is, the government needs to reinforce the institutional device for strengthening government-public communication, while at the same time strengthening the government-public communication capacity and publicizing it to the public, so that the public recognizes that it is being done positively and actively. Third, it is necessary to focus on the public's 'political orientation' to increase trust in government. In other words, it is noted that the relationship between the awareness of government-public communication and trust in government can vary depending on political orientation, and based on this, the government needs policy measures to strengthen communication with the public. Fourth, it is necessary to keep in mind the public's 'political efficacy' in order to promote trust in government. In other words, the government is required to make policy efforts to enhance political efficacy through active communication with the public and reinforcement of proper education on democracy.์ 4์ฐจ ์ฐ์
ํ๋ช
, ์ ์ถ์ฐยท๊ณ ๋ นํ, COVID-19 ํฌ๋ฐ๋ฏน, ์ํ ์ฌํ(risk society)์ ํ์ฐ ๋ฑ ๊ธ๋ณํ๋ ํ์ ํ๊ฒฝ ์์์ ์ ๋ถ์ ์ญํ ์ ์ฆ๋๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ์ ๋ฐ๋ผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ค์์ฑ ์ญ์ ๊ทธ ์ด๋ ๋๋ณด๋ค๋ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ์์ ์ด๋ค. ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ ์ ๋ถ์ ์ฑ
์ ๋ํ ๊ตญ๋ฏผ์ ์์๋๋ฅผ ์ด๋์ด๋ด๊ณ , ๊ตญ์ ์ด์์ ํ ๋๋ฅผ ๋ง๋ จํจ์ผ๋ก์จ ์ ์ฑ
์งํ์ ํจ๊ณผ์ฑ์ ์ฆ๋์ํฌ ์ ์๋ค. ๋ํ ์ ํ๋ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ ๋ถ์ ์ ์
์ํ์ ์ด๋ํ๊ณ , ๋ฏผ์ฃผ์ฃผ์์ ์
์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์๋ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์ฆ์งํ๊ธฐ ์ํ ๋
ธ๋ ฅ์ ์ผํ์ผ๋ก, ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ํฅ์์ธ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ ์ญ์ ๋น๊ต์ ํ๋ฐํ๊ฒ ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์๋ค. ํ์ง๋ง ์ด์ฒ๋ผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ค์์ฑ ์์์ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ํฅ์์ธ์ ๊ดํ ์ฌ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ , ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ ์ฌ์ ํ ๋ฎ์ ์์ค์ ๋จธ๋ฌด๋ฅด๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋งฅ๋ฝ์์ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์ ๊ณ ํ๊ธฐ ์ํด ํ์ํ ์ค์ง์ ์ธ ๋ฐฉ์์ ๋ํด ๋ชจ์ํ๋ ๊ฒ์ ์ฌ์ ํ ์ค์ํ ์ฐ๊ตฌ ์ฃผ์ ๋ผ ํ ์ ์๋ค.
์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์์ด ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ด๋ ํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋์ง ์ดํด๋ณด๊ณ , ์ด๋ค ๊ฐ์ ๊ด๊ณ๊ฐ ์ ์น์ฑํฅ ๋ฐ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋์ง ์กฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒ์ฆํจ์ผ๋ก์จ ์ด๋ก ์ ํจ์ ๋ฐ ์ ์ฑ
์ ์์ฌ์ ์ ์ ์ํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ํนํ, ๊ธ๋ณํ๋ ํ์ ํ๊ฒฝ ์์์ ์ ๋ถ์ ๊ตญ๋ฏผ ๊ฐ์ ์ํต ์ธก๋ฉด์ ์ค์ํ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ํฅ์์ธ์ผ๋ก ๊ณ ๋ คํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋์๊ฐ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์๊ณผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ด๊ณ์ ์์ด ์ ์น์ฑํฅยท์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฐ์ธ์ ์์์ ์กฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํฌ์ฐฉํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์ ๊ณ ํ๊ธฐ ์ํด ํ์ํ ์ค์ง์ ์ธ ๋ฐฉ์์ ๋ํด ๋ชจ์ํ๊ณ , ๊ทธ์ ๋ํด ์ ํจยท์ ์ ํ ํ์์ ์ ์ํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ถ์์ ์ํด, ์ด๋ก ์ ๋
ผ์์ ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ ๋ถ์ ๋ขฐ, ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์, ์ ์น์ฑํฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ด๋ผ๋ ์ผ๋ จ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋์ํํ ์ฐ๊ตฌ๋ชจํ์ ์ค์ ํ์๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์, ์ข
์๋ณ์๋ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์กฐ์ ๋ณ์๋ ์ ์น์ฑํฅ๊ณผ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ํต์ ๋ณ์๋ ์ฑ๋ณ, ์ฐ๋ น, ๊ต์ก์์ค, ๊ฐ๊ตฌ์๋ ๋ฑ ์ธ๊ตฌ์ฌํํ์ ์์ธ๊ณผ ์ฌํ์ ์ง์, ์ถ์ ๋ง์กฑ๋ ๋ฑ ์ฌํ๊ฒฝ์ ์ ์์ธ์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋ํ, ๋ถ์์๋ฃ๋ ํ๊ตญํ์ ์ฐ๊ตฌ์์์ ์กฐ์ฌํ ์ฌํํตํฉ์คํ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํ์ฉํ์๋ค. ํนํ, 2020๋
๋ฐ 2021๋
๊ฐ ํด๋น์ฐ๋์ ํก๋จ๋ฉด ์๋ฃ๋ค์ด ํฉ์ณ์ง ํฉ๋ ํก๋จ๋ฉด ์๋ฃ๋ก ๋ถ์์ ์ค์ํ์๋ค. ํต๊ณ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ผ๋ก๋ SPSS WIN 23.0๊ณผ PROCESS Macro๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ฒซ์งธ, ๊ตญ๋ฏผ๋ค์ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์์ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ธ์ ์ ์ธ(+) ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ฆ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํด ํ๋ฐํ๊ฒ ์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค๊ณ ์ธ์ํ ์๋ก ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ ๋์์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํด์ํ ์ ์๋ค. ๋์งธ, ์ง๋ณด์ ์ธ ์ ์น์ฑํฅ์ ์ง๋ ๊ตญ๋ฏผ์ผ์๋ก ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์์ด ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ธ์ ์ ์ธ(+) ์ํฅ๋ ฅ์ด ๋ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ฆ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์๊ณผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ด๊ณ๋ ์ ์น์ฑํฅ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํด์ํ ์ ์๋ค. ์
์งธ, ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ด ๋์ ๊ตญ๋ฏผ์ผ์๋ก ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์์ด ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ธ์ ์ ์ธ(+) ์ํฅ๋ ฅ์ด ๋ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ฆ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์๊ณผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ด๊ณ๋ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํด์ํ ์ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์์๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ฒซ์งธ, ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์๊ณผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ด๊ณ์ ๊ดํ ์ค์ฆ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํจ์ผ๋ก์จ ์ด๋ก ์ ๋
ผ์๋ฅผ ์ฌํ์์ผฐ๋ค๋ ์ ์ ์์๊ฐ ์๋ค. ๋์งธ, ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์๊ณผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ด๊ณ์์ ์ ์น์ฑํฅ์ ์กฐ์ ํจ๊ณผ์ ์ฃผ๋ชฉํจ์ผ๋ก์จ, ์ธ๊ตฌ์ฌํํ์ ์์ธ ๋ด์ง ๊ฐ์ธ์ ์์ธ์ ์ค์์ฑ์ ๊ณ ์ฐฐํ ์ ์ ์์๊ฐ ์๋ค. ์
์งธ, ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์๊ณผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ด๊ณ์์ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ๋ค์ฐจ์์ฑ์ ๊ณ ๋ คํจ์ผ๋ก์จ ์กฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ๊ณ ์ ํ์๊ณ , ์ด๋ฅผ ํตํด ๊ฐ์ธ์ ์์ธ(ํนํ, ์ ์น์ ์์ธ)์ ์ค์์ฑ์ ํฌ์ฐฉํ ์ ์ ์์๊ฐ ์๋ค. ๋ท์งธ, ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์์ด ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ทธ์น๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์ด๋ค ๊ฐ์ ๊ด๊ณ์ ์์ด ์ ์น์ฑํฅ ๋ฐ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ํตํด ์กฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํจ์ผ๋ก์จ ์ฐ๊ตฌ์ ์ธ์ฐ์ ํ์ฅํ ์ ์ ์์๊ฐ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ฌ์ ๋ฐ ์ ์ฑ
์ ํจ์๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ฒซ์งธ, ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์ฆ์งํ๊ธฐ ์ํด ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ๊ตญ๋ฏผ์ ์ธ์์ ์ ๋
ํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ฆ ์ ๋ถ๋ ๊ตญ๋ฏผ๊ณผ์ ์ํต์ ๊ฐํํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ํ ์ ์ฑ
์ ๋ฐฉ์์ ๋ง๋ จํ๋ ๊ฒ์ด ์๊ตฌ๋๋ค. ๋์งธ, ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์ฆ์งํ๊ธฐ ์ํด ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ๊ตญ๋ฏผ์ ์ธ์์ ๋ช
์ฌํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ฆ ์ ๋ถ๋ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต ๊ฐํ๋ฅผ ์ํ ์ ๋์ ์ฅ์น๋ฅผ ๊ฐํํ๋ ๋์์ ์ด๋ฌํ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต ์ญ๋์ ๋ํ ๋ด์คํ ๋ฐ ๋๊ตญ๋ฏผ ํ๋ณด๋ฅผ ํตํด ๊ตญ๋ฏผ๋ค์ด ๊ธ์ ์ ์ด๊ณ ํ๋ฐํ๊ฒ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค๊ณ ์ธ์ํ๋๋ก ๋ค์ํ ์ ์ฑ
์ ๋ฐฉ์์ด ํ์ํ๋ค. ์
์งธ, ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์ฆ์งํ๊ธฐ ์ํด ๊ตญ๋ฏผ๋ค์ ์ ์น์ฑํฅ์ ์ด์ ์ ๋ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ฆ ์ ์น์ฑํฅ์ ๋ฐ๋ผ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์๊ณผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ด๊ณ๊ฐ ๋ฌ๋ผ์ง ์ ์์์ ์ ๋
ํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ ๋ถ๋ ๊ตญ๋ฏผ๊ณผ์ ์ํต์ ๊ฐํํ๋ ์ ์ฑ
์ ํด๋ฒ์ด ํ์ํ๋ค. ๋ท์งธ, ์ ๋ถ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์ฆ์งํ๊ธฐ ์ํด ๊ตญ๋ฏผ๋ค์ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ์ ๋
ํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ฆ ์ ๋ถ๋ ๊ตญ๋ฏผ๋ค๊ณผ์ ์ ๊ทน์ ์ธ ์ํต๊ณผ ๋ฏผ์ฃผ์ฃผ์์ ๋ํ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๊ต์ก ๊ฐํ๋ฅผ ํตํด ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ์ ๊ณ ์ํค๋ ์ ์ฑ
์ ๋
ธ๋ ฅ์ด ์๊ตฌ๋๋ค.๋ชฉ ์ฐจ
์ 1 ์ฅ ์ ๋ก 1
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ํ์์ฑ 1
์ 2 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ 5
์ 3 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋์ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ 8
1. ์ฐ๊ตฌ์ ๋์ ๋ฐ ๋ฒ์ 8
2. ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ 9
์ 2 ์ฅ ์ด๋ก ์ ๋
ผ์ ๋ฐ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒํ 10
์ 1 ์ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๋ํ ๋
ผ์ 10
1. ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ฐ๋
10
2. ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ค์์ฑ 16
์ 2 ์ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ํฅ์์ธ์ ๊ดํ ์ ํ์ฐ๊ตฌ 20
1. ๊ฐ์ธ์ ์์ธ 21
2. ์ ์นยทํ์ ์ ์์ธ 25
3. ์ฌํยท๋ฌธํ์ ์์ธ 28
์ 3 ์ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์์ ๋ํ ๋
ผ์ 31
1. ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์์ ๊ฐ๋
31
2. ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์์ ์ค์์ฑ 33
3. ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ํฅ์์ธ์ผ๋ก์ ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์
๋ํ ์ธ์ 35
์ 4 ์ ์ ์น์ฑํฅ์ ๋ํ ๋
ผ์ 38
1. ์ ์น์ฑํฅ์ ๊ฐ๋
๋ฐ ์ค์์ฑ 38
2. ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ํฅ์์ธ์ผ๋ก์ ์ ์น์ฑํฅ 39
์ 5 ์ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ๋ํ ๋
ผ์ 42
1. ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ๊ฐ๋
๋ฐ ์ค์์ฑ 42
2. ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ์ํฅ์์ธ์ผ๋ก์ ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ 43
์ 6 ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐจ๋ณ์ฑ 46
์ 3 ์ฅ ์ฐ๊ตฌ ์ค๊ณ 48
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 48
์ 2 ์ ์ฐ๊ตฌ๋ชจํ ๋ฐ ๊ฐ์ค์ค์ 49
1. ์ฐ๊ตฌ๋ชจํ 49
2. ๊ฐ์ค์ค์ 50
์ 3 ์ ๋ณ์์ ์กฐ์์ ์ ์ ๋ฐ ์ธก์ 55
1. ์ข
์๋ณ์ : ์ ๋ถ์ ๋ขฐ 55
2. ๋
๋ฆฝ๋ณ์ : ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์ 56
3. ์กฐ์ ๋ณ์ 57
1) ์ ์น์ฑํฅ 57
2) ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ 57
4. ํต์ ๋ณ์ : ์ธ๊ตฌ์ฌํํ์ ์์ธ ๋ฐ ์ฌํ๊ฒฝ์ ์ ์์ธ 58
์ 4 ์ ์๋ฃ์์ง ๋ฐ ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ 61
1. ์๋ฃ์์ง 61
2. ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ 63
์ 4 ์ฅ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 64
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ ๋์์์ ์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ 64
์ 2 ์ ์ฃผ์ ๋ณ์์ ๊ธฐ์ ํต๊ณ ๋ถ์ 66
์ 3 ์ ์ฃผ์ ๋ณ์์ ํ๋น๋ ๋ฐ ์ ๋ขฐ๋ ๋ถ์ 67
1. ํ๋น๋ ๋ถ์ 67
2. ์ ๋ขฐ๋ ๋ถ์ 68
์ 4 ์ ์ฃผ์ ๋ณ์ ๊ฐ ์๊ด๊ด๊ณ ๋ถ์ 70
์ 5 ์ ๊ฐ์ค ๊ฒ์ 73
1. ์ ๋ถ-๊ตญ๋ฏผ ์ํต์ ๋ํ ์ธ์๊ณผ ์ ๋ถ์ ๋ขฐ์ ๊ด๊ณ 74
2. ์ ์น์ฑํฅ์ ์กฐ์ ํจ๊ณผ 78
3. ์ ์นํจ๋ฅ๊ฐ์ ์กฐ์ ํจ๊ณผ 82
์ 6 ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ข
ํฉ 86
์ 5 ์ฅ ๊ฒฐ ๋ก 88
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์ ์์ฝ 88
์ 2 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ ๋ฐ ์์ฌ์ 91
1. ์ฐ๊ตฌ์ ์์ 91
2. ์์ฌ์ ๋ฐ ์ ์ฑ
์ ํจ์ 93
์ 3 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ํ๊ณ ๋ฐ ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉํฅ 97
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 101
๋ถ๋ก 121
Abstract 125์