258 research outputs found
์คํ์ ๋งฅ๋ฝ๋ง์ ์ํ๊ด ์ฅ ๋ชจ๋ธ์์ ํ ๋ก๋จธ๋ ์ด์ฆ ์ ๋ ํฉํ์ด๋ ๋ฐฑ์ ์ ์ต์ ํจ๊ณผ
ํ์๋
ผ๋ฌธ (๋ฐ์ฌ) -- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ์๊ณผ๋ํ ์ํ๊ณผ, 2021. 2. ์ ํ๊ณค.๋ชฉ์ : ๋งฅ๋ฝ๋ง ์ ์ํ๊ด์ ์ต์ฑ ์ฐ๋ น๊ด๋ จํฉ๋ฐ๋ณ์ฑ์ ํน์ง์ ์ธ ์๊ฒฌ์ด๋ค. ๋งฅ๋ฝ๋ง ์ ์ํ๊ด์ ๋ฐ์ ๊ธฐ์ ์๋ ํ๊ด๋ดํผ์ฑ์ฅ์ธ์(VEGF)์ ๊ด๋ จ๋ ํ๊ด์ ์ ์๊ทน๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ฐํ ์คํธ๋ ์ค์ ์ผ์ฆ ๋ฑ์ด ๋ณต์กํ๊ฒ ๊ด์ฌํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ธ๊ฐ ํ
๋ก๋จธ๋ ์ด์ฆ ์ ๋ ํฉํ์ด๋์ธ GV1001์ด ์คํ์ ๋งฅ๋ฝ๋ง ์ ์ํ๊ด์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ํด ์์๋ณด๊ณ ์ ํ์๋ค.
๋ฐฉ๋ฒ: ์คํ์ ๋งฅ๋ฝ๋ง ์ ์ํ๊ด์ Brown Norway ์ฅ์์ ๋ ์ด์ ๋ก ์ ๋ฐํ์๋ค. GV1001์ ๊ฐ๊ฐ 0.1 nM, 1 nM, 10 nM์ ํ๋ฃจ์ ํ๋ฒ ํผํ๋ก ์ฃผ์ฌํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ ์ด์ ์ ๋ 3์ผ ์ ๋ถํฐ ๋ ์ด์ ์ ๋ ํ 14์ผ์งธ๊น์ง ํฌ์ฝํ์๋ค. ๋งฅ๋ฝ๋ง ์ ์ํ๊ด์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋น๊ฐ์ญ๋จ์ธต์ดฌ์, ํ๊ด์์ ํ๊ด์กฐ์์ , ๋ง๋ง์์์ํผ-๋งฅ๋ฝ๋ง ํ๋ซ ๋ง์ดํธ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. GV1001์ ์์ฉ ๊ธฐ์ ์ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํด, IฮบB-ฮฑ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ๋๋์ nuclear factor ฮบB (NF-ฮบB) ์ ํต๋ด ์ด๋์ p65 ๋ฉด์ญ์กฐ์งํํ ์ผ์์ ํตํด ํ๊ฐํ์๋ค. ๋ํ interleukin (IL)-1ฮฒ, IL-6, VEGF, monocyte chemotactic protein (MCP)-1, tumor necrosis factor (TNF)-ฮฑ ๋ฐํ ์ ๋๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ค์ค ๋ฉด์ญ ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค.
๊ฒฐ๊ณผ: GV1001 ํฌ์ฌ๊ตฐ์ ๋์กฐ๊ตฐ์ ๋นํด ์ ์ํ๊ฒ ๋งฅ๋ฝ๋ง ์ ์ํ๊ด์ ๋๊ป๊ฐ ๋ฎ๊ณ (P < 0.001), ๋ฉด์ ์ด ์์์ผ๋ฉฐ (P < 0.001), ํ๊ด์์ ํ๊ด์กฐ์์ ์์ ์์์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ํ๊ด๋์ถ์ ๋ณด์ด๋ ๋น์จ์ด ์ ์๊ณ (P < 0.001), 1 nM ๊ตฐ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ต์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ๋ํ GV1001 ์ IฮบB-ฮฑ ๋ถํด (P < 0.05)์ NF-ฮบB p65 ์ ํต๋ด ์ด๋ (P < 0.01)์ ์ต์ ํ์๊ณ , 1 nM GV1001 ์ฒ๋ฆฌ์์ IL-1ฮฒ (P < 0.001), IL-6 (P < 0.001), VEGF (P = 0.005) ๋ฐํ์ ์ ์ํ๊ฒ ์ต์ ํ์๋ค.
๊ฒฐ๋ก : GV1001 ์ ์ ์ ํฌ์ฌ๊ฐ ๋ ์ด์ ์ ๋ฐ ์คํ์ ๋งฅ๋ฝ๋ง ์ ์ํ๊ด์ ์ ์ํ๊ฒ ์ต์ ํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ NF-ฮบB ๊ฒฝ๋ก์ ํ์ฑ์ด ๊ด์ฌํ๋ ์ผ์ฆ ๊ธฐ์ ๋ฐ ๊ทธ๋ก ์ธํ ์ผ์ฆ์ฑ ์ฌ์ดํ ์นด์ธ์ ๋ฐํ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ถ์ธก๋๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ์ต์ฑ ์ฐ๋ น๊ด๋ จํฉ๋ฐ๋ณ์ฑ์ ๋ณด์กฐ์ ์น๋ฃ ์ ๋ต์ ์ํ ์๋ก์ด ์ฝ๋ฌผ ํ๋ณด ๋ฌผ์ง์ ์ ์ฌ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ํ์ธํ์๋ค.Purpose: The choroidal neovascularization (CNV) is the main pathogenic process in neovascular age-related macular degeneration (AMD). CNV formation occurs by a complex mechanism involving oxidative stress and inflammation as well as vascular endothelial growth factor (VEGF)-related angiogenic stimuli. In current study, we investigated the effect of GV1001, a novel peptide derived from human telomerase reverse transcriptase, on experimental CNV.
Methods: Experimental CNV was induced by laser photocoagulation in Brown Norway rats. GV1001 was subcutaneously administered (0.1 nM, 1 nM, and 10 nM) daily, beginning 3 days prior, and ending 14 days after laser injury. Optical coherence tomography, fluorescein angiography, and choroidal flat mount were performed to analyze CNV. To determine the mechanism by which GV1001 acted, the protein level of inhibitor of nuclear factor kappa B-ฮฑ (IฮบB-ฮฑ) and nuclear translocation of nuclear factor kappa B (NF-ฮบB) was analyzed via immunohistochemistry of p65. Multiplex immunoassay was also performed to evaluate the interleukin (IL)-1ฮฒ, IL-6, VEGF, monocyte chemotactic protein (MCP)-1, and tumor necrosis factor (TNF)-ฮฑ levels.
Results: The GV1001-treated group had significantly lower CNV thickness (P < 0.001), smaller CNV area (P < 0.001), and lower proportion of CNV lesions with clinically significant fluorescein leakage (P < 0.001) than vehicle-treated group, with the highest inhibitory effect at 1 nM concentration. GV1001 treatment inhibited IฮบB-ฮฑ degradation (P < 0.05) and NF-ฮบB p65 nuclear translocation (P < 0.01). 1 nM GV1001 treatment significantly suppressed the levels of IL-1ฮฒ (P < 0.001), IL-6 (P < 0.001), and VEGF (P = 0.005).
Conclusions: Systemic administration of GV1001 led to significant suppression of laser-induced CNV, alongside inhibition of inflammatory processes including NF-ฮบB activation and subsequent upregulation of pro-inflammatory cytokines. This study demonstrates the molecular evidence of potential validity of these novel drug candidates as a reasonable therapeutic adjuvant strategy for treating neovascular AMD.Abstract i
Table of Contents iii
List of Figures v
List of Abbreviations vii
Introduction 1
Materials and Methods 5
1. Group classification according to the administration of GV1001 peptide and control vehicle 5
2. Laser-induced choroidal neovascularization 6
3. Optical coherence tomography 6
4. Flat mount staining and choroidal neovascularization size measurement 7
5. Fluorescein angiography 7
6. Western blot analysis for IฮบB-ฮฑ, phospho-IฮบB-ฮฑ, and phospho-NF-ฮบB p65 8
7. Immunohistochemistry for NF-ฮบB p65 9
8. Quantification of cytokines 9
9. Telomerase activity in CNV 10
10. Statistical analysis 10
Results 14
1. Inhibitory effect of GV1001 on laser-induced CNV; Quantification of CNV 14
2. Anti-angiogenic effect of GV1001 on CNV; Angiographic leakage from CNV 14
3. Inhibition of NF-ฮบB activation in vivo by treatment with GV1001 15
4. Effect of GV1001 on pro-inflammatory cytokines production 16
5. Telomerase activity in CNV 17
Discussion 27
References 36
Abstract in Korean 42Docto
The Interplay between Individual and Dyadic Accounts of Married Couples
ํ์๋
ผ๋ฌธ(๋ฐ์ฌ)--์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ :์ฌํ๊ณผํ๋ํ ์ฌํ๋ณต์งํ๊ณผ,2020. 2. ๊นํ๋.๊ณ ๋ นํ ์ฌํ์ ํจ๊ป, ์ด๋ป๊ฒ ํ๋ฉด ์ ๋์ด๋ค ๊ฒ์ธ๊ฐ(age well)์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ด ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , ๋
ธํ ์ฌํํ๋์ ๋ํ ๊น์ด์๋ ํต์ฐฐ ๋ฐ ์ค์ง์ ํ๋ก๊ทธ๋จ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ๊ด๋ จํ ์ ์ฉ์ฑ์ผ๋ก ๋
ธ๋
๊ธฐ ํ๋์ด๋ก (activity theory of aging)์ด ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ์์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ์์ธ๋ฌ, ์ต๊ทผ ๋
ธ์ธ๋ถ๋ถ๊ฐ๊ตฌ์ ์ฆ๊ฐ์ ๋๋ถ์ด ๋
ธ๋
๊ธฐ ๋ถ๋ถ์ ์ญ๋์ ์ธ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ๋๊ณ ์๋๋ฐ, ๋ฐฐ์ฐ์์ ํ๋, ํ๋, ์ผ์ํ๋ ๋ฑ์ด ์๋ ๋ฐฐ์ฐ์์๊ฒ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๊ณ ์ฐฐํ๋๋ฐ ์ ์ฉ๋ ์ ์๋ ์ํธ์์กด์ด๋ก (interdependence theory)์ ๋ฐ์ ๋ ํจ๊ป ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค. ๋ถ๋ถ์ ์ํธ์์กด ๋ง ์ํธ์์ฉ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ๋ณผ ๋ ๋์ฑ ์ค์ํ๋ค๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ค์ ํ์
์ด ์ํธ์์กด์ด๋ก ์ด ๋
ธ์ธ๋ถ๋ถ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ๊ทน ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ค๋ซ๋์ ํจ๊ปํด์จ ์ญ์ฌ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๋
ธ์ธ๋ถ๋ถ์ ๊ด๋ จํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค๋ฅธ ์ฐ๋ น์ง๋จ์ ๋นํด ์๋์ ์ผ๋ก ์ ๊ฒ ์ด๋ค์ง๊ณ ์๊ณ , ๊ทธ ์ค ๋
ธ์ธ๋ถ๋ถ์ ์ฌํํ๋๊ณผ ๊ทธ ์ํฅ์ ์ํธ์์กด์ ๊ด์ ์์ ์ดํด๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋์ฑ ๋ถ์กฑํ ์ค์ ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋
ธ์ธ๋ถ๋ถ์ ์ฌํํ๋ ์ฐธ์ฌ์ ๊ธ์ ์ ยท๋ถ์ ์ ์ธก๋ฉด์ ๋
ธํ ์ฐ๋น, ์ฆ, ์ถ๋ง์กฑ๊ณผ ์ฐ์ธ์ฆ์ธ์ ๊ด๋ จํ์ฌ, ๊ฐ์ธ(individual) ๋ฐ ์์๊ด๊ณ(้; dyadic) ์ฐจ์์์์ ๊ฒฝํ์ ์ดํด๋ณด๋๋ฐ ๊ทธ ๋ชฉ์ ์ ๋์๋ค.
์ 6์ฐจ ๊ณ ๋ นํ์ฐ๊ตฌํจ๋(KLoSA) ์๋ฃ๊ฐ ํ์ฉ๋์๊ณ , ๋ง60์ธ ์ด์์ 1,631์(3,262๋ช
) ๋
ธ์ธ๋ถ๋ถ๊ฐ ์ฐ๊ตฌ๋์์๋ก ์ ๋ณ๋์๋ค. ํนํ, ๋ถ๋ถ์ ์ํธ์์กด์ฑ์ ์ ์ ํ ํต๊ณ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ฒ์ฆํ ์ ์๋ ์๊ธฐ-์๋๋ฐฉ ์ํธ์์กด ๋ชจ๋ธ (APIM)๋ก ์๋ฃ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋
ธ์ธ๋ถ๋ถ์ ์ฌํํ๋ ์ฐธ์ฌ์ ์ถ๋ง์กฑ ๋ฐ ์ฐ์ธ์ฆ์ธ์์ ๊ฐ์ธ์ ยท์์์ ์ญ๋๊ด๊ณ๋, ์ฐ๋ น, ๊ต์ก์์ค, ํ์ฌ ๋
ธ๋์ฐธ์ฌ, ๊ฐ๊ตฌ์๋, ์ฃผ๊ด์ ๊ฑด๊ฐ, ์ธ์ง๊ธฐ๋ฅ ์์ค, ์๋
์์ ๋๊ฑฐ์ ๋ฌด, ๋น๋๊ฑฐ ์๋
์์ ๋ง๋จ๋น๋, ๊ฑฐ์ฃผ์ง์ญ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ข
๊ต์ ๋ฌด๊ฐ ํต์ ๋ ์ํ์์ ๋ถ์๋์๋ค.
๋จผ์ ๊ฐ์ธ์ ์์ค์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ, ๋จํธ๊ณผ ์๋ด ๋ชจ๋์๊ฒ์, ์น๊ตฌ, ์ด์, ์น์ฒ ๋ฑ๊ณผ์ ๋ง๋จ๊ณผ ๊ฐ์ ๋น๊ณต์์ ์ฌํํ๋ ์ฐธ์ฌ๋ ๋์ ์์ค์ ์ถ๋ง์กฑ๊ณผ ๋ฎ์ ์์ค์ ์ฐ์ธ์ฆ์ธ์ ๊ด๋ จ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์์์ (dyadic) ์์ค์ ๋ถ์์์๋ ์๋ด๊ฐ ๋จํธ์๊ฒ์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ก ๋ฐ๋๋ค๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ค๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, ๋จํธ์ด ์๋ด์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ํนํ, ์์๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, ์๋ด๊ฐ ์ข
๊ต์ง๋จ ํ๋, ์ฐ๊ณ ์ง๋จ ํ๋, ์น๋ชฉ์ง๋จ ํ๋, ์ฌ๊ฐ๋จ์ฒด ํ๋ ๋ฑ ๊ณต์์ ์ฌํํ๋ ์ฐธ์ฌ์ ์ ๊ทน์ ์ผ์๋ก ์ด๊ฒ์ด ๋จํธ์ ๋์ ์ฐ์ธ์ฆ์ธ์ ๊ด๋ จ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ด์ ๊ฐ์ ๋ฐ๋๋ฐฉํฅ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์คํ๋ ค ํ๊ตญ์ฌํ์์ ๋จํธ๋ค์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๋ณด์์ ์ด๊ณ ๊ฐ๋ถ์ฅ์ ์ธ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ ์ ์๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ์ด์ ๋ํด ๋
ผ์ํ์๋ค. ์์ธ๋ฌ, ๋
ธ๋
๊ธฐ ํ๋์ด๋ก ๊ณผ ์ํธ์์กด์ด๋ก ์ ๋ํ ํจ์ ๋ฐ ๊ฐ์
๋ฐฉ๋ฒ ๊ฐ๋ฐ์ ๋ํ ํจ์๊ฐ ์ ์๋์๋ค.The present study aimed to examine individual and dyadic accounts of older married couple dyads, in relation to social activity participation and later life well-being. Along with the aging of our society, much focus has been on how to age well, and the activity theory of aging has provided valuable insights and been one of the most preferred theories adopted by social workers and practitioners due to its applicability. As well, a number of studies have started to investigate the dynamics of older married couples who have increasingly become a large part of the population in recent years. The interdependent theory argues that a spouses behavior, attitude, emotions, daily activities, etc. may be decided by his or her partner, and can evolve into a distinct mold of interpersonal regulation in the long term. Nonetheless, it appears that few studies have attempted to examine the interdependence of older married couples (who are likely to have a longer history of interdependent interactions than other age-group couples) with regard to their social activity participation and its impact. Therefore, the present study examined individual and dyadic experiences of older married couples in relation to social activity participation and later life well-being as in life satisfaction and depressive symptoms.
Using the sixth wave of Korean Longitudinal Study of Aging (KLoSA) panel data, 1,631 dyads (3,262 individuals) of married older adults aged 60 years and above were selected for the study. In order to examine not only married couples individual experiences but also their dyadic accounts of social activity participation and its effects on later life well-being, Actor-Partner Interdependence Model (APIM) was adopted for analyses. Older married couples social activity participation was examined with life satisfaction and depressive symptoms, while confounding variables such as age, educational attainment, labor force perspiration, household income, subjective health, cognitive functioning level, cohabitation with children, frequency of meeting with non-cohabitant children, residential area, and religion were controlled.
In the individual level analyses, the findings showed that higher levels of informal social activity participation such as meeting up with friends, neighbors, and relatives were indeed likely to be related to higher levels of life satisfaction as well as lower levels of depressive symptoms for both husbands and wives, as expected. In the dyadic level analyses, however, the results demonstrated that the wives were not likely to be affected by their husband, which has been a common direction of the findings in previous dyadic studies, albeit with different research questions. Interestingly, it was the husbands depressive symptoms that were linked to their wifes formal and informal social activity participation. Unexpectedly, though, the types of the social activity appeared to elicit the opposite results. That is, the wives higher levels of participation in informal social activities were related to their husband lower levels of depressive symptoms; but the wives higher levels of participation in formal social activities were related to their husband higher levels of depressive symptoms. While the wives meet-up with friends, neighbors, and others seemed to be associated with ameliorating their husbands depressive symptoms, the wives activity participation such as volunteering, joining religious group activities, sports clubs, political/interest groups, etc. appeared to be related to the worsening of their husbands depressive symptoms. Therefore, even though the results are seemingly the opposite from the previous studies, it was argued in the discussion that the findings of the husbands being affected by their wife represent the husbands conservative values in Korea.
Still, this finding should be taken with caution because the present study used the cross-sectional data and did not actively investigate causal relationships. The implications for the activity theory of aging and the interdependence theory as well as for developing intervention programs were discussed.CHAPTER I INTRODUCTION 1
1.1. Statement of the Problem and Significance of the Study 1
1.2. Research Questions 7
CHAPTER II REVIEW OF LITERATURE 8
2.1. Social Activity in Later Life 8
2.1.1. Activity Theory of Aging 8
2.1.2. Social Activity and Life Satisfaction in Later Life 18
2.1.3. Social Activity and Depressive Symptoms in Later Life 23
2.2. Interdependence of Married Couples in Later Life 28
2.2.1. Interdependence Theory 28
2.2.2. Interdependence of Married Couples in Later Life 31
2.2.3. Dyadic Accounts of Married Couples in Social Activity 38
2.3. Actor-Partner Interdependence Model (APIM) 44
CHAPTER III RESEARCH MODEL AND HYPOTHESES 51
3.1. Research Model 51
3.2. Research Hypotheses 53
CHAPTER IV METHODOLOGY 55
4.1. Study Data and the Participants 55
4.2. Measurements 57
4.2.1. Social Activity Participation 57
4.2.2. Life Satisfaction 60
4.2.3. Depressive Symptoms 61
4.2.4. Control Variables 63
4.3. Data Analytic Strategy 73
CHAPTER V RESULTS 78
5.1. Characteristics of the Participants 78
5.2. Characteristics and Correlations of the Main Variables 82
5.3. Hypotheses Test 86
5.3.1. Social Activity and Life Satisfaction 87
5.3.2. Social Activity and Depressive Symptoms 92
CHAPTER VI CONCLUSION 103
6.1. Discussion 103
6.2. Implications and Suggestions 120
References 128
Appendix 154
Abstract (Korean) 164Docto
VAR๋ชจํ์ ํตํ ์ฌ์ ์ ์ฑ ์ ํจ๊ณผ๋ถ์
ํ์๋
ผ๋ฌธ (์์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ๊ฒฝ์ ํ๋ถ, 2014. 2. ์ด๊ทผ.๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ชจํ์ VAR ์ด์ฉํ์ฌ ์ฌ์ ์ ์ฑ
์ด ๊ฒฝ์ ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ํ
์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๊ณ ์๋ค. 2000๋
๋ถํฐ 2011๋
๊น์ง์ ํตํฉ์ฌ์ ์ ์๋ณ์๋ฃ์
๊ตญ๋ฏผ๊ณ์ ์ ๋ถ๊ธฐ๋ณ ์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ค์ํ ์ฌ์ ๋ณ์ ์ ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌ์ ์
์ฑ
์ด ๊ฑฐ์๊ฒฝ์ ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ดํด๋ณธ๋ค.
๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ ์ ๋ถ์ง์ถ ์ฆ๊ฐ์ถฉ๊ฒฉ์ ์ค์งGDP์ ๋ฏผ๊ฐ์๋น๋ฅผ ์ฆ๊ฐ์์ผฐ์ผ๋ฉฐ ์ค
์ง์ด์์จ์ ์๋ณ์๋ฃ์์ ์(-)์ ๋ฐ์์ ๋ณด์๋ค. ๋ฐ๋ฉด ์ ๋ถ์์
์ฆ๊ฐ ์ถฉ
๊ฒฉ์ ์ค์งGDP์ ๋ฏผ๊ฐ์๋น๋ฅผ ํ๋ฝ์์ผฐ์ผ๋ฉฐ ์ค์ง์ด์์จ์ ์(๏ผ)์ ๋ฐ์์
๋ณด์๋ค. ์ฌ์ ์น์๋ฅผ ํตํด ์ฌ์ ์ ์ฑ
์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ดํด๋ณธ ๊ฒฐ๊ณผ ์กฐ์ธ์น์๋ 1๋ณด
๋ค ์์์ง๋ง ์ ๋ถ์ง์ถ ์น์๋ ๋ชจ๋ ๋ชจํ์์ ๊ทธ ๊ฐ์ด 1๋ณด๋ค ์ปธ๋๋ฐ ์ด๋
์ผ์ด์ง์ํํ(Keynesian)์ ์๊ฒฌ๊ณผ ์ผ์นํ๋ค.
์ด๋ฅผ ํตํ์ฌ ์กฐ์ธ๊ฐ์๋ณด๋ค ์ ๋ถ์ง์ถ ํ๋๋ฅผ ํตํ ๊ฒฝ๊ธฐ๋ถ์ ํจ๊ณผ๊ฐ ๋ ํฐ
๊ฒ์ ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ ๋ถ์ง์ถ ํ๋๋ฅผ ํตํ ๊ตญ๋ฏผ๊ฒฝ์ ์ ๊ฐ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ ์
ํ๋ค.โ
. ์๋ก 1
โ
ก. ์ ํ์ฐ๊ตฌ 3
1. ๊ตญ๋ด ์ฐ๊ตฌ 3
2. ์ธ๊ตญ ์ฐ๊ตฌ 6
โ
ข. ๋ชจํ 8
โ
ฃ. ์ค์ฆ๋ถ์ 11
1. ์๋ฃ์ ์ค๋ช
11
2. ์๋ฃ์ ๊ตฌ์ฑ 12
(1) ์๋ณ ์๋ฃ 12
(2) ๋ถ๊ธฐ๋ณ ์๋ฃ 16
โ
ค. ์ค์ฆ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 19
โ
ฅ. ๊ฒฐ๋ก ๊ณผ ์์ฌ์ 28
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 31
Abstract 35Maste
์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ - ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์์ํ์ ์ฌ๋ก๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก -
ํ์๋
ผ๋ฌธ (์์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ์๋น์ํ๊ณผ, 2012. 8. ์ฌ์ ์ฑ.์๋น์ํผํด๋ ์์ก๋ค์๋ผ๋ ํน์ง์ด ์์ด ํผํด๊ตฌ์ ๊ฐ ๊ณค๋ํ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํผํด๊ตฌ์ ์ ์์ด ๋น์ฉ๊ณผ ์๊ฐ์ ๋ถ๋ด์ ์ค์ผ ์ ์๋ ๋์ฒด์ ์ธ ๋ถ์ํด๊ฒฐ์๋จ์ ํ์์ฑ์ด ์ธ์ ๋๋ค. ์กฐ์ ์ ๋๋ ๋น์ฌ์์ ์ฌ์ ์ ๋ฐฐ๋ คํ๊ณ ์ํธ์๋ณด๋ฅผ ํตํ ํด๊ฒฐ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํจ์ผ๋ก์จ ๋ฒ๋ฅ ์ ์ํด ์๊ฒฉํ ํ๋จ์ ๋ด๋ฆฌ๋ ์์ก๋ณด๋ค ๋ ์ ์ฐํ๊ฒ ๋ถ์์ ์ฒ๋ฆฌํ ์ ์๊ณ , ๋ถ์ผ๋ณ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ์ง์ ์ฐธ์ฌํจ์ผ๋ก์จ ์ ๋ฌธ์ฑ์ ํ๋ณดํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋น์ฉ์ด ๊ฑฐ์ ๋ค์ง ์๋ ๋ฑ์ ์ฅ์ ์ด ์๋ค. ํนํ ์ดํด๊ด๊ณ ๋น์ฌ์๊ฐ ์ ์ฐจ์ ์ฐธ์ฌํ์ฌ ์์ ์ ์๊ฒฌ์ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค๋ ์ ์์ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก๋ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ์๋น์ ๋ฌธ์ ์ ์ด์์ ์ธ ์๋น์ํผํด๊ตฌ์ ์ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก๋ฅผ ํตํด ๊ตญ๋ด ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๋์ ๋ฐ์ ๋ฐฉํฅ์ ์ ์ํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
์ฌ๋ก๋ถ์์ ํตํ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํ์ฌ, ์ฐ์ ์๋น์๋ถ์ ํด๊ฒฐ์ ์ํด ์ด์ฉ๋ ์ ์๋ ๊ฐ์ข
๋ถ์์กฐ์ ์์ํ์ ๋ํ์ฌ ์ดํด๋ณด์๋ค. ๋ค์์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋ก ๋ถ์์ ํตํ์ฌ ์๋น์๋ถ์๊ณผ ์๋น์ํผํด๊ตฌ์ ๊ฐ ์ด๋ป๊ฒ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋์ง ์์๋ณด์๋ค. ๋ถ์์๋ฃ๋ ํ๊ตญ์๋น์์ ํํ์ด์ง์ ๊ฒ์๋ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์์ํ์ ๊ฒฐ์ ๋ก๋ก, 2010~2011๋
2๋
๊ฐ ์์ง๋ ์ด 242๊ฐ์ ์ฌ๋ก์ด๋ค. ๋ถ์๊ธฐ์ค์ผ๋ก๋ ์ํ์ ํ๋ณ, ๊ฑฐ๋๋ฐฉ๋ฒ๋ณ, ๋ถ์์ ํ๋ณ, ๋ถ์๋ด์ฉ๋ณ, ๊ท์ฑ
์ ์์ฌ๋ณ, ์๋น์ํผํด์ ํ๋ณ, ๋ถ์ํด๊ฒฐ๊ธฐ์ค ์ ์ฉ๋ณ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋น์ฌ์ ์ฃผ์ฅ์ด ์ด๋ป๊ฒ ์ฑํ๋์๋์ง๋ฅผ ์ดํด๋ณด์๋ค.
์ด๋ฌํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ ๋๋ก ๋์ถํ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ฒซ์งธ, ์๋น์๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ์ํ ๊ตญ๋ด ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ์ ๊ท์ ์ ๊ฒฌ๊ณ ํ๊ฒ ๋ณด์ํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ, ์์ํ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๋ ์์์ ์๊ฒฉ์ ๋ํ์ฌ ๋ฒ๋ น์์ ๊ท์ ํ๊ณ ์์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์์๊ณ , ๋น์ฌ์ ์๋ฝ๊ธฐ๊ฐ์ ์์ด์๋ ๊ท์ ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์๋ค. ๋ํ ์์์ ์ ์ฒโง๊ธฐํผโงํํผ ์ ๋๊ฐ ์๋ ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ๋ ๋ค์ ์์๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ท์ ์ ๋ฏธ๋น๋ ๊ถ๊ทน์ ์ผ๋ก ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ์ ์์์ ์ฝํ์ํค๊ณ , ๋ถ์์กฐ์ ์ ์ ๋ขฐ์ฑ๊ณผ ํจ์จ์ฑ์ ์ ํ์ํค๋ ์์ธ์ด ๋ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๊ท์ ์ ๋ณด์์ด ํ์ํ๋ค.
๋์งธ, ์๋น์๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ์ํ ๊ตญ๋ด ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ์ ํต์ผ์ฑ ์๋ ์ ๋น๊ฐ ํ์ํ๋ค. ํ์ฌ ์๋น์๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ์ํ ๊ตญ๋ด ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ๋, ์๋น์์ ์ฌ์
์ ์ฌ์ด์ ๋ถ์ ์ผ๋ฐ์ ๋ค๋ฃจ๊ณ ์๋ ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ์ ์ ๋ฌธ๋ถ์ผ์ ๋ถ์์ ๋ค๋ฃจ๋ ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ๊ฐ ํผ์ฌ๋์ด ์์ด, ํ ์ฌ๊ฑด์ด ์ฌ๋ฌ ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ์ ๋ถ์์กฐ์ ๋์์ด ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค. ํ์ง๋ง ๋ถ์์กฐ์ ์ ์ ์ฒญ์ฃผ์ฒด์ ์กฐ์ ํจ๋ ฅ, ๋น์ฌ์ ์๋ฝ๊ธฐ๊ฐ์์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๊ฐ์ ์ฌ์์ผ๋ก ์ธํ ๋ถ์์ด๋๋ผ๋ ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ๋ง๋ค ๋ค๋ฅธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ๊ฒ ๋๋ค. ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ๋ ์ค๋ฆฝ์ ์ทจ์ง์ ์ค๋ฌด๋ด์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ๊ธฐ๊ตฌ์ ์์จ์ฑ๊ณผ ๋ค์์ฑ์ ๋ณด์ฅํ ํ์๊ฐ ์์ง๋ง, ์ด์ฒ๋ผ ์กฐ์ ์ ๋ณธ์ง๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๊ท์ ์ ํต์ผ์ฑ ์๊ฒ ์ ๋น๋๋ ๋ฐฉ์์ด ๋ชจ์๋์ด์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค.
์
์งธ, ์๋น์๋ณดํธ๋ฅผ ์ํ ์ ๋ณด์ ์ฑ
์ด ๊ฐ์กฐ๋์ด์ผ ํ ํ์๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ถ๊ณต์ ์ฝ๊ด์ ๋ํ ๊ท์ ๋ฅผ ๊ฐํํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ, ๋ถ์๋ด์ฉ์ด ๋จ์์ฌ์ค๊ด๊ณ์ ๊ดํ ๋ถ์๋ ๋ค์ ํฌํจ๋์ด ์์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ๋ถ์์ ์์ผ์ด ์ง๋ ํ์ ํ๋จํ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ต๊ณ ๋ช
ํํ ์ฆ๊ฑฐ๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ ํ๋ค๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ์์ด ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ํด ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์๋ค. ๋จ์์ฌ์ค๊ด๊ณ์ ๊ดํ ๋ถ์์๋ ์ ๋ณด๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ง์ด ํฌํจ๋์ด ์์๋๋ฐ, ์ค๋ช
์๋ฌด์ ์ดํ์ฌ๋ถ๋ ํน์ฝ์ ๊ณ ์ง์ฌ๋ถ ๋ฑ์ด ๋ฌธ์ ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์๋ค. ํนํ ์ ๋ฌธ์ ์ด ์ง์์ด ํ์ํ ๋ณด๊ฑด์๋ฃ ์ํ์์ ๋ง์ด ๋ํ๋๋๋ฐ, ์ฌ์
์์ ์ค๋ช
์๋ฌด์ ๋ํ์ฌ ์ง๋ฃ์ฐจํธ์ ๊ธฐ๋ก์์์ ํ์ธํ๋ ๋ฑ ๊ฐ์ ์ ์ธ ์ถ์ ์ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๋จํ๊ณ ์์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ถ์์ ๋ฐ์๊ณผ ํด๊ฒฐ๋ฐฉ์์ ๋ณด๋ฉด, ์๋น์๊ฑฐ๋์ ์์ด ์ ๋ณด๋ฌธ์ ์ ์ฌ๊ฐ์ฑ๊ณผ ํ๋จ์ ์ด๋ ค์์ ์ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์๋น์๋ฌธ์ ์ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ํด๊ฒฐ์ ์ํ ์ ๋ณด์ ์ฑ
์ด ๋ณด๋ค ๋ ๊ฐ์กฐ๋์ด์ผ ํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
๋ํ ํน์๊ฑฐ๋์ ๊ถ๋ฆฌํ์ฌ๋ก ์ธํ ๋ถ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ์๋น์์ ํฉ๋ฒ์ ์ธ ์ฒญ์ฝ์ฒ ํ๋ ๊ณ์ฝํด์ง ์๊ตฌ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ถ์์ ์์ง๊ฐ ์์์๋ ์ฌ์
์๊ฐ ๋ถ๊ณต์ ํ ์ฝ๊ด์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ๋ค์ด ๋ถ๋นํ๊ฒ ๊ฑฐ๋ถํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์๋ค. ์ด๋ ๋ถ๊ณต์ ์ฝ๊ด์ ๋ํ ๊ท์ ์ ์ฑ
์ด ์์์๋ ์ง์ ์ ์ธ ์๋น์ํ๊ณผ ๊ด๋ จํด์ ๋ถ๊ณต์ ์ฝ๊ด์ด ๋น๋ฒํ๊ฒ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์์์ ๋ปํ๋ฉฐ, ์ด์ ๋ํ ๊ท์ ๋ฅผ ๊ฐํํ ํ์๊ฐ ์์์ ์์ฌํ๋ค.
๋ท์งธ, ํจ์จ์ ์ธ ๋ถ์์กฐ์ ์ ๋์ ์ด์์ ์ํ์ฌ, ๋ถ์์ ์์ง๊ฐ ์ฝํ๊ฑฐ๋ ๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ์ฑ
์์ด ๋ช
ํํ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๋ด๊ณผ ํฉ์๊ถ๊ณ ๋จ๊ณ์์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ๋๋ก ํด์ผ ํ๋ค. ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ, ํน์๊ฑฐ๋์ ๊ถ๋ฆฌํ์ฌ๋ก ์ธํ ๋ถ์์ด ์ฌ์
์ ์๋ฒํ์ ๋ค์์ผ๋ก ๋ง์์ผ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ ๋จ์ ํ๊ธ๋ถ์์ด์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ถ์์ ํน์๊ฑฐ๋๋ฒ์ ์ ์ฉ์ ์ํด ์ฝ๊ฒ ํด๊ฒฐ๋ ์ ์๋ ์ฌ์์ด๋ฉฐ, ์ค์ ๋ถ์์์์ ์ดํด๋ณด์๋ ์๋น์์ ํฉ๋ฒ์ ์ธ ๊ถ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฌ์
์๊ฐ ๋ถ๋นํ๊ฒ ๊ฑฐ๋ถํ๊ณ ์์์ด ๋ช
ํํ ์ฌ์๋ค์ด์๋ค. ๋ํ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ ์กฐ์ ์์ ๊ดํ ๋ถ์๋ ๋ค์ ๋ฐ๊ฒฌ๋์๋ค. ํนํ ์ฌ์
์ ์๋ฒํ์๋ณด๋ค ํน์๊ฑฐ๋์ ๊ถ๋ฆฌํ์ฌ์์, ์ํด๋ฐฐ์๋ณด๋ค ํ๊ธ๋ถ์์์ ์กฐ์ ์์ ๊ดํ ๋ถ์์ด ๋ง์ด ๋ฐ๊ฒฌ๋์๋ค. ์ฑ
์๋ถ์๊ณผ์ ๊ฒฐํฉ ์์ด ์์ ์กฐ์ ์์ ๊ดํ ๋ถ์์ ์ฑ
์์์ฌ์ ์์ด ํฉ์๊ฐ ๋ ์ฌ์์ด๋ฏ๋ก, ํน์๊ฑฐ๋์ ๊ถ๋ฆฌํ์ฌ๋ ๋จ์ ํ๊ธ๋ฌธ์ ์ ์กฐ์ ์์ ๊ดํ ๋ถ์์ ์กฐ์ ์ ๋จ๊ณ๊น์ง ์ค๊ฒ ๋ ์ฌ์์ด ์๋๋ผ๊ณ ๋ณธ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ฌ๋ก๋ค์ด ๋ถ์์กฐ์ ์์ ๋ง์ด ๋ํ๋๋ค๋ ๊ฒ์, ํ์ฌ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๋์ ์ด์์ ์์์ ๋ญ๋น๊ฐ ์์์ ์์ฌํ๋ค.
๋ํ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก์๋ ์๋น์๋ถ์์ ์ ์ฒญ์๊ฐ 100% ์๋น์ ํน์ ์๋น์์ ๊ฐ์กฑ์ด์์ผ๋ฉฐ, ๊ฒฐ์ ์์ ๋น์ฌ์ ์ฃผ์ฅ์ฑํ๋ ์๋น์์ฒญ๊ตฌ์ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋๋ ๋น์จ์ด ์๋ฑํ ๋์๋ค. ์ด๋ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๋๊ฐ ๋ถ์ํด๊ฒฐ๋ณด๋ค๋ ์๋น์ํผํด๊ตฌ์ ์ ๊ธฐ๊ตฌ๋ก ๊ธฐ๋ฅํจ์ ๋งํด์ค๋ค. ํ์ฌ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๋๋ ๊ตญ๋ด ํ์ ๊ธฐ๊ตฌ์ ์ฃผ๋ํ์ ์ด์๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ๋ด๋น๊ธฐ๊ตฌ๋ ํ๊ตญ์๋น์์์์ ๋งก๊ณ ์์ด ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๊ธฐ๋ฅ์ด ๋จ์ํ ํผํด๊ตฌ์ ์ ๋จธ๋ฌด๋ฅด๊ณ ์๋ ์ค์ ์ด๋ค. ์๋น์๋ถ์์ ํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ๋ฉด, ์๋น์ํผํด๊ตฌ์ ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์๊ตฌ๋์ง๋ง, ์ง๋์น ํผํด๊ตฌ์ ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๋์ ํจ์จ์ฑ์ ์ ํดํ ์ ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ํจ์จ์ ์ธ ๋ถ์์กฐ์ ์ ๋์ ์ด์์ ์ํ์ฌ ์กฐ์ ์ ๋จ๊ณ๊น์ง ์ฌ ํ์๊ฐ ์๋ ์ฌ์์ ์๋ด๊ณผ ํฉ์๊ถ๊ณ ๋จ๊ณ์์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐ๋๋๋ก ํ๋ ๋ฑ ๋ณด์์ฑ
์ด ํ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ์
์๋ค๋ ์๋น์์ ํฉ๋ฒ์ ์ธ ๊ถ๋ฆฌ๋ฅผ ๋ถ๋นํ๊ฒ ๊ฑฐ์ ํ์ง ์๋๋ก ์๋น์ ๊ด๋ จ๋ฒ์ ๋ํ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ์ดํด๊ฐ ์๊ตฌ๋๋ค.
๋ค์ฏ์งธ, ์๋น์ ๊ต์ก์ ํตํด ์๋น์์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ์๋น๋ฅผ ์ ๋ํ์ฌ์ผ ํ๋ค. ์๋น์ ๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก์๋ ์๋น์์ ๋จ์๋ณ์ฌ์ผ๋ก ์ธํ ์ฒญ์ฝ์ฒ ํ๊ถ ํ์ฌ๋ ์๋น์ ์ฌ์ ๋ก ์ธํ ๊ณ์๊ฑฐ๋์ ๊ณ์ฝํด์ง์ ๊ฐ์ด ๊ฑฐ๋์ ์๋น์๊ท์ฑ
์ฌ์ ๋ก ์ธํ ๋ถ์์ด ๋ง์๋ค. ํํ๋ฒ์ ์ํ๋ฉด ์ด๋ฌํ ๊ถ๋ฆฌํ์ฌ๊ฐ ํฉ๋ฒ์ ์ด๊ธด ํ์ง๋ง, ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ์๋น๋ผ ํ ์๋ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋น์ ๊ต์ก์ ํตํด ์๋น์ ์ค์ค๋ก ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ์๋น๋ฅผ ํ ์ ์๋๋ก ํด์ผ ํ๋ค.
ํฅํ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฐ๊ดํ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ์๋น์๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ์ํ ๋ถ์์กฐ์ ์์ํ์ ํํฉ๊ณผ ์ญํ ์ ์ข ๋ ๋ฉด๋ฐํ ๊ฒํ ํ๊ณ , ๋ค์ํ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก๋ฅผ ๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ ์ข ๋ ์ผ๋ฐํํ ์ ์๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ํด ๋ณธ๋ค.๋ชฉ ์ฐจ
์ 1 ์ฅ ์ ๋ก 1
์ 2 ์ฅ ์ด๋ก ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ 4
์ 1 ์ ์๋น์ํผํด๊ตฌ์ 4
1. ์๋น์ํผํด๊ตฌ์ ์ ์์์ ํ์์ฑ 4
2. ๊ตญ๋ด ์๋น์ํผํด๊ตฌ์ ์ ๋์ ์ ํ 5
์ 2 ์ ๋์ฒด์ ๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ๋ 11
1. ๋์ฒด์ ๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ๋์ ๊ฐ๋
๊ณผ ํน์ง 11
2. ๋์ฒด์ ๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ๋์ ์ ํ 13
์ 3 ์ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ 17
1. ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๊ฐ๋
๊ณผ ์์์ ํน์ฑ 17
2. ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ํน์ฑ 18
3. ์๋น์๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ์ํ ๊ตญ๋ด ๋ถ์์กฐ์ ์ ๋ 20
์ 3 ์ฅ ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ 26
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 26
์ 2 ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ 27
1. ๋ถ์์๋ฃ 27
2. ์๋น์๋ถ์ ๋ถ๋ฅ๊ธฐ์ค์ ์ ์ 27
3. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ 30
์ 4 ์ฅ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์ 31
์ 1 ์ ์๋น์๋ถ์ํด๊ฒฐ์ ์ํ ๊ตญ๋ด ๋ถ์์กฐ์ ์ ๋ 31
1. ์์ํ ๊ตฌ์ฑ 32
2. ๋ถ์์กฐ์ ์ ์ ์ฒญ 35
3. ๋ถ์์กฐ์ ์ ์กฐ์ ํจ๋ ฅ๊ณผ ๋น์ฌ์ ์๋ฝ๊ธฐ๊ฐ 37
์ 2 ์ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก๋ถ์ 39
1. ์ํ ๋ฐ ๊ฑฐ๋๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ๋ถ์์ ํ 39
2. ๋ถ์๋ด์ฉ 42
3. ๊ฑฐ๋์ ๊ท์ฑ
์ ์์ฌ 45
4. ์๋น์ํผํด 47
์ 3 ์ ์๋น์๋ถ์์กฐ์ ์ฌ๋ก๋ฅผ ํตํด ๋ณธ ์๋น์ํผํด๊ตฌ์ ๋ถ์ 49
1. ๋ถ์ํด๊ฒฐ๊ธฐ์ค ์ ์ฉ ์ฌ๋ถ 49
2. ์ฒ๋ฆฌ๊ฒฐ๊ณผ 57
3. ๋น์ฌ์ ์ฃผ์ฅ์ ์ฑํ 61
4. ์๊ฒฐ 67
์ 4 ์ ์ฃผ์๋ถ์์ ๋ํ ๋ถ์ 69
1. ๋ถ์ํญ๋ชฉ์ ์ ์ 69
2. ์ฌ์
์ ์๋ฒํ์ 70
3. ํน์๊ฑฐ๋์ ๊ถ๋ฆฌํ์ฌ 74
์ 5 ์ฅ ๊ฒฐ๋ก ๋ฐ ์ ์ธ 77
์ 1 ์ ์์ฝ ๋ฐ ๊ฒฐ๋ก 77
์ 2 ์ ์ ์ธ 81
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 82
Abstract 86Maste
๊ฐ๋ฐํจ๊ณผ์ฑ ์ฆ์ง์ ์ํ ์ฌ์ ์กฐ์ฌ ํฅ์๋ฐฉ์ : ๋ฒ ํธ๋จ ์๋ฃ์์ค ๊ฑด๋ฆฝ ์ฌ์ ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก
๊ตญ์ ์ฌํ์์ ๊ณต์ ๊ฐ๋ฐ์์กฐ ์ฌ์
์ ๋ํ ์์กฐํจ๊ณผ์ฑ์ ๋ํ ๊ด์ฌ๊ณผ ๋
ธ๋ ฅ์ ๋์ด์ง ์๊ณ ์๋ค. ์ต๊ทผ ๋ค์ด ๊ฐ๋ฐํจ๊ณผ์ฑ์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ฉด์ ์์กฐ์ ํจ๊ณผ์ฑ๊ณผ ์ง์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ํ ์ค์์ฑ์ด ๊ฐ์กฐ๋๋ฉด์ ๊ณต์ ๊ฐ๋ฐ์์กฐ ์ฌ์
์ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ๋์ฑ ๊ฐํํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ณต์ ๊ฐ๋ฐ์์กฐ ์ฌ์
์ ๋ํ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ๋ ์ค๊ฐ ๋ชจ๋ํฐ๋ง ๋ฐ ์ฌํํ๊ฐ์ ์น์ค๋์ด ์๊ณ , ์ฌ์
๋์ ์ง์ญ ํํฉ๊ณผ ๊ฐ๋ฐ์์์์ ์ฐ๊ณ์ฑ ๋ถ์กฑ, ๊ตญ๋ณ์ ๋ต์ ์ ์ฑ
์ ๋ถํฉ์ฑ ๋ถ์กฑ, ์๊ธฐ์์ ๊ด๋ฆฌ ๋ฏธํก ๋ฐ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ์ ์ทจ์ฝ์ฑ ๋ฑ์ด ์ฌ์
ํจ๊ณผ์ฑ์ ์ ํด ์์ธ์ผ๋ก ๊ณ์ํด์ ์ ๊ธฐ๋๊ณ ์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ณต์ ๊ฐ๋ฐ์์กฐ์ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ์ ๊ฐ๋
๋ฐ ๊ตญ์ ์ฌํ์ ๋ํฅ์ ๋ํด ์ดํด๋ณด๊ณ , ํ๊ตญ๊ณผ ์ฃผ์ ๊ตญ์ ๊ณต์ฌ๊ตญ๋ค์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ฅ์ฌ์
์ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ ์ฒด๊ณ์ ์ฌ์ ์กฐ์ฌ ํํฉ์ ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํด ๋น๊ต ๋ถ์ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ณด๊ฑด์๋ฃ ๊ฐ๋ฐํ๋ ฅ์ฌ์
์ ์ผ๊ฐ ์๋ฃ์์ค ๊ฑด๋ฆฝ ์ฌ์
์ฌ๋ก๋ฅผ ๊ฒํ ํ์ฌ ์ฌ์
์ ํจ๊ณผ ๋ฐ ์ง์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ ํดํ ์์์ ๋ํด ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐํจ๊ณผ์ฑ ์ฆ์ง์ ์ํ ์ฌ์ ํ๊ฐ์ ์ดํ ํฅ์ ๋ฐฉ์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ฒซ์งธ, ๋คํ์ ์ ์ ๊ทผ์ ํตํ ์ฌ์ ํ๋น์ฑ ์กฐ์ฌ์ด๋ค. ์ด๋ ๊ณต์ ๊ฐ๋ฐ์์กฐ์ ์ฌ์
์ ์ฑ๊ณผ ๋ฐ ์ํฅ๋ ฅ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ ๋์๊ฐ ์ง์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ํด์ ์ฌ์
์ ๊ธฐํ ๋จ๊ณ์์๋ถํฐ ์ฌ์
๊ณผ ์ฐ๊ด๋ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์์ธ๋ค์ ๋ํด ๋ค์ํ ์์ญ์์ ์ข
ํฉ์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ ์ฌ์ ํ๋น์ฑ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ๊ฐํํด์ผ ํ๋ค. ๋์งธ, ๋
๋ฆฝ์ฑ ๋ฐ ์ ๋ฌธ์ฑ ํ๋ณด๋ฅผ ํตํ ํ๊ฐ ์ญ๋ ๊ฐํ์ด๋ค. ์ด๋ ์ฌ์ ํ๊ฐ์ ์ง์ ๊ฐ์ ๊ณผ ์ฌ์
์ ๋ชจ๋ํฐ๋ง๊ณผ ์ํ ์ ํจ๊ณผ์ ์ธ ์ฑ๊ณผ์งํ ์๋ฆฝํ๊ณ ์ค๊ฐํ๊ฐ์ ์ฌํํ๊ฐ์ ์ฐ๊ณํ์ฌ ์ฌ์
์ ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ฒด์ ์ ์ผ๋ก ๊ตฌ์ถํ ์ ์๋ค. ์ฌ์ ์กฐ์ฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํฅํ ์ฌํ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ํ๋ฅ ๋ฐฉ์์ ๋ชจ์ํ๋๋ฐ ๋ฐ๋์งํ ๋ฐฉํฅ์ ์ ์ํ๋ ์ค์ํ ์๋ฃ์ด๋ค. ์ฌ์
์ ๋ชฉํ์ ์ฑ๊ณผ์งํ ์ค์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ฐยท๋ชจ๋ํฐ๋ง ๊ณํ์ ์ฌ์
์ ๊ธฐํ ๋จ๊ณ๋ถํฐ ๊ณํ๋๊ณ ์คํ๋ ์ ์์ด์ผ ํ๋ค. ์ฑ๊ณผ๊ด๋ฆฌ์ ํฐ ํ ์์์์ ๊ณต์ ๊ฐ๋ฐ์์กฐ์ ๊ณผ์ ์ธ ์ง์๊ฐ๋ฅ์ฑ ๋ฐ ํจ๊ณผ์ฑ ์ ๊ณ ๋ฅผ ์ํด ํฌ๊ด์ ์ด๊ณ ์ฌ์ธต์ ์ธ ์ฌ์ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ดํ์ ์ํ ๋ณด๋ค ์ฒด๊ณ์ ์ด๊ณ ์ค์ง์ ์ธ ์ ๋์ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์์ด ๋ง๋ จ๋๊ธฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ํ๋ค.open์
3, 5์ธ ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ด ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ
ํ์๋
ผ๋ฌธ (์์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ์๋๊ฐ์กฑํ๊ณผ, 2014. 2. ์ด์ํ.์ด ์ฐ๊ตฌ๋ 3, 5์ธ ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ, ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ฐ๋ฌ ์์์ ์ดํด๋ณด๊ณ , ๊ฐ ๋ณ์ธ๋ค ๊ฐ์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ์ฐ๋ น๋ณ๋ก ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋ํ ์ ์์ ์ธ์ง์ ํน์ฑ์ธ ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ฌํ์ ํน์ฑ์ธ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ด ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ฏธ์น๋ ๋ถ๋ช
ํ ์ํฅ์ ์์๋ณด๊ธฐ ์ํด ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ ํต์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ ์์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ด ์ด๋ ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋์ง ๊ท๋ช
ํ๊ณ ์ ์๋ํ์๋ค.
์ด๋ฌํ ์ฐ๊ตฌ ๋ชฉ์ ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์ฐ๊ตฌ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ค์ ํ์๋ค.
ใ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 1ใ ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ, ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋๊ฐ?
ใ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 2ใ ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ, ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์๋ก ์ ์ํ ๊ด๊ณ๊ฐ ์๋๊ฐ?
ใ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 3ใ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ ํต์ ํ ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์ ์ํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋๊ฐ?
ใ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 4ใ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ ํต์ ํ ์ ์์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์ ์ํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋๊ฐ?
ใ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 5ใ ์ ์์ ์ฐ๋ น, ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ด ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ๋ ฅ์ ์ด๋ ํ๊ฐ?
์ด๋ฌํ ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ์์ธ๊ณผ ๊ฒฝ๊ธฐ๋์ ์ค๋ฅ์ธต ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผํ๊ณ ์๋ 3์ธ(60๋ช
)์ 5์ธ(60๋ช
)์ ์ 120๋ช
๊ณผ, ์ ์์ ๋ด์๊ต์ฌ 23๋ช
์ ์ฐ๊ตฌ๋์์ผ๋ก ์ ์ ํ์๋ค. ์ ์ ๋์์ ๊ฒ์ฌ๋ฅผ ํตํด ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ ์ธก์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ต์ฌ ๋์์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ์ ์์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ๊ณผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์์งํ์๋ค. ์์ง๋ ์๋ฃ๋ SPSS ํ๋ก๊ทธ๋จ์์ ๋น๋, ๋ฐฑ๋ถ์จ, ํ๊ท , ํ์คํธ์ฐจ, ๋
๋ฆฝํ๋ณธ t ๊ฒ์ฆ, Pearson ์ ๋ฅ ์๊ด๊ณ์, ์ค๋คํ๊ท๋ถ์์ ์ด์ฉํ์ฌ ํต๊ณ ์ฒ๋ฆฌ๋์๋ค.
์ด ์ฐ๊ตฌ์ ์ฃผ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ฒซ์งธ, ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ, ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค. ๋จผ์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ต์ , ์ธ์ง์ ์ ์ฐ์ฑ, ์์
๊ธฐ์ต์ ๊ณผ์ ์ํ๋ฅ๋ ฅ์ 3์ธ ์ ์๋ณด๋ค 5์ธ ์ ์๊ฐ ๋ ๋ฐ์ด๋ฌ๋ค. ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋์ด๋ฐฉํด์ ๋์ด๋จ์ ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ํ๋์ 3์ธ ์ ์๋ณด๋ค 5์ธ ์ ์์๊ฒ์ ์ ์ํ๊ฒ ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ ๊ธ์ ์ ํ๋์ธ ๋์ด์ํธ์์ฉ์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ํ๋์ง ์์๋ค. ์ ์์ ์์ฉ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ํํ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ 3์ธ ์ ์๋ณด๋ค 5์ธ ์ ์๊ฐ ๋ ๋ฐ์ด๋ฌ๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก 5์ธ ์ ์๊ฐ 3์ธ ์ ์๋ณด๋ค ์ด๋ฆฐ์ด์ง์์ ๋ ์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋์งธ, ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ, ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์ ์ํ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ ๊ฐ์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ 3์ธ ์ ์์ ์ต์ , ์์
๊ธฐ์ต๊ณผ 5์ธ ์ ์์ ์์
๊ธฐ์ต์ด ์ ์์ ์์ฉ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ, ํํ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ์ ์ํ ๊ด๋ จ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ ์์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ๊ณผ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ ๊ฐ์๋ ์ ์ํ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋๋ฐ, 3, 5์ธ ์ ์์ ์์ฉ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ด ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ๊ณผ ์ ์ํ ๊ด๋ จ์ด ์์๋ค. ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์๊ณผ์ ๊ด๊ณ์์๋ 3์ธ ์ ์์ ์ต์ ์ ์ธ์ง์ ์ ์ฐ์ฑ์ด ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์๊ณผ ๊ด๋ จ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. 3, 5์ธ ์ ์์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ ํ์์์ญ ๋ชจ๋ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์๊ณผ ์ ์ํ ๊ด๋ จ์ด ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ ์์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์๊ณผ ๋์ด์ํธ์์ฉ์ ์ ์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ๋ํ๋ฌ๊ณ , ๋์ด๋ฐฉํด, ๋์ด๋จ์ ๊ณผ๋ ๋ถ์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ๊ณผ์ ๊ด๊ณ์์๋ ์คํ๊ธฐ๋ฅ์ ํ์์์ธ ์ค ์ต์ ๊ฐ ์ฐ๋ น์ ๊ด๊ณ์์ด ๋ถ์ ์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ธ ๋์ด๋ฐฉํด์ ์ ์ํ ๋ถ์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์์๋ค.
์
์งธ, ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ์ด ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ ํต์ ํ์ ๋, 3์ธ ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ ์ค ์ธ์ง์ ์ ์ฐ์ฑ์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ 5์ธ ์ ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ์คํ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ์์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋ท์งธ, ์ ์์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ ์ ์์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค๋ค. ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ ํต์ ํ์ ๋, 3์ธ์ 5์ธ ์ ์์ ๋์ด์ํธ์์ฉ, ๋์ด๋จ์ ์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์์ธกํ๋ ์ค์ํ ์์ธ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋ค์ฏ์งธ, ์ ์์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ฏธ์น๋ ์๋์ ์ํฅ๋ ฅ์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ ํ์์์ธ์ธ ๋์ด์ํธ์์ฉ, ๋์ด๋จ์ , ๋์ด๋ฐฉํด์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ์ ์ธ์ง์ ์ ์ฐ์ฑ ์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ 3, 5์ธ ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ, ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ด ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์์ ๋ฐํ์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ๋ณ์ธ๋ค ๊ฐ์ ์ ์ํ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์์์ ๋ฐํ๋ค. ๋ํ ์ ์์ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ ํต์ ํ์ฌ๋ ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ฉฐ, ์ ์์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ผ ๊ทธ ์ํฅ๋ ฅ์ด ๋ฌ๋ผ์ง ์ ์์์ ๋ฐํ๋ค.๋ชฉ ์ฐจ
๊ตญ๋ฌธ์ด๋ก
โ
. ๋ฌธ์ ์ ๊ธฐ 1
โ
ก. ์ด๋ก ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ 7
1. ์ ์์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์ 7
2. ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์ 9
1) ์คํ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฐ๋
๊ณผ ๋ฐ๋ฌ 9
2) ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๊ด๊ณ 12
3. ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ๊ณผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์ 13
1) ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ ๊ฐ๋
๊ณผ ๋ฐ๋ฌ 13
2) ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ๊ณผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๊ด๊ณ 16
4. ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ๊ณผ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ ๊ด๊ณ 18
โ
ข. ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ ๋ฐ ์ฉ์ด์ ์ ์ 22
1. ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 22
2. ์ฉ์ด์ ์ ์ 24
1) ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์ 24
2) ์คํ๊ธฐ๋ฅ 24
3) ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ 25
4) ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ 25
โ
ฃ. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ์ ์ฐจ 26
1. ์ฐ๊ตฌ ๋์ 26
2. ์ฐ๊ตฌ ๋๊ตฌ 28
1) ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์ ์ธก์ ๋๊ตฌ 28
2) ์คํ๊ธฐ๋ฅ ์ธก์ ๋๊ตฌ 29
3) ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ ์ธก์ ๋๊ตฌ 32
4) ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ ์ธก์ ๋๊ตฌ 33
3. ์ฐ๊ตฌ ์ ์ฐจ 34
1) ์๋น์กฐ์ฌ 34
2) ๋ณธ์กฐ์ฌ 35
4. ์๋ฃ ๋ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ 36
โ
ค. ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ํด์ 37
1. ์ ์์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์, ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด ์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ ์ฐจ์ด 37
1) ์ ์์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์ 37
2) ์ ์์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ์คํ๊ธฐ๋ฅ 38
3) ์ ์์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ 39
4) ์ ์์ ์ฐ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ 40
2. ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ, ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์ ๊ฐ์ ์๊ด๊ด๊ณ 41
1) ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ ๊ด๊ณ 41
2) ์ ์์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ๊ณผ ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ ๊ด๊ณ 43
3) ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๊ด๊ณ 43
4) ์ ์์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ๊ณผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๊ด๊ณ 44
5) ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ ๊ด๊ณ 45
3. ์ ์์ ์คํ๊ธฐ๋ฅ์ด ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ 48
4. ์ ์์ ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ์ด ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ49
5. ์ ์์ ์ฐ๋ น, ์คํ๊ธฐ๋ฅ, ๋๋๋์ด์ํธ์์ฉ, ์ธ์ด๋ฅ๋ ฅ์ด ์ด๋ฆฐ์ด์ง ์ ์์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ 52
โ
ฅ. ๊ฒฐ๋ก ๋ฐ ์ ์ธ 54
1. ๊ฒฐ๋ก ๋ฐ ๋
ผ์ 54
2. ์์ ๋ฐ ์ ์ธ 59
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 62
๋ถ๋ก 75
ABSTRACT 88Maste
The Needs and Proposal for Research Ethics Consultation Service
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์์ฐ๊ตฌ์ ๊ด๋ จ ์ข
์ฌ์ IRB ์์(๊ณผํ๊ณ, ๋น๊ณผํ๊ณ), IRB ํ์ ๊ฐ์ฌ, IRB์ ํ๋ํ์ง ์์ ์ฐ๊ตฌ์, ์์์ํ์ฝ๋๋ค์ดํฐ, ์๋ช
์ค๋ฆฌ์ ๋ฌธํ์, ๊ธฐํ ๊ด๋ จ ์ข
์ฌ์๋ค์ ๋์์ผ๋ก ์์์ฐ๊ตฌ ์ํ ๊ณผ์ ์ ๊ฒฝํํ๋ ์ค๋ฆฌ์ ๊ฐ๋ฑ์ ์ด์, ์ข
๋ฅ, ํด๊ฒฐ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฑ์ ํํฉ์ ํ์
ํ๊ณ , ์์์ฐ๊ตฌ ๊ด๋ จ ์ข
์ฌ์๋ก์ ๊ทธ๋ค์ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค(Research Ethics Consultation Service, RECS)์ ์๊ตฌ์ ๋ํ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ ํ์ธํ๊ณ , ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผํ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค์ ์ด์ ๋ฐฉํฅ ๋ฐ ์ด์์ ํ์ํ ์์๊ฐ ๋ฌด์์ธ์ง๋ฅผ ์ ํ ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ์์ ์ฐพ์๋ณด๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋ํ, ์ด๋ฅผ ํ ๋๋ก ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผํ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค์ ์ด์ ๋ฐฉํฅ์ ์ฌํ๋ณํ๋ชจ๋ธ ์ด๋ก ์ผ๋ก ์ ์ธํ์๋ค. ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ 2020๋
3์ 24์ผ๋ถํฐ 2020๋
5์ 23์ผ๊น์ง ๋ฌด์์๋ก ์จ๋ผ์ธ ์ค๋ฌธ ๋งํฌ๋ฅผ ํฌํจํ ์ด๋ฉ์ผ ๋๋ SMS๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ, ๊ณต์์ ์ผ๋ก ๊ณต๊ฐ๋ ์ฐ๊ตฌ ๊ด๋ จ ์ข
์ฌ์์ ์ด๋ฉ์ผ ์ฃผ์๋ก ์ค๋ฌธ์ ์ํํ์๋ค. ์ค๋ฌธ๊ฒฐ๊ณผ, ์ ์ฒด ์ฐ๊ตฌ๋์์์ 63.3%๊ฐ ์ฐ๊ตฌ์ํ, ์ฐ๊ตฌ์ฌ์, ์ฐ๊ตฌ๊ด๋ฆฌ ๋ฑ์ ์์ด์ 1๋
์ด๋ด์ ์ ์ด๋ 1๋ฒ ์ด์ ์ค๋ฆฌ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ฒฝํํ์๋ค๊ณ ์๋ตํ์๊ณ , ์ค๋ฆฌ์ ์ด์์ ์ข
๋ฅ๋ก๋ ์ฐ๊ตฌ๋์์์ ๋์ ๋ฐ ์์ฌ๊ฒฐ์ ๋ฅ๋ ฅ 53๋ช
(24.4%), ์ฐ๊ตฌ๋์์ ๋ชจ์ง 48๋ช
(24%), ๊ฐ์ธ์ ๋ณด๋ณดํธ 37๋ช
(17.1%). ์ฐ๊ตฌ๋์์ ๋๋ฆฌ์ธ ๊ด๋ จ 47๋ช
(21.7%), ์ค์ฌ ๊ด๋ จ 19๋ช
(8.8%), ์ง์ค ์๋ฆฌ๊ธฐ 9๋ช
(4.1%)์ผ๋ก ์กฐ์ฌ๋์๊ณ , ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ํด๊ฒฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ธฐ๊ด IRB์ ๋ฌธ์ํ๋ค. 89๋ช
(47.1%), ๋๋ฃ์ฐ๊ตฌ์์ ์์ํ๋ค. 42๋ช
(22.2%), ๊ท์ ๊ธฐ๊ด์ ๋ฌธ์ํ๋ค. 34๋ช
(18.0%), ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ์ ์ฐพ๋๋ค. 24๋ช
(12.7%) ์์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ๊ณ ์์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ค์ ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฃจ๊ณ ์ ํ๋ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค์ ๋ํ ์ธ์์ ๋ณธ ์๋น์ค์ ๋ํด ์ ๋ชจ๋ฅด๋ ๊ฒ์ผ๋ก 90๋ช
(70.3 %)์ด ์๋ตํ์๋ค. ์ด์ ๋ํ ๋์
์ ๋ํ์ฌ ํ์ํ๋ค./ ๋งค์ฐ ํ์ํ๋ค. 90.6%๊ฐ ์๋ตํ์ฌ ์์์ฐ๊ตฌํ๊ฒฝ์ ์๋ ์ฐ๊ตฌ์ข
์ฌ์๋ค์ด ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค๊ฐ ํ์ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์์๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ฏธ๊ตญ์์ 2000๋
์ด๋ฐ์ ์ฒ์ ๋์
๋์ด NIH clinical center๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๊ฐ ๋ํ์ ์๊ณผํ์ฐ๊ตฌ ์ํ๊ธฐ๊ด์ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค ์ด์์ ๋ํ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค ์ ์, ๊ธฐ๋ฅ, ์ด์ ๋ฐฉํฅ, ์ด์์์์ ์๋ด๊ฐ๊ฐ ๊ฐ์ถ์ด์ผ ํ ํน์ฑ๊ณผ ์์ง, ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผํ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค์ ์ด์ ๋ฐฉํฅ์ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ฐ๊ตฌ์ํ์ ๋ชจ๋ ๋จ๊ณ์์ ์ผ์ด๋ ์ ์๋ ์ค๋ฆฌ์ ์ด์๋ค์ ์ฌ์ ์ ๋๋น ๋ฐ ํด๊ฒฐํ๊ณ , ์๋ด ์ ๋ณด ๊ธฐ๋ก์ ์ถ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐํ ๋ฐ ํ์คํ ์ ๋ฆฝ, ๋์์ ๋ฐ ์ํ๊ณผ ์ด์ต ๊ด๋ จ ์ฌํญ์ ๋ํ IRB ์๋ฌธ์์ฒญ ๋ฑ IRB๋ฅผ ๋์ ํด๊ฒฐ๋์ง ์์๋ ์ค๋ฆฌ์ ์ธ ์ด์๋ค์ ๊ฐ์ด ๊ณ ๋ฏผ๊ณผ ํด๊ฒฐ, ๋ฐ์ํ ์ ์๋ ์ค๋ฆฌ์ ์ด์์ ๋ํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์๋ฌธ์๋น์ค์ ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ์ฌ๋ ์๊ฒ ํ ๋ก ๋ฐ ํด๊ฒฐํ๋ ๊ธฐํ๋ฟ ์๋๋ผ, ์ํต๊ณผ ํ ๋ก ์ ํตํ์ฌ ์๋ฐ์ ์ด๊ณ ์์ฐ์ค๋ฝ๊ฒ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ, ๊ฐ๊ณผํ ์ ์๋ ๊ท์ ๋ฑ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ตํ ์ ์๋ ๊ต์ก์ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฐ ํ๊ฒฝ์ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ค.
The purpose of this study was to review previous literatures for the status of the Research Ethics Consultation Services(RECS) in USA clinical institutional since the early 2000s and was to conduct the survey activity for expertises, IRB members (scientific and non-scientific), IRB administrators, researchers who are not active in IRB, clinical trial coordinators, bio ethicists, and other related expertises in clinical research fields in South Korea for Identifying the current status of ethical conflict issues, types, and solutions, and confirming their needs for RECS, and finding out what elements are necessary for operating Korean RECS. In addition, based on this, this study was proposed a model of the direction for undertaking South Korean RECS. For the survey, data collection was conducted from March 24th, 2020 to May 23rd, 2020 by randomly sending emails or SMS with the link of Google online survey from the above mentioned the related groups. As a result, 63.3% among all research participants answered that they had experienced ethical problems at least once within one year in research performances. For the types of ethical issues, 24.4% of the type of issues of consent and decision making ability, 24% of recruiting of research participants, 17.1% of protecting personal information, 21.7% of research participants` representative, and 8.8% of issues of research mediation were taken. For the solution against ethical issues, 47.1% of consulting with IRB, 35% of consulting with fellow researchers, 22.2% of consulting with the regulator and 12.7% of finding references were responded. For the question of the awareness of RECS, 70.3% were responded that they did not know about this service. Regarding the needs of this service, 90.6% were answered it is really necessary for preventing and solving the ethical issues in clinical research areas. Therefore, It presented what the functions, characteristics, and the operating elements of RECS and who consultants are satisfied. Furthermore, it proposed the model of direction for operating RECS.open์
Evaluation of the Automated Immunohematology Analyzer ORTHO VISION for ABO Antibody Titration
Background: ABO antibody titration is important in cases such as ABO incompatible hemolytic disease of the fetus and newborn (HDFN), ABO incompatible bone marrow, or solid organ transplantation. This study was conducted in order to evaluate usability of ORTHO VISION (Ortho Clinical Diagnostics, Raritan, USA) designed automated ABO antibody titration equipment.
Methods: The isoagglutination titers were determined in 80 subjects (20 A, 20 B, 40 O (anti-A 20, anti-B 20)) using a conventional tube technique, including a 30 minute room temperature phase (CTT), Dithiothreitol treated manual column agglutination technique (MCAT), and automated column agglutination technique (ACAT) by ORTHO VISION. The concordance of titer was compared within one dilution step between the two methods.
Results: The isoagglutinin titers measured by the ACAT with anti-human globulin poly cassette (ACAT_Poly) and anti-human globulin IgG cassette (ACAT_IgG) were the highest and the isoagglutinin titer measured by the MCAT was also higher than that by the CTT. The isoagglutinin titer measured by the ACAT with reverse diluents cassette (ACAT_Reverse) was similar to that measured by the CTT. The concordance of anti-A and anti-B titers between CTT and ACAT_Reverse was 83% and 68%. The concordance of anti-A and anti-B titers between MCAT and ACAT_Poly was 100% and 83%. The concordance of anti-A and anti-B titers between MCAT and ACAT_IgG was 98% and 88%.
Conclusion: Automated isoagglutinin titration using ACAT_Poly or ACAT_IgG without DTT showed reliable concordance with DTT treated MCAT, and it appears to be a possible replacement for the conventional MCAT method.ope
์ผ๋ณธ ๋งค์ค๋ฏธ๋์ด์ ํ(ๅซ)์ค๊ตญ๊ณผ ์ค๊ตญ์ ๋ฏผ์ฃผ
์ด ๊ธ์ ์๋ฌธ์ ์ผ๋ณธ์ด๋ก ์์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ ์ด์๊ฒฝ(์์ธ๋ ์ผ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์ HK์ฐ๊ตฌ๊ต์)์ด ๋ฒ์ญํ์๋ค.์ผ๋ณธ์ฌํ๋ 2011๋
3์ 11์ผ์ ๋ฐ์ํ ๋์ง์ง๊ณผ ๋ค์ ๋ ์ผ์ด๋ ํ์ฟ ์๋ง ์ 1์์๋ ฅ๋ฐ์ ์ ํญ๋ฐ๋ก ์ธํ ๋ฐฉ์ฌ๋ฅ ์ ์ถ์ด๋ผ๋ ์ฌํ์ ์ง๋ฉดํ์ฌ, ๊ทธ๋์ ๊ตญ์ฑ
์ผ๋ก ์ถ์งํด ์๋ ์์๋ ฅ๋ฐ์ ์์์ ์์ ์ ํ๊ฐ ๋ถ๊ดด๋์๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค. ๋ค๋ง, ์ด๋ฌํ ์์ ์ ํ์ ๋ถ๊ดด๊ฐ ์๋ฐ(ๅ็บ)์๋ง ํ์ ๋ ๊ฒ์ธ์ง, ์๋๋ฉด ์ผ๋ณธ์ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ๊ฑธ์น ๊ฒ์ธ์ง์ ๋ํ ๊ฒฌํด๋ ์๊ฐ๋ฆฐ๋ค. ๊ฒฐ๋ก ๋ถํฐ ๋งํ์๋ฉด, ์์ ๋ฏผ์ฃผ์ ํจ๊ป ์ ํ ์ผ๋ณธ ์์ด๋ดํฐํฐ์ ์ปค๋ค๋ ๋ถ๋ถ์ ์ ํด ์๋ ๊ธฐ์ ์
๊ตญ์ด๋ผ๋ ์๊ธฐ์ธ์์ ์ข์ฒ๋ผ ์ฝ๊ฒ ๋ฌด๋์ง์ง ์๋ ๊ฒ์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๋ค๋ง ๊ทธ๋ฌํ ์ ํ ์ผ๋ณธ์ ์์ด๋ดํฐํฐ๋ 1990๋
๋ ์ดํ ๋์ธํ๊ฒฝ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ์ผ์ข
์ ์ด์กฐ์ ๋ถ์์ ๋ณด์ด๊ธฐ ์์ํ๋ค๊ณ ๋ณด๋ ๊ฒฌํด๋ ์๋ค. ํนํ ๊ธ์ํ ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ ์ ์ด๋ค ์จ ์ค๊ตญ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๋์ธ์ธ์์ ์์ด์, ์ผ๋ณธ ๋งค์ค๋ฏธ๋์ด๋ ์ข
์ข
์ค๊ตญ์ ๋ํ ๋น๊ต์ฐ์๋ฅผ ์ ์จ ์ฐ์ถํ์ง ์์ผ๋ฉด ์ ๋ ์ ๋๊ฐ ๋์๋ค. ๊ฐ์ฅ ๊ด๋ฒํ๊ฒ ๋ณด์ด๋ ํจํด์ ์์ ๊ฐ ์๊ณ ๋น๋ฏผ์ฃผ์ ์ธ ์ ์น์ฒด์ ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ค๊ตญ์ด๋ผ๋ ์์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ๊ฐ์กฐํ๋ ๊ฒ์ด์ง๋ง, ๋ ๋์๊ฐ ์ต๊ทผ์๋ ์ค๊ตญ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ฎ์ ์์ค์ ๊ฐ์กฐํ๋ ์์ผ๋ก ๋น๊ต์ฐ์์ ํธ์ํ๋ ์๋ฒ๋ ๋ํ๋๊ณ ์๋ค
'์ด์๊ณ ๋จ์'์ ํ์ํ์ ๊ณ ์ฐฐ
์ด ๊ธ์ ์๋ฌธ์ ์ผ๋ณธ์ด๋ก ์์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด์๊ฒฝ(์์ธ๋ ์ผ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์ HK์ฐ๊ตฌ๊ต์)์ด ๋ฒ์ญํ์๋ค. ์ด ๊ธ์ ๋ชจ๋ ๊ฐ์ฃผ๋ ์ฎ๊ธด์ด์ ์ํ ๊ฒ์ด๋ค.์ด์๊ณ ๋จ์(์ด์๋จ)๋ผ๋ ์ฉ์ด๋ 2008๋
๋ถํฐ 2009๋
์ฌ์ด์ ์ ๋ฌธใปํ
๋ ๋น์ ใป์ก์งใป์ธํฐ๋ท ๋ฑ์์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋ ์ ๋๋ก ์ ํ์ด๊ฐ ๋์ด, ์ ์ฐจ ์ผ์ ํํ์์๋ ๋น๋ฒํ๊ฒ ๋ฑ์ฅํ๊ฒ ๋์๋ค. ์ ํ์ด๊ฐ ๋๋ฉด์ ๋ณธ๋ ์ด ์ฉ์ด์ ๋ด๊ฒจ ์๋ ๋ป์ ์ ์ฐจ ํ๋๋์ด ๊ฐ๊ณ , ์ฌ๋๋ค์ ๊ฑฐ๊ธฐ์ ๋ ๋ค๋ฅธ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ถ์ฌํด์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. 2009๋
12์์๋ ์ ์กฐ์ดใป์ ํ์ด ๋์ ํฑ10 ์ค์ ํ๋๋ก ์ด์๋จ์ด ์ ์ ๋์๋ค. 2010๋
์ด ๋์ ์ด ์ฉ์ด๋ ์ฌ์ค์ ๋ณดํต๋ช
์ฌ๊ฐ ๋์ด 2011๋
ํ์ฌ ์ฌ๋๋ค์ ๋์ด์ ์ด ์ฉ์ด์ ํฅ๋ฏธ๋ฅผ ๋ณด์ด์ง ์๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์ผ ์ ๋๋ค. ์ ํ์ด์ ์๋ช
์ ์งง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์กฐ๋ง๊ฐ ํ๊ธฐ๋์ด ๋ฒ๋ฆด ๊ฐ๋ฅ์ฑ๋ ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ์ฉ์ด์ ๋ฑ์ฅ์ผ๋ก ์ ์ ๋จ์๋ฅผ ๋ณด๋ ์ฌ๋๋ค์ ๋์ด ํฌ๊ฒ ๋ณํ ๊ฒ๋ง์ ์ฌ์ค์ด์ด์, ์ผ๋ณธ ๋จ์ฑ์ฌ์์ ์ ๊ธฐ์์ ์ด๋ฃจ๋ ํ๊ธฐ์ ์ฌ๊ฑด์ด๋ผ ํ ์ ์์ ์ ๋๋ค. ์ด์๊ณ ๋จ์๋ผ๋ ์ฉ์ด๊ฐ ์ ํ์ด๊ฐ ๋ ๊ฒ์ ๊ทธ ์ฉ์ด์ ๋์๋๋ ๋จ์ฑ๋ค์ด ํ์ค ์์ ์ผ๋ณธ์ฌํ์ ์กด์ฌํ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ฌ๋๋ค์ ์ด์ ๋ถํฐ ์ฌ์ฑํํด์ ๋จ์ฑ๋ค์์ ์์ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์ด๋ ์ ์ ๋จ์ฑ๋ค์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค๊ณ ๋๋ผ๊ณ ์์๋ค. ๊ทธ ์งํ๋ 20์ธ๊ธฐ ๋ง๊ฒฝ ๋จธ๋ฆฌ์นด๋ฝ์ ๊ฐ์์ผ๋ก ๋ฌผ๋ค์ด๊ณ ํจ์
๋ฐ์ง๋ฅผ ๋ผ๋ฉฐ ๊ท๊ฑธ์ด๋ฅผ ํ๋ ์ธ๋ จ๋ ๋จ์ฑ๋ค์ด ๋ฑ์ฅํ ๋ฌด๋ ต๋ถํฐ ๋ณผ ์ ์์๋ค. ๋น์ ๋๋ ์ค์ฌ์นด๋ถ๋ฆฝ(ๅคง้ชๅบ็ซ)๋ํ์ผ๋ก ๋ง ๋ถ์ํ์๋๋ฐ, ๊ฐ๋น ๋จ์์์ ์ ์
์๋ค์ ๋ดค์ ๋ ๋จํ์์ด๋ ์ฌํ์์ด๋ ๋๋ถ๋ถ์ด ๊ฐ์๋จธ๋ฆฌ์ธ ๊ฒ์ ๋ณด๊ณ ๋๋๋ ๊ธฐ์ต์ด ๋๋ค
- โฆ