7 research outputs found
์๋ จ์๋ด์ฌ์ ์ธ์์ ๊ดํ ๊ฐ๋ ๋ ์ฐ๊ตฌ
ํ์๋
ผ๋ฌธ(๋ฐ์ฌ) -- ์์ธ๋ํ๊ต๋ํ์ : ์ฌ๋ฒ๋ํ ๊ต์กํ๊ณผ(๊ต์ก์๋ด์ ๊ณต), 2022. 8. ๊น์ฐฝ๋.This study focused on the counselor's immediacy during countertransference. Immediacy during countertransference means that the counselor immediately discloses his/her โhere and nowโ internal and external experiences in the therapeutic relationship and counseling process to the client for therapeutic purposes. Through this, we can reach the core dynamic of the client, break the stuck in counseling process, and help the client reach self-reflection, awareness, and emotional integration(Ginot, 2007; Hajeong, 2016; Jurist, 2008; Seligman, 2007). However, although immediacy during countertransference is known to be very effective, it can negatively affect therapy outcome if used improperly, and is also an intervention that is particularly difficult for novice counselors to use.
Therefore, in order to help counselors to effectively use immediacy during countertransference, it is useful to examine procedural knowledge and structural knowledge which experienced counselors have about using immediacy during countertransference. In other words, it is needed to know what experienced counselors consider when they decide to use immediacy during countertransference and how their knowledges are linked and organized. In this study, ideas about the factors that experienced counselors consider when deciding to use immediacy during countertransference were examined by concept mapping.
Participants were experienced counselors with more than 10 years of counseling experience and a high understanding of the concept and utilization of countertransference from the psychodynamic perspective. Through individual interviews with 13 participants, research team generated 532 statements and synthesized them into 78 statements through keyword coding. After receiving ratings of the relevance of the 78 statements and reflecting the feedback, 70 representative statements were finally confirmed. Afterwards, similarity classification and importance rating were performed by 12 interviewees, and multidimensional scale analysis was conducted based on the similarity classification results of the participants to recognize the structure of experienced counselors' perception about decision to use immediacy during countertransference.
As a result, three-dimensions solution was adopted. Dimension 1 (X-axis) describes whom to consider and is named by โConsidering the counselor factors - Considering the client factorsโ. Dimension 2 (Y-axis) describes the judgment for readiness and is named by โJudging cognitive readiness - Judging emotional readinessโ. Dimension 3 (Z-axis) describes the purpose of intervention and is named โPursuing client's insight - Pursuing sincere therapeutic relationshipโ. In other words, experienced counselors decide whether to use immediacy during countertransference through active self-reflection. At this time, experienced counselor examines the factors of the counselor or client, the two subjects of counseling (Dimension 1), and considers whether the two subjects are cognitively or emotionally prepared enough to engage in immediacy using countertransference (Dimension 2), and whether immediacy is appropriate to achieve his purpose to provide insight to client or to provide sincere therapeutic relationship (Dimension 3).
In addition, by the hierarchical clustering analysis, using Ward's method, 7 cluster categories were found to be the most appropriate for the meaningful interpretation of clusters. 7 clusters are โCluster 1. Counselor can hold and accept countertransferenceโ, โCluster 2. Pursuing sincere therapeutic relationshipโ. โCluster 3. Thinking immediacy using countertransference is usefulโ, โCluster 4. Intervention purposes and directions are establishedโ, โCluster 5. Understanding the client through countertransferenceโ, โCluster 6. Client can hold and accept his emotionโ, โCluster 7. Client trusts on therapeutic relationshipโ.
As the experienced counselors rated the relative importance of representative statements, It was recognized as the most important factor that countertransference should be identified as a useful material for the client, and that counselor should be able to contain and hold his countertransference emotion while maintaining the focus on the client without being overwhelmed by the countertransference. On the other hand, whether the client trusts the therapeutic relationship and whether the counselor pursue an sincere therapeutic relationship were recognized as relatively the least important factors.
This study is meaningful in that it provided an understanding of various factors and contexts that counselors should consider in order to effectively use immediacy during countertransference. How the results can be used to counselor education are discussed in detail in the discussion chapter. It is hoped that this study may contribute to the advancement of the concept mapping methodology in the field of counseling, by conducting very strict procedures to obtain reliability and validity in the data collection and data analysis process and providing the detailed method to implement an 3D interactive visualization for three-dimensional concept map.๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ด์ฌ์ ์ฆ์์ฑ(immediacy) ๊ฐ์
์ ์ฌ๋ฌ ๋ฐฉ์ ์ค์์ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ์ฃผ๋ชฉํ์๋ค. ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ด๋ ์๋ด์ฌ๊ฐ ์ง๊ธ-์ฌ๊ธฐ์์์ ์๋ด๊ด๊ณ ๋ฐ ์๋ด๊ณผ์ ์ ๋ํ ์๋ด์ฌ์ ๋ด์ ยท์ธ์ ๊ฒฝํ์ ์น๋ฃ์ ๋ชฉ์ ์์ ๋ด๋ด์์๊ฒ ์ฆ์์ ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐฉํ๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์๋ด์ฌ๋ ์ด๋ฌํ ๊ฐ์
์ ํตํด ๋ด๋ด์์ ํต์ฌ์ ๋ค๊ฐ๊ฐ ์ ์๊ณ , ์๋ด์ด ๊ฝ ๋งํ ๊ต์ฐฉ์ํ๋ฅผ ํ์ด๊ฐ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ด๋ด์๊ฐ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ, ์์์ฐจ๋ฆผ, ์ ์์ ํตํฉ์ ์ด๋ฅผ ์ ์๋๋ก ๋์ธ ์ ์๋ค(ํ์ , 2016; Ginot, 2007; Jurist, 2008; Seligman, 2007). ๊ทธ๋ฌ๋ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ๋งค์ฐ ํจ๊ณผ์ ์ด๋ฉด์๋ ์๋ชป ์ฌ์ฉ๋๋ฉด ์๋ด์ฑ๊ณผ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ผ์น ์ ์๊ณ ์ด์ฌ์๋ด์ฌ๋ค์ด ํนํ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ํ๋ ๊ฐ์
์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์๋ด์ฌ๋ค์ด ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ํํ ์ ์๋๋ก ์กฐ๋ ฅํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์๋ จ์๋ด์ฌ๋ค์ด ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ๋ฌด์์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ธ์ ์ด๋ป๊ฒ ์ฌ์ฉํ๋์ง์ ๋ํ ์ ์ฐจ์ ์ง์๊ณผ ๊ทธ ์ง์๋ค์ด ์๋ก ์ฐ๊ฒฐ๋๊ณ ์กฐ์งํ๋ ๊ตฌ์กฐ์ ์ง์์ ๋ฐํ๋ ๊ฒ์ด ์ ์ฉํ๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ จ์๋ด์ฌ๊ฐ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ก ํ๋จํ๋ ์๊ฐ์ ์ธ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ์์ด ๊ณ ๋ คํ๋ ์์ธ๋ค์ด ์ด๋ค ์ ์ฐจ์ ์ง์๊ณผ ๊ตฌ์กฐ์ ์ง์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋์ง๋ฅผ ๊ฐ๋
๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํด ํ์ธํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ด๊ฒฝ๋ ฅ 10๋
์ด์์ด๋ฉด์ ์ ์ ์ญ๋์ ๊ด์ ์์์ ์ญ์ ์ด ๊ฐ๋
๊ณผ ํ์ฉ์ ๋ํ ์ดํด๊ฐ ๋์ ์๋ จ์๋ด์ฌ๋ค์ ๋์์ผ๋ก ํ์๋ค. ์๋ จ์๋ด์ฌ 13์ธ๊ณผ์ ๊ฐ๋ณ ๋ฉด๋ด์ ํตํด ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ์ ๋ํ ์์ด๋์ด๋ฅผ ์ฐ์ถํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ์๋ฅผ ํฌํจํ ์ฐ๊ตฌํ 3์ธ์ด ํฉ์๋ฅผ ํตํด ๋ฉด๋ด ์ ์ฌ์๋ฃ์์ 532๊ฐ์ ๊ธฐ์ด์ง์ ๋ฌธ์ ์ถ์ถํ์๊ณ , ํต์ฌ์ด ์ฝ๋ฉ ๋ฐ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ํตํด 78๊ฐ์ ๋ํ์ง์ ๋ฌธ์ผ๋ก ์ข
ํฉํ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ จ์๋ด์ฌ 10์ธ์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ํ์ง์ ๋ฌธ์ ๋ํ ์ ์ ์ฑ ํ์ ์ ๋ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ์ํ ํ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก 70๊ฐ์ ๋ํ์ง์ ๋ฌธ์ ํ์ ํ์๋ค. ์ดํ ๋ฉด๋ด ์ฐธ์ฌ์ 13์ธ ์ค 12์ธ๊ณผ ๋ํ์ง์ ๋ฌธ์ ๋ํ ์ ์ฌ์ฑ ๋ถ๋ฅ ๋ฐ ์ค์๋ ํ์ ์ ์ฐจ๋ฅผ ์งํํ์๊ณ , ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ค์ฐจ์์ฒ๋ ๋ถ์์ ์ค์ํจ์ผ๋ก์จ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ์ ๋ํ ์๋ จ์๋ด์ฌ๋ค์ ์ธ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค.
๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์๋ จ์๋ด์ฌ์ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ์ ๋ํ ์ธ์์ ์ฐจ์์ 3๊ฐ ์ฐจ์์ผ๋ก ํ์ธ๋์๋ค. 1์ฐจ์(X์ถ)์ ๊ณ ๋ ค๋์ ์ถ์ผ๋ก โ์๋ด์ฌ ์์ธ ๊ณ ๋ ค โ ๋ด๋ด์ ์์ธ ๊ณ ๋ คโ๋ก ๋ํ๋ฌ๊ณ , 2์ฐจ์(Y์ถ)์ ์ค๋น๋ ํ๋จ ์ถ์ผ๋ก โ์ธ์ง์ ์ค๋น๋ ํ๋จ โ ์ ์์ ์ค๋น๋ ํ๋จโ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, 3์ฐจ์(Z์ถ)์ ๊ฐ์
๋ชฉ์ ์ถ์ผ๋ก โ๋ด๋ด์ ํต์ฐฐ ์ถ๊ตฌ โ ์ง์ํ ์๋ด๊ด๊ณ ์ถ๊ตฌโ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ฆ, ์๋ จ์๋ด์ฌ๋ค์ ์ ๊ทน์ ์ธ ์ฑ์ฐฐ์ ํตํด ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ํ ๊ฒ์ธ์ง์ ๋ํ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ผ๋ก ๋์๊ฐ๊ฒ ๋๋๋ฐ, ์ด๋ ์๋ จ์๋ด์ฌ๋ค์ ์๋ด์ ๋ ์ฃผ์ฒด์ธ ์๋ด์ฌ ๋๋ ๋ด๋ด์ ์์ธ์ ์ดํด๋ณด๊ณ (1์ฐจ์), ์๋ด์ ๋ ์ฃผ์ฒด๊ฐ ๊ฐ์ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ํ ์ ์์ ๋งํผ ์ธ์ง์ ๋๋ ์ ์์ ์ผ๋ก ์ค๋น๋ ์ํ์ธ์ง๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ฉฐ(2์ฐจ์), ์
์งธ๋ก ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ด ๊ฐ์
๋ชฉ์ ์ ๋ฌ์ฑํ๊ธฐ์ ์ ์ ํ์ง, ๋ด๋ด์์ ํต์ฐฐ์ ์ถ๊ตฌํ๊ฑฐ๋ ์ง์ํ ์๋ด๊ด๊ณ ์์ฒด๋ฅผ ์ถ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํด ํ๋นํ๊ณ ํจ๊ณผ์ ์ธ ๊ฐ์
์ธ์ง๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ(3์ฐจ์) ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ํ๊ธฐ๋ก ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ๋ด๋ฆฐ๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค.
๋ํ ๋ค์ฐจ์์ฒ๋ ๋ถ์์ ํตํด ์ฐ์ถ๋ ๊ฐ ์ง์ ๋ฌธ๋ค์ ์ขํ๊ฐ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ธต์ ๊ตฐ์ง๋ถ์์ ์ค์ํ์๋ค. 3์ฐจ์ ๋ฐ 2์ฐจ์ ๊ณต๊ฐ์์ ํํํ ๊ฐ๋
๋๋ฅผ ํตํด ๊ฐ ๊ตฐ์ง์ ์๋ฏธ๋ฅผ ํด์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, 7๊ฐ ๊ตฐ์ง์ ๊ฐ๊ฐ โ๊ตฐ์ง 1. ์๋ด์ฌ๊ฐ ์ญ์ ์ด ํ๋ฉ ๋ฐ ์์ฉ ๊ฐ๋ฅํจโ, โ๊ตฐ์ง 2. ์ง์ํ ์๋ด๊ด๊ณ๋ฅผ ์ถ๊ตฌํจโ. โ๊ตฐ์ง 3. ๊ฐ์
์ด ์ ์ฉํ๋ค๊ณ ํ๋จํจโ, โ๊ตฐ์ง 4. ๊ฐ์
๋ชฉ์ ๋ฐ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ด ์๋ฆฝ๋จโ, โ๊ตฐ์ง 5. ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํตํด ๋ด๋ด์๊ฐ ์ดํด๋จโ, โ๊ตฐ์ง 6. ๋ด๋ด์๊ฐ ์ ์์ ํ๋ฉ ๋ฐ ์์ฉ ๊ฐ๋ฅํจโ, โ๊ตฐ์ง 7. ๋ด๋ด์๊ฐ ์๋ด๊ด๊ณ๋ฅผ ์ ๋ขฐํจโ์ผ๋ก ๋ช
๋ช
๋์๋ค.
์๋ จ์๋ด์ฌ๋ค์ด 70๊ฐ ๋ํ์ง์ ๋ฌธ ๋ชฉ๋ก์ ๋ํ ์๋์ ์ค์๋๋ฅผ ํ๊ฐํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ฒด ๋ด์ฉ๋ณ ๋ฐ ๊ตฐ์ง๋ณ๋ก ์ดํด๋ณด๋ฉด, ์๋ จ์๋ด์ฌ๋ค์ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ ๋๋ ์๋ด์ฌ์ ์ญ์ ์ด๊ฐ ๋ด๋ด์์๊ฒ ๋์์ด ๋๋ ์ ์ฉํ ์๋ฃ๋ก ํ๋จ๋์ด์ผ ํจ์ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ์์๋ก ์ธ์ํ๊ณ ์์๊ณ , ์๋ด์ฌ๊ฐ ์ญ์ ์ด ๊ฐ์ ์ ์๋๋์ง ์๊ณ ๋ด๋ด์์๊ฒ ์ด์ ์ ์ ์งํ๋ฉด์ ์ญ์ ์ด ๊ฐ์ ์ ์กฐ์ ํ๊ณ ๋ด์๋ผ ์ ์๋ ์ํ์ฌ์ผ ํจ์ ์ค์ํ๊ฒ ์ธ์ํ๊ณ ์์๋ค. ๋ฐ๋ฉด ๋ด๋ด์๊ฐ ์๋ด๊ด๊ณ๋ฅผ ์ ๋ขฐํ๋์ง ์ฌ๋ถ์ ์ง์ํ ์๋ด๊ด๊ณ๋ฅผ ์ถ๊ตฌํ๋ ๊ฐ์
๋ชฉ์ ์ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ์์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ ์ค์ํ ์์๋ก ์ธ์๋๊ณ ์์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์๋ด์ฌ๊ฐ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ ๋ค์ํ ์์ธ๊ณผ ๋งฅ๋ฝ์ ๋ํ ์ดํด๋ฅผ ์๋ จ์๋ด์ฌ๋ค์ ์์ํ ์ธ์์ ํตํด ์ ๊ณตํ์๋ค๋ ์ ์์ ์์๊ฐ ์๊ณ , ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์๋ด์ฌ ๊ต์ก์ ํ์ฉํ ์ ์๋ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ๋ฐฉ์์ ๋
ผ์์์ ์์ธํ ๋ค๋ฃจ์๋ค. ๋ํ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์๋ฃ์์ง ๋ฐ ์๋ฃ๋ถ์ ๊ณผ์ ์์ ์ ๋ขฐ๋์ ํ๋น๋๋ฅผ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํด ๋งค์ฐ ์๊ฒฉํ ์ ์ฐจ๋ฅผ ์ํํจ์ผ๋ก์จ ํฅํ ์๋ดํ ๋ถ์ผ์์ ๊ฐ๋
๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ด ์ง์ ๋๋ ๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ํ๋ฉฐ, ๊ฐ๋
๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ R์ ์ฌ์ฉํ์ฌ 3์ฐจ์ ๊ณต๊ฐ์์ 3D ์ธํฐ๋ํฐ๋ธ ์๊ฐํ๋ก ๊ตฌํํจ์ผ๋ก์จ ๊ธฐ์กด์ 3์ฐจ์ ํ๋ฉด์ ์ง๊ฐ์ ์๊ณก ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ์๋ค๋ ์ ์์ ์์ผ๋ก 3์ฐจ์ ๊ฐ๋
๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ๋ฐํ ์ํ๋๋๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ํ๋ค.โ
. ์๋ก 1
1. ์ฐ๊ตฌ์ ํ์์ฑ ๋ฐ ๋ชฉ์ 1
2. ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 5
โ
ก. ์ด๋ก ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ 7
1. ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
7
1) ์ฆ์์ฑ์ ์ ์ 7
2) ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ์ค๋ช
10
3) ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ๋ํ ์ ํ์ฐ๊ตฌ 13
2. ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
16
1) ์ญ์ ์ด์ ์ ์ 16
2) ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ๋ํ ์ ํ์ฐ๊ตฌ 19
3. ์๋ด์ฌ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ๊ณผ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
21
1) ์๋ด์ฌ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ์ค๋ช
21
2) ์๋ด์ฌ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ๊ณผ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ์ ํ์ฐ๊ตฌ 25
3) ์๋ด์ฌ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ๊ณผ ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
์ ๊ด๊ณ์๋ํ ์ ํ์ฐ๊ตฌ 26
โ
ข. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ 29
1. ๊ฐ๋
๋ ์ฐ๊ตฌ 29
2. ์ฐ๊ตฌ ์ฐธ์ฌ์ 31
1) ์ฐ๊ตฌ ์ฐธ์ฌ์ ์ ์ ๊ธฐ์ค 31
2) ์๋น์ฐ๊ตฌ ์ฐธ์ฌ์ 33
3) ์์ด๋์ด ์ฐ์ถ ๊ณผ์ ์ฐธ์ฌ์ 34
4) ์ง์ ๋ฌธ ๊ตฌ์กฐํ ๊ณผ์ ์ฐธ์ฌ์ 37
5) ์ฐ๊ตฌ ์ฐธ์ฌ์์ ๋ํ ์์ ์ฑ ๋ฐฐ๋ ค ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ ์ค์ 37
3. ์ฐ๊ตฌ ์ ์ฐจ 39
1) ๊ฐ๋
๋ ์ค๋น: ์๋น์ฐ๊ตฌ 39
2) ์์ด๋์ด ์ฐ์ถ ๊ณผ์ 44
3) ์ง์ ๋ฌธ ๊ตฌ์กฐํ ๊ณผ์ 55
4) ๊ฐ๋
๋ ๋ถ์ ๊ณผ์ 57
5) ๊ฐ๋
๋ ํด์ ๊ณผ์ 59
4. ๊ฐ๋
๋์ ์ ๋ขฐ๋ ๋ฐ ํ๋น๋ ํ์ธ 60
1) ๊ฐ๋
๋์ ์ ๋ขฐ๋ ํ์ธ 61
2) ๊ฐ๋
๋์ ํ๋น๋ ํ์ธ 62
โ
ฃ. ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ 65
1. ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ ๋ด์ฉ 65
2. ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ์ ๋ํ ์ธ์ ๊ตฌ์กฐ 70
1) ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ ์ฐจ์ 70
2) ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ ๊ตฐ์ง 83
3. ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ์ ๋ํ ์ค์๋ 102
1) ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ์ ๋ํ ๋ด์ฉ๋ณ ์ค์๋ 102
2) ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ์ ๋ํ๊ตฐ์ง๋ณ ์ค์๋ 108
โ
ค. ๋
ผ์ 110
1. ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ ๋ด์ฉ 110
2. ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ์ ๋ํ ์ธ์ ๊ตฌ์กฐ 114
1) ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ ์ฐจ์ 114
2) ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ ๊ตฐ์ง 120
3. ์ญ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฆ์์ฑ ๊ฐ์
๊ฒฐ์ ์ ๊ณ ๋ ค ์์ธ์ ๋ํ ์ค์๋ 124
4. ์๋ด์ฌ ๊ต์ก์์ ์์ฌ์ 126
โ
ฅ. ๊ฒฐ๋ก ๋ฐ ์ ์ธ 131
1. ์ฐ๊ตฌ์ ์์ 131
2. ์ฐ๊ตฌ์ ์ ํ์ ๋ฐ ํ์์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํ ์ ์ธ 133
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 137
๋ถ๋ก 157
์ด์ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ์ ์ ์ฑ ํ์ ์๋ฃ 158
IRB ์ฐ๊ตฌ์ฐธ์ฌ ์ค๋ช
๋ฌธ ๋ฐ ๋์์ 159
์ฐ๊ตฌ์ฐธ์ฌ์ ๊ธฐ๋ณธ์ฌํญ ์ง๋ฌธ์ง 165
๋ฉด๋ด ์ง๋ฌธ์ง 167
๊ธฐ์ด์ง์ ๋ฌธ ์ถ์ถ ๊ณผ์ ์์ 169
๋ํ์ง์ ๋ฌธ ์ ์ ์ฑ ํ์ ์๋ฃ 171
์ง์ ๋ฌธ ์ ์ฌ์ฑ ๋ถ๋ฅ ๋ฐ ์ค์๋ ํ์ ์๋ฃ 173
๊ฐ๋
๋ ์๊ฐํ๋ฅผ ์ํ R ์ฝ๋ 177
๋ํ์ง์ ๋ฌธ ๋ฌถ์๋ณ ๊ธฐ์ด์ง์ ๋ฌธ ๋ชฉ๋ก 180
๋ํ์ง์ ๋ฌธ ๋ชฉ๋ก์ 3์ฐจ์ ์ขํ๊ฐ 195
Abstract 197๋ฐ
Differences in novice and experienced group counselors' self-talk: Problematic situation of a monopolizing group member
์๋ด์๋ ๋ค์ํ ๋ฌธ์ ์ํฉ์ ์ ์ฐํ๊ฒ ๋์ฒํ๊ธฐ ์ํด์ ์ค์ฒ์ ์ง์์ ํ๋ํ ํ์๊ฐ ์๋๋ฐ, ์ด๋ฌํ ์ค์ฒ์ ์ง์์ ๊ฒฝํ์ ๋ํ ์ง์์ ์ธ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ์ ํตํด ํ๋๋๋ค๊ณ ์๋ ค์ ธ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์๋ด์์ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ์ ์๋ด ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ค๋ ์๋ด์์ ์์ธ์ด์ ์๋ด์์ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ์ ํต์ฌ์ ์ญํ ์ ํ๋ ์์๋ก์ ๊ฐ์กฐ๋๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ด์์ ๋ฐ๋ฌ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ์ ์์์ด ์ด๋ป๊ฒ ๋ณํํ๋์ง๋ฅผ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด, ์๋ด์๊ฐ ์ฑ์ฐฐ์ ํ ๋ ๋ด์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ์ธ์ง์ ๋๊ตฌ์ธ ์๊ธฐ๋ํ์ ์ฃผ๋ชฉํ์๋ค.
๊ทธ๋์ ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ํตํด ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ๊ฐ ์๋ด ์ฑ๊ณผ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ฉฐ, ์ ๋ฌธ์ฑ์ด ๋ฐ๋ฌํ ์๋ก ์๋ด์๊ฐ ํจ๊ณผ์ ์ธ ์๊ธฐ๋ํ๋ฅผ ํ์ฉํ๋ค๋ ๊ฒ์ด ๋ฐํ์ก๋ค. ํ์ง๋ง ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ๋ฅผ ๊ฐ์ธ์๋ด ์ํฉ์ ๊ตญํ์์ผฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ์ธ์๋ด๊ณผ ๊ตฌ๋ณ๋๋ ๋
ํน์ฑ์ ์ง๋ ์ง๋จ์๋ด ๋งฅ๋ฝ์์์ ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ๋ฅผ ํ์ธํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋ํ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ์ ๋ฌธ์ ์ํฉ์์ ๋์ฑ ํ์ฑํ๋ ๋ฟ ์๋๋ผ ๋ฌธ์ ์ํฉ์์ ์ด๋ป๊ฒ ์ฑ์ฐฐํ๋๋๊ฐ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ฏ๋ก, ์ง๋จ์๋ด์๊ฐ ์ด๋ ค์์ ๋๋ผ๋ ๋ฌธ์ ์ํฉ์์์ ์๊ธฐ๋ํ๋ฅผ ์ดํด๋ณด๊ณ ์ ํ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ง๋จ์์ ๋ํ๋
์ ์ด๋ผ๋ ๋ฌธ์ ์ํฉ์์ ์ด์ฌ ์ง๋จ์๋ด์์ ์๋ จ ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ์ ๋ด์ฉ์ ์ด๋ ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์กด์ฌํ๋์ง๋ฅผ ๋ฐํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ค์ ํ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ๊ฐ์ค์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
๊ฐ์ค 1. ์ด์ฌ ์ง๋จ์๋ด์๋ ์๋ จ ์ง๋จ์๋ด์๋ณด๋ค ๊ด์ฐฐ์ ๋ํ ์๊ธฐ๋ํ์ ๋น๋์ ๋น์จ์ด ๋ ๋์ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ฐ์ค 2. ์๋ จ ์ง๋จ์๋ด์๋ ์ด์ฌ ์ง๋จ์๋ด์๋ณด๋ค ํด์์ ๋ํ ์๊ธฐ๋ํ์ ๋น๋์ ๋น์จ์ด ๋ ๋์ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ฐ์ค 3. ์๋ จ ์ง๋จ์๋ด์๋ ์ด์ฌ ์ง๋จ์๋ด์๋ณด๋ค ๊ฐ์
์ ๋ํ ์๊ธฐ๋ํ์ ๋น๋์ ๋น์จ์ด ๋ ๋์ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ฐ์ค 4. ์๋ จ ์ง๋จ์๋ด์๋ ์ด์ฌ ์ง๋จ์๋ด์๋ณด๋ค ์ง๋จ๊ณผ์ ์ ๋ํ ์๊ธฐ๋ํ์ ๋น๋์ ๋น์จ์ด ๋ ๋์ ๊ฒ์ด๋ค.
์์ ๊ฐ์ค์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ง๋จ์์ ๋ํ๋
์ ์ฅ๋ฉด์ด ๋ด๊ธด ๋์์์ ์ฐ๊ตฌ์๊ทน์ผ๋ก ์ ์ํ์๊ณ , ์์ธ ๋ฐ ๊ฒฝ๊ธฐ์ง์ญ์ ์ด์ฌ ์ง๋จ์๋ด์ 15๋ช
, ์๋ จ ์ง๋จ์๋ด์ 13๋ช
, ์ด 28๋ช
์ ๋์์ผ๋ก ์ง๋จ์์ ๋ํ๋
์ ๋ฌธ์ ์ํฉ์ ๋ํ ์๊ธฐ๋ํ๋ฅผ ์์งํ์๋ค. ์ด 839๊ฐ์ ์๊ธฐ๋ํ๋ฅผ Hines(1993)์ ์ง๋จ์๋ด์ ์๊ธฐ๋ํ ๋ฒ์ฃผ๋ฅผ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ํ์ ํ ๋ค, ์์๋ฒ์ฃผ ๋ฐ ํ์๋ฒ์ฃผ๋ณ ๋น๋์ ๋น์จ์ ์ฐ์ถํ์๊ณ , ์ด์ฌ ์ง๋จ์๋ด์์ ์๋ จ ์ง๋จ์๋ด์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ ์์๋ฒ์ฃผ ๋ฐ ํ์๋ฒ์ฃผ์ ๋น๋์ ๋น์จ์ด ์ด๋ป๊ฒ ๋ฌ๋ผ์ง๋์ง๋ฅผ ๋
๋ฆฝํ๋ณธ t-๊ฒ์ฆ์ ํตํด ํ์ธํ์๋ค.
์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ด์ฐฐ์ ๋น๋๋ ๊ฒฝ๋ ฅ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์์ง๋ง ๊ด์ฐฐ์ ๋น์จ์ ์์ด์๋ ์ด์ฌ ์ง๋จ์๋ด์๊ฐ ์๋ จ ์ง๋จ์๋ด์๋ณด๋ค 2๋ฐฐ ๋์ ๋น์จ์ ๋ณด์๋ค(๊ฐ์ค 1). ์ง๋จ์๋ด์์ ๊ฒฝ๋ ฅ์ด ๋ฎ์์๋ก ์ง๋จ์์ ๋ํ๋
์ ์ํฉ์์ ๊ด์ฐฐ ์์ฒด๋ฅผ ๋ ๋ง์ด ํ๋ค๊ธฐ๋ณด๋ค๋, ์ฑ์ฐฐ์ ํ ๋ ๊ด์ฐฐํ๋ ๋ฐ์ ์๋ จ ์ง๋จ์๋ด์๋ณด๋ค ๋ ๋ง์ ์๊ฐ๊ณผ ์ธ์ง์ ์์์ ํ ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํด์๋๋ค. ๋ํ ์ง๋จ์๋ด์์ ๊ฒฝ๋ ฅ์ด ๋์์๋ก ์ง๋จ์์ ๋ํ๋
์ ์ํฉ์์ ์ง๋จ์ ๋ฐ ์ง๋จ๊ณผ์ ์ ๋ํด ํด์ํ๊ณ , ์ด๋ค ๊ฐ์
์ด ํ์ํ์ง์ ๊ดํด ์ค์ค๋ก ๋ฐฉํฅ์ ์ง์ํ๋ ์ฑ์ฐฐ์ ๋ง์ด ํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์ ์ฒด ์๊ธฐ๋ํ ์ค์์ ๊ทธ๋ฌํ ์ฑ์ฐฐ์ ๋ ํฐ ์ธ์ง์ ์์์ ํ ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ๋์๋ค(๊ฐ์ค 2, 3). ํํธ, ์ง๋จ๊ณผ์ ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ดํด๋ณธ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ง๋จ์๋ด์ ๊ฒฝ๋ ฅ์ด ๋์์๋ก ์ง๋จ๊ณผ์ ์ ๋ํด ๋ ๋ง์ด ์ฑ์ฐฐํ๋ฉฐ, ์ง๋จ๊ณผ์ ์ ๋ ํฐ ๋น์ค์ ๋๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด ํ์ธ๋์๋ค(๊ฐ์ค 4).
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์๊ธฐ๋ํ๋ผ๋ ์ธ์ง์ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ์ ๋ํ ๊ฒฝํ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์๊ณ , ํนํ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ๋ฌธ์ ์ํฉ์ ๋ํ ์ฑ์ฐฐ์ ํ์ธํ์ฌ ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ์ ์์์ ๋์ฑ ํ๋ถํ๊ฒ ๋๋ฌ๋๋ค๋ ์์๊ฐ ์๋ค. ๋ํ ์ง๋จ์๋ด์์ ๊ฒฝ๋ ฅ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ธฐ๋ํ๊ฐ ์ด๋ป๊ฒ ๋ค๋ฅธ ํจํด๊ณผ ํน์ง์ ๋ณด์ด๋์ง ๊ทธ ์ฐจ์ด์ ์ฃผ๋ชฉํจ์ผ๋ก์จ ์ง๋จ์๋ด์์ ์ธ์ง์ ๋ฐ๋ฌ๊ณผ ๋ณํ์ ๋ํ ์ค์ฆ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์ถ์ ํ์๊ณ , ์ง๋จ์๋ด์ ๊ต์ก๊ณผ ํ๋ จ์ ์์ฌ์ ์ ์ฃผ์๋ค.
ํ์ง๋ง ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋์์ ์๊ทน์ ํ์ฉํ ๋ชจ์์๋ด ์ฐ๊ตฌ๋ก์ ์ง๋จ์๋ด์๋ค์ด ์ค์ ๋ก ์ด๋๋ ์ง๋จ์์์ ์๊ธฐ๋ํ๋ฅผ ์จ์ ํ ๋ฐ์ํ์ง ๋ชปํ๋ค๋ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์๊ธฐ๋ํ ๋ฒ์ฃผ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ํ์ ์์
์ ํน์ฑ์ ํ ๋ฒ์ฃผ ๋ด์์์ ์๊ธฐ๋ํ์ ์ฌ์ธํ ์ง์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณ๋ณํ๊ธฐ๊ฐ ์ด๋ ค์ ๋๋ฐ, ํ์์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๊ธฐ๋ํ์ ์ง๋ ํจ๊ป ํ์ ํ ํ์๊ฐ ์๊ฒ ๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ํ์์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ๋ค์ํ ๊ฐ ๋ฌธ์ ์ํฉ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ค์ ์ถ์ ํจ์ผ๋ก์จ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ผ๋ฐํํ๋ ์์
์ด ํ์ํ๋ค.โ
. ์๋ก 1
1. ์ฐ๊ตฌ์ ํ์์ฑ ๋ฐ ๋ชฉ์ 1
2. ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ 6
โ
ก. ์ด๋ก ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ 8
1. ์๋ด์ ๋ฐ๋ฌ 8
1) ์๋ด์ ๋ฐ๋ฌ ๋ชจํ 8
2) ์ง๋จ์๋ด์ ๋ฐ๋ฌ ๋ชจํ 11
2. ์๋ด์์ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ 12
1) ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ์ ๊ฐ๋
12
2) ์๋ด์์ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ๊ณผ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ 15
3) ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ์ฑ์ฐฐ๊ณผ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ 18
3. ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ 19
1) ์๊ธฐ๋ํ์ ๊ฐ๋
19
2) ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ์ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ 21
3) ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ์ ์ ๋ฌธ์ฑ ๋ฐ๋ฌ 23
4. ์ง๋จ์์ ๋ํ๋
์ 25
โ
ข. ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉ๋ฒ 30
1. ์ฐ๊ตฌ ์ฐธ์ฌ์ 30
1) ๋น๊ตฌ์กฐํ ์ง๋จ์๋ด ์ฐธ์ฌ์ 30
2) ์ง๋จ์๋ด ๋์์ ํ์ ์ฐธ์ฌ์ 30
3) ์๊ธฐ๋ํ ์์ง ์ฐธ์ฌ์ 31
4) ์๊ธฐ๋ํ ํ์ ์ฐธ์ฌ์ 36
2. ์ฐ๊ตฌ ๋๊ตฌ 36
1) ์ฐ๊ตฌ์๊ทน (์ง๋จ์๋ด ๋์์) 36
2) ๋์์์ ๋ํ ์ง๋ฌธ์ง 38
3) ์ง๋จ์๋ด์ ์ผ๋ฐ์ฌํญ์ ๋ํ ์ง๋ฌธ์ง 39
4) ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ ํ์ ๋ชฉ๋ก 40
3. ์ฐ๊ตฌ ์ ์ฐจ 41
1) ๋น๊ตฌ์กฐํ ์ง๋จ์๋ด ๋์์ ์ดฌ์ 42
2) ์ง๋จ์์ ๋ํ๋
์ ์ํฉ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ์๊ทน ์ ์ 43
3) ์๊ธฐ๋ํ ์์ง ๋ฐฉ๋ฒ ๊ฒฐ์ ์ ์ํ ์๋น์กฐ์ฌ ์ค์ 45
4) ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ ์์ง 47
5) ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ ํ์ 49
6) ์ง๋จ์๋ด์ ๊ฒฝ๋ ฅ๋ณ ์๊ธฐ๋ํ ์ฐจ์ด ๋ถ์ 50
โ
ฃ. ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ 52
1. ๋์์ ์๊ทน์ ๋ํ ์กฐ์ ํ์ธ ๊ฒฐ๊ณผ 52
1) ์ง๋จ ์ง๋์๋ก ์ด์
ํ ์ ๋ 52
2) ์ง๋จ์์ ๋ํ๋
์ ์ํฉ์ด๋ผ๊ณ ๋๋ ์ ๋ 52
2. ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ ํ์ ๊ฒฐ๊ณผ 53
3. ์ง๋จ์๋ด์ ๊ฒฝ๋ ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๊ธฐ๋ํ ์ฐจ์ด ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 60
1) ์ง๋จ์๋ด์ ๊ฒฝ๋ ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๊ธฐ๋ํ ๋น๋ ์ฐจ์ด 60
2) ์ง๋จ์๋ด์ ๊ฒฝ๋ ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๊ธฐ๋ํ ๋น์จ ์ฐจ์ด 66
โ
ค. ๋
ผ์ 72
1. ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ์์ฝ ๋ฐ ๋
ผ์ 72
1) ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ์ ์ ๋ฐ์ ์ธ ๊ฒฝํฅ์ฑ 72
2) ์ง๋จ์๋ด์ ๊ฒฝ๋ ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๊ธฐ๋ํ ์ฐจ์ด 74
2. ์ง๋จ์๋ด์์ ์๊ธฐ๋ํ ๋ฒ์ฃผ ๋ชฉ๋ก์ ๋ํ ๋
ผ์ 81
3. ์ฐ๊ตฌ์ ์์ 83
4. ์ฐ๊ตฌ์ ์ ํ์ ๋ฐ ํ์์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํ ์ ์ธ 85
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 89
๋ถ ๋ก 103
ABSTRACT 121Maste