Türkiye'de yazılı ve görsel basında sahiplik yapısı ve editoryal bağımsızlık ilişkisinin eleştirel ekonomi politik yaklaşım üzerinden incelenmesi

Medyanın eleştirel ekonomi politiği kitle iletişim araçlarının mülkiyet ve sahiplik yapısıve buna bağlı olarak medya-iktidar ilişkileri ve bu ilişkilerin medya metinlerine nasılyansıdığıyla ilgilenir. Kitle iletişim araçlarına kimlerin sahip olduğu, nasıl bir sahiplikyapısının söz konusu olduğu, kurumsal yönetimin hangi ilişkiler çerçevesindebelirlendiği, medya patronlarının diğer güçlerle ilişkisi, medya sektörünün değişendinamikleri, kuruluşların holdingleşmesi, içerik çeşitliliğinin azalması, günümüzdeyaşanan ilişkilerin kökeni medyada eleştirel ekonomi politik alanında incelenenbaşlıklar arasında yer alır.Eleştirel ekonomi politik yaklaşım bir yapıyı ekonomik, toplumsal ve siyasal olmaküzere tüm açılardan değerlendirir. Bu nedenle medya sektöründe sahiplik yapısınıneditoryal sürece etkisi eleştirel ekonomi politik yaklaşımla ele alınmıştır.Eleştirel bakışa göre Marksist görüş medyanın en önemli etkisinin ideolojik olduğunuve bunun toplumda egemen ve bağımlı grup arasındaki bir çatışma olduğunu ifade eder.Maddi üretim araçlarına sahip grupların zihinsel üretim araçlarına da hâkim olduğunubelirtir. Bundan dolayı öncelikle kitle iletişim araçlarının sahiplik yapısı incelenir.Medya araçlarının hangi kesimi ne kadar etkilediğinden ziyade hangi grupların elindebulunduğuyla ilgilenir.viMedya sektöründe 1980 yıllarından sonra sermaye sahiplerinin el değiştirmesi,gazetecilerin sahiplik yaptığı dönemden iş adamlarının sahip olduğu döneme evrilmesi,medyada holdingleşme dönemini başlatmıştır. Bu durum meydana gelen yeni mülkiyetyapılanması medyanın özgürlük ve bağımsızlığına ilişkin yeni sorunlara yol açtı. Yenimedya patronlarının haber üretim süreçlerini etkilemiş, kurumun yayın politikasınauygun içerikler hazırlanırken diğer taraftan iktidar ile olan ilişkilerinden dolayı baskıaltında kalınmıştır. Haberlerin hazırlanmasında çalışan editör, muhabir, kameramandahil tüm ekibin kendi kararlarının etkisinin sınırlı olduğu, yayınlanmasına kadar geçentüm aşamalarda tüm çıkar ilişkileri göz önünde tutulmaktadır.Bu çalışmada medya kurumunun editoryal kadrosunun haber içeriklerinin hazırlanmasürecine olan etkisi incelenmiştir. Bu çerçevede CNN TÜRK TV’nin sahiplik yapısındameydana gelen değişikliğin, Doğan grubundan Demirören Grubuna geçmesininardından haberlerin veriliş tarzında ne gibi bir değişiklik olduğuna bakılmıştır. Söylemanalizi yöntemiyle Doğan grubu ile Demirören grubunun sahiplik dönemlerikıyaslanarak haberlerin nicelik olarak olumlu ya da olumsuz bir bakış açısıyla verilmesiincelenmiştir.--------------------The critical political economy of the media deals with the ownership and ownershipstructure of mass media and, consequently, the relationship between media and powerand how these relations are reflected in media texts. Who owns the masscommunication media, what kinf of ownership is this, in which frames does theinstitutinal relationship occur, the relation between the media bosses and other powers,the changing dynamics of the media sector, the canglomerate of the establishments,decreasing of the veriety of contant, origin of the actual relationships in the media areexamined in the field of critical politics headings.According to critical view marksist paradigm; themost important effect is ideologic andthis causes the conflict between the dominant and dependent group. The ones whoownes the material production instruments also owns mental production instruments.Because of this, firstly, ownership of the massss comminication media is excamine notthe effections of the which groups but who owns them is the prionary interest.After 1980, changing of the capital, changing of the time that owners are journalist tobusinisman causes the conglomoration of media. İn this stution of the ownershipstructre causes the new problems about indepandancy and freedom. This effects the newboss’es news makig process, while making the contants related to establisment policy,they feel under pressure because of the relationships between goverment. All interestviiirelations are taken into consideration in all stages of the publication, including theeditor, reporter and cameraman working in the preparation of the newsİn this study we examined the effectof the news prepration process which is made bythe editorial stuff of the media companyin this frome we search the diffrence with theprestention of the news after the CNN Türk TV’s ownership change from Doğan groupto Demirören Group. With the discourse analys methot comparing the Doğan Groupownership and Demirören Group ownership about the presentation of the news in positequality or negative quality