YATAĞAN ESKİHİSAR LİNYİT AÇIK OCAĞI BATI ŞEVLERİNDE OLUŞAN DEFORMASYONLARIN JEODEZİK YÖNTEMLE İZLENMESİ VE MATEMATİKSEL MODELLENMESİ

Açık ocak basamaklarında şev duraysızlığı oluşması sonucu meydana gelen kaymalar yaşam kaybı yanında ekonomik kayıplara ve ocak geometrisinin bozulması gibi sonuçlara neden olabilmektedir. Bu tür olayların önüne geçilmesi için alınması gereken tedbirlerin başında emniyetli jeoteknik tasarımlar, desteklemeler, kaya düşme önleme sistemleri ve şevlerde oluşan deformasyonların değişiminin izlenmesi gelmektedir. Bu çalışma, günümüzde halen Yatağan Termik AŞ bünyesine olan ancak ölçümlerin yapıldığı yıl olan 2011’de Türkiye Kömür İşletmeleri Güney Ege Linyitleri İşletmesi’ne (TKİ-GELİ) bağlı olan Yatağan–Eskihisar linyit açık ocağında gerçekleştirilmiştir. Ocakta yapılan incelemeler ve ön değerlendirmeler neticesinde ocağın batı tarafındaki şevlerde şev duraysızlığı olasılığı bulunan alanlar tespit edilmiştir. Bu alanlarda karşılaşılan ve tehlike yaratacağından kuşkulanılan şevdeki hareketi izlemek amacıyla tespit edilen çekme çatlağındaki deformasyon değişimlerinin izlenmesine karar verilmiştir. Bu kapsamda sahada belirlenen bu sorunlu bölgelerde izleme çalışmaları yapılmasına karar verilmiştir. Ocakta dekapaj ve kömür üretimi sonrası batı şevlerinde oluşan gerilim çatlakları ve buna bağlı gelişen şev duraysızlığı olasılığı nedeniyle ölçüm istasyonları kurularak, jeodezik ölçüm yöntemleriyle 216 günlük bir süreçte belirli aralıklarla şev hareketliliği izlenmiştir. Elde edilen veriler sonucunda şevdeki deformasyon hareketliliği değerlendirilmiş ve hareketin orta hızlı bir eğilimde devam ettiği belirlenmiştir. Bu hareketliliğe bağlı bir matematiksel eşitlik geliştirilmiştir. Geliştirilen model sonuçları ile gerçek veriler arasında yüksek korelasyon mevcuttur. Bu model ile şevde gelecekte oluşabilecek deformasyon miktarları ve hızlarını tahmin etme ihtimali oluşabilecektir

TKİ-GLİ ILGIN LİNYİT AÇIK OCAĞI BATI ŞEVLERİNDE OLUŞAN GERİLİM ÇATLAKLARINDA OLUŞAN DEFORMASYONLARIN İZLENMESİ VE ZAMANA BAĞLI MATEMATİKSEL MODELLENMESİ

Landslides which occur as a result of slope failures during open pit mining operations can cause loss of life, injuries and economic losses. In order to prevent these losses some solutions are available such as reliable geotechnical designs, slope supports, rock fall protection systems and monitoring slopes for early warning. Purpose of this study is measuring the movements of the tension cracks after overburden removal and coal production by the help of established stations at regular intervals, mathematical modeling of these data and comparing with field data at the western slopes of TKI-GLI open pit lignite mine in the district of Konya-Ilgın. Consequently slope movements were monitored for 55 days and obtained deformation data were modeled.Açık ocak madencilik çalışmaları esnasında oluşturulan şevlerde oluşabilecek şev duraysızlıkları sonucu meydana gelen kaymalar ve heyelanlar yaşam kayıplarına, yaralanmalara ve ekonomik kayıplara neden olabilmektedir. Bu tür kayıpların önüne geçebilmek için çeşitli yollar mevcuttur. Bunlar emniyetli jeoteknik tasarımlar, desteklemeler, kaya düşme önleme sistemleri ve şevlerin önceden uyarı için izlenmesi olarak sıralanabilir. Bu çalışmanın amacı Konya’nın Ilgın ilçesinde bulunan TKİ-GLİ Ilgın linyit açık ocağında dekapaj ve kömür üretimi sonrası batı şevlerinde oluşan gerilim çatlaklarının hareketlerinin kurulan istasyonlar yardımı ile belirli aralıklarla ölçülerek şev hareketliliğinin izlenmesi, bu ölçümlerden elde edilen verilerin matematiksel modellenmesi ve elde edilen bu verilerin gerçek veriler ile karşılaştırılmasıdır. Bu kapsamda sahada 55 gün boyunca şev hareketliliği izlenmiş ve elde edilen deformasyon verileri modellenmiştir

SOMA LİNYİT AÇIK OCAĞINDA OLUŞAN DEFORMASYONLARIN İNKLİNOMETRİK YÖNTEMLE İZLENMESİ

2013 yılı Ocak-Ekim döneminde, Türkiye Kömür İşletmeleri-Ege Linyitleri İşletmesi Soma linyit açık ocağı Işıklar panosunda oluşan şev duraysızlıklarına bağlı gelişen deformasyonların miktarlarının ve yönlerinin yüzeyden ve derinden belirlenmesi amacıyla açılan iki adet inklinometre kuyusundan TKİ-ELİ tarafından ölçümler alınmıştır. Bu çalışmada bu ölçümlerin sonuçları değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda alt kuyuda (ALT-1) yaklaşık 80 mm ve üst kuyuda da (ÜST-1) yaklaşık 6 mm deformasyonlar tespit edilmiştir. Üst kuyudaki en büyük tekrarlayan deformasyon aralığının 26 metre derinlikte, alt kuyuda ise 16,5 metre derinlikte gerçekleştiği ve her iki hareket yönünün de güney batı istikametinde olduğu belirlenmiştir. Bu elde edilen veriler kayma düzleminin yeri ve kayması muhtemel kütlenin miktarını ortaya çıkarırken kaymaya karşı alınacak tedbirler için de bir veri tabanı oluşturacaktır

GEOLOGICAL AND GEOMECHANICAL PROPERTIES OF SOME CARBONATE MARBLES AND BASALT STONE FROM MOROCCO

The natural rocks used today as well as in the history for a variety of purposes were a subject of different alteration, weathering and deterioration conditions. These conditions are strictly controlled by environment and nature of rock varieties (marble and stone). This study is a first approach to understand the relation between some geological features and behavior against salt (Na 2SO4) decay of Moroccan marbles and stones. For this purpose, widely used four dolomitic limestones, two crystalline limestones, one limestone and one basalt sample (total 8) were chosen from Morocco. Extra attention paid to choose locations being a representative of all Moroccan country. The carbonate samples (limestone and dolomite) consist of mainly dolomite and calcite with micritic and sparitic cement. The sole, non-carbonaceous sample is basalt of Khenifra containing mainly plagioclase and pyroxene. In general, both bulk-dry and powder density values of the studied rock samples are homogeneous. The limestone of Bir Jdid has the highest (10.81 %) effective porosity and dry weight loss value (4.61 %). The loss on ignition value of the Khenifra basalt has the lowest value with 1.26 %. The loss on ignition values are also relatively uniform. The obtained data indicate that outdoor uses (especially in coastal areas) of limestones of Bir Jdid and dolomitic limestones of Taza are more risky than the others