İmalat işletmelerinde kurumsallaşma ve kurumsal modelleme

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.İşletmelerin varlıklarını devam ettirebilmeleri günümüz koşullarına uyum sağlamalarına bağlıdır. Uyumun düzeyi işletmelerin kurumsallaşma düzeyleri ile doğru orantılıdır. İşletmelerin kurumsallaşabilmeleri hayatiyetlerini sürdürebilmeleri ve gelecek nesillere ulaşabilmeleri açısından oldukça önemlidir. Ülkemizdeki KOBİ'lerin büyük çoğunluğunun planlı ve sistemli bir büyümeden ziyade koşullara reaksiyon göstererek, liderlerin yönetiminde geliştikleri bilinmektedir. Bu noktada kurumsal mekanizmaların oluşturulması ve lider bağımlı yönetimden sistem temelli yönetim anlayışına geçiş hayati bir önem kazanmıştır. Bu çalışma ile bir kurum ile ilgili bütün elemanların analizi, tasarımı, uygulanması ve çalışması ile ilgili bilgiler, prensipler ve disiplinler bütünü olarak tanımlanan Kurum Sistem Mühendisliği Yaklaşımı kullanılarak KOBİ' ler için bir kurumsallaşma modeli ortaya konmuştur.The continuity of the companies depends on their capability of adaptation to the economical and business conditions. The level of the consistency between the companies and their environment is connected with the institutionalization level of the firms. The institutionalization of the enterprises is important to maintain their existence and to access the next generations. In our country, the improvement of the SMEs is known as the reaction of the environmental conditions and is executed by the pressure of the top management instead of the planned and systematical improvement. In this point, the progress from the leader oriented management to the system oriented management becomes the vital issue for the enterprises. In this thesis, Enterprise System Engineering and the enterprise modeling approach are used to constitute a reference model for the SMEs, which guide them during their institutionalization process

Stratejik kurumsal kaynak yönetimi modeli önerisi

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Anahtar kelimeler: Stratejik Planlama, Kurumsal Kaynak Planlama, KaynakYönetimi, Risk Yönetimi, Teknolojik YetkinlikGünümüzde mal ve hizmet üreten kuruluşların çok sınırlı kaynaklar ile işletmeleriniyürütme zorluğu artık açık olarak ortadadır. Dinamik ve belirsiz olaylar karşısındaher an işletmelerinde yeni uygulamalar, yeni çalışmalar, önlemler, etkinlik analizlerivb yapmaları gerekmektedir. Kaynak planlaması çalışmaları bu nedenle hem imalatyapan hem de hizmet üreten kuruluşlarda çok önemli bir aktivite olarakgörülmektedir. Yöneticiler, sınırlı kaynakları en etkin şekilde kullanmayı sağlayacakolan, kaynak kullanımının ihtiyaçlar doğrultusunda önceliklendirilmesini sağlayacakplanlar yapmak zorundadır. Ve bu planları; büyümesini, rekabet edebilmesini, yenipazarlara açılabilmesini sağlayacak stratejileri doğrultusunda yönetmesigerekmektedir.Yapılan incelemeler sonucunda kurumsal kaynakların planlanması veya yönetimiamacı ile geliştirilen sistemlerin; ilgili kurumun risklerini, teknolojik yapısını,müşteri ilişkilerini, hükümetlerin uyguladığı ekonomik politikaları ve en önemlisikurumun stratejilerini etkin bir şekilde dikkate almadıkları görülmüştür. Bu konularıgöz önüne alacak şekilde, bu çalışmada Stratejik Kurumsal Kaynak Yönetimi(Strategic Enterprise Resource Management ? SERM) modeli geliştirilmiştir. SERM;geleneksel kaynak planlaması veya yönetilmesi çalışmalarını yapan tüm sistemlerikapsamakta ve bu sistemlere ek olarak; teknoloji yönetimi, bilgi ve bilişim yönetimi,ekonomik politikalar, risk yönetimi, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini dekapsamakta ve özellikle de tüm bu faaliyetleri kurumun stratejilerini sağlamayönünde yapmaktadır.Bu tezde öncelikle mevcut kaynak planlaması ve kaynak yönetimi sistemlerininyapıları ve eksiklikleri açıklanmıştır. Daha sonra tüm bu eksiklikleri giderecekşekilde geliştirilmiş olan Stratejik Kurumsal Kaynak Yönetimi modeli sunulmuş vemodelin uygulanabilirliliği tartışılmıştır.Key Words: Strategic Planning, Enterprise Resource Planning, ResourceManagement, Risk Management, Technology ReadinessToday obvious that goods and service companies? difficulty of managing business(processes) at goods and service companies with scarce resources it obvious. Againstthe dynamic and indefinite situations / events, they have to make new applications,studies, precautions, effectiveness analysis, etc simultaneously. Because of thisreason, resource planning is accepted as a vital / independent activity for both serviceand good?s companies. Managers have to make plans that most effectively use scarceresources, prioritizations of resources with respect to requirements. And it is requiredto manage these plans according to growth, competence and new market entrystrategies.As a result of reviewing literature, it is observed systems that are developing byplanning and managing of enterprise?s resources; do not care attention with relatedcompanies? risks, technological structure, customer relations, economic policies thatare applying by governments and the most important companies? strategies. In thisstudy, Strategic Enterprise Resource Management ? SERM model is developed toensure these issues. SERM covers all over systems that make traditional resourceplanning and managing and addition to these systems; it includes technologymanagement, knowledge and information management, economic policies, riskmanagement, resource and development activities. And especially it makes all overthe activities to realize company?s strategies.In this thesis, first of all current resource planning and resource management systemstructures, deficiencies are explained. Then to eliminate these absences, SERMmodel is presented and the applicability of the model is considered

Kalite odaklı kurumsal kaynak planlama uygulamalarında kritik başarı faktörlerinin belirlenmesi

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Bilişim teknolojilerindeki ilerlemeler küresel rekabeti eskisinden çok daha zor hale getirmiştir. İşletmeler başarılı olabilmek ve rekabet ortamında varlıklarını sürdürebilmek için; maliyetlerini düşürmek, iş süreçlerinin akışını sağlamak, üretim çeşitliliğini artırmak, tedarikçileri arasında bağlantı kurmak ve müşteri ihtiyaçlarını hızlı bir şekilde cevap vermek zorunda kalmışlardır.İşletmeler bu rekabet ortamında kaynakların verimli ve etkin kullanılması için çeşitli bilgi teknolojilerinden faydalanarak, öncelikle üretim, pazarlama ve finans fonksiyonlarını içeren yönetim bilişim sistemlerini geliştirmişlerdir. Stratejik planlama ve karar verme sürecinde, bilişim sistemlerinden yararlanabilmede en yeni ve en gelişmiş araç?Kurumsal Kaynak Planlaması (KKP)?dır.KKP, farklı coğrafi bölgelerde bulunan tedarik, üretim ve dağıtım kaynaklarının en etkin ve verimli bir şekilde planlaması, eşgüdümü ve kontrol edilmesi işlevlerini içinde bulunduran bir yazılım sistemidir. KKP'nin amacı; işletmelerdeki bütün bölümler arasında amaç ve işleyiş birlikteliğini sağlamaktır. Bununla birlikte başarısız KKP uygulaması işletmeyi eskisinden daha kötü bir duruma da getirebilmektedir.Bu çalışmanın amacı, işletmelerin KKP sistemlerinin kurulumunda dikkate almaları gereken stratejik, taktiksel ve kültürel başarı faktörlerini incelemek ve KKP sistemlerinin uygulaması sonrasında da başarı üzerinde etkin olan faktörleri belirlemektir.Bu çalışmada, kurumların tedarikten, dağıtıma kadar tüm iş süreçlerini bütünleşik bir veri/bilgi yönetim sistemi desteğiyle yönetmesini sağlayan geniş kapsamlı ve modüler yapıya sahip bir yazılım paketi olarak tanımlanabilecek KKP sistemlerinin uygulamaları incelenmiştir. Toplam Kalite Yönetimi deneyimi olan ve KKP projesi kullanmakta olan İşletmelerde anket çalışması yardımıyla veri toplanarak istatiksel yöntemlerle analiz edilmiş ve KKP sistemlerinin kurulumundaki kritik başarı faktörleri belirlenmiştir.Sonuç olarak, üst yönetimin konuya inanması ve gerekli her türlü desteği vermesi; teknik altyapısı güçlü elemanlardan proje takımları oluşturulması ve projenin tüm aşamalarının detaylı planlanarak etkin proje yönetiminin kullanılmasıyla başarılı bir KKP sisteminin uygulanabileceği değerlendirilmiştir.Advances in information technologies made global competition much harder than before. Enterprises had to reduce the costs, provide business process flow, increase the manufacturing variety, make connection among suppliers and meet the customer requirements mercurially in order to be successful and prolong their existence.Enterprises has developed management information systems which include manufacturing, marketing and finance functions by taking advantage of various information technologies in order to use the sources effectively and efficiently in this competition environment. In the process of strategic planning and decision making present and newest tool in utilization information systems is ?Enterprise Resource Planning? (ERP).ERP is a software system which includes the most effective and efficient planning, coordination and controlling functions of supplying, manufacturing and distribution sources in different geographic regions. The purpose of ERP is to provide aim and operation collocation among all the departments in the enterprises. On the other hand, ineffective ERP application may bring the enterprise in a worse condition than before.The purpose of this study is to examine strategic, tactical and cultural success factors which need to be taken into account during the setting the ERP system up by enterprises and to determine the determinant factors on success after ERP systems? application.In this study, applications of ERP systems which can be defined as a software package which has a wide ranging and modular structure and which provides the enterprises to manage all the business processes from supply to distribution by the help of an embedded data management system support has been examined. Data has been collected by means of survey study and analysed statistically in enterprises which have Total Quality Management experience and which are using ERP project and critical success factors during setting up the ERP systems were determined.Consequently, with the trust of the top management to the issue and giving all kind of support, constituting project teams with strong technical infrastructure and using effective project management by planning detailed all the phases of the project a successful ERP system may be applied

YÜKSEKÖĞRETİMDE KURUMSAL UYGULAMALARIN ENTEGRASYONUNUN KABUL DÜZEYİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

YÜKSEKÖĞRETİMDE KURUMSAL UYGULAMALARIN ENTEGRASYONUNUN KABUL DÜZEYİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ Büşra KUTLU KARABIYIK Doktora Tezi, İşletme Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Muhsin ÖZDEMİR 2019, XXVI + 211 sayfa Çağdaş işletmeler kendi iş alanlarına yüksek düzeyde uyum sağlayabilen kurumsal uygulamalardan yararlanmaktadırlar. Kurum içinde ve kurumlar arasında kullanılan uygulamalara kurumsal uygulamalar denilmektedir. Ancak aynı işletme içinde farklı amaçlarla kullanılan kurumsal uygulamalar kendi aralarında kolaylıkla iletişim kuramadıkları gözlemlenmektedir. Uygulamalar arasında oluşan iletişim sorununun çözülebilmesi için kurumsal uygulamaların entegrasyonu çözümleri ileri sürülmüştür. Kurumsal uygulamaların entegrasyonu, farklı amaçlı kurumsal uygulamalar arasında veri ve süreçlerin sınırsız olarak paylaşılmasıdır şeklinde ifade edilebilmektedir. Kurumsal entegrasyon işletme fonksiyonlarının desteklenmesini sağlamaktadır. Yükseköğretim kurumları, yeni teknolojilere geçiş konusundaki küresel eğilimlerden güçlü bir şekilde etkilenmişlerdir. Hükümetler tarafından çoğunlukla üniversitelere, performanslarını ve verimliliklerini arttırma çağrıları yapılmaktadır. Benzer şekilde üniversite üst yönetimi, idari ve akademik çalışanlar, öğrenciler, farklı kamu kurumları ve özel işletmeler gibi çeşitli paydaşların üniversitelere dair kalite ve performans taleplerinin artması yükseköğretim kurumlarını bu talepleri karşılamaya yönelik yeni stratejiler geliştirmeye zorlamaktadır. Kurumsal uygulamaların entegrasyonu çalışmaları da bu stratejilerin önemli bir bileşeni niteliğindedir. Bu araştırmanın üç adet ana amacı bulunmaktadır. Bu amaçlar; üniversitelerdeki akademik ve idari personelin kurumsal uygulamaların entegrasyonu hakkında bir algı/farkındalık ölçeği geliştirmek, üniversitelerdeki akademik ve idari personelin kurumsal uygulamaların entegrasyonu hakkındaki algılarının, kurumsal entegrasyonu kabul isteklerine etkisini ve kurumdaki entegrasyon düzeyine etkisini incelemektir. viii Bu çalışma yükseköğretimde kurumsal uygulamaların entegrasyonu literatüründe yer alan ve nicel araştırma yaklaşımını kullanan literatürdeki ilk çalışma niteliğindedir. Bu çalışma aynı zamanda Türkiye’de yükseköğretim kurumlarında kurumsal uygulamaların entegrasyonunu değerlendiren ilk çalışmadır. Bu araştırmada öncelikle “Üniversite Personelinin Kurumsal Entegrasyon Algısı/Farkındalığı (ÜPKEA) Ölçeği” geliştirilmiştir. ÜPKEA Ölçeği, katılımcıların entegre bilişim sistemlerine ve kurumsal entegrasyona dair algı düzeyini ifade etmektedir. Bu ölçek uyum, engel, maliyet, destek, karmaşıklık, baskı, hazır oluş, alt yapı, tatmin, risk ve fayda faktörlerini içermektedir. Bu çalışmada geliştirilen ölçek faktörleri ve maddeleri 249 kişilik bir örneklem üzerinde geliştirilmiş ve 576 kişilik farklı bir örneklemde doğrulanmıştır. ÜPKEA ölçeği yükseköğretim kurumlarındaki idari ve akademik personelin kurumsal uygulamaların entegrasyonuna dair farkındalıklarının, kurumsal entegrasyona geçme isteklerine bir diğer ifadeyle kurumsal entegrasyonu kabul etme isteklerine etkisini incelemek için kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre yükseköğretim kurumlarında akademik ve idari personelin kurumsal uygulamalara dair farkındalıkları arttığında kurumsal entegrasyonuna geçme isteklerinin de arttığı görülmüştür. Üniversite Personelinin Kurumsal Entegrasyon Algısı/Farkındalığı ölçeği aynı zamanda idari ve akademik personelin kurumsal uygulamaların entegrasyonuna dair farkındalıklarının, kurumdaki entegrasyon düzeyine etkilerini incelemek için kullanılmıştır. Kurumdaki entegrasyon düzeyi puanı, üniversitelerin kurumsal entegrasyonda ne kadar iyi olduklarına işaret etmektedir. Yükseköğretim kurumlarında akademik ve idari çalışanların kurumsal uygulamaların entegrasyonu hakkındaki farkındalıkları arttığında, kurumdaki entegrasyon düzeyinin de arttığı görülmüştür. Bu çalışmada sistem kullanıcıların kullanıcıların tutumları ve davranışları çok daha iyi anlaşılmaktadır. Çalışanların teknolojiye geçiş sürecindeki rolü teknolojiye geçişi kolaylaştırmaktadır. Elde edilen bulgular ışığında görülmektedir ki, örgütler doğru adımlar atarak son kullanıcıların kurumsal entegrasyona geçme isteklerini ve kurumdaki entegrasyon seviyesini artırabilmektedirler.İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI................................................................................ v ÖZET.....................................................................................................................................vii ABSTRACT ...........................................................................................................................ix ÖNSÖZ...................................................................................................................................xi ŞEKİLLER DİZİNİ.............................................................................................................xvii TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................xix EKLER DİZİNİ..................................................................................................................xxiii KISALTMALAR DİZİNİ ................................................................................................... xxv GİRİŞ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 7 1. YÜKSEKÖĞRETİMDE KURUMSAL ENTEGRASYON VE TEKNOLOJİ KABUL MODELLERİ................................................................................................................. 7 1.1. Yükseköğretimde Kurumsal Entegrasyon ................................................................... 7 1.1.1. Yükseköğretimde Entegrasyon Kavramı........................................................... 7 1.1.2. Yükseköğretimde Bilişim Sistemleri................................................................. 9 1.1.3. Yükseköğretimde Entegrasyon İhtiyacının Doğması ...................................... 15 1.1.4. Yükseköğretim Kurumlarındaki Entegrasyona dair Küresel Örnekler............ 19 1.1.5. Yükseköğretim Kurumlarındaki Entegrasyona dair Türkiye’den Örnekler .... 25 1.1.5.1. YÖKSİS bilgi sistemi.......................................................................... 26 1.1.5.2. Öğrenci işleri bilgi sistemi .................................................................. 29 1.1.5.3. Öğrenci bilgi sistemi ........................................................................... 30 1.1.5.4. Elektronik belge yönetim sistemi........................................................ 31 1.1.5.5. Personel işleri bilgi sistemi ................................................................. 32 1.1.5.6. Öğretim üyesi bilgi sistemi ................................................................. 33 1.1.5.7. Bologna bilgi sistemi........................................................................... 34 xiv 1.1.5.8. EduRoam sistemi ................................................................................ 34 1.1.5.9. Kredi ve Yurt Bilgi Sistemi entegrasyonu .......................................... 34 1.1.5.10. Kart entegrasyonu ............................................................................. 35 1.1.5.11. Mezun bilgi sistemi........................................................................... 35 1.1.6. Yükseköğretimde Entegrasyonun Faydaları ................................................... 35 1.2. Teknolojik Yeniliklerin Kabul Edilmesine Yönelik Bireysel ve Örgütsel Teoriler.. 39 1.2.1. Teknolojik Yeniliklerin Kabul Edilmesine Yönelik Bireysel Teoriler ........... 39 1.2.1.1. Gerekçeli eylem teorisi ....................................................................... 40 1.2.1.2. Teknoloji kabul modeli....................................................................... 41 1.2.1.3. Planlı Davranış Teorisi ....................................................................... 42 1.2.1.4. Yeniliklerin Yayılması Teorisi ........................................................... 44 1.2.1.5. Birleştirilmiş teknoloji kabullenme ve kullanım teorisi...................... 46 1.2.2. Teknolojik Yeniliklerin Kabul Edilmesine Yönelik Örgütsel Teoriler........... 48 1.2.2.1. Kurumsal teori .................................................................................... 48 1.2.2.2. Teknoloji-Örgüt-Çevre ....................................................................... 49 1.2.2.3. İnsan-Örgüt-Teknoloji Modeli............................................................ 50 1.2.2.4. İnsan-Teknoloji-Örgüt-Çevre Modeli................................................. 51 2. BÖLÜM............................................................................................................................ 53 2. ENTEGRASYON FARKINDALIK ÖLÇEĞİ BİLEŞENLERİ VE BAĞIMLI DEĞİŞKENLER.......................................................................................................... 53 2.1. Entegrasyon Düzeyi................................................................................................... 53 2.2. Entegrasyon Kabulü/Entegrasyona Geçme İsteği ..................................................... 62 2.3. Maliyet....................................................................................................................... 66 2.4. Risk............................................................................................................................ 72 2.5. Karmaşıklık ............................................................................................................... 78 2.6. Uyumluluk................................................................................................................. 84 2.7. Teknolojik Hazır Oluş............................................................................................... 91 2.8. Algılanan Fayda......................................................................................................... 98 xv 2.9. Bilişim Teknolojileri Alt Yapısı .............................................................................. 103 2.10. Paydaşların Tatmini ............................................................................................... 108 2.11. Engel ...................................................................................................................... 111 2.12. Baskı ...................................................................................................................... 116 2.13. Destek .................................................................................................................... 124 3. BÖLÜM.......................................................................................................................... 133 3. YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ÜZERİNE UYGULAMA ................................... 133 3.1. Araştırma Soruları.................................................................................................... 133 3.2. Araştırmanın Çalışma Grubu ................................................................................... 133 3.3. Araştırmanın Orjinalliği........................................................................................... 133 3.4. Araştırmanın Sınırlılıkları........................................................................................ 134 3.5. Veri Toplama Aracı ................................................................................................. 134 3.6. Araştırmanın Aşamaları........................................................................................... 135 3.7. Ölçek Geliştirme Süreci........................................................................................... 136 3.7.1. Madde Havuzunun Oluşturulması ................................................................. 137 3.7.1.1. Literatür taraması .............................................................................. 137 3.7.1.2. Odak grup çalışması.......................................................................... 137 3.7.1.3. Uzmanlar ile mülakat ........................................................................ 137 3.7.2. Madde Havuzunun Uzmanlar Tarafından Değerlendirilmesi........................ 138 3.7.3. Ön Deneme Aşaması ..................................................................................... 141 3.7.4. Ölçeğin Demografik Özellikleri .................................................................... 142 3.7.5. Ölçek Geçerlilikleri için Madde Analizleri ................................................... 143 3.7.5.1. Korelasyona dayalı madde analizi..................................................... 144 3.7.5.2. Alt ve üst grup ortalamaları arasındaki farka dayalı madde analizi.. 145 3.7.6. Açıklayıcı Faktör Analizi için Ön Analizler.................................................. 148 3.7.7. Açıklayıcı Faktör Analizi .............................................................................. 154 3.8. Doğrulayıcı Faktör Analizi ...................................................................................... 159 xvi 3.8.1. Demografik Özellikler................................................................................... 160 3.8.2. Model Uyum İyiliği Değerlerinin İncelenmesi ............................................. 160 3.8.3. Maddelerin Regresyon Ağırlıkları................................................................. 163 3.9. İkili Lojistik Regresyon Analizi .............................................................................. 166 3.10. Sıralı Lojistik Regresyon Analizi .......................................................................... 170 4. TARTIŞMA VE SONUÇ.............................................................................................. 174 5. KAYNAKLAR............................................................................................................... 180 6. EKLER........................................................................................................................... 204 ÖZGEÇMİŞ....................................................................................................................... 21

Kurumsal bilgi yönetimi modeli

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Anahtar Kelimeler: Bilgi, bilgi yönetimi, bilgi yönetimi modeli, yönetim bilişim sitemleri, kurumsal bilgi yönetimi modeliKBYM, birbirini kapsayan ve kapsamı genişleten elemanlardan oluşmaktadır. Modelin temelinde kurumun sağlıklı bir bilişim altyapısına kavuşmasının sağlanması düşünülmüştür. Etkin bir bilişim altyapısı üzerine bilginin kurum içinde aranması, bulunması, üretilmesi, güncellenmesi vb. gibi süreçlerin tüm kurum tarafından benimsenecek şekilde belirlenmesi başarılı bir bilgi yönetimi için kaçınılmazdır. Model bu süreçlerin tanımlanmasını da yeterli görmemektedir. Bilginin herkes tarafından aynı şekilde anlaşılabilmesi, doğru bilgilerin doğru yerlerde doğru zamanda bulunabilmesi için ortak bilgi gösterim yöntemlerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bilgilerin üretilmesi ve kullanılmasına yönelik bir planlamanın yapılması da modelin önemli parçalarından sayılmaktadır. Kurumsal olarak bilginin yönetilmesinin sadece operasyonel düzeyde değil stratejik düzeyde de değerlendirilmesi ve kurumun temel stratejilerinin bilgi odaklı şekillenmesini sağlamak amacı ile hem bilgi odaklı bir organizasyonel yapılanmaya gidilmesi hem de bilgi yönetimi stratejilerinin oluşturulması KBYM' nin en önemli öğeleri arasında görülmektedir. Bütün bu çalışmalar, kurumda etkin bir bilgi yönetimi gerçekleştirmeyi mümkün kılsa da, model bunun kalıcı ve sürekli olabilmesi için bu aktivitelerin kurumda bir yaşam biçimi haline getirilmesini önermekte ve bu amaçla bilgi kültürünün yaygınlaştırılmasını tavsiye etmektedir. Kurum kültürü doğal olarak kurum içinde herkesin bilgi düzeyinin artmasını gerekli kılacaktır. Bu da çalışanların birbirlerinin deneyim ve tecrübelerini ve bilgi düzeylerini artırmalarını sağlayacaktır. KBYM ?bilgi kaldıraçlama? kavramını önermektedir. Bilginin sağlıklı bir şekilde yönetildiğinden, modelin elemanlarının birbiri ile bütünleşik bir şekilde çalıştığından, beklenen faydaların elde edildiğinden emin olmak için bilgi yönetimi aktivitelerinin ve sonuçlarının değerlendirilmesi de modelin en önemli parçalarından birisidir. Bu tezde, öncelikle kurumsal bilgi yönetimine olan ihtiyaca değinilmiş, bu kapsamda yapılan çalışmalar ve temel sorunlara dikkatler çekilmiş ve daha sonra bu sorunları da önleyecek şekilde geliştirilmiş olan Kurumsal Bilgi Yönetim Modeli ve modelin bir endüstriyel kuruluşta sınanmasına yönelik çalışmaların sonuçları da sunulmuştur.Key Words: Knowledge, Knowledge Management, Knowledge Management Model, Management Information Systems, Enterprise Knowledge Management Model.In this study a model of An Enterprise Knowledge Management Model (EKKM) has been developed for this purpose. The main motivation of this model is to improve a strong and healthy organizational structure for the enterprise in question. it is now obvious that a successful knowledge management clearly requires some processes such as searching for knowledge, producing the knowledge and updating it etc. An effective information infrastructure is not enough for just handling of all these processes. It is also necessary to create knowledge representation schemes so that the knowledge is understood by all in the same way and to define the systems making the right knowledge to be at the right place at the right time. Knowledge using and planning are also the most important parts of knowledge management model purpose. In addition to this defining knowledge management strategies and related organizational structure are to be defined. This will assure that the knowledge management activities are considered at an enterprise level. Knowledge management activities should be considered as way of life in this successful enterprise. This clearly indicates the need for a knowledge culture to be developed. This in turn increases the knowledge sharing capabilities allowing each other to increase their knowledge. This could be considered an ?knowledge leverage?. Above all of these, knowledge management activities should be revived and periodical evaluated in order to make sure that activities required for a proper a carried out . The problems than can be sorted out necessary improvement can be realized. The model proposed in this study is designed in such a way that it makes sure that all issues explained above are taken in to consideration.xv

Yönetim uygulamalarından doğan kontrol etkilerine dair eleştirel bir araştırma

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Bu tezin odağındaki konu, bir başka deyişle ana sorunsalı örgütlerde kontroldür. Tezin amacı ?örgütlerde kontrolün doğrudan ve dolaylı yeniden üretim biçimlerine ilişkin eleştirel bir sorgulama yapmak?tır. Tezin ana iddiası ise ?örgütlerde doğrudan ve dolaylı kontrolün örgütsel aktörlerce (burada yöneticiler) yeniden üretim biçiminin, kontrolün etkileri/sonuçları açısından belirleyici olduğu?dur. Sorunsalın bağlamını son yıllarda ülkemizde de ortaya çıkmış olan denetim ve yönetimcilik akımları oluşturmaktadır. Tezin birinci bölümünde, örgütsel analizde farklılaşan yaklaşımlar analiz düzeyleri ve perspektif temelli tartışmalar üzerinden ortaya koyulmuştur. Bu bölümün tez için önemi, tezin konumunu bir başka deyişle epistemolojik pozisyonunu, ortaya koymasından kaynaklanmaktadır. Analiz düzeyleri tartışmaları dikkate alındığında tez makro, meso ve mikro boyutlardan makroyu bağlam olarak almakta ve özellikle meso ile mikro analiz düzeylerine odaklanmaktadır. Ancak asıl araştırma sorusu mikro düzeyde konumlanmaktadır. Perspektif tartışmaları temelinde ise tez, eleştirel bakış açısını yansıtmaktadır. Analiz düzeyi olarak mikro seviyeye tez için, yöneticilerin kontrolü yeniden üretme biçimlerine odaklanılacak olması nedeniyle; eleştirel bakış açısı ise örtük güç ilişkilerine odaklanıyor olması nedeniyle tercih edilmiş, böylelikle tez mikro-eleştirel bir konuma yerleştirilmiştir. Tezin ikinci bölümü, birinci bölümde yapılan tartışmalar temelinde örgütlerde kontrol meselesine odaklanmaktadır. Buna göre öncelikle örgütlerin içerisinde bulunduğu makro bağlam ile örgütler arasında oluşan kontrol ilişkisinden söz edilebilir. Bu alan kontrol tartışması için bir giriş niteliğine haizdir. İkinci olarak örgütlerin yapısal özelliklerinde ortaya çıkan kontrolden söz edilmiştir. Bu alan meso düzeye denk gelmektedir ve doğrudan kontrolün alanı olarak kabul edilmiştir. Son olarak örgütlerde bireylerin yönetim pratiklerini yeniden üretiminde ortaya çıkan kontrol etkisinden söz edilmiştir. Bu alan mikro düzeye denk gelmektedir ve dolaylı kontrolün alanı olarak kabul edilmiştir. Özetle, örgüt sınırları içerisinde kontrolün iki boyutu ele alınmıştır. Örgütlerde doğrudan kontrolün araçları olarak stratejik planlama ile performans izleme-değerlendirme uygulamalarına odaklanılmıştır. Örgütlerde dolaylı kontrol araçları olarak toplam kalite yönetimi uygulamalarına odaklanılmıştır.Tezin üçüncü bölümü saha araştırmasından oluşmaktadır. Bu araştırmada eğitim, sağlık ve yerel yönetim sektörlerinden birer örgütte gerçekleştirilen stratejik planlama, performans izleme-değerleme ve kalite süreci uygulamalarının kontrol etkilerine odaklanılmıştır. Araştırma için kritik aktörler olarak orta kademe yöneticiler seçilmiştir. Örgütlerde kontrolün bağlamsal ve yapısal özelliklerini ortaya koyabilmek için daha çok ikincil verilerden (vizyon-misyon ifadeleri, stratejik planlar, performans programları, örgütsel politika ve değer ifadeleri, tepe yöneticilerin konuşma ve yazıları), dolaylı olarak ortaya çıkan özelliklerini ortaya koyabilmek için birincil verilerden (yöneticiler ile yüz yüze görüşme) yararlanılmıştır. Saha araştırması nitel araştırma tasarımına uygun olarak gerçekleştirilmiş, analiz perspektifi olarak örnek olay yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya konu edilen her bir örgüt ayrı birer örnek olay olarak alınmıştır. Verilerin çözümlenmesi için MAXQDA nitel veri analiz yazılımından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda her üç sektörde farklı kontrol özelliklerinin (doğrudan- dolaylı olarak) öne çıktığı/ağırlık kazandığı ancak özellikle yöneticilerin yönetim uygulamalarını yeniden üretim biçimlerinde bazı ortaklıkların da bulunduğu görülmüştür. Anahtar kelimeler: Örgütlerde kontrol, yönetim uygulamaları, doğrudan kontrol, dolaylı kontrol, eleştirel araştırma yaklaşımı, örnek olay.The problematic of the thesis is the control based contradictions in organizations. The context of the problematic is formed by the audit and managerialism movements which have come out also in Turkey. The subject matter of the thesis is then, the structural and processual reflections of control in organizations. The central question of the thesis is ?how do the managers reproduce the control in organizations, through management practices??. In the first chapter of the thesis, the differentiation of positions in organizational analysis field is put forth, through the debates on level of analysis and perspectives. The significance of this chapter stems from its clarifying of the epistemological position of the thesis. Concerning the theoretical debates on levels of analysis in organizational research, the thesis takes the macro level as the context and focuses on the meso and micro levels of analysis. The main question of the thesis is positioned in the micro level of analysis. In case of the debates on perspectives, the thesis reflects the critical position. Micro level of analysis is chosen regarding the focus of the thesis on the managers? reproduction of the control, through management practices; whereas the critical position is chosen regarding the focus on the hidden relations of power. Thus the thesis is positioned in a micro-critical position. In the second chapter of the thesis we focused on the issue of the control in organizations, on the base of the discussions in the first chapter. In this chapter we firstly focus on the control relations between the macro context and the organizations. This part is an introduction to the control debate. Secondly we focused on the control which emerges in the structural features of the organizations. This part corresponds to the meso level of analysis and is taken as the domain of direct control. We finally focused on the control which emerges in the reproduction of management practices by the individuals in organizations. This part corresponds to the micro level of analysis and is taken as the domain of normative control. Briefly putting, two faces of control in the borders of the organization are discussed in this chapter. In other words the structural and processual control in organizations is discussed in a critical manner. We focused on strategic planning and performance appraisal practices as the instruments of structural control and on quality process practices as the tools of processual and indirect control.The third chapter of the thesis is composed of the field research. In this research we focused on the control effects of strategic planning, performance appraisal and quality process practices in three organizations from the public sector (health, higher education, local government). Middle level managers are chosen as the critical actors for this research. For the investigation of the contextual and structural properties of control, secondary data (vision, mission statements, strategic plans, performance programs, organizational politics and value statements, speeches and writing of top managers) were utilized. For the investigation of the processual/indirect properties of control, primary data (interview with managers) were utilized. The field research was conducted according to the qualitative research design. Case study method is used as the analysis perspective. We took every organization we focused as single cases. For the analysis of the data, we utilized the qualitative data analysis software, MAQDA. According to the findings of the field research we can say that, different dimensions of control (structural-processual) are prominent in every organization. Whereas there are some affinities especially in the manner of the managers? reproduction of the management practices. We made some critical discussions on these differences and affinities and, focused on contradictive points regarding both the hidden power relations and the central work being realized in these organizations. Keywords: Control in organizations, direct control, normative control, critical research perspective, case stud

Girişimcilik : Temel kavramlar ve bir süreç önerisi

Normal ve Kanuni İktibaslarda Kaynak Gösterilmesi Zorunludur.Sunuş Girişimcilik mevcut bir etkinliği geliştirmek, farklı bir şey yapmak, yeni bir ürün üretmek ve var olmayan bir işletmeyi oluşturmakla ilgilidir. Bu yüzden yerleşik yapının geleneksel yol ve yöntemlerini değiştiren girişimciler, teknolojik, ekonomik ve sosyal alanlarda değişimi sağlamada toplumsal olarak en önemli rolü oynayan aktörlerdir. Bir devlet, kendi sınırları dışından mühendis, doktor, işletmeci getirip kendi milletine hizmet ettirebilir. Ancak bir devletin dışardan girişimci transfer edebilme imkânı yoktur. Girişimci hangi ülkede faaliyette bulunuyorsa bulunsun sonuç olarak ticari faaliyetleriyle kendi devletine hizmet eder. Doğrudan yabancı yatırımlarla gelen girişimciler o milletin öz girişimcileri olamazlar. Dolayısıyla bir devlet için nitelikli olarak yetiştirilen girişimci sayısının artması o devletin ekonomik performansının arttırılmasında büyük bir öneme sahiptir. Hazırlanan bu kitabın temel olarak amacı girişimcilik süreçlerini doğrusal ve basit bir mantıkla açıklayarak, girişimcilerin girişimlerini hayata geçirirken atacakları temel adımlara ilişkin genel bir yaklaşım sunmaktır. Kitabın birinci bölümü girişimcilikle ilgili temel kavramları, girişimcinin bu kavramlarla ilgili sahip olması gereken zihinsel arka plan üzerinden açıklamaya çalışmaktadır. İkinci bölümde ise bir bireyi girişimci olmaya sevk eden girişimcilik niyetinin oluşmasından başlanarak girişim sürecinin realize edilmesi aşamaları bir süreç olarak ifade edilmiştir. Girişimci olma motivasyonuna sahip bir birey için girişimcilik sürecindeki ilk adım, potansiyel iş fırsatlarını belirlemek ve değerlendirmektir. Kitabın üçüncü bölümü özellikle bir iş fikrinin nasıl bulunacağına ve bulunacak iş fikrinin sahip olması gereken özelliklere odaklanmıştır. Dördüncü bölüm girişimin çeşitli aşamalarını finanse etmek için ihtiyaç duyulan finansmanı sağlamaya odaklanmakta ve alternatif finansman biçimlerini tanıtmaktadır. Beşinci bölümün odak noktası ise iş fikrinin kurulacak işletmenin temel bileşenleriyle para kazanmak için birlikte nasıl çalıştığını açıklayan iş modelinin ve iş planının nasıl oluşturulacağıdır. Sürdürülebilir bir iş modeline ulaşmak ayrı ve zorlu bir süreçtir. Bu bölümde işin nasıl tanımlanacağı sorusu ile sembolize edilen iş konseptinin yaratılmasına yönelik olarak girişimciye bir iş planının neden gerekli olduğunu anlatılmakta ve kuracağı yeni organizasyonu düzenlemek için nasıl bir format oluşturması gerektiğine dair bilgiler sunulmaktadır. Kitabın son bölümünde ise tüm girişimlerin ulaşmak isteği son nokta olan uluslararası pazarlara açılabilmeyle ilgili olarak uluslararası girişimciliğe ilişkin bir perspektif sunulmaktadır. ii Bu kitabın öncelikli hedef kitlesini üniversite öğrencileri oluşturmaktadır ve başlangıç noktasındaki girişimcilere rehberlik edecek pratik bir kullanım için de uygundur. Kitabın ilk baskısı olması sebebiyle geliştirilmesi gereken yönlerinin olduğu muhakkaktır. Bu nedenle okuyuculardan kitaba yönelik eleştiriler kitabın içeriğinin geliştirilmesi yönünde önemli katkı sağlayacaktır. Sakarya,2019 Dr. Gökhan GÜRLER Doç.Dr. Ali Taş Dr. Ahmet Yağmur ErsoyİÇİNDEKİLER TABLOLAR LİSTESİ ............................................................................................................ vi ŞEKİLLER LİSTESİ ............................................................................................................. vii Giriş ........................................................................................................................................... 1 BÖLÜM 1: GİRİŞİMCİLİK VE GİRİŞİMLİKLE İLGİLİ KAVRAMLAR .................... 6 Giriş ........................................................................................................................................... 6 1.1. Girişimcilik ........................................................................................................................ 6 1.2. Girişimcilikle İlgili Kavramlar ........................................................................................ 9 1.2.1. Yaratıcılık .................................................................................................................... 9 1.2.2 İnovasyon ...................................................................................................................... 9 1.2.2.1. İnovasyon Türleri ............................................................................................... 12 1.2.3. Değer ve Değer Yaratma .......................................................................................... 13 1.2.4. Girişimci .................................................................................................................... 14 BÖLÜM II: BİR SÜREÇ OLARAK GİRİŞİMCİLİK ....................................................... 16 Giriş ......................................................................................................................................... 16 2.1. Girişimcilik Süreci ........................................................................................................... 17 2.1.1. Girişimcilik Niyetinin Oluşması .............................................................................. 20 BÖLÜM III: FIRSAT ARAMA VE İŞ FİKRİ OLUŞTURMA ......................................... 23 Giriş ......................................................................................................................................... 23 3.1. İş Fikri Tanımı ve Özellikleri ......................................................................................... 23 3.2. İş Fikrinin Kaynakları .................................................................................................... 25 3.3. Bir İş Fikrinin Geliştirilmesinde Kullanılabilecek Araçlar ......................................... 27 3.3.1. Beyin Fırtınası ........................................................................................................... 27 3.3.2 Matris veya Tablo Kullanımı .................................................................................... 29 3.3.3. Fikirler Haritası ........................................................................................................ 30 3.3.4. Sorun- Mevcut Çözüm-Yeni Çözüm Tablosu ........................................................ 31 BÖLÜM IV: İŞ FİKRİNİ HAYATA GEÇİRECEK FİNANSMANI SAĞLAMA .......... 32 Giriş ......................................................................................................................................... 32 4.1. Ortaklık ............................................................................................................................ 33 4.2. Banka Kredileri ............................................................................................................... 34 4.3. Leasing (Finansal Kiralama) .......................................................................................... 35 4.4. Faktoring Ve Forfaiting .................................................................................................. 36 4.5. Mikro Finans ................................................................................................................... 37 4.6. Franchising ...................................................................................................................... 39 iv 4.6.1. Franchising Sistemini Yönlendiren Temel İlkeler ................................................. 41 4.6.2. Franchising Sözleşmesi ............................................................................................. 41 4.6.3. Franchising Türleri .................................................................................................. 42 4.6.4. Franchising Sisteminin Avantaj ve Dezavantajları ............................................... 45 4.7. Risk Sermayesi ................................................................................................................. 46 4.7.1. Risk Sermayesi Finansman Türleri ........................................................................ 49 4.7.1.1. Erken Dönem Girişim Sermayesi ..................................................................... 49 4.7.1.2. Gelişme Dönemi Girişim Sermayesi ................................................................. 51 4.7.1.3. Geç Aşama Dönemi Girişim Sermayesi ........................................................... 52 4.8. Kitle Fonlaması (Crowdfundıng) ................................................................................... 53 4.8.1. Kitle Fonlamasında Yeni Bir Araç: ICO ................................................................ 55 4.9. Girişimciliğe Yönelik Sağlanan Devlet Destekleri ........................................................ 56 4.9.1. Devlet Destek Mekanizmalarının İşleyiş Biçimleri ................................................ 56 4.9.2. Türkiye’de Destek Veren Kurumlar ve Verilen Devlet Destekleri ...................... 59 4.9.2.1. KOSGEB Girişimciliği Geliştirme Destek Programı ..................................... 60 4.9.2.2. KOSGEB İş Planı Ödülü ................................................................................... 62 4.9.2.3. TÜBİTAK 1512 - Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BİGG) ........ 62 4.9.2.4. TÜBİTAK 1514 - Girişim Sermayesi Destekleme Programı (GİSDEP) ....... 63 4.9.2.5. TÜBİTAK 2238 - Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışmaları Programı .......... 64 4.9.2.6. TÜBİTAK 2239 - Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğit. Ve Araştırma Faaliyetlerini Destekleme Programı .............................................................................. 65 4.9.2.7. TÜBİTAK 1601 - Yenilik Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destek Programı ............................................................................................... 66 BÖLÜM V: İŞ MODELİ OLUŞTURMA VE İŞ PLANI HAZIRLAMA ......................... 67 Giriş ......................................................................................................................................... 67 5.1. İş Modeli ........................................................................................................................... 68 5.2. İş Planı .............................................................................................................................. 70 5.2.1. İş Planı Yapılmasının Faydaları .............................................................................. 71 5.2.2. İş Planı Değerlendirenlerin Dikkat Ettiği Noktalar .............................................. 72 5.2.3. İş Planı Yazarken Dikkat Edilmesi Gereken Konular .......................................... 73 5.2.4. İş Planının Sunumu .................................................................................................. 75 5.2.5. İş Planının Bölümleri ve İçeriği ............................................................................... 76 BÖLÜM VI: ULUSLARARASI GİRİŞİMCİLİK .............................................................. 84 Giriş ......................................................................................................................................... 84 v 6.1. Uluslararası Girişimciliğin Tanımı ................................................................................ 85 6.2. Uluslararası Girişimciliğe İlişkin Yaklaşımlar: ........................................................... 86 6.2.1. Aşama Yaklaşımları ................................................................................................. 86 6.2.1.1 Uppsala Modeli .................................................................................................... 86 6.2.1.2. Yenilikçi Model .................................................................................................. 87 6.2.2. Küresel Doğanlar Yaklaşımı .................................................................................... 87 6.2.3. Ağ Yaklaşımı ............................................................................................................. 88 6.2.4. Uluslararası Girişimcilik Yaklaşımı ....................................................................... 88 6.3. Uluslararası Pazarlara Giriş Yöntemleri ...................................................................... 90 6.3.1. İhracat ........................................................................................................................ 90 6.3.2. Ortaklıklar ................................................................................................................ 91 6.3.2.1. Lisans Anlaşmaları ............................................................................................ 91 6.3.2.2. Franchising ......................................................................................................... 91 6.3.2.3. Sözleşmeli Üretim ............................................................................................... 91 6.3.2.4. Yönetim Sözleşmesi ............................................................................................ 92 6.3.2.5. Montaj Operasyonları ....................................................................................... 92 6.3.2.6. Birlikte Girişimler (Joint Ventures) ................................................................. 92 6.3.2.7. Konsorsiyum ....................................................................................................... 93 6.3.2.8. Anahtar Teslimi Projeler .................................................................................. 93 6.3.2.9. Yap-İşlet-Devret Sözleşmesi .............................................................................. 93 6.3.3. Doğrudan Yabancı Yatırım ..................................................................................... 94 KAYNAKLAR ........................................................................................................................ 95 EK 1: Türkiye’de Çeşitli Kurumlar Tarafından Verilen Devlet Destekleri ......................... 10

Türkiye’de üstyapı projelerinde zaman-maliyet ilişkileri

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Proje öncesi safhalarda henüz çok az proje değişkeni biliniyorken inşaat projelerinin sözleşme sürelerini ve nakit akışlarını tahmin etmek oldukça önemli ve bir o kadar da zor bir konudur. Diğer taraftan, projelerin ilk safhalarında gerçekleştirilen tahminler, devam eden süreçte bütçe, nakit akışı, iş programı gibi konuların belirlenmesinde referans oluşturmaktadır. Bu bağlamda, inşaat projelerinde proje öncesi safhalarda süre-maliyet ilişkisinin ortaya konulması gerek bilim insanları gerekse inşaat firmaları ve yatırımcılar açısından önemli bir çalışma alanı olmuştur. Bu çalışmada Türkiye'deki üstyapı projelerinin süre-maliyet ilişkisi araştırmıştır. Çalışma kapsamında Türkiye' de 1999-2018 yılları arasında 65 farklı inşaat firması tarafından tamamlanmış 501 adet üstyapı projesinin süre ve maliyet verileri kullanılmıştır. Veriler öncelikle yapıların kullanım amaçlarına göre gruplandırılmış (tekil bina, okul, hastane, sanayi ve TOKİ sosyal konut ve TOKİ afet Konut) ve daha sonra her grup için ayrı ayrı süre-maliyet ilişkileri belirlenmiştir. Ayrıca dış faktör olarak, döviz kurları, çalışılamayan gün sayısı, insani gelişmişlik endeksi ve gayri safi yurtiçi hasıla gibi önceki çalışmalarda araştırılmamış parametrelerin üstyapı projelerinin süre-maliyet ilişkisi üzerindeki etkileri istatiksel olarak araştırılarak bu alandaki bilimsel boşluğun doldurulması hedeflenmiştir. Çalışmanın ilk safhalarında, üstyapı projelerinin süre-maliyet ilişkileri, Bromilow zaman maliyet modeli (BTC) ve S-Eğrileri ile projeler bazında ayrı ayrı araştırılmıştır. Devam eden bölümlerde proje öncesi safhalarda üstyapı inşaat projelerinin tamamlanma sürelerinin ve nakit akışlarının tahmini için Yapay Sinir Ağları yöntemi ile bütünleşik bir karar destek sistemi oluşturulmuş ve model sonuçları, ilk aşamada elde edilen sonuçlar ile karşılaştırılmıştır. Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde önerilen bütünleşik modelin; Türkiye'deki üstyapı projelerinin süre-maliyet ilişkisi ve nakit akışı yönetimi açısından daha anlamlı ve hassas sonuçlar verdiği tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen analizlerde Yapay Sinir Ağları ile önerilen modelin projelerin tamamlanma sürelerini; %13.55, S-Eğrilerini %10,83 hata (RMSE) ile tahmin edebildiği tespit edilmiştir. Diğer taraftan, YSA modelinin doğrulama testleri sonucunda; BTC modeline göre %11,57 oranında gerçek değerlere daha yakın tahminlerde bulunduğu, YSA nakit akışı eğrilerinin de polinomial regresyon ile oluşturulan eğrilere kıyasla gerçek S-Eğrilerine daha iyi uyum sağladığı ve nakit akışlarında gerçekleşebilecek dalgalanmaları hassas bir şekilde tahmin edebildiği tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda Türk inşaat sektöründe faaliyet gösteren yatırımcı, yüklenici firmalar ile proje yönetim ekiplerinin ihale öncesi safhalarda ve proje süresince ek bir çaba sarf etmeden istifade edebileceği; projelerin tamamlanma sürelerini ve nakit akışlarını tahmin edebilen alternatif bir karar destek sistemi önerilmiştir.Estimating the duration and cash flows of construction projects is an extremely important and challenging issue in the pre-project phases when there are still unknown many variables. On the other hand, estimates carried out in the early stages of the projects, create references for budget planning, cash flow, and work Schedule in the on-going phases of the projects. In this context, estimating the time-cost relationship in the pre-project phases of construction projects is a significant research area for both academicians, construction companies and investors. In this study, the time-cost relationship of the superstructure projects in Turkey was investigated. Time and cost data of 501 superstructure projects, completed by 65 construction companies between 1999-2018 in Turkey. Firstly, gathered data grouped into type of projects (singular building, school, hospital, industry and TOKI, social housing and TOKI disaster housing), then for every group seperate time-cost relationship was determined. It was aimed to fill the gap in the literature with investigating the effect of external factor such as exchange rates, non-working days, human development index and gross domestic product, on time and cost relationship superstructure projects statistically. In the first stages of the study, the time-cost relationships of the superstructure projects were investigated with Bromilow time cost model (BTC) and S-Curves separately on the project basis. In the following sections, an integrated decision support system with Artificial Neural Networks (ANN) method has been established to estimate the realization time and cash flow in the pre-project phases and the model results have been compared with the results obtained in the first stage. When the results of the research are evaluated, it has been determined that the proposed integrated model has been found to give a more meaningful and accurate results for time-cost relationship of the superstructure projects in Turkey. As a result of the analyzes, it was found that the proposed model with ANN can estimate the completion times of the projects with 13.55% error and S-Curves with 10.83% error (RMSE). On the other hand, as a result of validation tests, it has been determined that ANN model predicts closer to real values by 11.57% compared to BTC model, and ANN cash flow curves provide better adaptation to real S-Curves than polynomial regression curves and the ANN model can estimate possible fluctuations that may occur in cash flows more sensitively. As a result of the study, it has been proposed an alternative decision support system model, which can estimate the completion times and cash flows of projects, for the use of investors, contractors and project management teams operating in the Turkish construction sector during pre-tender stages without any additional effort

Bütünleşik imalat ortamlarında ürün ağacı yapısının imalat performansı üzerine etkisi

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Küresel rekabet nedeniyle, ürünlerin yaşam döngüsü kısalmış, müşteri istek ve beklentileri artmış, düşük maliyetli ve zengin ürün çeşitliliği arzu edilmeye başlanılmıştır. Bu nedenlerden dolayı geleneksel olarak fazla üretilip stoklanarak müşteri isteklerinin karşılanması fikrinden uzaklaşılmaktadır. Malzeme ihtiyaç planlaması kullanılmaya başlandığı 70’lerden günümüze kadar üretim işletmeleri için öncelikler değişmiştir. Önceleri üretmek önemliyken şimdilerde istenilen zamanda, istenilen fiyatta, istenilen kalitede ürün üretimi önem kazanmıştır. Bu nedenle müşteri beklenti ve isteklerini karşılayabilmek için işletmeler yeni arayışlara ve modern üretim planlama ve kontrol sistemlerine ihtiyaç duyulmuştur. Çok aşamalı ve çok çeşitli ürün üreten işletmelerin küresel rekabet ortamında rakipleri ile rekabet edebilmesi için gerçek zamanlı bir üretim planlama ve çizelgeleme sistemlerine ihtiyaç vardır. Bu nedenle işletmelerin sahip olacağı sağlıklı bir üretim planlama ve kontrol yapısı sayesinde, maliyetlerin düşmesine, müşteri siparişlerinin karşılanma oranının yükselmesine, gerçekçi bir teslim tarihi elde edilmesine, gelecek planlamalarının etkin bir şekilde yapılmasına imkan sağlayacak gerçek zamanlı sınırlı kapasite üretim planlama ve kontrol yapısı önerilmiş ve önerilen sistem üç farklı ürün ağacı yapısı, beş farklı öncelik kuralı ve teslim tarihinin belirlenmesi için kullanılan üç farklı k sabiti değeri kullanılarak geliştirilen benzetim ortamında test edilmiştir. Geliştirilen benzetim modelinde üç bağımsız değişken girdi olarak kullanılmış ve altı farklı performans ölçütünün sonuçlarına göre değerlendirilmiştir. Alınan sonuçlar, çok değişkenli varyans analizi ile test edilmiştir. Yapılan test ve değerlendirme sonucunda ürün ağacı yapısı bağımsız değişkeninin tek başına ve diğer bağımsız değişkenlerle beraber imalat performansı üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Geliştirilen yapının siparişe üretim yapan, çok seviyeli montaj ve imalat işlemlerinin beraber yürütüldüğü bütünleşik imalat ortamlarında başarı ile uygulanabileceği düşünülmektedir.Due to global competiveness, life cycle of products have been shortened, low costed and rich product varieties have been demanded. For this reason, the idea of production to make stock for customer demand has been eliminated. Material requirement planning has been using since 1970’s. Nowadays, priorities of companies have been changed dramatically. Previously production was an important subject, whereas production on-time, on-demand, good quality and low priced products have been ground. For this reason, to satisfy customer needs and demands, companies investigated new methods and production control systems. Companies which produced multi stage and multi variety products need real time production planning and scheduling system. For this reason, companies which have good production planning and control systems, proceed low cost, satisfaction of customer demand, realistic due dates, and finite capacity planning and control systems. In this thesis, 3 different product structures, 5 different priority rules, and 3 different k constants for determining due dates have been developed to use in simulation software systems. In the developed simulation model, 3 independent variables has been used as input and evaluated with results of 6 different performance criteria. Results obtained have been tested with multiple variable variance analysis. After testing and evaluating, independent variables of product structures has an effect on manufacturing performance as single and other dependent variables. Structure developed for this work has been considered as a successful environment. Experimental results have been obtained in make-to-order environment and multi stage assembly and manufacturing operations in integrated manufacturing environment

Açıköğretim ile 40 Yıl: Uygulamalar ve Araştırmalar

It is a great pleasure to celebrate the 40th anniversary of Anadolu University Open Education System. On this special occasion, we are honoured to write a foreword to this book prepared with great pride and excitement. Founded 40 years ago, Anadolu University Open Education System took a revolutionary step in the field of higher education in our country. This system has increased accessibility to educational opportunities and ensured that everyone has the opportunity to learn equally and fairly. This unique and innovative approach has enabled thousands of students to turn their dreams into reality, and today it has turned into a great success story with millions of graduates. This book invites its readers on a journey that reflects the 40-year experience of Anadolu University Open Education System. It shares the work of the units, managers, academicians and employees who have achieved countless successes in the process from the establishment of the system until today. At the same time, it touches upon the difficulties encountered in this process, the labour and effort behind the successes, and the innovations and developments in the system. In this sense, the 40-year journey of the open education system is covered in this book through scientific research studies, the narration of the historical witnesses of the development and the evaluation of the practices, and the presentation of suggestions for the development of the system. Accordingly, the book consists of two parts. In the first part, the description of the important components of the system such as applications, learning environments, activities of the units, quality, learner evaluation, student services, etc. carried out in Anadolu University Open Education System are presented within the historical development and the points they have reached today. In the second part, researches on the evaluation and development of the open education system are presented. While preparing this book, we have seen how Anadolu University Open Education System has grown with its creativity, belief in learning and search for continuous development. At the same time, we have closely witnessed the opportunities it offers to its students and the transformation in their lives. This book will be an important resource for shaping our vision for the future as well as evaluating our past. We would like to take this opportunity to congratulate Anadolu University Open Education System on its 40th anniversary, sincerely congratulate everyone who has contributed to this success, and thank all the authors who have contributed to this book. As the editors, we hope that the book will be a tool to celebrate our past, share our achievements and inspire the future