Лірызацыя змястоўнай формы рамана ў беларускай літаратуры (The lyrization of a contensive novel form in belarusian literature)

Эстэтычнае засваенне наватарскай тэмы мастака і мастацтва ў беларускай раманістыцы 1970-х гадоў і пазнейшага часу абумовіла трансфармацыю традыцыйнай жанравай формы, якая вызначалася эпічнай асновай. Узмацненне лірычнага пачатку ў змястоўнай форме рамана адлюстроўваецца на ўзроўні вобразнай сістэмы: якасна змяняецца ідэйная функцыя вобраза галоўнага героя, за якім угадваецца аўтар, чытач бачыцца іх адзінадумцам, у выніку чаго асоба выступае не проста галоўным аб’ектам, а цэнтрам мастацкага свету. У творах Івана Шамякіна «Атланты і карыятыды», Алеся Асіпенкі «Святыя грэшнікі» адметнасць таленту асэнсоўваецца неад’емна ад маральна-этычных праблем аўтарскай сучаснасці, рэчаіснасць паказваецца праз яе успрыманне галоўным героем, што і абумоўлівае «цэнтраімклівую» арганізацыю персанажаў. (The esthetic development of an innovative theme such as the master and the art in Belarussian romantic literature of 1970s determined the transformation of a traditional generic form which had an epic basis. The amplifi cation of a lyrical beginning in the substantial form of a novel is refl ected at the level of imagery system: an ideological function of the main hero, who is a refl ection of an author, qualitatively changes, a reader becomes their associate, and as the result a person acts not just as a main object but as a center of the author’s universe. In the works of Ivan Shemyakin “Atlanteans and caryatides” an in Alyes Osipenko’s “Holy sinners” talent’s specifi c character is comprehended inherently from authors Age’s ethical and moral problems, social reality is shown through its perception by the main hero, what determines “centripetal” organization of characters. Both authors come back to a development of artistic psychologism that enhances philosophical level of a masterpiece, discover the understanding of humanism not only as a worldview but also as an aesthetic category. Ivan Shemyakin shows a protagonist who is a sample of humane qualities, who is a true-born creator, and that upraises him above his social environment. On the philosophical level an idea that human fl aws seriously impact an artistic concept is gradually establishing. Alyes Osipenko uses phantasmagorias as a sense-making technique, embodies a thorough hero, who tries to grasp a spiritual experience of different historical times, the last named acts as a must for a true talent’s establishment.

Спадчына Івана Насовіча і беларускае мовазнаўства

Матэрыялы навуковых чытанняў, прысвечаных 220-годдзю з дня нараджэння ІВАНА ІВАНАВІЧА НАСОВІЧА 18 лютага 2008 года, г. Мінс