ЮВЕЛІРНАЯ МАЙСТЭРНЯ ХІІ СТАГОДДЗЯ НА ЗАПАЛОЦКІМ ПАСАДЗЕ СТАРАЖЫТНАГА ПОЛАЦКА (ПА МАТЭРЫЯЛАХ АРХЕАЛАГІЧНЫХ РАСКОПАК 2013 ГОДА)

THE JEWELER’S WORKSHOP OF XII CENTURIES ON THE TERRITORY OF ZAPOLOTSKI POSAD OF ANCIENT POLOTSK (BASED ON THE MATERIALS OF THE EXCAVATIONS IN 2013) / A. KOTSДаследаванне ўтрымоўвае матэрыялы археалагічных раскопак 2013 года на тэрыторыі Запалоцкага посада старажытнага Полацка. У 2013 годзе была адкрыта паўночная частка Запалоцкага пасада (каля 15 га). Падчас раскопак была выяўленая пабудова, якая сумяшчала жылую хату і ювелірную майстэрню. Прыводзіцца характарыстыка стратыграфіі культурнага пласта раскопу. Апісваюцца знаходкі, якія характарызуюць ювелірную вытворчасць: тыглі, адыходы вытворчасці, форму для вытворчасці васковых мадэляў, вырабы з каляровага металу, а таксама прылады печы-горна. Даецца характарыстыка жылой прасторы з кароткім апісаннем гаспадарчых рэчаў. Ювелірны комплекс, як і ўсю паўночную частку Запалоцкага пасада, можна датаваць у межах ХІІ стагоддзя. Вялікая плошча (каля 55 га) і высокі сацыяльны статус жыхароў (баярства і рамеснікі-ювеліры) вызначаюць Запалоцкі посад як адну з найважнейшых горадаўтваральных структур старажытнага Полацка

Да пытання аб раскопках М.Ф. Кусцінскім познесярэдневяковых курганных пахаванняў у Лепельскім павеце

Viktar Charauko. To the question of excavations of the late medieval burials in Lepel district made by M. Kunstinski. Late medieval barrows with coins are an extremely rare phenomenon at Belarusian Podvinie.In specialized literature it is reported that the famous archaeologist of the ХІХ century M. Kustinski elicited and investigated barrows of this kind twice during the archeological excavations in Lepel district. The source of information in the first case is the article written by M. Kustinski, and in the second case – the report about Kustinski's excavations made by archaeologist and local historian A. Sementovski (with reference to the Kustinski’s letter). Hovewer, the analysis of the information provided by M. Kustinski and A. Sementovski allows us to assert that we are actually talking about one and the same excavations.Позднесредневековые курганные погребения с монетами – довольно редкое для Белорусского Подвинья явление. В специальной литературе сообщается о том, что известный археолог ХІХ в. М.Ф. Кусцинский во время археологических раскопок на территории Лепельского уезда дважды выявлял и исследовал подобные погребения. Источником информации в одном случае служит статья самого М.Ф. Кусцинского, во втором – сообщение о его раскопках археологом и краеведом А.М. Сементовским (со ссылкой на письмо Кусцинского). Однако анализ приводимых М.Ф. Кусцинским и А.М. Сементовским сведений даёт основание утверждать, что речь, на самом деле идёт об одних и тех же раскопках

Экимань и экиманская усадьба: перспективы ревитализации в контексте этнокультурной традиции

ЭТНАКУЛЬТУРНАЯ СПЕЦЫФІКА БЕЛАРУСКАГА ПАДЗВІННЯ Ў ДЫЯХРОННЫМ І СІНХРОННЫМ ВЫМЯРЭННЯ

Жыллёва-гаспадарчыя комплексы XI–XVI cтст. на тэрыторыі Запалоцкага пасада старажытнага Полацка

АРХЕАЛОГІЯ І ФІЗІЧНАЯ АНТРАПАЛОГІЯ ПАЎНОЧНАЙ БЕЛАРУСІ І СУМЕЖНЫХ ТЭРЫТОРЫЙ У ЕЎРАПЕЙСКІМ КАНТЭКСЦ

Вытворчасць, тыпалогія і храналогія вырабаў з каляровых металаў X–XVII стст. з тэрыторыі Полацка. Аўтарэферат дысертацыі

Mahalinski Ihar Uladzimiravich Manufacture, typology and chronology of the products made from non-ferrous metals of the X–XVII centuries from the territory of PolotskУ дысертацыі ўпершыню ў беларускай археалогіі вытворчасць вырабаў з каляровых металаў даследуецца самастойна ў якасці асобнай галіны гаспадаркі. На падставе выкарыстаных вынікаў натуральнанавуковых метадаў даследавання (даныя аналізаў хімічнага складу вырабаў) праблема вывучана комплексна (ад асаблівасцей сыравіннага металу, які выкарыстоўваўся рамеснікамі, да культурнага кантэксту асобных прадметаў). Саіскальнікам упершыню сістэматызаваны і класіфікаваны вялікі масіў артэфактаў з археалагічных раскопак Полацка (усяго 1294 прадметы), што дало магчымасць скласці максімальна поўнае ўяўленне аб асартыменце вырабаў з каляровых металаў і іх месцы ў матэрыяльнай культуры буйнога ўсходнееўрапейскага сярэдневяковага цэнтра на працягу значнага перыяду. Прасочаны асноўныя накірункі паступлення вырабаў з каляровых металаў і сыравіны для іх вытворчасці на тэрыторыю горада, вылучаны характэрныя рысы полацкай вытворчасці вырабаў з каляровых металаў X–XVII стст.= В диссертации впервые в белорусской археологии производство изделий из цветных металлов исследуется самостоятельно, в качестве отдельной отрасли хозяйства. На основе использования результатов естественнонаучных методов исследования (данные анализов химического состава изделий) проблема изучена комплексно (от особенностей сырьевого металла, использовавшегося ремесленниками, до культурного контекста отдельных предметов). Соискателем впервые систематизирован и классифицирован значительный массив артефактов из материалов исследований Полоцка (всего 1294 предмета). Это позволило проследить основные направления поступления изделий из цветных металлов и сырья для их производства на территорию города на протяжении длительного периода, выделить характерные черты полоцкого производства изделий из цветных металлов в X–XVII вв.= Outcomes of the research and its novelty: for the first time in Belarusian archaeology the manufacture of the products made from non-ferrous metals is investigated independently, as a separate field of economy. In this dissertation the results of natural-science research methods (the chemistry of the products analyses’ data) are used; and this made it possible to study the problem entirely (from the peculiarities of raw metal, that was used by craftsmen, to the cultural context of separate articles). Considerable part of the artifacts from the research materials of Polotsk (1294 articles) were for the first time systematized and classified by the author. This made it possible to analyze the main directions of the non-ferrous metals products and its raw material’s arrivals to the territory of Polotsk during long period of time, and single out the main features of non-ferrous metals products manufacture in the X–XVII centuries

Знаходкі новых тыпаў ювелірных інструментаў на тэрыторыі Полацка

FINDINGS OF NEW TYPES OF JEWELLERY TOOLS IN THE TERRITORY OF POLOTSK I. MAHALINSKIРазглядаюцца новыя тыпы інструментаў і прыстасаванняў полацкіх ювеліраў, якія былі знойдзены падчас апошніх даследаванняў на тэрыторыі горада, а таксама перададзеныя з прыватных збораў. Робіцца выснова, што новыя знаходкі розных тыпаў плавільнага посуду і металічных ліцейных інструментаў падкрэсліваюць выкарыстанне полацкімі рамеснікамі найбольш прагрэсіўных для свайго часу рамесных прыёмаў і тэхнік.=New types of tools and devices of Polotsk jewellers that were found during the latest research in the town are considered, as well as the ones delivered from private collections. It is concluded that new findings of different types of melting vessels and metal foundry tools emphasize that artisans used the most advanced handicraft techniques and technologies of the time

Истоки белорусской государственности: концепции и факты тысячелетней истории

The concept of creation of the common Old Russian state of the eastern Slavs is dominant in belorussian historical science. According to the concept Kiev united described in chronicles tribal unions in one territorial and political structure and had been the center of the state. Centers of the tribal unions being part of the state ruled over individual regions, and during the period of its fragmentation (XII-ХШ centuries), the appanage principalities - the lands.A new concept of formation and development of early state formations of the eastern Slavs is based on the new facts. Three main territorial and political centers of the tribe period, Kiev, Novgorod and Polotsk became the local base of statehood of the eastern Slavs. Polotsk was the center of the early state formation “the Polotsk land” that had its own territory and ruling  dynasty. The Polotsk land covered the territory of modern North and Central Belarus. The aims of external and internal policy of this formation were strengthening its political and economic prestige, preservation of integrity during X – first half of XIII centuries.Lands of South and West Belarus during above mentioned period on different terms and at different times had been part of early state formation “Kievan Rus”.Communicated by Corresponding Member Aleksandr A. KovaleniaВ отечественной исторической науке до настоящего времени превалирует концепция о создании единого Древнерусского государства у восточных славян, согласно которой центром государства был Киев, объединивший в IX-X вв. летописные племенные княжения в одну территориально-политическую структуру. Их центры в составе государства управляли отдельными волостями, а в период его дробления (XII-ХШ вв.) удельными княжествами - землями.На новом фактическом материале обосновывается иная концепция формирования и развития раннегосударственных образований у восточных славян. Три ведущих территориально-политических центра племенной эпохи: Киев, Новгород и Полоцк на местной основе заложили фундамент государственности у восточных славян. Полоцк был центром раннегосударственного образования «Полоцкая земля», имеющего собственную территорию, правящую княжескую династию. Полоцкая земля охватывала территорию современной Северной и Центральной Беларуси. Внешняя и внутренняя политика этого образования направлена на упрочение его политического и экономического престижа, сохранение целостности на протяжении X - первой половины XIII в.Земли Южной и Западной Беларуси на протяжении указанного периода на разных условиях и в разное время входили в состав раннегосударственного образования «Киевская Русь».Представлено членом-корреспондентом А. А. Ковалене