Параўнанне ў беларускіх афарыстычных дыскурсах

Разглядаецца параўнанне ў беларускіх афарыстычных дыскурсах

Вобраз вады ў польскай і беларускай фразеалогіі і парэміялогіі

The issues associated with the vision of water in the Slavic languages are prominent. The linguistic perception of water in the Polish language, especially in folk Polish, has been explored from many sides. Also noted is the linguistic representation of water in the Belarusian language. The object of this article is to present the representation of water, fixed in the language, in the light of phraseological and paremiological profiling as applied to Polish and Belarusian dictionary units within the plan of interlingual comparison. The gathered material allows to recognise the fundamental perspectives in the vision of water in the building of its linguistic representation and to distinguish the elementary profiles together with their many specifying facets. The analysis reveals the colloquial description of water as such and – especially – the connections between water and various concepts, particularly the links to the human being. Reflected is the indication where water comes from, specified its amount in particular expressions, provided information about water at a given time and in a given place as well as about its availability. Portrayed is life underwater and on the water. Recorded are the attributes of water and its impact on some objects, the water’s quality of being fit or unfit to drink or harmful, as well as relating water to something else. The value and qualities of water are noted. The presence of water in the functioning of the human being and in the life of animals is recorded. Presented is the demand for water. The reconstruction of the linguistic representation of water performed in comparative terms on Polish and Belarusian phraseological and paremiological material illustrates the prevalent analogies and fairly considerable dissimilarities.Problematyka oglądu wody w językach słowiańskich jest zauważalna. Wielostronnie przybliżone zostało językowe postrzeganie wody w polszczyźnie, zwłaszcza ludowej. Zaznaczone jest też językowe przedstawienie wody w języku białoruskim. Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie utrwalonego w języku obrazu wody w świetle wyprofilowania frazeologicznego i paremiologicznego na materiale jednostek słownikowych języka polskiego i języka białoruskiego w planie konfrontacji międzyjęzykowej. Zebrany materiał pozwala dostrzec w budowaniu językowego obrazu wody zasadnicze perspektywy jej oglądu i wyróżnić podstawowe profile z wieloma specyfikującymi je fasetami. Analiza ukazuje potoczne opisanie wody jako takiej oraz – w szczególności – powiązań wody z różnorodnymi pojęciami, zwłaszcza związków z człowiekiem. Odzwierciedlone jest wskazanie, skąd się bierze woda, precyzowana jest ilość wody w określonych przejawach, są informacje o wodzie w danym czasie i miejscu oraz o jej dostępności. Odtworzone jest życie w wodzie i nad wodą. Zarejestrowane są atrybuty wody i jej oddziaływanie na niektóre obiekty, zdatność, niezdatność bądź szkodliwość wody, a także odniesienie wody względem czegoś. Odnotowywana jest wartość i walory wody. Utrwalona jest woda w funkcjonowaniu człowieka i życiu zwierząt. Ukazane jest zapotrzebowanie na wodę. Dokonana rekonstrukcja językowego obrazu wody w ujęciu porównawczym na materiale frazeologiczno-paremicznym języka polskiego i języka białoruskiego unaocznia przeważające zbieżności i dość znaczne odmienności.У славянскіх мовах вобраз вады зарысаваны мовазнаўцамі даволі выразна. Моўная карціна вады ў польскай мове, асабліва ў дыялектах, дачакалася шматбаковага аналізу. Моўнае катэгарызацыя вады ў беларускай мове таксама была прадметам даследавання. Мэтай гэтага артыкула з’яўляецца выяўленне замацаванага ў мове вобразу вады ў святле фразеалагічнага і парэміялагічнага прафілявання (спосабу ўспрымання канкрэтнага суб’екта) на матэрыяле слоўнікавых адзінак польскай і беларускай моў у плане міжмоўнай канфрантацыі. Сабраны матэрыял дазваляе ў мадэлі моўнай карціны вады прасачыць асноўныя перспектывы яе ўспрымання і дапамагае распазнаць асноўныя профілі/ідэалагічныя варыянты са шматлікімі катэгорыямі/прыкметамі, якія іх вызначаюць. Праведзены аналіз выявіў наіўныя веды пра ваду, а таксама ўзаемадачыненні вады з іншымі паняццямі, у першую чаргу з чалавекам. У матэрыяле знайшлі адлюстраванне наступныя характарыстыкі:  адказ на пытанне адкуль бярэцца вада, удакладненне колькасці вады, інфармацыя пра ваду ў гэты час і ў гэтым месцы, а таксама даступнасць да яе. Паказана жыццё ў вадзе і над вадой. Выяўлены атрыбуты вады і яе ўздзеянне на некаторыя аб’екты, прыдатнасць/непрыдатнасць/шкоднасць вады, а таксама супастаўленне вады з нечым іншым. Звернута ўвага на тое, што вада разглядаецца як каштоўнасць. Падкрэслена значэнне вады ў жыцці чалавека і жывёл і, у сувязі з гэтым, адзначана запатрабаванне на ваду. Рэканструкцыя моўнай карціны вады ў параўнальным аспекце на фразеалагічна-парэміялагічным матэрыяле польскай і беларускай моў наглядна паказала, у першую чаргу, пераважную колькасць агульных рыс, але выявіла таксама і даволі істотныя адрозненні паміж даследаванымі мовамі

Стылістычныя асаблівасці вершаў Змітрака Марозава

У артыкуле разглядаецца спецыфіка стылю З.Марозава на аснове аналізу сінтаксічнай арганізацыі вершаў

«Жыве раўчук жыцця”: метафары экзістэнцыйнага характару

У артыкуле прыводзяцца індывідуальна-аўтарскія метафары экзістэнцыйнага тыпу, якія сімвалізуюць жыццёвы шлях чалавека, яго долю, лёс, указваюцца шматлікія метафарычныя параўнанні і атаясамліванні

Аб’ектывацыя канцэпта «бяда» ў беларускай мове

THE OBJECTIFICATION OF THE CONCEPT "TROUBLE" IN THE BELARUSIAN LANGUAGE S. LIASOVICHПрадстаўлены спосабы аб’ектывацыі канцэпту «бяда». На матэрыяле слоўнікаў беларускіх прыказак і прымавак, а таксама фразеалагізмаў вылучаны і прааналізаваны карэляцыі канцэпту з рознымі семантычнымі палямі. Вызначаны яго складнікі, якія выразна прадстаўляюць сэнсавы аб’ём. Пададзены характарыстыкі паводле семантычных блокаў, што мадэлююць структуру канцэпту: хатняя прастора, сельская гаспадарка, павер’і, камунікацыя людзей, матэрыяльнае становішча, вопыт і розум, «сваё» / «чужое» і інш.= The article deals with the ways of the objectification of the concept "trouble”. The concept correlations with various semantic fields are identified and analyzed оn material of the dictionaries of Belarusian proverbs and sayings and phraseological units. Its components are defined, which clearly represent the semantic scope. The characteristics by semantic blocks modelling the structure of the concept are given: home space, agriculture, beliefs, people’s communication, financial situation, experience and reason, "our" vs. "their", etc

Квалітатыўныя метафары пеяратыўнай скіраванасці

В статье анализируются квалитативные субстантивные метафоры пейоративной (отрицательной) направленности. Выделены основные отрицательные признаки шкалы пейоративности, источник мотивации представленных метафор

Кнігі ўжо ў дарозе

Рэцэнзуюцца новыя творы Васіля Зуёнка

Тэматычныя трэніровачныя практы- каванні па беларускай мове: Фразеалогія

Прадстаўлены тэматычныя трэніровачныя практыкаванні па беларускай мове (раздзел "Фразеалогія")

Намінатыўныя сказы як сродак экспрэсіўнага сінтаксісу Кузьмы Чорнага

На матэрыяле твораў Кузьмы Чорнага выяўлена стылістычная роля намінатыўных сказаў у мастацкім тэксце

Фаталістычныя матывы ў паэзіі Алеся Пісьмянкова

Аналізуюцца фаталістычныя матывы ў паэзіі Алеся Пісьмянкова