Μελέτη συσχέτισης του φαινότυπου του σοβαρού άσθματος με την υπνηλία και την αποφρακτική υπνική άπνοια

Abstract

Εισαγωγή: Το άσθμα είναι μια συχνή, χρόνια φλεγμονώδης νόσος των αεραγωγών[1,2]. Επηρεάζει το 1-29 % του πληθυσμού σε διάφορες χώρες. Το σοβαρό άσθμα είναι μια υποκατηγορία του άσθματος που είναι δύσκολο στη διαχείριση. Η αποφρακτική άπνοια χαρακτηρίζεται από επεισόδια διακοπής της αναπνοής ή ρηχής αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτά τα επεισόδια σημειώνονται εξαιτίας πλήρους ή ατελούς σύγκλεισης των ανώτερων αεραγωγών. Συχνά, τα αναπνευστικά συμβάντα σχετίζονται με ροχαλητό, αποκορεσμό και σύντομες εγέρσεις κατά τον ύπνο. Πλέον, όλο και περισσότερες μελέτες υποστηρίζουν ότι ασθενείς με άσθμα που έχουν αποφρακτική υπνική άπνοια παρουσιάζουν ανεπαρκέστερο έλεγχο των συμπτωμάτων τους. Οι ασθενείς με αποφρακτική υπνική άπνοια και άσθμα έχουν χαμηλότερο ACT score, πιο σοβαρά ημερήσια και νυχτερινά συμπτώματα, χειρότερη ποιότητα ζωής, πιο συχνές παροξύνσεις και τείνουν να αναζητούν πιο συχνά ιατρική βοήθεια. Σκοπός: σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η η συσχέτιση μεταξύ των φαινοτύπων του σοβαρού άσθματος (όπως αυτό αποτυπώνεται από την κυτταρολογική εξέταση πτυέλων και βρογχοκυψελιδικού εκπλύματος, καθώς και από την ύπαρξη εντεροτοξινών ή όχι στον ορό των ασθενών) με την υπνηλία και την πιθανή εμφάνιση αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου. Μέθοδος – Υλικό: 50 ασθενείς στρατολογήθηκαν από δυο πνευμονολογικές κλινικές. Καταγράφηκαν τα δημογραφικά στοιχεία των ασθενών, η τρέχουσα θεραπευτική τους, ενώ υποβλήθηκαν σε λήψη ορού προς μέτρηση ηωσινοφίλων και εντεροτοξινών, πρόκληση πτυέλων, λήψη BAL, λειτουργικές δοκιμασίες αναπνοής και απάντησαν στα ερωτηματολόγια κλίμακα Eppworth και STOP BANG. Αποτελέσματα: 8 ασθενείς (16%) παρουσίαζαν σημαντική υπνηλία (>10) και έχρηζαν περαιτέρω διερεύνησης με μελέτη ύπνου. Από τους ασθενείς που εμφάνιζαν σημαντική ημερήσια υπνηλία, καθ΄υπεροχήν ήταν γυναίκες (6 γυναίκες vs 2 άνδρες). Aναφορικά με το STOP BANG,12 ασθενείς (24%) ήταν μέτριου κινδύνου και 8 ήταν υψηλού κινδύνου (16%), οι οποίοι μάλιστα ήταν οι ίδιοι που εμφάνιζαν σημαντική υπνηλία στην κλίμακα Eppworth. Από τους 8 ασθενείς με πιθανή υπνική άπνοια, μόνο 3 ασθενείς βρίσκονταν ήδη σε θεραπεία με CPAP λόγω διάγνωσης αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, ενώ οι υπόλοιποι ήταν αδιάγνωστοι. Από τα εργαστηριακά ευρήματα προέκυψε ότι η συσχέτιση αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και σοβαρού άσθματος υπάρχει ανεξαρτήτως φλεγμονής. Συμπεράσματα: η μελέτη μας παρότι περιελάμβανε μικρό δείγμα ασθενών, ανέδειξε ότι η παχυσαρκία, η καπνιστική συνήθεια, η προχωρημένη ηλικία, η εμμηνόπαυση και η σοβαρότητα του άσθματος αποτελούν ανεξάρτητους προγνωστικούς παράγοντες για αποφρακτική υπνική άπνοια, όπως ορίζει και η διεθνής βιβλιογραφία. Ωστόσο, περαιτέρω έρευνα θα πρέπει να διενεργηθεί προς λεπτομερέστερη και εις βάθος κατανόηση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών που εμπλέκονται στη συνύπαρξη του σοβαρού άσθματος και της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας καθώς και για τις κλινικές προεκτάσεις τους.Introduction: Asthma is a common, chronic inflammatory disease of the airways. It affects 1-29% of the population in different countries. Severe asthma is a subtype of asthma that is difficult to manage. Obstructive sleep apnea is characterized by episodes of breathing cessation or shallow breathing during sleep. These episodes occur due to complete or incomplete closure of the upper airways. Respiratory events are often associated with snoring, desaturation, and brief awakenings during sleep. Increasingly, studies suggest that asthma patients with obstructive sleep apnea have poorer control of their symptoms. Patients with obstructive sleep apnea and asthma have lower ACT scores, more severe daytime and nighttime symptoms, worse quality of life, more frequent exacerbations and tend to seek medical help more often. Aim: the aim of this study is to correlate the phenotypes of severe asthma (as reflected by the cytological examination of sputum and bronchoalveolar lavage, as well as the presence or absence of enterotoxins in the patients' serum) with sleepiness and the possible occurrence of obstructive sleep apnea. Method – Material: 50 patients were recruited from two pulmonology clinics. The patients' demographic data as well as their current tjerapeutic treatment, were recorded and they underwent serum collection for eosinophil and enterotoxin measurement, sputum challenge, BAL collection, functional respiratory tests and answered the Eppworth scale and STOP BANG questionnaires. Results: 8 patients (16%) had significant sleepiness (>10) and required further investigation with a sleep study. Of the patients who had significant daytime sleepiness, the majority were women (6 women vs 2 men). Regarding STOP BANG, 12 patients (24%) were at moderate risk and 8 were at high risk (16%), who were the same as those who had significant sleepiness on the Eppworth scale. Of the 8 patients with possible sleep apnea, only 3 patients were already on CPAP treatment due to a diagnosis of obstructive sleep apnea, while the rest were undiagnosed. Laboratory findings showed that the association between obstructive sleep apnea and severe asthma exists regardless of inflammation. Conclusions: our study, although it included a small sample of patients, showed that obesity, smoking habit, advanced age, menopause and asthma severity are independent prognostic factors for obstructive sleep apnea, as defined by the international literature. However, further research should be conducted towards a more detailed and in-depth understanding of the pathophysiological mechanisms involved in the coexistence of severe asthma and obstructive sleep apnea as well as their clinical implications