DENEYSEL DİYABETİK NÖROPATİDE FİCUS CARİCA ÇEKİRDEĞİ YAĞI VE DÜŞÜK YOĞUNLUKLU ULTRASESİN OLASI KORUYUCU ETKİLERİ

Abstract

DENEYSEL DİYABETİK NÖROPATİDE FİCUS CARİCA ÇEKİRDEĞİ YAĞI VE DÜŞÜK YOĞUNLUKLU ULTRASESİN, OLASI KORUYUCU ETKİLERİ Oktay S. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Biyofizik Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2024. Amaç: Streptozotosin (STZ) ile indüklenen deneysel diyabetik nöropatide, Ficus carica çekirdeği yağı (FCÇY) ile düşük yoğunluklu ultrasesin (US) ve bunların kombine uygulamalarının, olası nöroprotektif etkilerinin araştırılmasıdır. Gereç ve Yöntem: Yetişkin erkek Wistar albino sıçanlar, kontrol (sağlıklı), diyabetik (tedavi edilmemiş diyabetik), diyabetik + FCÇY, diyabetik + US, diyabetik + FCÇY+US grubu olmak üzere beş gruba ayrılmıştır. STZ’nin tek doz (50 mg/kg) intraperitonal (i.p) uygulaması sonucu diyabet indüklenmiştir. FCÇY grubundaki sıçanlara, 5 hafta süreyle oral gavaj yoluyla 4 ml/kg/gün dozunda FCÇY verilmiştir. US uygulanan gruba 5 cm2 'lik cilt yüzeyine 1,5 W/cm2 güç yoğunluğunda 1 MHz frekansta 3 dak/gün, 5 hafta süreyle uygulanmıştır. Kombine grupta önce aynı dozlarda FCÇY verilmiş, ardından US uygulanmıştır. Sıçanlarda tedavinin başında ve sonunda kan şekeri ölçülmüştür, tedavi sonunda insülin ve HbA1C düzeyleri ölçülmüştür. Nöropati başlangıcında ve tedavi sonunda hot plate testi uygulanarak nosiseptif değişiklikler belirlenmiştir. Tedavi sonunda; siyatik sinir elektrofizyolojik ölçümleri gerçekleştirilmiş, oksidatif stres ve nöroinflamasyon biyobelirteçlerinin seviyeleri belirlenmiştir. Bulgular: STZ ile oluşturulan diyabetin; kan glikoz değerleri ve HgA1C değerlerinde artışa, insülin seviyesinde azalmaya, nosiseptif tepki sürelerinde artıma, sinir ileti hızında düşmeye, oksidatif stres parametreleri ve nöroinflamasyon biyobelirteç değerlerinde artışa neden olduğu ve ayrı ayrı ve kombine uygulanan FCÇY ve US tedavileriyle değerlerin sağlıklı kontrol değerlerine yaklaştığı gözlenmiştir. Sonuç: Ficus carica çekirdeği yağı (FCÇY) ve düşük yoğunluklu ultrases (US) ve kombine (FCÇY+US) tedavi diyabetik nöropatiye karşı nöroprotektif etkilidir. Anahtar kelimeler: Diyabetik nöropati, Ficus carica çekirdeği yağı, Düşük yoğunluklu ultrases, Oksidatif stres, İnflamasyon.Bu tez Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından TPF- 21056 proje numarası ile desteklenmiştir.İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY ..................................................................................................................... i TEŞEKKÜR ............................................................................................................................... ii İÇİNDEKİLER .......................................................................................................................... iii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ .............................................................................. iv ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................................... vi RESİMLER DİZİNİ ................................................................................................................. vii TABLOLAR DİZİNİ ............................................................................................................... viii ÖZET ......................................................................................................................................... ix ABSTRACT ............................................................................................................................... x 1.GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 2.GENEL BİLGİLER ................................................................................................................. 5 2.1.Diabetes Mellitus .................................................................................................................. 5 2.2. Diyabet Komplikasyonları ................................................................................................... 7 2.2.1.Akut (Kısa Dönem) Komplikasyonlar ............................................................................... 8 2.2.2. Kronik Komplikasyonlar .................................................................................................. 9 2.3. Diyabetik Nöropati ............................................................................................................ 13 2.3.1.Diyabetik Nöropati sınıflandırılması ............................................................................... 15 2.3.2.Diyabetik Nöropatinin Risk Faktörleri ............................................................................ 17 2.3.3. Diyabetik Nöropatide Patogenez .................................................................................... 17 2.4. Ficus Carica Çekirdeği Yağı (FCÇY) ............................................................................... 24 2.5. Ultrases .............................................................................................................................. 29 3.GEREÇ VE YÖNTEM .......................................................................................................... 34 3.1. Denekler............................................................................................................................. 34 3.1.1. Deney Ortamı ................................................................................................................. 34 3.1.2. Diyabet oluşturma .......................................................................................................... 35 3.1.3. Deney grupları ................................................................................................................ 36 3.1.4. Deneyden Çıkarılma Kriterleri ....................................................................................... 37 3.2. Tedavi Grupları.................................................................................................................. 37 3.2.1. Ficus Carica Çekirdeği Yağının hazırlanması ve deneklere uygulanması ..................... 37 3.2.2. Ultrases Uygulaması ....................................................................................................... 39 iv 3.3. Deney sürecinde ölçülen parametreler .............................................................................. 40 3.4. Nosiseptif Hot Plate Testi .................................................................................................. 41 3.5. Elektrofizyolojik ölçümler: in vivo Elektronöromiyografi (EMG) ................................... 42 3.6. Biyokimyasal Analiz ......................................................................................................... 44 3.7. İstatistiksel Analiz ............................................................................................................. 46 4. BULGULAR ........................................................................................................................ 48 4.1. Canlı Ağırlık Değerleri ...................................................................................................... 48 4.2. Kan şekeri (glukoz) değerleri ............................................................................................ 49 4.3. HgA1C değerleri ............................................................................................................... 51 4.4. İnsulin Seviyeleri ............................................................................................................... 52 4.5. Nosiseptif Hot Plate Testi Latans (s) Değerleri İle Nöral Yanıtların Değerlendirilmesi .. 54 4.6. Elektrofizyolojik ölçümler ................................................................................................. 55 4.6.1. Sinir İleti Hızı( NCV) ..................................................................................................... 58 4.6.2. Peak to Peak AMP Distal ............................................................................................... 58 4.6.3. Peak to Peak AMP Proximal .......................................................................................... 59 4.8. Biyokimyasal İnceleme ..................................................................................................... 60 4.8.1. Oksidatif Stress Parametreleri ........................................................................................ 60 4.8.2. İnflamasyon Biyomarkerleri ........................................................................................... 63 4. TARTIŞMA .......................................................................................................................... 69 5. SONUÇ VE ÖNERİLER ...................................................................................................... 90 KAYNAKLAR ......................................................................................................................... 93 EKLER ................................................................................................................................... 113 BİLİMSEL ETİK BEYANI .................................................................................................... 114 ÖZ GEÇMİŞ ........................................................................................................................... 11