Żywot świętej Paraskewy-Petki Tyrnowskiej w Damaskinie Berlińskim. Aspekt genealogiczny i tematyczny

Abstract

The subject of interest in the article is the eighteenth-century New Bulgarian version of the Hagiography of Saint Paraskeva-Petka of Tarnovo by the Bulgarian Patriarch Euthymius (14th century), included in the poorly researched „Berlin Damaskin” currently stored in the Jagiellonian Library in Krakow (the so-called Berlin Collection) under the reference number Berol. Ms. Slav. fol. 36; cards 180–187v. The analysis concerns the genological and thematic aspect of the manuscript in the context of the ‘damaskin’ literature (Bulg. дамаскини) of the 16th–18th centuries. The main attention is focused on the content of the text, rhetorical-stylistic transformation (reduction, lowering of style) of the original and its new components. The most interesting element of the structure are the textological additions related to the journey of Paraskeva’s relics from Bulgaria through Serbia to Greece and Moldova, which make it possible to include the Krakow variant of the Petka Life in the Moldovan hagiographic redaction.Przedmiotem zainteresowania w artykule jest XVIII-wieczna nowobułgarska wersja żywota świętej Paraskiewy-Petki Tyrnowskiej autorstwa bułgarskiego patriarchy Eutymiusza (XIV w.), zamieszczona w słabo zbadanym damaskinie berlińskim przechowywanym obecnie w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie (tzw. kolekcja berlińska) pod sygnaturą Berol. Ms. Slav. Fol. 36; karty 180–187r. Analiza dotyczy aspektu genologicznego i tematycznego utworu w kontekście twórczości damaskinarskiej wieków XVI – XVIII. Główna uwaga skupia się na zawartości tekstu, transformacji retoryczno-stylistycznej (redukcja, obniżenie stylu) oryginału i nowych komponentach. Za najciekawszy element struktury uznano dodatki tekstologiczne związane z wędrówką relikwii Paraskiewy z Bułgarii przez Serbię do Grecji i Mołdawii, które pozwalają zaliczyć krakowski wariant żywota do mołdawskiej redakcji hagiograficznej