10597 numaralı temettuat defterine göre Yalvaç Kazası'nın sosyal ve ekonomik yapısı

Abstract

Osmanlı Devleti'nde batılılaşma sürecinde önemli bir adım olan Tanzimat'la birlikte yeniden yapılanma başlamıştır. Özellikle mali alanda büyük eğişimler yaşanmış, ayrıca siyasi, sosyal ve kültürel gelişmeler hız kazanmıştır. Bu gelişmelerin halkın üzerindeki etkileri ve yansımaları yerel tarih çalışmaları sayesinde öğrenilebilmektedir. Biz de 1840 yılında Konya Eyaleti'ne bağlı Hamid Sancağı kazalarından Yalvaç'ın sosyal ve ekonomik yapısını araştırdık. Çalışmamızda ana kaynak olarak Başbakanlık Osmanlı Arşivi'ndeki 10597 numaralı Yalvaç Temettuat defterini kullandık. Osmanlı Devleti'nin vergi kaynaklarını ve mükelleflerini tespit amacıyla yapılan Temettuat sayımları, 19. yüzyıl Osmanlı Devleti'nin sosyal ve ekonomik yapısı hakkında önemli bilgiler vermektedir. Dört bölümden oluşan çalışmamızın ilk bölümünde Yalvaç'ın tarihçesinden bahsedilerek, Temettuat sayımları öncesindeki tahrir ve sonrasındaki Tanzimat sayımları hakkında bilgiler verilmektedir. İkinci bölümünde Yalvaç kazasının idari ve sosyal yapısına, nüfusuna, meslek gruplarına yer verilmektedir. İdari ve sosyal yapı anlatılarak, sonraki bölümlerdeki iktisadi yapının izahına temel hazırlanmaktadır. Üçüncü bölümde Yalvaç kazasının tarım ve hayvancılık faaliyetleri ile gayrimenkul konularına değinilmektedir. Ayrıca defterimizde gelir yerine kıymet usulü kullanılmasından dolayı servet dağılımı ile ilgili bir kısım bulunmaktadır. Tablo ve grafikler ile sayısal bilgiler görsel hale getirilmektedir. 19. yüzyılın ilk yarısında Yalvaç kazasının sosyo-ekonomik durumunu değerlendirdiğimiz çalışmamızın son bölümünde alınan vergiler, vergi çeşitleri ve bunların dağılımı üzerinde durulmaktadır. Bu çalışma ile Yalvaç'ın Tanzimat dönemindeki ekonomik, sosyal ve mali durumunun ortaya konulması amaçlanmaktadır. Anahtar Kelimeler: 1256, Yalvaç, Pisidia Antiocheia, Tahrir, Temettuat, Hane, Servet, Salyane.\ud In Ottoman States, reconstruction was began with Tanzimat, which is an essential step in the duration of westernization. Especially, there had been huge changes in financial area, also, political, social and cultural progresses were gained speed. The effects and the reflexions of these progresses on the public could be learned by the studies of local history. We have done research on the social and economic structure of Yalvaç which had been one of the districts of Hamid Provinces for the year 1840. The main source of our study was the Temettuat Registry record number 10597 in the Ottoman Archives of Prime Ministry. The Temettuat census, which was taking to determine the source of taxes and taxpayers, furnish us about the social and economic life of Ottoman States in the beginning of nineteenth century. In this thesis, which consist of four chapters, first we mention the history of Yalvaç and we give knowledges about tahrir in the previous history of Tanzimat and Temettuat census in the history of Tanzimat. In the second chapter, we examine the administrative and social structure of the district of Yalvaç and its population, professions groups. Thus, by explaining the administrative and social structure of the district, we prepare a base on the economic structure that will dwell on next chapters. In the third chapter, we dwell on the districts of Yalvaç's agriculture, animal husbandry activities and real estate. Also, there is a part about fortune distribution because of using value instead of income in our registry. In the final chapter of our study, which we evaluate the socioeconomic structure of the district of Yalvaç in the first half of the nineteenth century, we deliberate the taxing taxes, the kinds of taxes and their distributions. By this thesis we intend to introduce the economical, social and financial structure of Yalvaç in Tanzimat period. Key Words: 1256, Home, Pisidia Antiocheia, Salyane, Fortune, Tahrir, Temettuat, Yalvaç