Nonribosomal peptide synthesis

Abstract

Neribosomska biosinteza peptida biosintetski je put stvaranja peptida koji se ne odvija direktnom translacijom genetičke informacije. Taj neribosomski put sinteze koristi velike multifunkcionalne enzime, neribosomske peptid-sintetaze (engl. nonribosomal protein synthetases, skraćeno NRPS) koje nizom usklađenih enzimskih reakcija kataliziraju sintezu brojnih peptidnih produkata širokog raspona strukture i biološke aktivnosti. NRPS nalazimo uglavnom u stanicama bakterija i gljiva, a njihovi produkti važni su u medicinskoj primjeni kao antifungalni i antitumorski lijekovi (bleomicin) te antibiotici (vankomicin) i imunosupresori (ciklosporin). NRPS kataliziraju stereospecifične i regiospecifične reakcije pomoću pojedinih katalitičkih domena koje aktiviraju, modificiraju međuprodukte, sudjeluju u elongaciji rastućeg peptida katalizirajući nastanak peptidne veze između pojedinih supstrata i njegovom otpuštanju sa samog enzima. Istraživanjem strukture pojedinih modula i katalitičkih domena koje izgrađuju NRPS dobivamo uvid u mehanizam sinteze peptida te se omogućavaju bolja predviđanja krajnjih produkata sinteze, kao i razvoj hibridnih NRPS u svrhu sintetiziranja novih biološki aktivnih peptida