Life as Paradigm of Knowledge. What Use of Hegel in the Age of the Environmental Crisis?

This paper aims to show to what extent the normativity of organic life that emerged from the natural sciences of Hegel’s time influenced the structuring of his speculative approach. In the first part, the eighteenth-century paradigm shift in the natural sciences is investigated as marking the transition from a physics-based worldview to a biology-based one. This shift argues strongly against the reduction of nature to mechanism and provides an adequate model for analysing the functioning of all other complex systems and, above all, the functioning of reason. In the second part, the consequences of such a shift are evaluated with respect to Hegel’s idealism, especially in relation to the categories of organism and purpose. They are the core elements for understanding not only the mode of living but also that of thinking. In the last part, we identify Hegel’s philosophy as a “living ontology,” an ontology that keeps pace with reality by modifying its categories accordingly. From this point of view, Hegel’s idealism can be compatible with a new idea of the relationship between human beings and the environment, in the direction of a relational ontology. The paper then focuses on the legacy of this re-reading of Hegel’s philosophy in the contemporary debate on ecological thinking that attempts to answer the question raised in the discussion on the environmental crisis and Anthropocene

Literary ecopsychologies in the context of world literature studies

This dissertation, situated within the realm of world literature studies, initially examines the ways in which prior researchers have approached th e analysis of world literature through the lenses of text, author, and narrative structure. It also conducts a Comparative analysis of eight literary works from Poland, Japan, the United States, and France, employing psychoanalytic land ecocritical frameworks in the examination. Following a comprehensive analysis of both the novels and memoirs through he lens of Jungian, Adlerian, and the theories pertinent to Freudian and Lacanian psychology, the subsequent conclusions have been reached: The research uncovers the multifaceted ecological-psychological dimensions of contemporary writing within the context of world literature. Concurrently, it investigates how the traditional psychoanalytic contexts of different regions can be leveraged for deep explorations and comparisons of environmental issues. Likewise, the thesis unlocks new potential in ecocritical readings of literature and illustrates how psychologically nuanced literature can contribute to a more sustainable ecological future. Finally, after he comparative analyses, it is evident that literary ecological psychoanalysis in various national and regional contexts possesses unique characteristics, reshaping our previously monolithic perception of psychoanalytically charged writing. Simultaneously, it provides a general understanding of the environmental realities faced by different regions

Metallosupramolecular complexes with d-block metals as highly effective and selective catalytic systems

Wydział ChemiiKompleksy metalosupramolekularne, ze względu na imponującą różnorodność geometrii koordynacyjnych, wyjątkowe właściwości fizykochemiczne oraz szeroki wachlarz zastosowań, od lat stanowią obiekt intensywnych badań i zainteresowania w środowisku naukowym. Niniejsza rozprawa doktorska przedstawia charakterystykę trzech klas bloków budulcowych: ligandów β-diketonowych, pirydynowych oraz ambidentnych pirydylo-β-diketonów, które zostały wykorzystane w konstrukcji złożonych układów koordynacyjnych. Zróżnicowanie strukturalne tych ligandów, w zestawieniu z licznymi centrami metalicznymi, doprowadziło do syntezy architektur koordynacyjnych o znaczącym potencjale aplikacyjnym. W części eksperymentalnej zaprezentowano nową generację związków kompleksowych na bazie wyselekcjonowanych jonów metali d-elektronowych. Seria artykułów naukowych szczegółowo opisuje projektowanie, syntezę, charakterystykę strukturalno-spektroskopową oraz funkcjonalność tych układów, tj. mono- i polinuklearnych kompleksów, jak również heterometalicznych polimerów koordynacyjnych. Ze względu na unikalne właściwości, zostały one zastosowane jako efektywne i selektywne katalizatory w szeregu reakcji organicznych. Ponadto szeroko zakrojone badania pozwoliły na identyfikację czynników strukturalnych, które determinują przebieg procesów katalitycznych, prowadząc do zwiększenia aktywności katalitycznej danych jednostek. Metallosupramolecular complexes, due to their fascinating coordination geometries, unique physicochemical properties, and versatile functionalities, have long been the subject of intensive research and significant interest within the scientific community. This dissertation presents the characterization of three classes of building blocks utilized in the construction of coordination architectures, namely β-diketonate and pyridine ligands, as well as ambidentate pyridyl-β-diketones. The structural diversity of these ligands, combined with multiple metal centers, has resulted in the creation of various coordination assemblies with significant application potential. In the experimental section, a new generation of complexes is demonstrated, obtained using selected d-electron metal ions. A series of articles details the design, synthesis, spectro-structural characterization, and functionality of these systems, i.e., mono- and polynuclear complexes as well as heterometallic coordination polymers. Owing to their intrinsic characteristics, these assemblies were employed as effective and selective catalyst precursors in a variety of organic transformations. Furthermore, extensive investigations allowed for the identification of structural factors that determine the catalytic performance in specific processes, leading to an enhancement of the catalytic activity of the given units

The Semantics of Proper Names: a Contrastive Approach. To-onymic and Deonymic Spheres in Polish, English and Chinese

Wydział Filologii Polskiej i KlasycznejPracę poświęcono wielowymiarowemu opisowi znaczeń zakodowanych w nazwach własnych i przez nie wyrażanych, który uwzględnia podobieństwa i różnice między systemami onimicznymi trzech języków: polskiego, angielskiego i chińskiego (mandaryńskiego). Kierunek rozważań wyznacza pytanie, jak typ języka, czyli jego właściwości morfologiczne, syntaktyczne i fonologiczne, oraz cechy danej kultury wpływają na tworzenie propriów i posługiwanie się nimi. Przyjęty w całej pracy porównawczy, uniwersalistyczny punkt oglądu stanowi swoiste novum w badaniach onomastycznych ze względu na zestawienie ze sobą zróżnicowanych językowo i kulturowo systemów oraz odrzucenie dominującego w onomastyce europocentryzmu, a także z uwagi na holistyczne podejście do rozdzielanych dotychczas dziedzin opisu onomastycznego (związanych z trzema planami użycia onimów). Ewolucję stosunku filozofów oraz onomastów do kwestii znaczenia nazw własnych omówiono w pierwszej części pracy. W kolejnych rozdziałach semantykę propriów poddano analizie w wymiarze trzech płaszczyzn ich funkcjonowania: 1) momentu kreacji, a więc stawania się nazwą (płaszczyzna doonimiczna), 2) użycia w komunikacji (płaszczyzna onimiczna), 3) wtórnych użyć, w których nazwa przestaje pełnić funkcję referencjalną (płaszczyzna deonimiczna). Plany doonimiczny i deonimiczny stanowią główne perspektywy oglądu, gdyż przyjmuje się, że nazwa używana w komunikacji w swej podstawowej funkcji (w płaszczyźnie onimicznej) przede wszystkim oznacza, dlatego wartość pojęciowa znaku onimicznego nie musi być w tym wymiarze aktualizowana. This thesis provides a multidimensional description of the meanings encoded in and expressed by proper names, that which takes into account the similarities and differences between the onymic systems of three languages: Polish, English and Chinese (Mandarin). The study is driven by the central question of how the type of language (i.e. its morphological, syntactic and phonological properties) and the characteristics of a given culture affect the creation of propria and their use. The comparative, universalist point of view adopted throughout the work can be considered a novel approach in onomastic research because it juxtaposes linguistically and culturally diverse systems and rejects the Eurocentric perspective dominant in onomastics. The perspective is also regarded as innovative as a result of the holistic approach it takes to the hitherto separated fields of onomastic description (related to the three levels of onymic usage). In the first part of the dissertation, there is a discussion on the evolution of perspectives on the meaning of proper names, developed by philosophers and onomasticians. In the following chapters, the semantics of propria are analyzed in terms of three spheres of functionality: 1) the moment of creation, i.e. becoming a name (to-onymic plan); 2) their use in communication (onymic plan); 3) their secondary uses, in which the name no longer serves a referential function (deonymic plan). Regarding the onymic plan, as it is assumed that the name used in communication primarily denotes objects, the conceptual level of the onymic sign is not necessarily activated. As such, the to-onymic and de-onymic plans are the main areas of analysis

Sociolinguistic Dynamics of Yulinese: Usage, Attitudes, and Influencing Factors – A Comprehensive Statistical and Thematic Analysis

Wydział NeofilologiiYulinese, subdialekt języka kantońskiego, jest używany głownie w dzielnicach Yuzhou i Fumian miasta Yulin w Autonomicznym Regionie Guangxi Zhuang. Ponieważ język putonghua jest mocno promowany w Chinach, czy wpłynie to na używanie języka yulinese? Jakie są postawy mieszkańców Yulin wobec tego języka i jakie czynniki wpływają na postawy respondentow? Aby zbadać te pytania, przeprowadziłem ankietę z 393 ważnymi odpowiedziami, wykorzystując analizy statystyczne, takie jak średnia, odchylenie standardowe, PCA i analiza skupień.Przeprowadziłem rownież wywiady z 24 osobami posługującymi się językiem julińskim w rożnym wieku, aby uzyskać głębszy wgląd. Główne wnioski są następujące: Respondenci w wieku powyżej 40 lat wykazują wyższą biegłość w języku julińskim ze względu na jego regularne używanie w szkole i komunikacji rodzinnej. Natomiast osoby w wieku poniżej 39 lat mają niższy poziom biegłości, ponieważ w szkołach dominuje język putonghua, co ogranicza ich możliwości nauki języka julijskiego. Rodzinna polityka językowa również wpływa na przekazywanie języka julijskiego, ponieważ rodzice częściej używają języka putonghua w domu, a młodsi respondenci mają mniejsze możliwości używania języka julijskiego. Ponadto respondenci preferują używanie języka putonghua w sytuacjach formalnych, podczas gdy język juliński jest używany głownie w nieformalnych kontekstach społecznych. Odzwierciedla to fakt, że respondenci postrzegają język putonghua jako wysoce urozmaicony, a język juliński jako mało urozmaicony. Na używanie języka Yulinese mają wpływ takie czynniki jak płeć, wiek, poziom wykształcenia i miejsce urodzenia, tj. mężczyźni częściej używają języka Yulinese niż kobiety; starsi respondenci częściej go używają; osoby z wyższym poziomem wykształcenia częściej używają języka Putonghua; a osoby urodzone na obszarach Yulinese częściej używają języka Yulinese niż osoby urodzone na obszarach innych niż Yulinese. Postawy respondentów wobec języka Yulinese można podzielić na cztery typy: Entuzjastów języka Yulinese, Funkcjonalistów, Użytkowników pod wpływem zewnętrznym i Krytyków języka Yulinese. Entuzjaści języka Yulinese cenią go zarówno pod względem emocjonalnym, jak i praktycznym, czują się komfortowo w jego używaniu i otrzymują zachętę od swoich kręgów społecznych. Funkcjonaliści uznają tylko praktyczną wartość Yulinese, czują się zdenerwowani jego używaniem i brakuje im zachęty ze strony rówieśników. Użytkownicy pod wpływem zewnętrznym dostrzegają minimalną wartość praktyczną języka Yulinese, denerwują się jego używaniem, ale otrzymują zachętę od przyjacioł i rodziny. Krytycy Yulinese nie czują emocjonalnego przywiązania do Yulinese i nie uważają go za użyteczny, czują niepokój przed używaniem Yulinese i nie mają zachęty ze strony innych do korzystania z niego. Na stosunek respondentów do języka Yulinese mają wpływ takie czynniki jak płeć, wiek, język dzieciństwa i miejsce urodzenia. Mężczyźni częściej są entuzjastami języka Yulinese, a kobiety częściej są jego przeciwnikami; respondenci w wieku powyżej 40 lat są głównie entuzjastami języka Yulinese, podczas gdy respondenci w wieku 30-39 lat mają mieszane postawy, osoby w wieku 20-29 lat są głownie przeciwnikami, a osoby w wieku 19 lat i młodsze są głównie funkcjonalistami; Respondenci, którzy uczyli się języka Yulinese w dzieciństwie, mają ogólnie pozytywne nastawienie do języka Yulinese, ale moje badania pokazują również, że nauka języka Putonghua w dzieciństwie nie wpływa na nastawienie respondentów do języka Yulinese; wreszcie, respondenci z obszarów mówiących po julijsku są zazwyczaj entuzjastami, podczas gdy ci z obszarów nie mówiących po julijsku są raczej krytykami. Yulinese, a sub-dialect of Cantonese, is spoken mainly in the Yuzhou and Fumian districts of Yulin City, Guangxi Zhuang Autonomous Region. As Putonghua is heavily promoted in China, will it influence the use of Yulinese? What are the attitudes of Yulin residents towards it, and what are the factors that influence respondents’ attitudes? To explore these questions, I conducted a survey with 393 valid responses, using statistical analyses such as mean, standard deviation, PCA and cluster analysis. I also interviewed 24 Yulinese speakers of different ages to gain deeper insights. The main findings are: Respondents over the age of 40 show higher proficiency in Yulinese due to its regular use in school and family communication. In contrast, those under the age of 39 have lower levels of proficiency because Putonghua predominates in schools, limiting their opportunities to learn Yulinese. Family language policy also influence the transmission of Yulinese, with parents more likely to use Putonghua at home, younger respondents has less opportunities to use Yulinese. In addition, respondents show preference of using Putonghua in formal settings, while Yulinese is mainly used in informal, social contexts. This reflects the fact that respondents perceive Putonghua as high variety and Yulinese as low variety. The use of Yulinese is influenced by factors such as gender, age, level of education and place of birth, i.e. men are more likely to use Yulinese than women; older respondents are more likely to use it; those with higher levels of education are more likely to use Putonghua; and those born in Yulinese areas are more likely to use Yulinese than those born in non-Yulinese areas. Respondents’ attitudes towards Yulinese can be divided into four types: Yulinese enthusiasts, Functionalists, Externally influenced users, and Yulinese detractors. Yulinese enthusiasts value Yulinese both emotionally and practically, feel comfortable using it, and receive encouragement from their social circles. Functionalists recognise only the practical value of Yulinese, feel nervous about using it, and lack encouragement from peers. Externally influenced users see minimal practical value in Yulinese, feel nervous about using it, but receive encouragement from friends and family. Yulinese detractors have feel no emotional attachment to Yulinese and don’t consider it as usful, feel anxious about using Yulinese, and have no encouragement from others to use it. Respondents’ attitudes towards Yulinese are influence by factors such as gender, age, childhood language and place of birth. Men are more likely to be Yulinese enthusiasts and women are more likely to be Yulinese detractors; respondents aged over 40 are mainly Yulinese enthusiasts, while respondents aged 30-39 have mixed attitudes, those aged 20-29 are mainly detractors, and those aged 19 and below are mainly functionalists; Respondents who learned Yulinese in childhood generally have positive attitudes towards Yulinese, but my research also shows that learning Putonghua in childhood does not affect respondents’ attitudes towards Yulinese; finally, respondents from Yulinese speaking areas tend to be enthusiasts, while those from non-Yulinese speaking areas tend to be detractors

Complexation of uridine-5'-diphosphate sugar derivatives-spectroscopic insights and biological activity

Wydział ChemiiCelem pracy było zbadanie procesu kompleksowania cukrowych pochodnych urydyno-5’-difosforanu z biologicznie istotnymi jonami metali bloku d oraz pełna charakterystyka termodynamiczna, spektroskopowa i biologiczna wybranych form kompleksowych. Określono stałe protonacji (logβ) i stałe równowag tworzenia (logKe) dla UDP-GluA, UDP-GlcNAc i UDP-Glc metodą potencjometryczną w ściśle kontrolowanych warunkach oraz sporządzono krzywe dystrybucji form. Przeprowadzono badania układów Cu(II)/UDP-GluA, Cu(II)/UDP-GlcNAc, Co(II)/UDP-GlcNAc, Ni(II)/UDP-GlcNAc, Cu(II)/UDP-Glc, Co(II)/UDP-Glc, Ni(II)/UDP-Glc (stosunki 1:1 i 1:2), identyfikując typy kompleksów, ich trwałość oraz pH dominacji. W kolejnym etapie wykonano analizy spektroskopowe (UV-Vis, EPR, NMR, CD), ustalając skład sfery koordynacyjnej i typy chromoforów. Badania NMR prowadzono we współpracy z IChB PAN w Poznaniu. Wstępne badania biologiczne (Collegium Medicum UMK) przeprowadzono na liniach A549, T2H i SV HUC-1 po 24 i 72 h inkubacji z wybranymi związkami kompleksowymi i ligandami. Oceniono cytotoksyczność otrzymanych kompleksów względem wolnych ligandów. Uzyskane wyniki poszerzają wiedzę o właściwościach kompleksów cukrowych pochodnych urydyno-5’-difosforanu. The aim of this study was to investigate the complexation process of sugar derivatives of uridine-5′-diphosphate with biologically relevant d-block metal ions and to characterize the resulting complexes thermodynamically, spectroscopically and biologically. Protonation constants (logβ) and equilibrium stability constants (logKe) were determined for UDP-GluA, UDP-GlcNAc, and UDP-Glc under controlled conditions. Distribution curves were plotted to assess species contributions. Potentiometric studies of Cu(II)/UDP-GluA, Cu(II)/UDP-GlcNAc, Co(II)/UDP-GlcNAc, Ni(II)/UDP-GlcNAc, Cu(II)/UDP-Glc, Co(II)/UDP-Glc, Ni(II)/UDP-Glc systems (1:1 and 1:2 ratios) were carried out, identifying the types of complexes, their stability and pH of dominance. In the next step, spectroscopic analyses (UV-Vis, EPR, NMR, CD) were performed, determining the composition of the inner coordination sphere and the types of chromophores. NMR measurements were conducted in collaboration with the Institute of Bioorganic Chemistry, PAN. Preliminary biological studies, carried out in cooperation with Collegium Medicum of NCU in Bydgoszcz, involved A549, T2H, and SV HUC-1 cell lines exposed to selected complex compounds or 24 and 72 hours. Cytotoxicity was assessed in comparison to free ligands. The results expand current knowledge on the properties of uridine-5′-diphosphate sugar derivative complexes

The Portrayal of Stanisław August Poniatowski in Diaries and Memoirs

The purpose of the following article is to describe the portrayal of Stanisław August Poniatowski in diaries and memoirs written by British travellers who visited Poland-Lithuania during his reign (1764-1795). The travellers point out the king’s openness and affability as well as his vast knowledge concerning English history and culture. He is seen as an Anglophile and is usually portrayed in a favorable light as a benevolent monarch trying to enact auspicious reforms with an intention of strengthening the state. His failures are blamed on turbulent nobility and intrigues of the neighboring powers striving to preserve Poland-Lithuania in a state of stagnant subjugation. Even the king’s cooperation with Russia is defended and presented as a concession which was inevitable under the given circumstances. The one dissenting diarist is Nathaniel Wraxall, whose depiction is critical of what he saw as weakness as well as excessive prodigality and profligacy. It is also conspicuous for the travellers that it was Russia that controlled the machinery of the Commonwealth, not the king.Polish-AngloSaxon Studie

Camp medicine in the KL Stutthof

Wydział HistoriiTematem niniejszej rozprawy doktorskiej jest medycyna obozowa w obozie koncentracyjnym Stutthof – dziedzina dość odrębna, mająca jednak ogromny wpływ na życie więźniów obozów koncentracyjnych. Temat ten nie był dotychczas tak szeroko i szczegółowo opisany. Główną bazą źródłową była dokumentacja archiwalna Muzeum Stutthof, m.in. listy transportowe, akta osobowe, akty zgonów, korespondencja dotycząca zaopatrzenia szpitala w leki, sprzęt medyczny, materiały opatrunkowe i żywność, a także rozkazy komendanta, statystyki szpitalne i księga chorych. Dzięki nim wyłonił się obraz działań niemieckich lekarzy i sanitariuszy w KL Stutthof. Obóz został założony 2 września 1939 r. na zalesionym terenie w pobliżu wsi Stutthof (Sztutowo), która była częścią Wolnego Miasta Gdańska. Teren obozu był otoczony ze wszystkich stron bagnami, a prócz tego porośnięty gęstym lasem sosnowym, co skutecznie maskowało obiekt. Szpitalem kierował lekarz naczelny, który odpowiadał za warunki sanitarne i zdrowotne. Podlegał mu cały personel szpitala w placówce macierzystej i w podobozach. Lekarze SS byli odpowiedzialni za podpisywanie aktów zgonu, leczenie więźniów zdolnych do pracy i eliminowanie chorych. Ich obecność była również obowiązkowa przy wymierzaniu kar i przy egzekucjach. Opiekę medyczną nad chorymi sprawowali sanitariusze, którzy nie mieli wykształcenia medycznego - brali oni udział przede wszystkim w selekcjach i zabijaniu pacjentów. Szpital podzielony był na dwa oddziały: jeden dla załogi SS i drugi dla więźniów. W sekcji SS dbano o zdrowie członków i dokładano wszelkich starań, aby uratować życie każdego rannego. W przypadku szpitala więźniarskiego było inaczej, ponieważ jego głównym celem był udział w eksterminacji więźniów, a nie poprawa ich zdrowia lub zmniejszenie śmiertelności. Wobec pacjentów stosowano przemoc fizyczną i psychiczną, dlatego woleli oni iść do pracy, niż zgłosić się do szpitala pomimo wysokiej gorączki, bólu brzucha lub poważnej choroby skóry. Celem szpitala i lekarzy było także odizolowanie osób z chorobami zakaźnymi, aby zapobiec epidemiom, które mogłyby zagrozić zdrowiu załogi SS lub okolicznej niemieckiej ludności cywilnej. Szpital był miejscem, z którego pacjentów kierowano na śmiertelny zastrzyk fenolu lub do komory gazowej. Sytuacja poprawiła się w drugiej połowie 1943 r. dzięki działaniom polskich lekarzy, którzy byli również więźniami i od tego momentu stanowili większość personelu medycznego. Starali się oni zapewnić opiekę chorym, opracowali własne metody leczenia różnych chorób i oferowali wsparcie każdemu, kto tego potrzebował. Głównym problemem dla wszystkich więźniów był głód. Racje żywnościowe dla ciężko pracujących ludzi były niewystarczające do podtrzymania podstawowych funkcji organizmu i były tak obliczone, że przetrwanie w obozie było możliwe tylko przez ok. trzy miesiące. Dla większości więźniów maksymalna wartość odżywcza wynosiła 1300 kalorii. Wyjątkiem byli więźniowie żydowscy, dla których ilość ta została zmniejszona do mniej niż 1000 kalorii. Głód i choroba głodowa skłaniały osadzonych do kradzieży jedzenia, a to jedynie przynosiło im dodatkowe kłopoty, ponieważ każda próba zdobycia pożywienia była karana przez załogę obozu. Kary obejmowały redukcję racji żywnościowych lub całkowite pozbawienie pokarmu, co często skutkowało śmiercią. Niedożywienie poważnie osłabiało organizm i prowadziło wielu więźniów do powolnej i bolesnej śmierci. Choroby dodatkowo przyczyniały się do osłabienia więźniów. Epidemie tyfusu wybuchały w obozie kilkakrotnie – po raz pierwszy na początku 1940 r., a następnie regularnie powracały - pod postacią tyfusu plamistego, brzusznego lub paratyfusu. Podstawowym środkiem zaradczym było odwszawianie, ale z czasem stało się ono niewystarczające. Od 1942 r. w walce z chorobą zaczęto stosować szczepienia, które wcześniej były testowane na osadzonych celem sprawdzenia jakości preparatu. W kwietniu 1943 r. epidemia tyfusu rozprzestrzeniła się nawet w sąsiedniej wsi Stegnie – zarządzono wówczas kwarantannę i wydano rozkaz zobowiązujący wszystkich do przestrzegania higieny osobistej, zachowania czystości w latrynach i niezezwalający na picie nieprzegotowanej wody. Epidemia ta pozostawiła po sobie trwały ślad w pamięci więźniów, głównie ze względu na liczbę insektów, która opanowała obóz. Ostatnia epidemia wybuchła jesienią 1944 r. i trwała do końca działalności obozu – odbierała życie podczas ewakuacji, a także tym, którzy czekali na wyzwolenie w obozie. Trudną sytuację osadzonych pogarszał fakt, że w placówce najprawdopodobniej przeprowadzano eksperymenty pseudomedyczne, m.in. sterylizację, doświadczenia z flegmoną i różne zabiegi chirurgiczne. Służyły one potrzebom niemieckiej armii i lekarzy SS, którzy dzięki nim zdobyli wiedzę i praktykę medyczną. Wielu więźniów zmarło wskutek zabiegów, a ci, którzy przeżyli, byli okaleczeni do końca życia. Obóz koncentracyjny Stutthof został wyzwolony 9 maja 1945 r. Liczbę ofiar szacuje się na ok. 65 000, z czego ok. 28 000 to Żydzi. The subject of this doctoral dissertation is camp medicine in the Stutthof concentration camp – a rather separate field that had a huge impact on the lives of the camp’s inmates. This subject has not been so widely and so extensively studied before. The main source base for my doctoral dissertation was the archive documentation of the Stutthof Museum. This included: transport lists, personal files, death certificates, correspondence concerning the hospital's supply of medicines, medical equipment, dressing materials and food, orders of the commandant, hospital statistics and the book of diseases. Thanks to these sources, a picture of the activities of the German doctors and orderlies in the Stutthof concentration camp emerged, as well as the extreme situations the prisoners found themselves in. Stutthof concentration camp was established by Nazi Germany on 2 September 1939 in a wooded area near the village of Stutthof (Sztutowo), which was a part of Free City of Gdańsk. The camp area was surrounded on all sides by swamps and covered with a dense pine forest, which effectively camouflaged the facility. The hospital was headed by a chief physician, who was responsible for sanitary and health conditions. The entire hospital staff was subordinate to him, including those in the sub-camps of the main facility. SS doctors were responsible for signing death certificates, treating inmates who were able to work and eliminating inmates who were terminally ill. Their presence was also compulsory for punishments and executions. Medical care was provided by orderlies who had no medical education, they took part in selections and killing of patients. The hospital was divided into two wards: one for the SS and the other for prisoner patients. In the SS section members’ health was carefully maintained and every effort was made to save life of each injured person. In the case of the prisoners’ hospital everything was different, because its main purpose was to participate in the extermination of inmates rather than to improve their health or reduce mortality among the sick. Physical and psychological violence was used against patients, so they often preferred to stay in the camp rather than go to the hospital - they went to work despite high fever, stomach ache or serious skin disease. The goal of both – the hospital and the doctors – was to isolate those suffering from infectious disease to prevent epidemics that could endanger the SS crew or the surrounding German civilian population. The hospital was a place from which patients were sent for a lethal injection of phenol or to the gas chamber. The situation improved in the second half of 1943 due to the activities of Polish doctors who were also prisoners and who from that point made up the majority of the medical staff. They tried to provide care for the sick, developed their own methods for treating various illnesses and offered support to anyone in need. The main problem for all prisoners was hunger. Food rations for hard working people were insufficient to sustain basic bodily functions and they were calculated in such way that survival in the camp was possible for only three months. For most prisoners the maximum nutritional value was 1300 calories. The exception was Jewish prisoners, for whom this amount was reduced to less than 1000 calories. Hunger and starvation disease led prisoners to steal food, which only brought further trouble, as any attempt to obtain extra food was punishable by the camp crew. These punishments included ration reductions or complete deprivation of food, which often resulted in death. Malnutrition severly weakened the body and led many prisoners to a slow and painful death. Diseases further contributed to the weakening of prisoners. Typhus epidemics broke out in the camp several times – for the first time in early 1940 and then regularly returned for various reasons in the form of epidemic typhus, typhoid fever or paratyphoid fever. The primary countermeasure was delosuing, but over time it became insufficient. Since 1942 SS staff had started to use injections against typhus on themselves, which were previously tested on inmates to check the quality of the preparations. In April 1943, the typhoid epidemic spread to the neighbouring village of Stegna - a quarantine was then introduced and an order issued requiring everyone to keep personal hygiene, latrines clean and not to drink unboiled water. This epidemic has left an indelible mark on the memory of the prisoners, mainly due to the number of insects that took over the camp. The last epidemic broke out in the fall of 1944 and had lasted until the end of the camp's activities - took lives during the evacuation and subsequently among those who waited for liberation in the camp. The prisoners’ difficult situation had been made worse by the fact that medical experiments such as: sterilization, experiences in phlegmon and various surgical procedures were probable carried out at the facility. They served the needs of the German army and SS doctors, who gained medical knowledge and practice thanks to them. Many prisoners died as a result of the procedures, those who survived were mutilated for the rest of their lives. Stutthof concentration camp was the last camp liberated by the Allies, on 9 May 1945. It is estimated that 110 000 people had been deported to the camp in the course of its existence. About 65 000 prisoners died there as a result of starvation, epidemics, extreme labour conditions, brutal evacuations, and a lack of medical attention. 28 000 of those who died were Jews

Wyzwania polityki energetycznej a sektor paliwowy. Świat i Polska: oczekiwania i prognozy

Prezentowane wyniki badań analitycznych skupiły się na zagadnieniach związanych z szeroko pojętą polityką energetyczną, umieszczając ją w kontekście technicznym i ekonomicznym. Zabieg ten posłużył prezentacji możliwie najszerszego zakresu zachodzących procesów decyzyjnych, które z założenia muszą uwzględniać zarówno wymagania technologiczne, jak i uwarunkowania gospodarcze. Dociekania analityczne powstałe na ich bazie pomyślane zostały jako do dalszych badań i rekomendacji kierunków rozwoju sektora paliwowo-energetycznego. Wskazując jako zasadniczy cel pracy identyfikację i analizę wyzwań stojących przed polityką energetyczną w Polsce i na świecie, a w szczególności określenie wpływu kryterium kosztowego na możliwości ich realizacji, przede wszystkim w kontekście wykorzystywania paliw kopalnych oraz wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej, z góry założono znaczną skalę przedsięwzięcia. Z tego względu wytyczono także cele pomocnicze, uzupełnione dodatkowymi zadaniami. Jednym z nich było ustalenie dominujących podejść w polityce energetycznej zarówno w Polsce, jak i na świecie oraz określenie czynników wpływających na ich kształtowanie. Wnikając głębiej w rezultaty badań, należy zwrócić uwagę na silną zależność kierunków rozwoju sektora paliwowo-energetycznego od czynników politycznych. Współczesne postrzeganie tej branży jest kształtowane przez oczekiwania, które sama tworzy, często jako odpowiedź na społeczne żądania dodatkowo wzmacniane przez media. W wyniku tego procesy decyzyjne w energetyce zaczęły podążać za politycznymi imperatywami, co prowadziło do zmiany priorytetów. Ekonomiczne kalkulacje ustępują miejsca rosnącej wrażliwości na kwestie ekologiczne, co przejawia się w dążeniu do minimalizacji wpływu na środowisko naturalne, kosztem krótkoterminowej opłacalności. Przykładem tego trendu jest transformacja potężnych korporacji z sektora oil&gas, takich jak Statoil, które, rebrandując się jako Equinor, zdecydowały się na strategiczne przesunięcie w kierunku inwestycji w odnawialne źródła energii. Ten globalny kierunek zmian znajduje swoje odzwierciedlenie również w międzynarodowych konwencjach i porozumieniach, które narzucają nowe standardy i cele w zakresie zrównoważonego rozwoju energetycznego. Swoistym signum temporis stały się raporty roczne i sprawozdania spółek energetycznych, które ewoluowały w odpowiedzi na te zmiany. Obecnie, zamiast koncentrować się jak niegdyś na danych dotyczących stanu zasobów naturalnych surowców energetycznych, coraz częściej przedstawiają informacje dotyczące produkcji energii pierwotnej i roli OZE w jej pozyskiwaniu. Jest to wyrazem nowego paradygmatu, w którym nacisk kładzie się na transformację w kierunku pełnej dekarbonizacji, eliminując poszczególne paliwa kopalne w porządku właściwym zwartości w nich węgla jako pierwiastka, co wynika m.in. z przypisania ditlenkowi węgla pochodzenia antropogenicznego szczególnej odpowiedzialności za globalne ocieplenie, a także dążenia do zrównoważonej gospodarki energetycznej, zgodnej z założeniami polityki klimatycznej. Ten proces jest wynikiem presji ze strony międzynarodowych instytucji oraz wewnętrznych regulacji, które zmuszają państwa i przedsiębiorstwa do dostosowania się do nowych realiów rynkowych i środowiskowych

Cienkowarstwowe filmy na bazie MOF sfunkcjonalizowane grupami aminowymi jako platformy sensoryczne do wykrywania aldehydów

Wydział ChemiiModern science offers a wide range of techniques for monitoring environmental pollution. However, these methods are often associated with significant costs and logistical challenges. A potential solution to this issue could be the development of electrochemical sensors capable of in situ measurements. As part of this doctoral dissertation, innovative electrochemical sensors were developed, designed for the selective detection of aldehydes using metal-organic frameworks (MOFs). The primary detection mechanism relies on the formation of a covalent imine bond (Schiff base) between the carbonyl group of the aldehyde and the amino group of the MOF. Additionally, the research aimed to evaluate the potential of non-aminated MOFs for aldehyde detection via other interactions, such as hydrogen bonding, van der Waals forces, π-π interactions, or electrostatic interactions. The dissertation includes a systematic assessment of how various detection mechanisms influence key sensor parameters, such as sensitivity, selectivity, and stability. The experimental results demonstrated that sensors utilizing MOFs as the sensing material exhibit high recovery rates and strong reliability in real sample analysis, enabling detection at nanomolar levels. Współczesna nauka oferuje szeroki wachlarz technik umożliwiających monitorowanie zanieczyszczeń środowiska. Metody te wiążą się jednak często ze znacznymi kosztami i wyzwaniami logistycznymi. Rozwiązaniem tej sytuacji mogłoby być opracowanie czujników elektrochemicznych pozwalających na prowadzenie pomiarów in situ. W ramach niniejszej rozprawy doktorskiej opracowano nowatorskie czujniki elektrochemiczne, których działanie zakłada selektywne wykrywanie aldehydów przez MOFy. Główny mechanizm detekcji polega na utworzeniu kowalencyjnego wiązania iminowego (zasady Schiffa) pomiędzy grupą karbonylową aldehydu a grupą aminową MOFa. Dodatkowo przeprowadzone badania miały na celu ocenę potencjału MOFów niesfunkcjonalizowanych grupami aminowymi do wykrywania aldehydów na skutek innych odziaływań, takich jak wiązanie wodorowe, oddziaływania van der Waalsa, oddziaływania π-π czy oddziaływania elektrostatyczne. W ramach rozprawy doktorskiej przeprowadzono systematyczną ocenę wpływu różnych mechanizmów wykrywania na parametry czujników, takich jak czułość, selektywność i stabilność. Uzyskane wyniki eksperymentalne wykazały, że czujniki wykorzystujące MOFy w roli materiału wykrywającego charakteryzują się wysokimi wskaźnikami odzysku oraz dużą niezawodnością w analizie rzeczywistych próbek, umożliwiając detekcję na poziomie nanomolowym