Rozwój prenatalny, okołoporodowy i niemowlęcy a możliwość wystąpienia dysfunkcji przetwarzania sensorycznego – wypowiedzi matek

Sensory processing disorders occur at about 5–15% of children causing a serious trouble in development. Due to therapeutic possibilities of early intervention, risk factors and symptoms of the disorder appearing in the early stages of a child’s development are under ongoing studies. Using the document analysis method, 305 interview questionnaires and diagnosis reports concerning children diagnosed with sensory integration dysfunction have been studied. The article presents the frequency of occurrence of pre-, peri- and postnatal factors in the study group and compares them with reports from foreign studies. The convergence of the indicators noticed in the study group with the existing knowledge on the etiology of sensory examination disorders has been demonstrated, and possible further research directions have been indicated.Zaburzenia przetwarzania sensorycznego występują u ok. 5–15% dzieci niewykazujących innych trudności w rozwoju. Ze względu na możliwe do uzyskania efekty terapii, jakie daje wczesna interwencja, wciąż badane są czynniki ryzyka oraz symptomy zaburzenia pojawiające się we wczesnym etapie rozwoju dziecka. Posługując się metodą analizy dokumentów, przestudiowano 305 kwestionariuszy wywiadów oraz arkuszy diagnoz dzieci z rozpoznaniem dysfunkcji integracji sensorycznej. W artykule przedstawiono częstotliwość występowania czynników pre-, peri- i postnatalnych w badanej grupie oraz porównano je z doniesieniami z badań zagranicznych. Wykazano zbieżność wskaźników wyróżniających się w badanej grupie z dotychczasową wiedzą na temat etiologii zaburzeń przetwarzania sensorycznego oraz wskazano możliwe dalsze kierunki badań

Kompetencje komunikacyjne dziecka ze spektrum autyzmu

Autism spectrum disorder is typically characterized by deficits in the ability to initiate and maintain reciprocal social interaction and social communication. The development of communication skills of a child with autism is crucial because it prevents or reduces the intensity and frequency of disruptive or aggressive behavior. In addition, the lack of opportunities to develop communication in early childhood may inflict a serious risk of other problems in adulthood. The text is devoted to the selected methods of diagnosis and therapy, based on scientific evidence, and currently used in Poland. The most used instru-ments for diagnosing autism spectrum disorder are the ADOS-2 (standardized “Autism Diagnostic Observation Schedule – Second Edition”) and ADI-R (comprehensive, standardized, and semi-structured “Autism Diagnostic Interview – Revised”). In Poland, the Psychoeducational Profile PEP-3-PL is used to carry out a functional diagnosis. The most scientifically researched and effective methods of therapy in the field of communication of an autistic child include PECS (Picture Exchange Communication System) and ESDM (The Early Start Denver Model). It is important to be aware of the different quality of diagnostic and therapeutic approaches and the activities of professionals. The most important thing, however, is to properly diagnose the abilities and needs of an autistic child and to introduce educational and therapeutic communication interactions as early as possible.Spektrum autyzmu charakteryzuje się między innymi deficytami zdolności do inicjowania i podtrzymywania wzajemnych interakcji społecznych i komunikacji społecznej. Rozwój kompetencji komunikacyjnych dziecka ze spektrum autyzmu jest kluczowy, ponieważ przeciwdziała pojawieniu się lub zmniejsza intensywność i częstość zachowań uciążliwych czy agresywnych. Ponadto brak możliwości rozwoju komunikacji we wczesnym dzieciństwie niesie poważne ryzyko zaburzeń w dorosłości. Artykuł jest poświęcony kilku wybranym, opartym na dowodach naukowych, aktualnie stosowanych w Polsce, metodom diagnozy i terapii. Najpowszechniej używanymi instrumentami do postawienia diagnozy zaburzenia ze spektrum autyzmu stanowią narzędzia ADOS-2 (wystandaryzowany „Protokół obserwacji do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu – druga edycja”) i ADI-R (kompleksowy, wystandaryzowany i częściowo ustrukturyzowany „Wywiad do Diagnozy Autyzmu – Wersja zrewidowana”). W Polsce do postawienia diagnozy funkcjonalnej wykorzystywany jest Profil Psychoedukacyjny PEP-3-PL. Do najlepiej przebadanych naukowo i skutecznych metod terapii w zakresie komunikacji dziecka autystycznego należą m.in. PECS (Picture Exchange Communication System) oraz ESDM (The Early Start Denver Model). Ważna jest świadomość różnej jakości podejść diagnostyczno-terapeutycznych oraz samych działań profesjonalistów. Najistotniejsze jednak jest to, aby odpowiednio zdiagnozować możliwości i potrzeby dziecka autystycznego i możliwie jak najwcześniej wprowadzać oddziaływania edukacyjno-terapeutyczne w zakresie komunikacji

Budowanie pozytywnego obrazu siebie przez rozwijanie kompetencji językowych uczniów w młodszym wieku szkolnym

The article raises issues related to building a positive self-image by creating a supportive educational environment that enables the implementation of various needs of students at a younger school age. Pedagogical practice is conducive to reflection on the creation of educational situations that support the formation of adequate self-esteem through the student’s individual research activity, independence and taking over responsibility for the learning process. In this way, students develop a wide variety of competences. The implemented and described year-long project “Gościnne czytanie” (hospitable reading) is an example of the activity inspired by the assumptions of educational action research, enabling conscious and reflective work on children’s language competence.Artykuł porusza kwestie związane z budowaniem pozytywnego obrazu siebie poprzez tworzenie wspierającego środowiska edukacyjnego, umożliwiającego realizację różnorodnych potrzeb uczniów w młodszym wieku szkolnym. Praktyka pedagogiczna sprzyja podejmowaniu refleksji i namysłowi nad tworzeniem sytuacji edukacyjnych wspierających kształtowanie adekwatnej samooceny przez indywidualną aktywność badawczą ucznia, jego samodzielność i stopniowe przejmowanie odpowiedzialności za proces uczenia się. W ten sposób uczniowie rozwijają wiele różnorodnych kompetencji. Zrealizowany i opisany całoroczny projekt „Gościnne czytanie” jest przykładem działania inspirowanego założeniami edukacyjnych badań w działaniu, umożliwiających świadomą i refleksyjną pracę nad kompetencjami językowymi dzieci

Są jak „skrzydła” dla młodego muzyka. O utworach literackich Joanny Kulmowej w psychologiczno-pedagogicznym wsparciu ucznia podstawowej szkoły muzycznej

Alongside many benefits, education in a primary music school comes with potential risks, as young musicians often exhibit symptoms of anxiety, stress, and a fear of stage performance. The reason is that students experience frequent social exposure in the form of individual musical public performances – exams, competitions, concerts – during which they are subject to formal evaluation. Bearing in mind that such students constitute a group highly sensitive to the beauty of visual arts, literature, and music, it should be assumed that they require psychological and pedagogical support tailored to their specific needs. For this purpose, the school psychologist, school counselor, as well as other adults significant in a student’s life, can apply non-standard therapeutic methods, communicating with students through the language of art, being the closest to children educated in music. The author, therefore, proposes it to be the language of Joanna Kulmowa. The works of the mentioned poetess have therapeutic functions beneficial for the psyche of young musicians, somewhat fitting into the goals of fairy tale therapy and they introduce students to the world of spiritual and aesthetic values. The article is the first part of a series devoted to the use of Joanna Kulmowa’s creative work in music education. Its purpose is to present and analyze the volume titled “Fairy Tales” in terms of the function it can play in the psychological and pedagogical support of students in a primary music school.Obok wielu korzyści, edukacja w podstawowej szkole muzycznej wiąże się z czynnikami ryzyka, ponieważ wśród dziecięcych muzyków występują objawy lękowe, stres i trema. Powodem tego jest fakt, że uczniowie doświadczają częstej ekspozycji społecznej w formie indywidualnych muzycznych występów publicznych – egzaminów, konkursów, koncertów, podczas których zostają oni poddani mniej lub bardziej formalnej ocenie oraz rywalizacji. Pamiętając, że uczniowie ci stanowią grupę wysoko wrażliwą na piękno plastyki, literatury, muzyki, przyjąć należy, iż potrzebują oni wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dopasowanego do ich szczególnych potrzeb. W tym celu psycholog i pedagog szkolny, a także inne dorosłe osoby, znaczące w życiu ucznia, mogą zastosować niestandardowe metody terapeutyczne, czyli zwrócić się do uczniów językiem sztuki, bo taki dzieciom kształconym muzycznie jest przecież najbliższy. Autorka proponuje zatem, aby był to język poezji Joanny Kulmowej. Utwory wspomnianej poetki posiadają funkcje terapeutyczne, korzystne dla psychiki młodego muzyka, wpisujące się niejako w cele bajkoterapii, oraz wprowadzają one uczniów w świat wartości duchowych i estetycznych. Artykuł jest pierwszą częścią cyklu poświęconego wykorzystaniu twórczości Joanny Kulmowej w szkolnictwie muzycznym. Jego celem jest przedstawienie oraz analiza tomu Bajki skrzydlate pod kątem funkcji, jaką może on pełnić w psychologiczno-pedagogicznym wsparciu uczniów podstawowej szkoły muzycznej

Aktywizacja uczniów edukacji wczesnoszkolnej z wykorzystaniem mat do kodowania

Student activation is one of the most important aspects at all levels of education. The key to success is a properly selected activation method and teaching resources that will interest students and encourage them to act. This article presents suggestions for teaching materials that can be used to activate students at the early school education level. The proposed teaching materials are building blocks, augmented reality technology and a coding mat. The article shows how to apply the given teaching resources and suggests practical examples of tasks. All the proposed teaching materials can be used both for the study of Polish, mathematics and science education, as well as other subjects. One of the most popular at the present time is the coding mat. This is a very simple didactic means that can be used for education, having an additional advantage of the possibility to be prepared independently or together with students. With its help, it is possible to implement educational content at different educational levels, as well as encourage students to learn in an enjoyable, subconscious way.Aktywizacja uczniów jest jednym z najważniejszych aspektów wszystkich poziomów edukacji. Klucz do sukcesu w tym zakresie stanowi właściwie dobrana metoda aktywizująca oraz środki dydaktyczne, które pozwalają zainteresować uczniów i zachęcić ich do działania. Niniejszy artykuł przedstawia propozycje materiałów dydaktycznych, jakie można wykorzystać do aktywizacji uczniów na poziomie edukacji wczesnoszkolnej. Proponowanymi materiałami dydaktycznymi są klocki konstrukcyjne, technologia rozszerzonej rzeczywistości oraz mata do kodowania. Zaproponowano sposób zastosowania podanych środków dydaktycznych oraz wskazano praktyczne przykłady zadań. Wszystkie opisane materiały dydaktyczne mogą być wykorzystywane zarówno w edukacji polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej, jak i w innych rodzajach kształcenia. Jednym z najbardziej popularnych obecnie narzędzi jest mata do kodowania. Atutem tego bardzo prostego środka dydaktycznego jest to, że da się go przygotować samodzielnie lub wspólnie z uczniami. Za jej pomocą można realizować treści kształcenia na różnych poziomach edukacyjnych, a także zachęcać uczniów do nauki w przyjemny, niemal nieświadomy sposób

O ilustracji literatury dla dzieci Janusza Korczaka

The study highlights the illustrator’s creativity in the literary works of Janusz Korczak and picture books related to the life of J. Korczak. A selection of Polish most popular illustrations for young readers has been presented as well as synthetic formal analysis has been carried out. The selection of books ranges from the publications from early afterwar period until the present day, when there appears a picture book. A description characteristic of scientific qualitative research has been used.Opracowanie poświęcone jest twórczości ilustratorskiej do utworów literackich Janusza Korczaka oraz książkom obrazkowym związanym z życiem J. Korczaka. Zaprezentowano wybór polskich, reprezentatywnych, najpopularniejszych ilustracji dla młodego czytelnika, Dokonując ich syntetycznej analizy formalnej, uwzględniono publikacje ukazujące się od lat międzywojennych aż po czasy współczesne, w których obecna jest książka obrazkowa. Zastosowano opis charakterystyczny dla naukowych badań jakościowych

Od Korczaka do Kulmowej. Dziecko i język. Prolegomena

The article is an introduction to further reflections on common pedagogical thoughts and linguistic connections present in the works of Joanna Kulmowa and Janusz Korczak. According to the author, both Korczak and Kulmowa prove to be leading representatives of childhood pedagogy, which relates to Korczak’s right of children to respect as well as the child’s right to literary escapism manifested by Kulmowa. Joanna Kulmowa, a diligent reader of the Old Doctor’s works, is associated with Janusz Korczak by the linguistic practice of autobiography, which, in its turn, is linked to the language of early childhood education mentioned in the introduction and the conclusion of the article. The subtitle „Prolegomena” is therefore justified. This is a preview of another, more extensive elaboration on this subject.Artykuł stanowi wstęp do dalszych rozważań na temat wspólnych pedagogicznych myśli i językowych związków obecnych w twórczości Joanny Kulmowej i Janusza Korczaka. Zdaniem autorki zarówno Korczak, jak i Kulmowa są czołowymi przedstawicielami pedagogiki dzieciństwa, która łączy się z Korczakowskim prawem dziecka do szacunku i manifestowanym przez Kulmową prawem dziecka do eskapizmu literackiego. Joannę Kulmową, pilną czytelniczkę dzieł Starego Doktora, wiąże z Januszem Korczakiem językowe praktykowanie autobiografii. Łączy się ono także z językiem wczesnej edukacji, o którym jest mowa we wstępie i zakończeniu artykułu. Podtytuł „Prolegomena” nie jest więc przypadkowy, ale zapowiada kolejne, obszerniejsze opracowanie na ten temat

Nauczycielski profesjolekt stosowany przy formułowaniu ocen opisowych zachowania na świadectwach szkolnych. Badanie rozpoznawcze

The aim of this article is to present an interesting area for empirical exploration, which is the analysis of the teacher’s professiolect used in editing descriptive grades on school certificates. The analysis of descriptive behavioural as-sessments on school certificates has been highlighted, with particular emphasis on professiolect used to formulate the grades. Teachers preparing a descriptive assessment of behaviour on a school certificate should prepare it in the form of individual descriptions of behaviour formulated separately for each pupil in the class. In their assessment, teachers should consider the pupil’s progress in emotional and social development and the child’s personal achievements. Based on the results of the ex-ploratory study, I present the examples proving that teachers, when formulating descriptive assessments of students’ behav-iour on school certificates, use a teacher professiolect that may not be fully understood by students and their parents – the most important recipients to whom behaviour assessment in early childhood education is addressed.Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie interesującego poznawczo obszaru do empirycznej eksploracji, jakim jest nauczycielski profesjolekt stosowany przy redagowaniu ocen opisowych na świadectwach szkolnych. W swoim artykule prezentuję analizę ocen opisowych zachowania uczniów na świadectwach szkolnych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na profesjolekt, w jakim są one formułowane. Nauczyciele sporządzający ocenę opisową zachowania zamieszczaną na świadectwie szkolnym powinni przygotować ją w formie indywidualnych opisów zachowania sformułowanych osobno dla każdego ucznia w klasie. W swojej ocenie powinni oni uwzględnić postępy ucznia w rozwoju emocjonalno-społecznym i osobiste osiągnięcia dziecka. Na podstawie wyników badania rozpoznawczego prezentuję przykłady, które dowodzą, że nauczyciele podczas formułowania ocen opisowych zachowania uczniów na świadectwach szkolnych posługują się nauczycielskim profesjolektem, który może być nie w pełni zrozumiały dla uczniów i ich rodziców – czyli najważniejszych odbiorców, do których są kierowane oceny zachowania w edukacji wczesnoszkolnej

Piękna i niepiękna przestrzeń dzieciństwa – czy można ją okiełznać w języku? Próby uchwycenia dziecięcego bycia w świecie we współczesnej literaturze dla najmłodszych

The paper analyses the language of child protagonists of contemporary literary works to investigate the probable ways and the extent to which it most likely attempts to get closer to the truth about the being in the world of a young person. Is it possible to define the framework of the linguistic cognitive function in search of a comprehensive as well as a holistic picture of the world and its sense-making interpretation? Is the need to establish the language of children protagonists’ identity with the language that describes unprecedented, unusual, difficult, or even extreme situations from the perspective of an adult literary “Me” self-justifiable enough, and if so – to what extent? This hermeneutic reflection is inseparably inspired by the thought and – at the same time – the concern for truth in the literary vision of the world offered to children, which escapes the infantilising model of early childhood education pedagogy.W artykule analizie poddany został język dziecięcych bohaterów współczesnych utworów literackich w celu zbadania, czy lub w jak dużym stopniu i jakimi sposobami próbuje zbliżyć się do prawdy o byciu w świecie młodego człowieka. Czy można określić ramy językowej funkcji poznawczej w poszukiwaniu całościowego obrazu świata i jego usensowniającej wykładni? W jakiej mierze i czy w ogóle zasadne jest ustalanie jego (języka dziecięcych bohaterów) tożsamości z językiem opowiadającym o sytuacjach wyjątkowych, trudnych, lub nawet ekstremalnych z perspektywy „ja” literackiego dorosłych? Ów hermeneutyzujący namysł inspirowany jest myślą i jednocześnie troską o prawdę w literackiej wizji świata proponowanej dzieciom, która zdecydowanie wymyka się „infantylizującemu modelowi” pedagogiki wczesnej edukacji. Sym-bolicznym punktem wyjścia niniejszych rozważań stał się ujęty w werbalno-graficznym kodzie komunikacyjnym obraz świata ukazanego z perspektywy żydowskiej dziewczynki – mieszkanki Domu Sierot Janusza Korczaka – bohaterki książki Iwony Chmielewskiej Pamiętnik Blumki

Mikrozarządzanie czy makrozarządzanie? Procedury diagnostyczne stylów zarządzania w wybranych placówkach oświatowych – badanie pilotażowe

The theoretical background for the article is derived from the review of the literature in the field of educational and general management theory, sociology of organizations, pedagogy as well as child development. The authors pursued a goal to diagnose the management style from the micro- and macro perspectives, based on a pilot study involving specifically designed in-depth interview. The key research focus was located around the role of people in charge and their management functions in educational institutions. The selection of respondents was carried out on a non-randomized basis; the research sample included two school principals, one kindergarten director, and one person temporarily performing the functions of a school principal at the time of the interview. The research results have been discussed in relation to the current strategies of educational institution management science. The study findings made it possible to conclude that school managers prefer micromanagement, being more content with its seeming efficiency. The reluctance to introduce changes appears for the reason of “comfort” for the work of the whole school team. The selected strategy predetermines the fact that the performance on the ongoing tasks arising from the operation of schools is seen as more significant for both managers and employees than a long-term development policy aimed at the well-being of all the school stakeholders.Podstawy teoretyczne artykułu wywodzą się z przeglądu literatury z zakresu teorii zarządzania oświatą i zarządzania ogólnego, socjologii organizacji, pedagogiki oraz rozwoju dziecka w wieku szkolnym. Autorzy postawili sobie za cel zdiagnozowanie stylu kierowania z perspektywy mikro- i makrozarządzania na podstawie badania pilotażowego z udziałem czterech uczestników, którzy udzielili odpowiedzi na pytania specjalnie skonstruowanego pogłębionego wywiadu. Kluczowy punkt badań skupiono wokół roli osób kierujących instytucjami edukacyjnymi i ich funkcji kierowniczych. Dobór respondentów został przeprowadzony na zasadzie nielosowej; w próbie badanych osób znalazło się dwóch dyrektorów szkół, jeden dyrektor przedszkola oraz jedna osoba czasowo pełniąca w czasie wywiadu funkcję dyrektora szkoły. Wyniki badań omówiono w odniesieniu do aktualnych strategii nauki o zarządzaniu instytucjami edukacyjnymi. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że dyrektorzy szkół preferują mikrozarządzanie, są oni bardziej zadowoleni z jego pozornej skuteczności. Niechęć do wprowadzania zmian pojawia się ze względu na „komfort” pracy całego zespołu szkolnego. Wybrana strategia przesądza o tym, że realizacja bieżących zadań wynikających z funkcjonowania szkół jest postrzegana jako ważniejsza zarówno dla kadry kierowniczej, jak i pracowników niż długofalowa polityka rozwojowa skierowana na dobro wszystkich stakeholderów szkoły