İlköğretim Online (İOO - E-Journal)

Gür, Hülya

 29
Gür, H. İlköğretim-Online 1 (1), 2002 sf. 29-30  
http://www.ilkogretim-online.org.tr 
 
 
İlköğretim Online 
E-Dergi 
 
KİTAP İNCELEMESİ 
 
 
 
 
 
Matematik yaparken matematik öğrenmek 
 
Yrd. Doç. Dr. Hülya Gür 
Balıkesir Üniversitesi 
hgur@balikesir.edu.tr 
 
 
 
İlköğretimde Matematik Öğretimi 1-5 Sınıflar’ adlı kitap Matematik Öğretimine çağdaş bir bakış 
açısı getirmektedir. Bazılarımız kitabı ellerine aldıklarında şaşırabilirler. Kitap klasik kitaplardan çok 
farklı. Örnekler, planlar beklerken, öğrenme kuramları ve düşündürücü etkinliklerle karşılaşmaya hazır 
olun! Bu kitap oluşturmacı yaklaşım felsefesine göre yazılmış matematik öğretimi kitabı olması 
açısından bir ilk. Her bir bölümün girişinde verilen sorularla okuyucu tartışma ve düşünmeye sevk 
edilmiş. Bu tür etkinliklerle öğrenci düşünmeyi, düşündüğünü ifade etmeyi, iletişim kurmayı, 
başkalarını dinlemeyi, onların haklarına saygı göstermeyi, diğerlerinin görüşlerine değer vermeyi, 
öğrenirken eğlenmeyi, demokratikleşmeyi, sosyalleşmeyi ve disiplinler arası bağ kurmayı öğrenir. 
Kitabın genelinde verilen bilgilerin öğrenciye sağlayacağı katkılardan bahsedilerek, bu bilgilerin 
öğrenilmesi için öğrenenin aktif bir çaba sarf etmesinin gerekliliği vurgulanmıştır. Konularla ilgili 
sorularla öğrencinin cevabı kendisinin bulması, dikkatini konu üzerine yoğunlaştırıp düşünmesi, 
problem çözerken kullanılacak formül ve genellemelere kendisinin ulaşması, sonuç olarak da 
matematikten zevk alan bireyler yetiştirilmesi hedeflenmiştir. 
 
Kitap dört bölümden oluşmaktadır.  Birinci bölümde öğrenme kuramlarına yer verilmiş, 
kuramların artı ve eksileri belirtilmiştir. Bunlara ek olarak, kuramların matematik öğretimine etkileri ve 
uygulamaları ile kuramların matematik öğretiminde kullanılmasına ait etkinliklere somut örnekler 
verilerek bölümler daha da zenginleştirilmiştir.  
 
İkinci bölüm matematik öğretimini içermektedir. Özellikle matematiksel bilginin ne olduğu; 
matematikte modellerin hangi amaçlarla kullanılabileceği; matematikte sık kullanılan: tahmin etme, 
zihinden işlem yapma, matematiksel bilgiyi değişik yollarla temsil etme, ve problem çözme becerileri 
üzerinde durulup, oluşturmacılığa ait uygun örnekler verilmiştir. Bu bölümde problem çözme ve hangi 
etkinliklerin problem çözme sayılacağı üzerinde durulup literatür ile bağlantı kurulmuş, problem 
çözmenin iki ürünü: problem çözme sürecinin ana hatları ve öğretmenin sınıfta problem çözme 
esnasında yapması uygun olan faaliyetler ele alınmış ve konu ile ilgili öğrencileri düşünmeye yöneltici 
etkinliklere yer verilmiştir. 
 
Üçüncü bölüm kitabın en zengin bölümü. Bol etkinlik ve tartışma soruları çok yararlı. Bu 
bölümün birinci kısmında ise öğretmenlerin pek alışkın olmadığı tarzda sayı kavramı ve bunun 
çocuktaki gelişimine, uygun soru örneklerine yer verilmiştir. İkinci kısmına ise tartışma sorusu ile 
başlanılarak, basamak değeri, sayı çözümleme, sayı doğrusu üzerinde aritmetik işlemler, saymadan 
toplama ve çıkarmaya geçişe yer verilmiştir. Ayrıca bu bölümde öğretmenlerin ya da öğrencilerin, 
toplama-çıkarma, çarpma-bölme ile ilgili sözel problemlerden çıkarttıkları çeşitli anlamlara yer 
İlköğretimde Matematik Öğretimi 1-5 
Sınıflar 
Sinan Olkun, Zülbiye Toluk 
 30
verilmiştir. İlave olarak işlemlerin birbiri ile ilişkisi yer almış. Her bölümde olduğu gibi bu bölümde de 
etkinliklere, örneklere ve öğretimde kullanılabilecek modellere yer verilmiştir.  
 
Takip eden alt bölümlerde rasyonel sayı ve ondalık sayı öğretiminde karşılaşılan bazı 
güçlüklere değinilerek öğretmenler ve okuyucular uyarılmıştır. Çocukta geometrik düşüncenin 
gelişimine gereken önemin verilmesi ve öğretmenlerin Van Hiele’nin belirttiği gelişim düzeylerini çok iyi 
bilmelerinin gerekliliği” vurgulanmıştır.  Öğretmenler ancak bu aşamaları bilirlerse öğrencilerini bir üst 
geometrik düşünce düzeyine ulaştırabileceklerinden, en büyük görevin öğretmenlerde olduğu 
belirtilmiştir. Ayrıca dönüşüm geometrisi, geometrik dönüşümlerle ve üç boyutlu geometrik cisimlerin 
açılımları uygun etkinliklerle zenginleştirilmiştir. Ölçme ve ölçüler konusuna ait standart ve standart 
olmayan birimlere, alan hesaplarına ve hacim hesaplamaları için uygun etkinliklere yer verilmiştir. 
Grafikler konusunda ise ilginç bir tartışma sorusuyla giriş yapılarak öğrencilerden grafiğe uygun 
senaryo yazmaları istenmiştir. Şekil, sütun, çizgi ve daire grafiği konusunda yine ilginç ve konunun 
özünü içeren tartışma sorusuyla başlanılarak etkinliklere yer verilmiş. Konular genelde bir bütünlük ve 
aşamalılık ilişkisi içinde kısa ve öz olarak verilmiştir. Ayrıca bu bölümde öğrenmeyi kolaylaştıracak 
şekilde karşılaştırmalar, farklılıklar ve benzerlikler bulunmaktadır. Fakat bu bölümün son konusu olan 
kümeler konusunun ilk konu olarak verilmesi daha uygun olabilirdi.  
 
Dördüncü bölüm her eğitim sisteminin vazgeçilmez bir parçası olan ölçme ve değerlendirmeye 
ayrılmıştır. Matematik eğitiminde ölçmenin en temel ölçütünün öğrenci performansı olduğu, bunun için 
bazı temel ilkelerin göz önüne alınması gerekliliği çoklu ölçme yöntemlerinin kullanılmasının gerekliliği 
vurgulanmıştır. Ayrıca öğrencinin hem işlemsel hem de kavramsal matematiksel bilgilerini ölçmek için 
ne tür soruların sorulabileceğine dair örnekler verilmiştir. 
 
Kitabın sonunda zengin bir kaynakça ve konuların içinde verilmeyen öğrencinin ilgisini 
çekebilecek çeşitli etkinliklere yer verilmiştir. 
 
Sonuç olarak; alışılmışın dışında büyük puntolarla yazılan bu kitap, okuyucuya okuma 
kolaylığı sağlamaktadır. Öğretmen adayları bu tür sorulara ve etkinliklere alışık olmadıkları için 
etkinliklere çözerken zorlanabileceklerinden, ipucu ya da örnek çözümlere yer verilebilirdi.  
 
Kitap çok sayıda uygulamaya yer veren çok yararlı, pratik, uygulamalı, ilköğretim matematik 
programına uygun bir kitaptır. Konu sonlarındaki etkinlikler düşündürücü, matematiksel üreticiliğe 
yönlendiren ve öğrencinin sıkılmadan çalışmasını, öğrendiklerinden haz alarak matematiği sevmesini 
sağlayan, matematik dersini “öcü” olmaktan ziyade “sevimli, özenilen ve sevilen” bir ders olarak 
belleklere yerleşmesine katkı sağlayan bir kitaptır. Bu nedenle özellikle tüm sınıf öğretmenliği bölümü 
öğrencileri, hali hazırdaki sınıf öğretmenleri ve hatta ilköğretim ikinci kademe ve orta öğretim 
matematik öğretmen adayları ile matematiğe ilgi duyan, matematikle uğraşmaktan tat alanlar için de 
çok yararlı bir kaynak olacağına inanıyorum.  
 
Ek olarak, yazarlar öğrencilerin dönüt almaları için ya kitabın sonunda ya da bir internet 
adresinden doğru çözüm veya çözüm yollarını sunabilirler. Ayrıca kitaptaki etkinliklere ait bir CD kitaba 
eklenebilir. 
 


Matematik yaparken matematik öğrenmek

Sönmez, Veysel

Sönmez, V. İlköğretim-Online1 (1), 2002 sf. 28 
http://www.ilkogretim-online.org.tr 
 
 28
 
İlköğretim Online 
E-Dergi 
 
 
EĞİTİMDE ELEKTRONİK İLETİŞİM 
 
Prof. Dr. Veysel SÖNMEZ 
Hacettepe Üniversitesi 
 
 
Bundan yıllarca önce eğitimin bilgisayarla yapılacağını yazdığım zaman (Sönmez  1985: 1) 
çoğu eğitimci karşı çıkmış, dudak bükmüşlerdi. Neyse ki onlar da şimdi bunu savunuyorlar. Bu da 
sevindirici bir gelişmedir. Dergilerin Web sayfalarında olması  şaşılacak bir sonuç değil; tersine 
sevinecek bir olgudur. Yalnız dergiler mi Web sayfalarında olacak... Hayır... Belki tüm yaşamımız  bu 
sayfalarda bulunacak. Her türlü işlemimizi bu sayfalarla yapıp bitireceğiz. Doktora gitme, alış veriş 
yapma, hatta gezme, tart ışma, eğlenme, yeni ürünler yaratma, eş ve iş seçme, eğitim, bilgi, beceri ve 
duyguyu paylaşma, üretme, yayma vb. etkinlikleri bu sayfalarla yapmaya başladık bile.  
 
Eğitim çok değişkenli deneysel yanı baskın olan bir bilim dalıdır. Bazı bilim adamları eğitim 
ve sosyal alanlarla ilgili çalışmaları bilim olarak görmeme eğilimdedirler. Onlar için bilim yalnız 
fen alanıyla ilgili olan çalışmalardır; çünkü  deney, gözlem yalnız bu alanlarda yapılır. Oysa  eğitim 
biliminde de deney, gözlem yapılabilir. Söz gelişi “Pekiştirecin  öğrencilerin matematik dersindeki 
erişilerine etkisi nedir?” konusunda  bir araştırma yapmak istenildiğinde; en az iki grup öğrenci 
saptanabilir. Bu gruplar genel yetenek, matematik başarıları, karne notları, soyut düşünme güçleri, 
yaş, cinsiyet, ön test puanları, öğretmen, ders işleme yöntemi vb. istenmedik değişkenler açısından 
denkleştirilebilir. Bu gruplardan biri deney, diğeri kontrol  olarak şans yoluyla atanabilir. Deney 
grubunda pekiştireç kullanılır; diğer grupta kullanılmaz. Her iki grubu son test verilir. Ön ve son test 
arasındaki farklara bakılır. Bu farkların ortalamaları alınıp her iki grup karşılaştırılır. Gruplarda ders 
işlenirken pekiştirecin haricinde  diğer değişkenler her ikisinde de aynen kullanılır. Böyle bir yaklaşımla 
çalıştığınız da deney ve gözlem yapmış olursunuz. Fen bilimlerinde de aynı işlemler 
yapılmaktadır.Şimdiye dek eğitime bu anlayışla yaklaşılmadığından, onun bilim  olamayacağı savı 
baskındı. Eğitim yalnız kuramsal olarak ele alınabilir, masa başında  düzenlenip yapılır anlayışı  çoğu 
bilim adamlarınca  halen savunulmaktadır. Bu görüş hem yanlış, hem de  tutarsızdır. Yukarda 
verilen örnekte olduğu gibi  eğitim hem kuramsal, hem de deneysel boyutları olan bir bilim 
dalıdır. Eğitim olgusuna artık böyle bakılmalıdır. 
 
Hiçbir bilim dalında elde edilen bilgiler yüzde yüz mutlak , kesin doğru olarak ele 
alınamaz. Bunun pek çok nedeni vardır. Ayrıca bilim hem doğrunun, hem de yanlışın düşmanı 
olma durumundadır. Bu onun yapısında vardır. Bilim bir bakıma yanlışlama süreci olarak işler. 
Oysa bizdekilerin çoğu bilimi hep doğrulama süreci gibi düşünmektedirler. Bu nedenden dolayı eğitim 
biliminde de elde edilen bilgiler  sürekli yanlışlanabilir. Bu ilkeyi unutmayın. Elde ettiğiniz bilginin 
doğruluk değerinden sürekli şüphe edebilirsiniz. Bu sizi daha doğruya götürebilir. Bilim adamının bir 
görevi de elde ettiği bilgiye yüzde yüz doğru gözüyle bakmamaktır. Bu tutum onu diğer insanlardan 
ayıran en önemli bir özeliktir. Sizler bilim adamısınız. Bu ilkelere göre yaşamınızı düzenleyebilirsiniz. 
Düzenlemek zorundasınız da.  
 
Türkiye’de eğitimle ilgili ilk elektronik derginin bu anlayışı temele alarak çıkmasından büyük bir 
mutluluk duydum. Eğitime ve yaşama çok boyutlu bakmak  hem bilimin, hem de bu alanların  bir 
gereğidir; çünkü  değişkenler fuzzy-logice  mantıkla daha  tutarlı yorumlanabiliyor. Bu derginin 
uzun ömürlü olmasını, insanlığa, ulusumuza, bilime katkı getirmesi dileğimi  bildirir, saygılarımı 
sunarım.   
 
 
 


Elektronik İletişim

Altun, Murat

Sayı Doğrusunun Öğretiminde Yeni Bir Yaklaşım

Erdem, Mukaddes

Akkoyunlu, Buket

Ilköğretim sosyal bilgiler dersi kapsamında beşinci sınıf öğrencileriyle yürütülen ekiple proje tabanlı öğrenme üzerine bir çalışma

Tekinarslan, Erkan

Tekinarslan, E. İlköğretim-Online 1 (1), 2002 sf. 31-32 
http://www.ilkogretim-online.org.tr 
 
31
 
İlköğretim Online 
E-Dergi 
 
 
WEB SAYFASI İNCELEMESİ 
 
 
 
 
 
Masalcı Sitesine Web Tasarımı Kuralları Açısından Bir Bakış 
 
Dr. Erkan Tekinarslan 
Abant İzzet Baysal Üniversitesi 
etekinarslan@hotmail.com 
_______________________________________________________________________________ 
 
Web sayfası tasarımı çok titizlik ve incelik gerektiren, temel kurallara ya da prensiplere sahip 
bir iştir. Bu kuralları genel olarak “hiza (alignment)”,  “yakınlık (proximity)”, “tekrar (repitition)”, “tutarlılık 
(consistency)” , “tezat (contrast), ve “okunabilirlik (readability)” olarak sıralayabilirz. Ayrıca, 
bağlantıların iyi yapılması ve ziyaretçinin ya da okuyucunun bağlantı yapılan sayfalara kolayca 
ulaşabilmesi gerekir. Diğer bir konu da, heceleme ve yazım hatalarının yapılmamasına dikkat 
edilmelidir. Bunun yanı sıra, Web sayfası içeriğinin hedeflenen okuyucunun seviyesine uygun olması 
gerekir. İyi bir Web tasarımı için, bu kuralların hepsinin  göz önünde bulundurulması önemlidir 
(Williams & Tolliot, 1997). 
 
 Masalcı.com çocuk sitesini incelediğimiz zaman bazı kuralların ihmal edildiğini ve bazılarına 
uyulduğunu görüyoruz. Örnek olarak, hiza (aligment) konusunu ele alacak olursak yazılar, resimler ya 
da diğer grafikler genelde sayfalara dengeli ve göze hoş gelen bir biçimde ve ilkokul seviyesindeki bir 
öğrencinin kolayca fark edebilecegi bir biçimde yerleştirilmiştir. Fakat bazı sayfalarda, örnek olarak 
ana sayfada, yazıların dengeli bir biçimde yerleştirilmesine rağmen, okuyucu seviyesine göre biraz 
küçük fontlar kullanılmıştır. Özellikle mantar grafiğinin üzerindeki “giriş” yazısı ve sayfanın sol 
tarafındaki açıklamalar biraz küçük fontta yazılmış. Yazı fontlarının küçük olması, izleyicinin yaş 
seviyesini göz önüne alırsak Web sitesinin okunabilirliğini (readability) etkileyebilir. 
 
Okunabilirlik (readability) bir Web sitesinin amacına ulaşabilmesi için, en önemli özelliklerden 
birisidir. Masalcı.com sitesinde her ne kadar yazılar biraz küçük fontlarla yazılmış olsa da, zemin 
(background) renkleriyle yazı renkleri arasındaki tezat (contrast) okuyucunun yazıları ayırt etmesine ve 
okunabilirliğine olumlu katkı yapıyor. Ayrıca Web sitesinde herhangi bir heceleme ya da imla kuralı 
hatasına rastlanmamaktadır. 
 
Yakınlık (proximity) kuralına cok iyi uyulmuş ve yazılarla ait oldukları şekiller arasında bir 
kopukluk ya da uzaklık göze çarpmamaktadır. Genelde yazılar ait oldukarı şekiller ya da grafikler 
üzerinde verildiğinden ortaya da herhangi bir karışıklık çıkmamaktadır. 
 
Tekrar (repitition) kuralına genelde uyulmuştur, fakat ihlal edildiği bölümler vardır. Örnek 
olarak ana sayfada “giriş” için mantar grafiğinin kullanılması ve bir sonraki sayfada da “oyun”, “haber 
evi”, “masal evi” ile ilgili bağlantılar için de bu grafiklerin kullanılması hem tekrar hem de tutarlılık 
ilkesine olumlu katkı yapmaktadır, hem de okuyucuya bu grafikler üzerinden ilgili yerlere bağlantı 
yapılabileceğine dair fikir vermektedir. Ayrıca, mantar evlerden girilen odaların tabanlarının ve 
tavanlarının aynı şekilde ve renkte olması, her oda da uçan kelebeklerin bulunması, ve geriye bağlantı 
gösteren okun hep aynı yerde gösterilmesi çok iyi tasarlanmış tekrarlardır. Fakat, odalarda gerek 
zemin ya da duvar renkleri arasında, gerekse bağlantı gösteren yazıların şekil, grafik ya da göruntü 
olarak herhangi bir tekrarına rastlamıyoruz. Örnek olarak  “yazı-çizgi evi” ile “masal evi” odaları sanki 
birbirlerinden ayrı Web sitelerinin sayfaları gibi duruyor, en azından zemin renkleri aynı olabilirdi.   
http://www.masalci.com 
Tekinarslan, E. İlköğretim-Online 1 (1), 2002 sf. 26-27 
http://www.ilkogretim-online.org.tr 
 
 32
Tutarlılık (consistency) bir Web sayfası tasarımında uyulması gereken en önemli kurallardan 
diğeridir. Masalcı.com sitesinde diğer sayfalara ya da odalara girişlerde mantar grafiklerinin 
kullanılması tutarlılık kuralına iyi bir örnektir. Fakat her sayfada farklı bir zemin renginin kullanılması, 
sayfalar arasında sanki bir ilişki yokmuş görüntüsü vermektedir. Bu ise Web sayfasının bütünlüğünü 
etkilemektedir. 
 
Masalcı.com sitesinde herhangi bir link ya da baglantı problemine rastlanmamaktadır. Bir 
bağlantıyı gösteren grafik ya da yazı kolayca farkedilmekte ve çalışmaktadır. Bağlantılar için ilkokul 
seviyesindeki bir öğrencinin seviyesine uygun eğlendirici ve ilgi çekici grafik ya da şekiller seçilmiştir.  
 
Sonuç olarak, şunu söyleyebirim ki, masalcı.com sitesini, yukarıda tartışılan bazı tasarım 
kuralları ihmal edilse de, içeriğinin, kullanılan şekillerin ve grafiklerin, oyunların ve müziğin okuyucu 
seviyesine uygunluğu, eğlendirici ve eğitici olması açısından ilköğretim çağındaki çocuklar için iyi bir 
Web sitesi olarak düşünebiliriz. 
 
Kaynakça 
Williams, R. & Tollet, J. (1997). The non-designer’s Web book. Peachpit Press, CA: Berkeley. 


Masalcı sitesine web tasarımı kuralları açısından bir bakışa

Not a member yet

Matematik yaparken matematik öğrenmek

Elektronik İletişim

Sayı Doğrusunun Öğretiminde Yeni Bir Yaklaşım

Ilköğretim sosyal bilgiler dersi kapsamında beşinci sınıf öğrencileriyle yürütülen ekiple proje tabanlı öğrenme üzerine bir çalışma

Masalcı sitesine web tasarımı kuralları açısından bir bakışa

828

1,315