Report on Archaeological Investigations at Ethio-Sabaean Sites Nearby Wuqro (2017, 2019)

استمرّت الأبحاث الأثرية في عدّي أكاوح بالقرب من وقرو/تيغراي في الفترة بين ٢٠١٧ و٢٠١٩، مما أسفر عن اكتشاف بقايا مبانٍ إثيو-سبئية (من القرن الثامن إلى السادس ق.م) تحت كنيسة أبونا غريما. واستُؤنفت الأعمال على البناء الأثري البارز في زيبان أدي، مما أسفر عن الحصول على نتائج جديدة تتعلق بحجم البناء.Die archäologischen Forschungen wurden 2017–2019 in ʿAddi ʾAkawәḥ bei Wuqro/Tigray fortgeführt und erbrachten äthio-sabäische Gebäudereste unter der Kirche ʾAbunä Gärima. Wieder aufgenommene Arbeiten am exponierten Monumentalgebäude von Ziban Adi resultierten in neuen Ergebnissen zur Gebäudegröße.Archaeological research continued in 2017–2019 at ʿAddi Akawәḥ near Wuqro /Tigray, yielding Ethio-Sabaean building remains (8th–6th cent. BCE) underneath the church of Abunä Gärima. Resumed work on the exposed monumental building of Ziban Adi provided new results on the building size

Μελέτες γύρω από την διαμόρφωση, έκταση και υποδομή του ιερού στο Καλαπόδι: 2014–2016

Nachdem in den früheren Ausgrabungen im Heiligtum von Kalapodi (Mittelgriechenland) ein Schwerpunkt auf der Erforschung der beiden vielphasigen Tempelareale lag, wurden in dem 2014 begonnen neuen Forschungsprogramm nun die Anlage, Ausdehnung und Infrastruktur des Heiligtums genauer untersucht. Eine wichtige Fragestellung ist dabei, ob – und wenn ja, wo – in der Umgebung des Heiligtums Siedlungsstrukturen zu verorten sind. Des Weiteren ging es um die Definition der Heiligtumsgrenzen und der Gliederung des sakralen und funktionalen Raums. In den Jahren von 2014 bis 2016 wurden zu diesem Zweck geophysikalische Prospektionen unternommen, denen 2015/2016 an einigen Stellen gezielte Testsondagen folgten. Außerdem begannen bereits 2014 Planungen und bald auch die Umsetzung von Restaurierungs und Site-Management-Maßnahmen im Gelände. Der vorliegende Bericht gibt einen ersten Überblick über die derzeitigen laufenden Forschungsaktivitäten.Original title: Forschungen zur Anlage, Ausdehnung und Infrastruktur des Heiligtums von Kalapodi. Die Kampagnen 2014 – 2016 After earlier excavations of the sanctuary of Kalapodi in central Greece had focused on exploring the two multi-phase temple sites, a new research program launched in 2014 concentrated on the layout, expansion, and infrastructure of the sanctuary. A major theme of the campaign is the question of whether – and if so, where – settlement structures may have been located in the vicinity of the sanctuary. Further objectives included establishing the boundaries of the sanctuary and its subdivision into sacred and functional spaces. From 2014 to 2016, geophysical prospections were carried out for this purpose, and these were followed by test trenches at select sites in 2015/2016. Moreover, as early as 2014, restoration and site-management measures on the premises began to be planned and then implemented. The present report gives an initial survey of ongoing research at present.Πρωτότυπος τίτλος:  Forschungen zur Anlage, Ausdehnung und Infrastruktur des Heiligtums von Kalapodi. Die Kampagnen 2014–2016 Καθώς κατά τις παλαιότερες ανασκαφές στο ιερό του Καλαποδίου στην κεντρική Ελλάδα το βάρος είχε δοθεί στη διερεύνηση των χώρων των δύο ναών με τις πολλές φάσεις, το νέο ερευνητικό πρόγραμμα που ξεκίνησε το 2014 έθεσε ως στόχο τη μελέτη της διαμόρφωσης, έκτασης και υποδομής του ιερού. Ένα σημαντικό ερώτημα που προκύπτει είναι, εάν είναι δυνατή η ταύτιση οικιστικών καταλοίπων στο περιβάλλον του ιερού – και αν ναι, πού. Επιπλέον μέλημα της έρευνας ήταν ο καθορισμός των ορίων του ιερού καθώς και η διάκριση λατρευτικών και λειτουργικών χώρων. Για αυτό το σκοπό πραγματοποιήθηκαν από το 2014 έως το 2016 γεωφυσικές διασκοπήσεις, τις οποίες το 2015/2016 ακολούθησαν στοχευμένες δοκιμαστικές τομές. Επίσης ήδη από το 2014 ξεκίνησαν ο σχεδιασμός και σύντομα η υλοποίηση των μέτρων για την συντήρηση και ανάδειξη του χώρου. Η παρακάτω έκθεση προσφέρει μια πρώτη παρουσίαση για τις τρέχουσες ερευνητικές δραστηριότητες

»Με μετροταινία και πυξίδα«: Iστορία και αναγνώριση του χειρογράφου των Friedrich Schober και Erich Gose για την περιήγηση στην Φωκίδα το 1926

Die Edition des im Archiv der Abteilung Athen des DAI aufbewahrten Manuskripts über eine Studienreise durch das Kephissostal in Phokis im Jahr 1926 warf zunächst viele Fragen auf, bringt aber in einem zweiten Schritt einen neuen Impuls in zahlreiche Diskussionen zu dieser wenig erforschten Region in Mittelgriechenland. Da das Manuskript nicht signiert ist, betrafen die Fragen zunächst Namen und Identität der Autoren, von denen Friedrich Schober bislang in wissenschaftlichen Kreisen wenig bekannt war. Erst nach langer Archivarbeit konnten die Zusammenhänge der Entstehungsgeschichte des Manuskripts, seiner Überarbeitungen sowie das letztliche Scheitern seiner Publikation rekonstruiert werden. Vorliegender Beitrag beschäftigt sich damit, aber auch mit den Forschungsimpulsen bezüglich der Topographie, der prominenten Befestigungsanlagen sowie der Heiligtümer der Region.Original title: »Mit Maßband und Bussole«: Geschichte und Würdigung des Manuskripts über eine Phokisreise im Jahr 1926 von Friedrich Schober und Erich Gose The edition of a scholarly manuscript about a research trip through the Kephisos Valley in 1926, preserved in the archive of the German Archaeological Institute at Athens, initially raises many questions. In a second step, however, it gives new impetus to numerous research discussions about this little-studied region in Central Greece. Since the manuscript is not signed, the first questions concerned the names and identities of the authors, among whom Friedrich Schober was little known in scholarly circles. Only after protracted archival work was it possible to reconstruct the circumstances of the creation of the manuscript, its revisions, and the authors’ ultimate failure to publish it. The present article takes up these topics as well as research impulses connected to the topography, prominent fortifications and sanctuaries of the region.Πρωτότυπος τίτλος: »Mit Maßband und Bussole«. Geschichte und Würdigung des Manuskripts über eine Phokisreise im Jahr 1926 von Friedrich Schober und Erich Gose Η έκδοση του χειρογράφου που βρίσκεται στο αρχείο του παραρτήματος του ΓΑΙ στην Αθήνα για ένα ερευνητικό ταξίδι στην κοιλάδα του Κηφισού στην Φωκίδα το 1926 μπορεί να δημιούργησε αρχικά ερωτηματικά, προσφέρει όμως σε ένα δεύτερο στάδιο νέα ώθηση σε πολλές επιστημονικές συζητήσεις γύρω από αυτήν την περιοχή της κεντρικής Ελλάδας που έχει ελάχιστα ερευνηθεί. Καθώς το χειρόγραφο δεν φέρει υπογραφή, τα πρώτα ερωτήματα αφορούσαν το όνομα και την ταυτότητα των συγγραφέων, από τους οποίους ο Friedrich Schober ήταν έως τώρα πολύ λίγο γνωστός στους επιστημονικούς κύκλους. Μόνον μετά από μακρόχρονη αρχειακή έρευνα στάθηκε δυνατόν να γίνουν οι συσχετισμοί γύρω από την ιστορία της δημιουργίας του χειρογράφου, των διορθώσεων καθώς και της αδυναμίας δημοσίευσής του. Το παρόν άρθρο ασχολείται με αυτά τα ζητήματα αλλά και με τις νέες ωθήσεις στην έρευνα σχετικά με την τοπογραφία, τις επιβλητικές οχυρωματικές εγκαταστάσεις καθώς και τα ιερά της περιοχής

Το δακτυλίδι του ›Ιερού Ζεύγους‹ από τον Πόρο και οι απαρχές του μινωικού ημερολογίου

The Minoan gold ring presented here was found in a large rock-cut tomb at Poros, Herakleion and dates to the LM I B period. The subject of the depiction, the ›divine couple‹, is also known from other religious representations, specifically on rings and in the form of the ›Sacred Conversation‹. Altogether novel in Minoan iconography, however, is the rendering of a group of five celestial bodies above the gods. In a concise ideographic way, this represents nothing less than the way the Minoan lunisolar calendar operated: the sun represents the solstice or equinox as a standard point of reference for reckoning time, and the phases of the moon illustrate the duration of the lunar month. The full moon most likely indicates the specific date on which the great ceremonial event of the two gods’ encounter took place. Additional iconographic evidence from two stone moulds from Palaikastro suggests that, besides a lunisolar calendar, the Minoans had probably worked out the principles of an astral calendar, with reference to the vegetation cycle and the corresponding religious semiotics.Originaltitel: The ›Divine Couple‹ ring from Poros and the origins of the Minoan calendar Der hier vorgestellte minoische Goldring wurde in einem großen Felskammergrab in Poros, Herakleion, gefunden und datiert in die Phase SM I B. Der Darstellungsgegenstand, das ›heilige Paar‹, ist auch aus anderen religiösen Darstellungen bekannt, besonders auf Ringen und in Form der ›heiligen Unterhaltung‹. Völlig neuartig ist hingegen in der minoischen Ikonographie die Wiedergabe einer Konstellation von fünf Himmelskörpern oberhalb der Gottheiten. In präziser ideographischer Form wird hier nicht weniger als die Funktionsweise des minoischen Lunisolarkalenders illustriert, wobei die Sonne die Sonnenwende oder Tagundnachtgleiche als Standardbezugspunkt der Zeitrechnung und die Mondphasen die Dauer des Mondmonats repräsentieren. Der Vollmond verweist wahrscheinlich auf das konkrete Datum, auf das das bedeutende religiöse Fest der Begegnung der beiden Gottheiten fiel. Weitere ikonographische Indizien von zwei steinernen Gussformen aus Palaikastro legt nahe, dass die Minoer neben dem Lunisolarkalender auch die Grundlagen eines Astralkalenders entwickelt hatten, der in Bezug zum Vegetationszyklus und entsprechender religiöser Semiotik stand.Πρωτότυπος τίτλος: The ›Divine Couple‹ ring from Poros and the origins of the Minoan calendar Το χρυσό μινωικό δακτυλίδι που παρουσιάζεται εδώ βρέθηκε σε μεγάλο λαξευτό τάφο στον Πόρο Ηρακλείου και χρονολογείται στην ΥΜ Ι Β περίοδο. Εικονίζεται το θέμα του Ιερού Ζεύγους, γνωστό και από άλλες παραστάσεις, κυρίως σε δακτυλίδια, στον τύπο της ›Ιεράς Συνομιλίας‹. Καινοφανής στην μινωική εικονογραφία είναι ο τρόπος απόδοσης των πέντε ουράνιων σωμάτων πάνω από τους θεούς. Με συνοπτικό-ιδεογραφικό τρόπο αποδίδεται εδώ ο μηχανισμός λειτουργίας του μινωικού σεληνοηλιακού ημερολογίου με τον ήλιο να συμβολίζει ηλιοστάσιο ή ισημερία, δηλαδή ένα σταθερό σημείο μέτρησης χρόνου στην διάρκεια του ηλιακού έτους. Οι φάσεις της σελήνης εικονίζουν συνοπτικά τον σεληνιακό μήνα, με την πανσέληνο να χρονοθετεί πιθανόν την ημερομηνία της μεγάλης θρησκευτικής γιορτής, στην οποία η συνάντηση του Ιερού Ζεύγους είναι το κύριο γεγονός. Επιπροσθέτως, ορισμένα εικονογραφικά στοιχεία από δυο λίθινες μήτρες με προέλευση το Παλαίκαστρο υποδηλώνουν ότι, εκτός από το σεληνοηλιακό ημερολόγιο, οι Μινωίτες ίσως είχαν παράλληλα καθορίσει το πλαίσιο λειτουργίας μιας εκδοχής αστρικού ημερολογίο

The reconstruction of a Roman water bridge in Attica

In der Gegend von Nea Ionia (nordöstlich von Athen) befinden sich zwei verhältnismäßig gut erhaltene römische Wasserbrücken. Vorhanden sind dort Pfeiler, die ein oder zwei übereinander gestellte Bogenreihen trugen, auf denen die Wasserleitung lag, welche das Flussbett überbrückte. Sie wurden in opus mixtum errichtet. Eine Aufnahme dieser Denkmäler erfolgte bislang nur für die Karten von Attika, knappe Mitteilungen liegen weiter von E. Ziller und A. Kordellas vor. Die östliche Brücke verlief von Osten nach Westen und gehörte zu einer Leitung, die Wasser aus dem Bezirk Kefalari in Kifissia in den Bezirk Patissia führte. Sie ist in geringerem Umfang erhalten als die westliche, von der noch elf Pfeiler in einer lückenlosen Reihe stehen. Bei der Rekonstruktion ergab sich, dass diese Wasserbrücke eine Länge von mindestens 138 m hatte und aus mindestens 18 Pfeilern bestand.Πρωτότυπος τίτλος: Rekonstruktion einer römischen Wasserbrücke in Attika Στην ευρύτερη περιοχή της Νέας Ιωνίας (στα ΒΑ της Αθήνας) σώζονται δύο τμήματα ρωμαϊκών υδατογεφυρών. Αποτελούνται από πεσσούς που υποστήριζαν μια ή δύο σειρές τόξων, ανάλογα με τη θέση τους στην κοίτη του ρέματος, οι οποίες υποβάσταζαν υδαταγωγό που γεφύρωνε την κοίτη. Είναι κτισμένες κατά το ρωμαϊκό σύστημα opus mixtum. Οι χάρτες του Kaupert και οι σύντομες αναφορές στις δύο υδατογέφυρες στον Ziller και στον Κορδέλλα είναι οι μόνες πρωτογενείς πηγές για τα μνημεία αυτά. Η ανατολικότερη από αυτές ανήκε σε υδραγωγείο που διοχέτευε το νερό από την περιοχή του Κεφαλαρίου στην Κηφισιά προς την περιοχή των Πατησίων. Σώζεται αποσπασματικά σε αντίθεση με τη δυτικότερη, από την οποία διατηρούνται έντεκα συνεχόμενοι πεσσοί. Από τη μελέτη της γραφικής αναπαράστασης προέκυψε ότι η υδατογέφυρα αυτή είχε μήκος τουλάχιστον 138 μ. και αποτελούνταν το λιγότερο από 18 πεσσούς.Original title: Rekonstruktion einer römischen Wasserbrücke in Attika In the Nea Ionia area (northeast of Athens) stand two relatively well-preserved Roman water bridges constructed in opus mixtum. The extant remains consist of piers that carried one or two stacked rows of arches, on top of which lay the water conduit that spanned the riverbed. Until now, only Kaupert’s Karten von Attika (maps of Attica) and brief reports by Ziller and Kordellas made note of these monuments. The eastern water bridge ran from east to west and was part of an aqueduct that supplied water from the Kefalari district in Kifissia to the Patissia district. It is less well-preserved than the western water bridge, eleven piers of which still stand in an unbroken row. The reconstruction shows that this water bridge had a length of at least 138 m and consisted of at least 18 piers

Imperial law beyond the edge of empire: Roman court procedure in Chersonesus Taurica

Der Aufsatz bietet eine Neuedition und Interpretation einer inschriftlich aufgezeichneten Verfügung aus römischer Zeit, durch die die städtische Gerichtsbarkeit in Chersonesos Taurica, einer griechischen Stadt an der Küste der Krimhalbinsel, gesetzlich geregelt wird. Entgegen der bisherigen Auffassung beschreibt die Inschrift kein traditionelles griechisches System von Volksgerichten, sondern offenbart ein Justizsystem, das nach römischen Vorbildern gestaltet war und Fachbegriffe aus der römischen Verwaltungssprache verwendete. Zusammen mit anderen dokumentarischen Quellen aus Chersonesos veranschaulicht diese Inschrift den Einfluss des Römischen Reiches auf die städtischen griechischen Institutionen und wirft so ein Schlaglicht auf die römische Präsenz in der Schwarzmeerregion während der frühen Kaiserzeit.This article examines a Roman–period enactment from Tauric Chersonesus, a Greek city on the southwestern coast of the Crimean peninsula. By means of this legislative act, the city regulated its judicial administration according to procedures that appear to be modelled on the Roman practice of reiectio iudicum. It is my view that the current understanding of this inscription as reflecting a Greek institutional model of popular jury courts is based on an incorrect reading and interpretation of the text. Here I present a new edition of the inscription with a new assessment of its genre and the judicial procedures outlined in it, which, if correct, have far–reaching implications for Roman legal and institutional history, including the much–debated question of the Roman impact on the institutions of Greek cities. The inscription also furnishes significant new insights into the Roman presence in the northern Black Sea and the de facto extension of the imperial state beyond its official borders into the periphery of the empire. &nbsp

From Alexandria to Actium: On the evidence of Late Hellenistic bronze groups of donkeys and slaves

Durch die gemeinsame Betrachtung der Bronzestatuetten zweier mit Tragekörben beladenen bzw. zu ergänzenden Esel in London und Stuttgart sowie der Statuette eines in gebückter Haltung voranschreitenden und anscheinend einst eine schwere Last hinter sich her ziehenden afrikanischen Sklaven in Baltimore rekonstruiert der Verfasser das Idealbild einer ehemals als luxuriöses Tischgerät dienenden kleinformatigen Bronzegruppe in Gestalt eines Sklaven, der sich abmüht, einen störrischen, schreienden Lastesel zum Weitergehen zu bewegen. Aus stilistischen Gründen und aufgrund literarischer Erwähnungen lassen sich die hier untersuchten Bronzen dem späthellenistischen Tafelluxus der ägyptischen Metropole Alexandria zuweisen und in das 1. Jahrhundert v. Chr. datieren. Der Beitrag endet mit der Betrachtung zweier literarisch bezeugter Weihgeschenke in Gestalt großformatiger Eseltreibergruppen aus den Apollonheiligtümern von Delphi und Nikopolis.Πρωτότυπος τίτλος: Von Alexandria nach Actium: Zur Evidenz späthellenistischer Bronzegruppen von Lastesel und Treiber Μέσω της κοινής εξέτασης των αποσπασματικών χάλκινων ειδωλίων δύο φορτωμένων με κοφίνια όνων από το Λονδίνο και τη Στουτγκάρδη, καθώς και του ειδωλίου ενός Αφρικανού σκλάβου από τη Βαλτιμόρη που παριστάνεται να προχωρά σκυφτός και πιθανότατα να τραβούσε κάποιο βαρύ φορτίο, ο συντάκτης του άρθρου ανασυνθέτει την εξιδανικευμένη μορφή ενός μικρού συνόλου χάλκινων αντικειμένων που κάποτε θα χρησίμευε ως επιτραπέζιο σκεύος πολυτελείας και θα είχε τη μορφή ενός σκλάβου που πασχίζει να κάνει ένα πεισματάρικο υποζύγιο που γκαρίζει να προχωρήσει. Λόγω της τεχνοτροπίας και με βάση τις αναφορές σε αρχαία κείμενα, τα υπό μελέτη χάλκινα θα πρέπει να αποδοθούν στα υστεροελληνιστικά επιτραπέζια σκεύη πολυτελείας της αιγυπτιακής μητρόπολης Αλεξάνδρειας και να χρονολογηθούν στον 1ο αιώνα π.Χ. Το άρθρο ολοκληρώνεται με την εξέταση δύο γνωστών από την αρχαία γραμματεία, μεγάλου σχήματος αναθημάτων από τα ιερά του Απόλλωνα στους Δελφούς και στη Νικόπολη που παριστάνουν ομάδες από αγωγιάτες όνων.Original title: Von Alexandria nach Actium: Zur Evidenz späthellenistischer Bronzegruppen von Lastesel und Treiber By looking at the bronze statuettes of two donkeys laden with panniers in London and Stuttgart as well as an African slave in Baltimore in a stooping posture and seemingly once pulling a heavy burden, the author reconstructs the ideal image of a small-scale bronze group, formerly used as a luxurious table-top device in the form of a slave struggling to persuade a stubborn donkey to move on. For stylistic reasons and after the testimony of several literary mentions, the bronzes discussed here can be attributed to the late Hellenistic table luxury of the Egyptian metropolis of Alexandria and dated in the 1st century B.C. The article concludes with a look at two monumental votives known only from ancient literature in the form of groups of donkeys and drivers from the Apollo sanctuaries at Delphi and Nicopoli

Theodor Wiegand in Mitzpe Shivta: Spolia and Heritage Protection Along the Ottoman Military Railway

The late antique/Early Islamic settlement of Mitzpe Shivta (El-Meshrifeh, Khirbet el-Misrafa, Khirbat al-Mushrayfa, Mesrafeh, Mishrafa) in the Negev Desert, a site closely linked to monasticism and pilgrimage, is renowned for its rock-cut rooms and Christian pilgrim inscriptions. Yet, historical photographs unveil a different facet of its history: once adorned with stone-built structures like towers and retaining walls, many of these features no longer endure. While our excavations demonstrated that parts of the site were already destroyed by an earthquake in the 8th-9th century C.E., the German archaeologist Theodor Wiegand suggested that a significant portion of Mitzpe Shivta’s architecture, still visible on older photographs, was obliterated during the construction of the Ottoman Military Railway in Palestine (1915–1916). Our study, integrating archival sources and archaeological surveys, supports Wiegand’s reconstruction. During World War I, the Negev became a border zone between the Ottoman Empire and British Egypt. The railway from Beersheva to Qusseima was built to transport troops and supplies, facilitating Ottoman control of the Suez Canal. Military time pressure, resource shortages, and harsh environmental conditions prompted the extraction of high-quality ashlar masonry from Mitzpe Shivta for the construction of bridges and channels. At the same time, Wiegand, Djemal Pasha and Bedjed Bey sought to implement protective measures to safeguard the threatened archaeology. Exploitation, however, resulted in significant loss of Mitzpe Shivta’s architecture, so later archaeologists focused on its preserved rock-cut rooms. Historical photos provide a fresh perspective on the settlement before the Negev became a theatre of war.The late antique/Early Islamic settlement of Mitzpe Shivta (El-Meshrifeh, Khirbet el-Misrafa, Khirbat al-Mushrayfa, Mesrafeh, Mishrafa) in the Negev Desert, a site closely linked to monasticism and pilgrimage, is renowned for its rock-cut rooms and Christian pilgrim inscriptions. Yet, historical photographs unveil a different facet of its history: once adorned with stone-built structures like towers and retaining walls, many of these features no longer endure. While our excavations demonstrated that parts of the site were already destroyed by an earthquake in the 8th-9th century C.E., the German archaeologist Theodor Wiegand suggested that a significant portion of Mitzpe Shivta’s architecture, still visible on older photographs, was obliterated during the construction of the Ottoman Military Railway in Palestine (1915–1916). Our study, integrating archival sources and archaeological surveys, supports Wiegand’s reconstruction. During World War I, the Negev became a border zone between the Ottoman Empire and British Egypt. The railway from Beersheva to Qusseima was built to transport troops and supplies, facilitating Ottoman control of the Suez Canal. Military time pressure, resource shortages, and harsh environmental conditions prompted the extraction of high-quality ashlar masonry from Mitzpe Shivta for the construction of bridges and channels. At the same time, Wiegand, Djemal Pasha and Bedjed Bey sought to implement protective measures to safeguard the threatened archaeology. Exploitation, however, resulted in significant loss of Mitzpe Shivta’s architecture, so later archaeologists focused on its preserved rock-cut rooms. Historical photos provide a fresh perspective on the settlement before the Negev became a theatre of war