Обозначение сторон в гражданских делах – избранные вопросы. Соображения по поводу монографии Марцина Дзюрды под названием Обозначение сторон в гражданских делах. Вопросы материального и процессуального права, Wolters Kluwer, Варшава 2024, стр. 313

Różnorodność podmiotów występujących w sprawach cywilnych wiąże się z problemem ich prawidłowego oznaczenia, stąd klasyfikacja tych podmiotów oraz usystematyzowane przedstawienie tego zagadnienia stanowi niełatwe zadanie. Niniejsze opracowanie zawiera element oceny podjętej przez dr. hab. Marcina Dziurdę, prof. UW, próby przedstawienia sposobów oznaczenia stron w sprawie cywilnej. Autor tekstu, obok oceny struktury monografii oraz jej treści, porusza dodatkowe kwestie, takie jak problem reprezentacji przedsiębiorcy przekształcanego w trybie art. 584¹ Kodeksu spółek handlowych w postępowaniu wieczystoksięgowym. Wskazuje również na te aspekty publikacji, które powinny podlegać bardziej wnikliwej i obszernej analizie, a także akcentuje zalety przygotowanej pracy naukowej. Niektóre zagadnienia opisane przez dr. hab. Marcina Dziurdę, ze względu na swoją specyfikę, mogą budzić kontrowersje i mają charakter sporny w nauce, lecz przeprowadzona analiza skupia się przede wszystkim na kwestiach istotnych z punktu widzenia praktyki sądowej. W rezultacie opracowanie dostarcza cennych wskazówek, które mogą usprawnić prowadzenie postępowań sądowych oraz przyczynić się do lepszego rozumienia problematyki właściwej reprezentacji podmiotów w sprawach cywilnych. Na zakończenie autor dokonuje podsumowania i oceny monografii pod kątem jej wartości merytorycznej oraz praktycznego zastosowania, wskazując, że stanowi ona solidne narzędzie zarówno dla praktyków, jak i badaczy zainteresowanych problematyką podmiotów w postępowaniu cywilnym. The diversity of actors appearing in civil cases raises the problem of their proper designation; hence, the classification of these actors and a systematic presentation of this issue is not an easy task. This paper provides an assessment of a monograph written by Marcin Dziurda, Associate Professor at Warsaw University, in which he presents methods of designating the parties in a civil case. In addition to evaluating the structure and content of the monograph, the present article raises additional questions, such as the problem of representing, in land and mortgage register proceedings, an entrepreneur who is being transformed pursuant to Article 584¹ of the Polish Commercial Companies Code. The present author also indicates those aspects of the monograph that should be subjected to a more thorough and extensive analysis and highlights the merits of this scientific work. Some issues described by Professor Dziurda, due to their specific characteristics, may excite controversy and be contentious in science, but his analysis focuses primarily on matters that are important from the point of view of court practice. As a result, the monograph provides valuable insights that can facilitate the conduct of court proceedings and contribute to a better understanding of the proper representation of actors in civil cases. Finally, the present author concludes by summarising and evaluating the monograph in terms of its content value and practical application, pointing out that it is a solid tool for both practitioners and researchers interested in the issue of actors in civil proceedings. Різноманітність субʼєктів, які беруть участь у цивільних справах, повʼязана з проблемою їх правильного визначення, тому класифікація цих субʼєктів і систематизоване викладення цього питання є непростим завданням. Дане дослідження містить елемент оцінки спроби професора Варшавського університету д-ра габ. Марціна Дзюрди представити способи визначення сторін у цивільній справі. Автор тексту, окрім оцінки структури монографії та її змісту, розглядає додаткові питання, такі як проблема представництва підприємця, перетвореного відповідно до ст. 584¹ Кодексу торгових товариств, у земельних та іпотечних провадженнях. Він також вказує на ті аспекти публікації, які потребують більш глибокого і всебічного аналізу, і підкреслює достоїнства підготовленої наукової роботи. Окремі питання, описані Марціном Дзюрдою, через свою специфіку можуть викликати дискусії і мають спірний характер у науці, але проведений аналіз зосереджується, насамперед, на питаннях, актуальних з точки зору судової практики. У результаті дослідження надано цінні поради, які можуть покращити ведення судових справ та сприяти кращому розумінню питання належного представництва субʼєктів господарювання у цивільних справах. Насамкінець автор підсумовує та оцінює монографію з точки зору її змістовної цінності та практичного застосування, вказуючи, що вона є надійним інструментом як для практиків, так і для дослідників, які цікавляться питанням субʼєктів у цивільному судочинстві. Многообразие субъектов, фигурирующих в гражданских делах, связано с проблемой их правильного обозначения, поэтому классификация этих субъектов и систематизированное изложение этого вопроса является непростой задачей. Настоящее исследование содержит элемент оценки попытки профессора Варшавского университета Марцина Дзюрды представить способы обозначения сторон в гражданском деле. Автор текста, помимо оценки структуры монографии и ее содержания, поднимает дополнительные вопросы, например проблему представительства преобразованного предпринимателя в соответствии со статьей 584¹ Кодекса хозяйственных товариществ и обществ в производстве по регистрации прав на недвижимость. Он также указывает на те аспекты издания, которые должны быть подвергнуты более глубокому и всестороннему анализу, и подчеркивает достоинства подготовленной научной работы. Некоторые из вопросов, описанных доктором юридических наук Марцином Дзюрдой, в силу своей специфики могут быть спорными и иметь дискуссионный характер в науке, однако проведенный анализ сосредоточен в первую очередь на вопросах, имеющих отношение к судебной практике. В результате в исследовании даны ценные советы, которые могут улучшить ведение судебного производства и способствовать лучшему пониманию проблемы надлежащего представительства субъектов в гражданских делах. В заключение автор подводит итоги и оценивает монографию с точки зрения ее содержательной ценности и практического применения, указывая на то, что она является надежным источником информации как для практиков, так и для исследователей, интересующихся проблемой сторон гражданского судопроизводства

The Hermeneutics of the Person in the Thought of Karola Wojtyła-John Paul II

Artykuł podejmuje refleksję nad hermeneutyką osoby jako narzędziem analizy sensu ludzkiej egzystencji, opierając się na badaniu czynników kształtujących tożsamość człowieka w kontekście filozofii Karola Wojtyły. Głównym problemem badawczym jest pytanie o wpływ procesu interpretacji na kształtowanie tożsamości oraz rozumienie osoby ludzkiej. W analizie zastosowano metodę filozoficzną, czerpiąc z dorobku hermeneutycznego Martina Heideggera i Hansa-Georga Gadamera oraz z personalizmu Karola Wojtyły. Główna uwaga skupia się na hermeneutyce czynu i ontologii działania, co pozwala wydobyć znaczenie działania jako fundamentu tożsamości i odpowiedzialności osoby. Przeprowadzona analiza wskazuje, że egzystencja człowieka opiera się na nieustannym procesie interpretacji, zakorzenionym w doświadczeniach osobistych i dialogu z innymi. Hermeneutyka wyrasta z dynamiki relacji między subiektywnym doświadczeniem a obiektywną rzeczywistością. W myśli Wojtyły należy dostrzec rolę transcendencji działania, wolności i odpowiedzialności jako wyrazu autentycznego samospełnienia osoby. Ponadto personalizm komunijny ukazuje tożsamość osoby poprzez relacje międzyosobowe, hermeneutyka chrystologiczna wskazuje zaś na Jezusa Chrystusa jako kluczowy punkt odniesienia dla rozumienia godności i powołania człowieka. Dalsze badania mogą skupić się na pogłębionej analizie hermeneutyki relacji międzyosobowych, roli edukacji w procesie formacji osoby oraz na znaczeniu wymiaru chrystologicznego w kształtowaniu współczesnej antropologii filozoficznej. The article reflects on the hermeneutics of the person as a tool for analyzing the meaning of human existence, based on the study of factors that shape identity within the context of Karol Wojtyła’s philosophy. The main research problem concerns the influence of the interpretive process on the formation of identity and the understanding of the human person. The analysis employs a philosophical method, drawing on the hermeneutical contributions of Martin Heidegger, Hans-Georg Gadamer, and the personalism of Karol Wojtyła. The primary focus is on the hermeneutics of action and the ontology of action, emphasizing the significance of action as the foundation of personal identity and responsibility. The analysis demonstrates that human existence is rooted in a continuous process of interpretation, grounded in personal experiences and dialogue with others. Hermeneutics is shaped by the dynamic relationship between subjective experience and objective reality. In Wojtyła’s thought, the roles of the transcendence of action, freedom, and responsibility are recognized as expressions of authentic self-fulfillment. Furthermore, communal personalism presents personal identity through interpersonal relationships, while Christological hermeneutics identifies Jesus Christ as the central reference point for understanding human dignity and vocation. Future research may focus on an in-depth analysis of the hermeneutics of interpersonal relationships, the role of education in the process of personal formation, and the significance of the Christological dimension in shaping contemporary philosophical anthropology

The Slavic Miracles of the Great Martyr Saint Menas by Timothy of Alexandria

The complete Slavic cycle of miracles of St Menas, consisting of a prologue and 13 miracles, is based on the edition of the Great Reader Mineia of the Moscow Metropolitan Makary. The text largely corresponds to the Greek version from Ivan Pomyalovsky's 1900 edition, making it a valuable resource for understanding the Greek tradition as well. The Slavic text has been compared with other manuscripts containing the full cycle of miracles and following the same translation (B).The research presented in this article has been funded by the National Science Centre (Poland) under the project “Across centuries, languages, and cultures: The Miracles of Saint Menas as a historical source, literary composition and liturgical text”, project no. UMO-2021/41/B/HS1/00550

Kazimierz Lubecki (1880-1939): A pioneer of the humanitarian protection of animals in Polish territories

Celem artykułu jest przeanalizowanie działalności pisarskiej Kazimierza Lubeckiego i ukazanie na tej podstawie go jako jednego z prekursorów humanitarnej ochrony zwierząt na ziemiach polskich. Zapoznanie się z tą twórczością pozwoliło wyodrębnić szereg zagadnień szczegółowych. Poszczególne paragrafy będą dotyczyć wkładu systemów filozoficznych, religijnych i prawnych w kształtowanie właściwego odniesienia do zwierząt oraz wskazania zachowań pożądanych i piętnowania nagannych. This article analyses the writings of Kazimierz Lubecki, which reveal him as a pioneer of the humane protection of animals in Polish territories. A study of his literary work has made it possible to distinguish a number of specific issues. Individual paragraphs of the present article discuss the contribution of philosophical, religious and legal systems to shaping an appropriate attitude to animals by commending desirable behaviour and condemning reprehensible behaviour towards them

The Literary Legacy of Jan Chądzyński in the Context of Polish and European Political and Social Thought of the Society of Jesus (Until the Mid-Seventeenth Century)

Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Literaturoznawstwa; promotor: prof. dr hab. Mirosława Hanusiewicz-Lavallee, prof. dr Robert Aleksander MaryksDysertacja poświęcona jest analizie spuścizny pisarskiej Jana Chądzyńskiego (ok. 1602-1660), jezuity, autora traktatów politycznych i społecznych, satyr antyprotestanckich oraz utworów panegirycznych. Praca rekonstruuje jego biografię, ustala zakres dorobku piśmienniczego i osadza jego poglądy w kontekście jezuickiej refleksji politycznej i społecznej w Rzeczypospolitej oraz Europie. Głównym celem dysertacji jest zrozumienie idei jezuity z zakresu ustroju Rzeczypospolitej i jego reformy, sprawiedliwości społecznej oraz polemik wyznaniowych. Punktem wyjścia dla rozważań stały się utrwalone w literaturze przedmiotu hipotezy dotyczące reorientacji politycznej jezuitów w następstwie rokoszu Zebrzydowskiego, a także stosunku Chądzyńskiego do uciskanych warstw społecznych i protestantów. Przeprowadzone badania konfrontują twórczość autora z myślą innych staropolskich oraz europejskich pisarzy jezuickich, uwzględniając kluczowe kategorie teorii politycznej i społecznej oraz teologii polemicznej. Na przykładzie analizy idei Chądzyńskiego, praca wskazuje na potrzebę pogłębionych studiów nad rolą Towarzystwa Jezusowego w Rzeczypospolitej oraz szerzej zakrojonych ujęć porównawczych, które pozwoliłyby na osadzenie dorobku polskich i litewskich jezuitów w dyskursie europejskim. This dissertation examines the literary legacy of Jan Chądzyński (c. 1602-1660), a Jesuit and author of political and social treatises, anti­ Protestant satires, and panegyrical works. It reconstructs his biography, delineates the scope of his writings, and situates his views within the broader framework of Jesuit political and social thought in Poland-Lithuania and Europe. The primary objective of the study is to elucidate Chądzyńskie ideas concerning the political structure and reform of the Commonwealth, social justice, and confessional polemics. The inquiry is grounded in prevailing scholarly hypotheses regarding the Jesuits’ alleged political reorientation following the Zebrzydowskie Rokosz, as well as Chądzyńskie stance on marginalized social groups and Protestants. His writings are analyzed in relation to the thought of other early modern Jesuit writers in Poland and across Europe, with attention to key categories of political and social theory and polemical theology. Through the examination of Chądzyńskie ideas, the dissertation emphasizes the need for a more nuanced understanding of the role of the Society of Jesus in Poland-Lithuania. It further advocates for broader comparative studies that would embed the intellectual legacy of Polish and Lithuanian Jesuits within the wider European discourse

Traces of Origenism in Philastrius of Brescia’s "Diversarum hereseon liber"

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy Filastriusz z Brescii, autor katalogu herezji Diversarum hereseon liber, zawarł w swoim traktacie aluzje do idei Orygenesa lub krążących pod jego imieniem, a jeżeli tak, to w jaki sposób je oceniał. Interesujące jest zbadanie nie tylko nawiązań do dyskusyjnych koncepcji Aleksandryjczyka, ale także pozytywnych inspiracji teologiczną myślą Orygenesa jako pioniera w zakresie tworzenia zrębów chrześcijańskiej teologii. Ważnym problemem badawczym jest również stosunek Biskupa Brescii do egzegezy alegorycznej, której Orygenes był głównym reprezentantem. Wnioski płynące z przedstawionej analizy porównawczej materiału źródłowego są następujące: 1) w traktacie Filastriusza brak imiennych odniesień do osoby i dzieł Orygenesa; 2) pojawiają się w nim natomiast pośrednie nawiązania do różnych idei orygenesowskich i są one obecne zarówno w opisach herezji, jak i w wykładzie ortodoksyjnej doktryny wiary; 3) w katalogu Biskupa Brescii wyraźnie została potępiona nauka o preegzystencji dusz, nie ma natomiast żadnej wzmianki o teorii apokatastazy; 4) krytyka Filastriusza dotyczy przede wszystkim poglądów Orygenesa w skrajnym ujęciu lub obejmuje idee mu przypisywane, co do których nie ma jednak pewności, że istotnie je w takiej formie uznawał; natomiast z akceptacją autora katalogu spotykają się niektóre sformułowania, pochodzące od samego Aleksandryjczyka; 5) w odniesieniu do problematyki związanej z alegoryczną egzegezą Starego Testamentu Filastriusz reprezentuje myślenie o chrystocentryzmie biblijnym zbliżone do Orygenesa i jego kontynuatorów. The purpose of the article is answering the question of whether or not Philastrius of Brescia, the author of the catalog of heresies Diversarum hereseon liber, included in his treatise allusions to the ideas of Origen or any such circulating under his name and if he has indeed mentioned them – how he evaluated them. It is interesting to examine not only allusions to the debatable ideas of Alexandrian, but also positive inspirations by the theological thought of Origen as a pioneer in laying the foundations of Christian theology. An important research problem is also the attitude of the Bishop of Brescia to allegorical exegesis, of which Origen was the main representative. The conclusions of the presented comparative analysis of the source material are as follows: 1) the treatise of Philastrius lacks named references to the person and works of Origen; 2) there are, however, indirect references to various origenian ideas, and they are present both in the descriptions of heresy and in the lecture of the orthodox doctrine of the faith; 3) the catalog of the Bishop of Brescia explicitly condemns the doctrine of the preexistence of souls, while there is no mention of the theory of apocatastasis; 4) Philastrius’ criticism mainly concerns the views of Origen in the extreme or includes ideas attributed to him, but about which there is no certainty that he actually recognized them in that form; while some formulations, coming from the Alexandrian himself, are met with acceptance by the author of the catalog; 5) with regard to the issues related to allegorical exegesis of the Old Testament, Philastrius represents a thinking on biblical Christocentrism similar to Origen and his followers

Prolegomena to the Study of the "Miracles of St Menas"

This article aims to outline the key developments in the early history of the Miracles of St Menas. It presents arguments supporting the primacy of the Greek text over the Coptic version. The article then examines the time and place of the original composition, locating it at Abū Mīnā in the latter half of the 6th century. The complex process of the collection's development spanned several centuries, with key stages including the formation of the 13-miracle collection after 614, its translation into Coptic before 641, the subsequent expansion of the Coptic collection, and the revision of the Greek original. Finally, the article argues that the original collection had a local character, aimed primarily at the local community.The research presented in this article has been funded by the National Science Centre (Poland) under the project “Across centuries, languages, and cultures: The Miracles of Saint Menas as a historical source, literary composition and liturgical text”, project no. UMO-2021/41/B/HS1/00550