Başarısız bel cerrahisi sendromu (BBCS) lumbosakral omurga cerrahisini takiben hiç kaybolmayan ya da bir süre sonra yeniden ortaya çıkan dirençli veya tekrarlayıcı ağrı olarak tanımlanan önemli bir kronik bel ağrısı nedenidir. Spinal cerrahi geçiren hastaların yaklaşık olarak % 10-40' ında BBCS geliştiği bildirilmektedir. Özellikle günlük yaşam aktivitelerini önemli derecede kısıtlayan bu klinik tabloda tedavide; medikal tedavi, fizik tedavi, psikotrop ilaçlar, biofeedback, eğitim, kognitif ve davranışsal terapiyi kapsayan interdisipliner bir program izlenmelidir. Tedavinin amacı fonksiyonu arttırmak, ağrıyı azaltmak ve fiziksel aktiviteyi arttırmaktır.Bu çalışmanın amacı BBCS tedavisinde farklı egzersiz programlarının ağrı, fonksiyonel kapasite ve lomber ve diz kas kuvvetleri üzerindeki etkilerini araştırmaktı.Hastalar ve yöntem;Prospektif, randomize ve kontrollü olarak tasarlanan çalışmamıza Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Polikliniklerine başvuran BBCS tanısı alan 80 hasta alındı. Hastalar randomize olarak 4 gruba ayrıldı. Tüm gruplardaki hastalar doktor tarafından anlatılan, hasta eğitim programı içerikli bel okuluna katıldı. Ayrıca birinci gruba izometrik egzersiz programı, 2. gruba Dinamik Lomber Stabilizasyon (DLS) egzersiz programı ve 3. gruba ev egzersiz programı verildi. Dördüncü grup ise kontrol grubu olarak alındı. Çalışmaya alınan hastalar; tedavi öncesinde, 8 hafta süren tedavi protokolü sonrasında, 3. ve 6. ay kontrollerinde lomber mobilite açısından; El parmak zemin mesafesi (EPZ), lomber Schober (LS), Modifiye LS ile, ağrı açısından vizüel analog ağrı skalası (VAS) ile, dizabilite açısından Modifiye Oswestry Dizabilite İndeksi (MODİ) ile, depresyon açısndan Beck Depresyon İndeksi (BDİ) ile, korku-kaçınma tutumları açısından Korku Kaçınma Tutumları Anketi (KKTA) ile, dinamik kaldırma kapasitesi açısından progresif isoinertial ağırlık kaldırma (PİLE) testi ile, objektif lomber ve diz kas gücü ölçümü açısından izokinetik dinamometre ile değerlendirildi.Bulgular;Çalışmamızda tedavi öncesi değerlendirmelerde gruplar arasında demografik veriler ve klinik değerlendirme parametreleri açısından anlamlı bir fark yoktu (P > 0,05). Çalışma sonunda İzokinetik ve DLS egzersiz tedavisi alan gruplarda tedavi sonu ölçümlerde tüm parametrelerde iyileşme kaydedildi (P 0,05). Gruplar arası karşılaştırmada 1. ve 2. grupların tedavi sonrası tüm parametrelerde 4. gruba göre daha başarı olduğu gözlendi (P 0,05). At the end of treatment we found improvement in all parameters at isokinetic and DLS exercise groups (P 0.05). Between group comparisons we observe that the first and second groups are more successful than the fourth group in all parameters after treatment (P <0.05). Also, the first and second groups are more prominent than the third group in mobility, VAS, BDI and lumbar muscle strenght parameters at the end of the treatment (P <0.05).Results;In the treatment of FBSS, exercise therapy gives good results at lumbar mobility, pain, disability, fear-avoidance beliefs, depression, weight-bearing capacity, lumbar, and knee muscle strength measurements. In addition, according to the results of our study, isokinetic and DLS exercise programs are prominent exercise protocols in patients with FBSS
