'Siirt Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi'
Abstract
Bu araştırmada, farklı (otizm spektrum bozukluğu, zihin engelli) ve tipik gelişen çocukların duyusal özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu genel amaca ek olarak, farklı ve tipik gelişen çocukların duyusal özelliklerinin belirlenmesi için hazırlanan Duyusal Değerlendirme Formu’nun geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılması da hedeflenmiştir. Araştırmada ayrıca farklı ve tipik gelişen çocukların duyusal özellikleri farklı değişkenlerle de karşılaştırılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama modellerinden, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Edirne ili ve ilçelerindeki Özel Eğitim ve Rehabilitasyon merkezlerinde, okul öncesi ve ilkokullarda eğitim gören 5-7 yaş arasındaki 1000 çocuk (251 farklı gelişen-749 tipik gelişen olmak üzere) oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak, genel bilgi formu ve farklı ve tipik gelişen çocukların duyusal özelliklerini incelemek amacıyla araştırmacı
II
tarafından hazırlanıp geçerlik ve güvenirlik çalışması yürütülen Duyusal Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Geliştirilen ölçeğin geçerlik değerlerine bakıldığında, Doğrulayıcı Faktör Analizi ile test edilen 53 madde ve yedi boyuttan oluşan ölçme aracının yeterli uyum iyiliği indekslerine sahip olduğu gözlenmiştir. Duyusal Değerlendirme Formu’na ait güvenirlik değerleri incelendiğinde, ölçeğin Cronbach Alfa değerlerinin önerilen minimum değerin (0.70) üzerinde olup yeterli derecede iç tutarlılığa sahip olduğu, form’a ait test tekrar test güvenirliğininde pozitif yönde yüksek düzeyde anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte duyusal değerlendirmeler sonucunda belirlenen farklı ve tipik gelişen çocuklara ait duyusal özelliklerinin çocukların cinsiyetlerine göre farklılaştığı, erkek çocuklarının kız çocuklarına oranla daha fazla duyusal problemler yaşadığı belirlenmiştir. Araştırma grubunda yer alan çocukların yaşlarıyla duyusal özellikleri arasındaki ilişki incelendiğinde ise çocukların yaşlarına göre duyusal özelliklerinin değişim gösterdiği, 5 yaş grubundaki çocukların daha fazla duyusal problemler yaşadığı ifade edilmiştir. Ayrıca araştırma grubunda yer alan çocukların tanılarına bağlı olarak duyusal özelliklerinin de farklılaştığı, Otizm Spektrum Bozukluğu tanılı çocukların daha fazla duyusal problemler yaşadığı görülmüştür.In this study, the sensory characteristics of different (autistic spectrum disorder, mentally retarded) and typically developing children was aimed to examine. In addition to this general purpose, it is also aimed to study the validity and reliability study of Sensory Assessment Form, which was prepared to determine the sensory characteristic of different (Autistic spectrum disorder, mentally retarded) and typically developing children. In the study, the sensory characteristics of different and typically children were also compared with different variables. In this research relational screening model is used. The sample of the study consists of 251 special needs and 749 typically developing (totally 1000 children) between the ages of 5 to 7 who were educated in special education and rehabilitation centers, preschool and primary schools in Edirne province and their district. In the research, General Information Form and
IV
Sensory Assessment Form which was prepared by the researcher to examine the sensory characteristics of different and typically developing children were used as a data collection tool. When the validity values of the developed scale were examined, it was observed that the measurement tool consisting of 53 items and 7 subscales tested with Confirmatory Factor Analysis, had sufficient of goodness of fit indexes. When the reliability values of the Sensory Assessment Form were examined, Cronbach Alpha values of the form were above the minimum recommended value (0.70). This indicates that the scale has sufficient international consistency. Besides this, a high level of positive relationship in test-retest reliability indicates that the scale has a reliable quality. However, it was found that the sensory characteristics of different and typically developing children who were determined by the result of the sensory evaluations differ according to the gender of the children and boys have more sensory problems than girls. When the relationship betweem the age and sensory characteristics of the children in the study was examined, it was stated that the sensory characteristics of children changed according to their ages and the children in the age group of 5 had more sensory problems. In addition, it was observed that the sensory characteristics of the children in the study differ depending on their diagnosis and children diagnosed with Autism Spectrum Disorders experienced more sensory problems
